Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tırnak yeme, aynı zamanda onikofaji olarak da bilinen, ağzın bir kompulsif (dürtüyle yapılan) alışkanlığıdır. Bazen işlevsel olmayan (parafonksiyonel) etkinlik olarak tanımlanmaktadır; işlevsel olmayan etkinlik, ağzın konuşma, yeme veya içme dışındaki sık kullanımıdır.
 | |
| Tırnak yeme alışkanlığı olan bir bireyin parmakları | |
| Uzmanlık | Psikiyatri, psikoloji  |
|---|---|
Tırnak yeme yaygın olup özellikle de çocuklar arasında çok yaygındır. Çocukların yüzde 25-30'u tırnak yemektedir. Tırnak yemenin daha patolojik türevleri; DSM-IV-R'de dürtü kontrol bozukluğu olarak değerlendirilmektedir ve DSM-5'te obsesif-kompulsif ve bununla ilgili hastalıkların altında sınıflandırılmıştır. ICD-10, bu el alışkanlığını "genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde ortaya çıkan diğer tanımlanmış davranışsal ve duygusal bozukluklar" olarak sınıflandırmaktadır. Bununla birlikte bütün tırnak yemeler patolojik değildir ve zararlı takıntı ve normal davranış arasındaki fark her zaman net değildir.
Belirti ve bulgular
Tırnak yeme genellikle parmaklarda enfeksiyon gibi zararlı etkilere yol açar. Bu sonuçlar, doğrudan yemenin fiziksel hasarından veya enfeksiyon taşıyıcısı haline gelen ellerden kaynaklanır. Üstelik sosyal bir etkisi de olabilir.
On tırnak genellikle aynı derecede ısırılır. Yenmiş tırnaklar, kütiküllerin derisinde parçalanmaya yol açabilir. Kütiküller, uygun olmayan bir biçimde soyulduğunda paronişi gibi mikrobiyal ve viral enfeksiyonlara duyarlı hale gelmektedir. Tükürük daha sonra deride kızarma yapabilir ve deriye hastalık bulaştırabilir. Nadir durumlarda, tırnak yatağının tahrip olması nedeniyle tırnak yemeden yıllarca sonra tırnağın ciddi bir biçimde bozulmasına neden olabilir.
Tırnak yeme, diş eti hasarı ve ön dişlerin maloklüzyonu gibi ağız sorunlarıyla ilişkili olabilir. Ayrıca tırnak yüzeyinin altına gömülü kıl kurtlarını veya bakterileri anüs bölgesinden ağza aktarabilir. Yenen tırnaklar yutulursa bazen mide sorunları gelişebilir.
Tırnak yeme; tırnak yiyende suçluluk ve utanç duygusu, düşük yaşam kalitesi ve aile içinde veya sosyal çevrede damgalanmada artışın kaynağı olabilir.
İlgili bozukluklar
Diğer vücut odaklı yineleyici davranışlar arasında ekskoriyasyon bozukluğu (deri yolma), dermatofaji (deri yeme) ve trikotillomani (saç yolma dürtüsü) bulunmaktadır ve hepsi tırnak yeme ile birlikte yaşama eğilimindedir. Ağzın işlevsel olmayan bir etkinliği olarak, bruksizm (diş sıkma ve gıcırdatma) ve kalem yeme ve yanak ısırma gibi başka alışkanlıklar ile de ilişkilidir.
Çocuklarda tırnak yeme genellikle dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (bir çalışmada tırnak yeme olgularının %75'i), karşıt olma bozukluğu (% 36) ve ayrılma kaygısı bozukluğu (% 21) içinde olmak üzere diğer psikiyatrik bozukluklarla birlikte ortaya çıkar. Obsesif kompulsif bozukluğu olan çocuklar ve ergenler arasında daha yaygındır. Tırnak yeme, bir çalışmada yeme bozukluğu olan erkeklerde yemek bozukluğu olmayanlardan daha yaygın görünmekteydi.
Tedavi
Ucuz ve yaygın olarak var olan en yaygın tedavi; tırnaklara temiz, tadı acı bir oje uygulamaktır. Genellikle bilinen en acı kimyasal bileşik olan denatonyum benzoat kullanılır. Acı tadı, bireyi tırnak yeme alışkanlığından caydırır.
Daha basit önlemler etkili olmadığında davranış tedavisi yararlıdır. Tırnak yeme alışkanlığını öğrenmeyi ve olasılıkla daha yapıcı bir alışkanlıkla değiştirmeyi amaçlayan Davranışı Tersine Çevirme Eğitiminin, çocuklarda ve yetişkinlerde plaseboya karşı etkinliğini göstermiştir. Çocuklar üzerinde yapılan bir çalışma, Davranışı Tersine Çevirme Eğitimi ile sonuçların, hiçbir tedavinin olmamasından veya nesnelerin alternatif bir davranış olarak manipülasyonundan daha üstün olduğunu göstermiştir; bu da tedaviye olası başka bir yaklaşımdır. Buna ek olarak, sık sık yeme dürtülerini tetikleyen uyaranı hem tanımlamak hem de ortadan kaldırmak için uyaran kontrol terapisi kullanılmaktadır. Ön olumlu sonuçlarla birlikte araştırılan diğer davranışsal yöntemler; ayrıklaştırma (dekuplaj) ve bilekliklerin çıkarılamaz anımsatıcılar olarak kullanılması gibi öz yardım yöntemleridir. Son zamanlarda teknoloji şirketleri, kullanıcıların ellerinin konumunu takip eden giyilebilir aygıtlar ve akıllı saat uygulamaları üretmeye başlamıştır.
Kronik tırnak yiyiciler için başka bir tedavi, ön dişlerin tırnaklara ve çevresindeki kütiküllere zarar vermesini önleyen diş caydırıcı bir aygıt kullanılmasıdır. Yaklaşık iki ay sonra aygıt, tırnak yeme dürtüsünün bütünüyle bir bastırılmasını sağlamaktadır.
İlaçların etkinliğine yönelik kanıtlar çok kısıtlıdır ve rutin olarak kullanılmaz. Çocuklarda ve ergenlerde yapılan küçük bir çift kör randomize klinik çalışma, glutatyon ve glutamat düzenleyicisi olan N-asetilsisteinin yalnızca kısa vadede tırnak yeme davranışını azaltmada plasebodan daha etkili olabileceğini göstermiştir.
Tırnak kozmetikleri tırnak yemenin sosyal etkilerini iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Kullanılan yöntemden bağımsız olarak ebeveyn eğitimi, genç tırnak yiyicileri olgusunda, tedavi programlarının etkinliğini en üst düzeye çıkarmak için yararlıdır, çünkü ebeveynler veya diğer aile üyeleri tarafından yapılan bazı davranışlar sorunu devam ettirmeye yardımcı olabilir. Örneğin, cezaların plasebodan daha iyi olmadığı gösterilmiştir ve kimi durumlarda tırnak yeme sıklığını bile artırabilmektedir.
Epidemiyoloji
3 yaşından önce seyrek görülmekle birlikte, 7 ila 10 yaş arasındaki çocukların yaklaşık yüzde 30'u ve gençlerin yüzde 45'i tırnak yemektedir. En sonunda yetişkinlerde yaygınlığı azalmaktadır. Rakamlar çalışmalara göre değişebilir ve değişimler coğrafi ve kültürel farklılıklar ile ilgili olabilir. Alışkanlığı olan deneklerin oranı (yaşam boyu yaygınlık), güncel olarak tırnak yiyenlerin oranından çok daha yüksek olabilir (zaman nokta prevalansı). Her iki cinsiyette de daha yaygın görünmese de bu konudaki epidemiyolojik çalışmaların sonuçları tam olarak tutarlı değildir. Bireyler, tırnak yemenin olumsuz sonuçlarını inkâr etme veya bilmeme eğiliminde olması tırnak yemenin tanısını karmaşıklaştırdığından dolayı az fark edilebilir. Zihinsel bozukluğu olan bir ebeveynin olması da bir risk faktörüdür.
Kaynakça
- ^ . SteadyHealth. 30 Aralık 2010. 29 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2012.
- ^ a b c d e f g h i Ghanizadeh (Jun 2011). "Nail biting; etiology, consequences and management". Iranian Journal of Medical Sciences. 36 (2). ss. 73-9.
- ^ a b "Nailbiting". Clin Pediatr (Phila). 29 (12). 1990. ss. 690-2.
- ^ Jabr FI (Eylül 2005). "Severe nail deformity. Nail biting may cause multiple adverse conditions". Postgrad Med. 118 (3). ss. 37-8, 42.
- ^ "Nailbiting, or onychophagia: a special habit". Am J Orthod Dentofacial Orthop. 134 (2). Ağustos 2008. ss. 305-8.
- ^ Pacan (17 Şubat 2014). "Onychophagia is Associated with Impairment of Quality of Life". Acta Dermato-venereologica. 94 (6). ss. 703-6.
- ^ a b "Pathologic hairpulling, skin picking, and nail biting". Ann Clin Psychiatry. 17 (4). 2005. ss. 227-32.
- ^ R. A. Cawson; E. W. Odell; Stephen R. Porter (2002). Cawson's Essentials of Oral Pathology and Oral Medicine (İngilizce). ISBN .
- ^ "Impulse-control disorders in children and adolescents with obsessive–compulsive disorder". Psychiatry Res. 175 (1–2). Ocak 2010. ss. 109-13.
- ^ "Eating disorders in men: current features and childhood factors". Eat Weight Disord. 15 (1–2). 2010. ss. e15-22.
- ^ Allen KW (Mart 1996). "Chronic nailbiting: a controlled comparison of competing response and mild aversion treatments". Behav Res Ther. 34 (3). ss. 269-72.
- ^ Bate (Temmuz 2011). "The efficacy of habit reversal therapy for tics, habit disorders, and stuttering: a meta-analytic review". Clinical Psychology Review. 31 (5). ss. 865-71.
- ^ Ghanizadeh (Jun 2013). "Habit Reversal versus Object Manipulation Training for Treating Nail Biting: A Randomized Controlled Clinical Trial". Iranian Journal of Psychiatry. 8 (2). ss. 61-7.
- ^ . Western Suffolk Psychological Services. 9 Eylül 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2008.
- ^ Moritz (Sep 2011). "A randomized controlled trial of a novel self-help technique for impulse control disorders: a study on nail-biting". Behavior Modification. 35 (5). ss. 468-85.
- ^ Koritzky (Nov 2011). "On the value of nonremovable reminders for behavior modification: an application to nail-biting (onychophagia)". Behavior Modification. 35 (6). ss. 511-30.
- ^ Arşivlenmiş kopya, 18 Haziran 2017 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 11 Nisan 2020
- ^ Ghanizadeh (2013). "N-acetylcysteine versus placebo for treating nail biting, a double blind randomized placebo controlled clinical trial". Anti-Inflammatory & Anti-Allergy Agents in Medicinal Chemistry. 12 (3). ss. 223-8.
- ^ "Nail cosmetics in nail disorders". J Cosmet Dermatol. 6 (1). Mart 2007. ss. 53-8.
- ^ Pacan (Jan 2014). "Onychophagia and onychotillomania: prevalence, clinical picture and comorbidities". Acta Dermato-venereologica. 94 (1). ss. 67-71.
Dış bağlantılar
| Sınıflandırma | D |
|---|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tirnak yeme ayni zamanda onikofaji olarak da bilinen agzin bir kompulsif durtuyle yapilan aliskanligidir Bazen islevsel olmayan parafonksiyonel etkinlik olarak tanimlanmaktadir islevsel olmayan etkinlik agzin konusma yeme veya icme disindaki sik kullanimidir Tirnak yeme aliskanligi olan bir bireyin parmaklariUzmanlikPsikiyatri psikoloji Tirnak yeme yaygin olup ozellikle de cocuklar arasinda cok yaygindir Cocuklarin yuzde 25 30 u tirnak yemektedir Tirnak yemenin daha patolojik turevleri DSM IV R de durtu kontrol bozuklugu olarak degerlendirilmektedir ve DSM 5 te obsesif kompulsif ve bununla ilgili hastaliklarin altinda siniflandirilmistir ICD 10 bu el aliskanligini genellikle cocukluk ve ergenlik doneminde ortaya cikan diger tanimlanmis davranissal ve duygusal bozukluklar olarak siniflandirmaktadir Bununla birlikte butun tirnak yemeler patolojik degildir ve zararli takinti ve normal davranis arasindaki fark her zaman net degildir Belirti ve bulgularTirnak yeme genellikle parmaklarda enfeksiyon gibi zararli etkilere yol acar Bu sonuclar dogrudan yemenin fiziksel hasarindan veya enfeksiyon tasiyicisi haline gelen ellerden kaynaklanir Ustelik sosyal bir etkisi de olabilir On tirnak genellikle ayni derecede isirilir Yenmis tirnaklar kutikullerin derisinde parcalanmaya yol acabilir Kutikuller uygun olmayan bir bicimde soyuldugunda paronisi gibi mikrobiyal ve viral enfeksiyonlara duyarli hale gelmektedir Tukuruk daha sonra deride kizarma yapabilir ve deriye hastalik bulastirabilir Nadir durumlarda tirnak yataginin tahrip olmasi nedeniyle tirnak yemeden yillarca sonra tirnagin ciddi bir bicimde bozulmasina neden olabilir Tirnak yeme dis eti hasari ve on dislerin malokluzyonu gibi agiz sorunlariyla iliskili olabilir Ayrica tirnak yuzeyinin altina gomulu kil kurtlarini veya bakterileri anus bolgesinden agza aktarabilir Yenen tirnaklar yutulursa bazen mide sorunlari gelisebilir Tirnak yeme tirnak yiyende sucluluk ve utanc duygusu dusuk yasam kalitesi ve aile icinde veya sosyal cevrede damgalanmada artisin kaynagi olabilir Ilgili bozukluklar Diger vucut odakli yineleyici davranislar arasinda ekskoriyasyon bozuklugu deri yolma dermatofaji deri yeme ve trikotillomani sac yolma durtusu bulunmaktadir ve hepsi tirnak yeme ile birlikte yasama egilimindedir Agzin islevsel olmayan bir etkinligi olarak bruksizm dis sikma ve gicirdatma ve kalem yeme ve yanak isirma gibi baska aliskanliklar ile de iliskilidir Cocuklarda tirnak yeme genellikle dikkat eksikligi hiperaktivite bozuklugu bir calismada tirnak yeme olgularinin 75 i karsit olma bozuklugu 36 ve ayrilma kaygisi bozuklugu 21 icinde olmak uzere diger psikiyatrik bozukluklarla birlikte ortaya cikar Obsesif kompulsif bozuklugu olan cocuklar ve ergenler arasinda daha yaygindir Tirnak yeme bir calismada yeme bozuklugu olan erkeklerde yemek bozuklugu olmayanlardan daha yaygin gorunmekteydi TedaviUcuz ve yaygin olarak var olan en yaygin tedavi tirnaklara temiz tadi aci bir oje uygulamaktir Genellikle bilinen en aci kimyasal bilesik olan denatonyum benzoat kullanilir Aci tadi bireyi tirnak yeme aliskanligindan caydirir Daha basit onlemler etkili olmadiginda davranis tedavisi yararlidir Tirnak yeme aliskanligini ogrenmeyi ve olasilikla daha yapici bir aliskanlikla degistirmeyi amaclayan Davranisi Tersine Cevirme Egitiminin cocuklarda ve yetiskinlerde plaseboya karsi etkinligini gostermistir Cocuklar uzerinde yapilan bir calisma Davranisi Tersine Cevirme Egitimi ile sonuclarin hicbir tedavinin olmamasindan veya nesnelerin alternatif bir davranis olarak manipulasyonundan daha ustun oldugunu gostermistir bu da tedaviye olasi baska bir yaklasimdir Buna ek olarak sik sik yeme durtulerini tetikleyen uyarani hem tanimlamak hem de ortadan kaldirmak icin uyaran kontrol terapisi kullanilmaktadir On olumlu sonuclarla birlikte arastirilan diger davranissal yontemler ayriklastirma dekuplaj ve bilekliklerin cikarilamaz animsaticilar olarak kullanilmasi gibi oz yardim yontemleridir Son zamanlarda teknoloji sirketleri kullanicilarin ellerinin konumunu takip eden giyilebilir aygitlar ve akilli saat uygulamalari uretmeye baslamistir Kronik tirnak yiyiciler icin baska bir tedavi on dislerin tirnaklara ve cevresindeki kutikullere zarar vermesini onleyen dis caydirici bir aygit kullanilmasidir Yaklasik iki ay sonra aygit tirnak yeme durtusunun butunuyle bir bastirilmasini saglamaktadir Ilaclarin etkinligine yonelik kanitlar cok kisitlidir ve rutin olarak kullanilmaz Cocuklarda ve ergenlerde yapilan kucuk bir cift kor randomize klinik calisma glutatyon ve glutamat duzenleyicisi olan N asetilsisteinin yalnizca kisa vadede tirnak yeme davranisini azaltmada plasebodan daha etkili olabilecegini gostermistir Tirnak kozmetikleri tirnak yemenin sosyal etkilerini iyilestirmeye yardimci olabilir Kullanilan yontemden bagimsiz olarak ebeveyn egitimi genc tirnak yiyicileri olgusunda tedavi programlarinin etkinligini en ust duzeye cikarmak icin yararlidir cunku ebeveynler veya diger aile uyeleri tarafindan yapilan bazi davranislar sorunu devam ettirmeye yardimci olabilir Ornegin cezalarin plasebodan daha iyi olmadigi gosterilmistir ve kimi durumlarda tirnak yeme sikligini bile artirabilmektedir EpidemiyolojiTirnak yeme onikofaji 3 yasindan once seyrek gorulmekle birlikte 7 ila 10 yas arasindaki cocuklarin yaklasik yuzde 30 u ve genclerin yuzde 45 i tirnak yemektedir En sonunda yetiskinlerde yayginligi azalmaktadir Rakamlar calismalara gore degisebilir ve degisimler cografi ve kulturel farkliliklar ile ilgili olabilir Aliskanligi olan deneklerin orani yasam boyu yayginlik guncel olarak tirnak yiyenlerin oranindan cok daha yuksek olabilir zaman nokta prevalansi Her iki cinsiyette de daha yaygin gorunmese de bu konudaki epidemiyolojik calismalarin sonuclari tam olarak tutarli degildir Bireyler tirnak yemenin olumsuz sonuclarini inkar etme veya bilmeme egiliminde olmasi tirnak yemenin tanisini karmasiklastirdigindan dolayi az fark edilebilir Zihinsel bozuklugu olan bir ebeveynin olmasi da bir risk faktorudur Kaynakca SteadyHealth 30 Aralik 2010 29 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2012 a b c d e f g h i Ghanizadeh Jun 2011 Nail biting etiology consequences and management Iranian Journal of Medical Sciences 36 2 ss 73 9 a b Nailbiting Clin Pediatr Phila 29 12 1990 ss 690 2 Jabr FI Eylul 2005 Severe nail deformity Nail biting may cause multiple adverse conditions Postgrad Med 118 3 ss 37 8 42 Nailbiting or onychophagia a special habit Am J Orthod Dentofacial Orthop 134 2 Agustos 2008 ss 305 8 Pacan 17 Subat 2014 Onychophagia is Associated with Impairment of Quality of Life Acta Dermato venereologica 94 6 ss 703 6 a b Pathologic hairpulling skin picking and nail biting Ann Clin Psychiatry 17 4 2005 ss 227 32 R A Cawson E W Odell Stephen R Porter 2002 Cawson s Essentials of Oral Pathology and Oral Medicine Ingilizce ISBN 0443071063 Impulse control disorders in children and adolescents with obsessive compulsive disorder Psychiatry Res 175 1 2 Ocak 2010 ss 109 13 Eating disorders in men current features and childhood factors Eat Weight Disord 15 1 2 2010 ss e15 22 Allen KW Mart 1996 Chronic nailbiting a controlled comparison of competing response and mild aversion treatments Behav Res Ther 34 3 ss 269 72 Bate Temmuz 2011 The efficacy of habit reversal therapy for tics habit disorders and stuttering a meta analytic review Clinical Psychology Review 31 5 ss 865 71 Ghanizadeh Jun 2013 Habit Reversal versus Object Manipulation Training for Treating Nail Biting A Randomized Controlled Clinical Trial Iranian Journal of Psychiatry 8 2 ss 61 7 Western Suffolk Psychological Services 9 Eylul 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mart 2008 Moritz Sep 2011 A randomized controlled trial of a novel self help technique for impulse control disorders a study on nail biting Behavior Modification 35 5 ss 468 85 Koritzky Nov 2011 On the value of nonremovable reminders for behavior modification an application to nail biting onychophagia Behavior Modification 35 6 ss 511 30 Arsivlenmis kopya 18 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 11 Nisan 2020 Ghanizadeh 2013 N acetylcysteine versus placebo for treating nail biting a double blind randomized placebo controlled clinical trial Anti Inflammatory amp Anti Allergy Agents in Medicinal Chemistry 12 3 ss 223 8 Nail cosmetics in nail disorders J Cosmet Dermatol 6 1 Mart 2007 ss 53 8 Pacan Jan 2014 Onychophagia and onychotillomania prevalence clinical picture and comorbidities Acta Dermato venereologica 94 1 ss 67 71 Dis baglantilarSiniflandirmaDICD 10 F98 8 F98 810 ICD 9 CM 307 9MeSH D009259DiseasesDB 31465