Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Uğurköy (Gürcüce: აკრია; translit.: "ak'ria"), Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür. Köyün eski adı Akria'dır. Tarihsel Maçaheli bölgesinin Türkiye tarafında kalan köylerinden biridir.
| Uğurköy | |
|---|---|
 | |
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Uğurköy Uğurköy'ün Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Borçka |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1020 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 238 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08400 |
Köyün eski adı
Tarihsel olarak bir Gürcü yerleşimi olan ve bugün Uğurköy adını taşıyan köyün bilinen en eski adı Akria’dir. Gürcüce Akria (აკრია) biçiminde yazılan bu ad, Türkçe kaynaklarda Akriya olarak geçer. Nitekim Muvahhid Zeki, 1927’de yayımlanan Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye adlı Osmanlıca kitapta köyün eski adını Akriya (اقريا) olarak yazmıştır. 19. yüzyılın son çeyreğinde bölgeyi ele geçiren Ruslar ise, 1886 yılı nüfus sayımında köyün adını Gürcüce yazılışına uygun biçimde Akria (Акриа) olarak kaydetmiştir. Bu tarihten yaklaşık yedi yıl sonra Maçaheli bölgesini dolaşan Gürcü tarihçi köyün adını Akria olarak değil Akrieli (აკრიელი) biçiminde yazmıştır.
Köyün adı, 1925’te Uğur olarak değiştirilmiş olmasına rağmen Dahiliye Vekaleti’nin 1933'te yayımladığı Köylerimiz adlı kitapta adı Akriya olarak verilmiştir.
Coğrafya
Köy, Artvin il merkezine 92 km, Borçka ilçe merkezine 60 km uzaklıktadır. Uğurköy endemik flora ve faunaya sahip doğasıyla da bilinmektedir.
Demografi
Tarihsel Gürcistan’ın önemli tarihsel bölgelerinden biri olan Maçaheli’de kadın ve erkeğin birlikte sayıldığı ilk nüfus tespiti Rus idaresi sırasında yapıldı. 1886 yılında yapılan bu sayıma göre Akria’da 113 kişi yaşıyor ve bu nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Bu tarihte Akria, Aşağı Acara kazasına (uçastok) bağlı Zeda-Hertvisi nahiyesinin köylerinden biriydi. Tamamı Gürcülerden oluşan bu nahiyenin bugün Türkiye tarafında kalan köylerinin toplam nüfusu 712 kişiden oluşuyordu ve bu nüfusun yaklaşık % 16’sı Akria’da yaşıyordu.
Türkiye sınırları içinde kalmasından bir yıl sonra, 1922 yılında nüfus cetveline göre Akria'nın nüfusu 29 hanede yaşayan 247 kişiden oluşuyordu. Hane başına ortalama 8,5 kişi düşmesi, Mindieti’de olduğu gibi köydeki ailelerin kalabalık bir nüfusa sahip olduğunu göstermektedir. Öte yandan 1886 yılından itibaren nüfusun iki katından fazla artış göstermesi, bu tarihten sonra köyden Osmanlı ülkesine göçün olmadığına işaret etmektedir.
Akria’nın adının Uğur olarak değiştirilmesinden sonra, 1926 yılında yapılan nüfus sayımında köyde hane sayısı 33’e, nüfus da 264 kişiye ulaşmıştı. Bu nüfusun 131’i kadın, 133’ü erkekti. Bu tarihte hane başına ortalama 8 kişi düşmesi, Akria’nın kalabalık aile olarak yaşama geleneğine sahip olduğunu göstermektedir. Ancak bunun başka bir açıklaması, yoksulluk ve ekilebilir arazilerin sınırlı olması nedeniyle ailelerin bölünmeme yolunu seçmiş olması da olabilir.
Son tespitlere göre Uğurköy’de 138'i erkek ve 115'ü kadın olmak üzere 253 kişi yaşamaktadır. Yaklaşık 90 yıl öncesine göre bile nüfusun azalmış olması köyden kente göçün bir sonucu olabilir.
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 234 |
| 2020 | 238 |
| 2019 | 239 |
| 2018 | 253 |
| 2017 | 174 |
| 2016 | 188 |
| 2015 | 205 |
| 2014 | 219 |
| 2013 | 228 |
| 2012 | 234 |
| 2011 | 225 |
| 2010 | 227 |
| 2009 | 191 |
| 2008 | 197 |
| 2007 | 198 |
| 2000 | 219 |
| 1990 | 358 |
| 1926 | 264 |
| 1922 | 247 |
| 1886 | 113 |
Tarihçe
Akria, tarihsel Acara bölgesinin Tao-Klarceti'de kalan kısmında yer alan yerleşimlerden biridir. Akria’nın içinde yer aldığı Maçaheli bölgesini Osmanlı Devleti 16. yüzyılda ele geçirdiğinde Miçihiani adını taşıyordu. Erken Orta Çağ'da Gürcü Krallığı döneminde Akria köyü, Gürcü Ortodoks Kilisesi’nin piskoposluklarından biri olan Tbeti Piskoposluğu sınırları içinde kalıyordu. Tbetis Sulta Matiane (12-16. yüzyıl) adlı elyazmasında köyün adı ve bu köyden Tbeti Kilisesi’ne bağış yapmış kişi olarak Nana adı ve Guianeti soyadı geçer. Geç Orta Çağ'da Samtshe-Saatabago’nun (1268-1625) idaresi altındayken, 16. yüzyılın ikinci yarısından Osmanlı egemenliğine girdi ve Çıldır Eyaleti sınırları içinde kaldı.
Yaklaşık üç yüzyıl Osmanlı idaresinde kalan Akria’yı 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Ruslar ele geçirdi. Bu savaştan yaklaşık sekiz yıl sonra, 1886 tarihinde yapılan nüfus sayımına göre Akria Batum sancağının (okrug) Aşağı Acara kazasına (uçastok) bağlı bir köydü. Aşağı Acara kazasına bağlı Zeda-Hertvisi nahiyesinde yer alıyordu. Bu nahiyenin bugün Türkiye'de bulunan kısmında Akria’nın dışında Mindieti (Миндиэти), Efrat / Eprat (Ефрат / Эпрат), Zed-Vake (Зед-Ваке), Kvabistavi (вабис-Тави) ve Zeda-Hertvisi (Зеда-Хертвиси) köyleri yer alıyordu.
Akria, I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından, 1918-1921 arasında bağımsız olan Gürcistan sınırları içinde kaldı. 1921’de Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Türk birlikleri de Ardahan, Artvin ve Batum bölgelerini işgal etti. Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de Sovyet Rusya'yla imzaladığı Moskova Antlaşması’yla Akria’nın da içinde yer aldığı Artvin ve Ardahan Türkiye’ye bırakıldı.
Akria, Türkiye'ye sınırları içinde kalmasından bir yıl sonra, 1922 tarihli nüfus cetveline göre Artvin vilayetinin Borçka kazasına bağlı Maçaheli nahiyesi sınırları içinde yer alıyordu. Akria’nın adı 1925’te Uğur (daha sonra Uğurköy) olarak değiştirildi. Bununla birlikte Akria (Akriya) adı halk arasında bugün de kullanılmaktadır. 1926 nüfus sayımında Akria Artvin vilayeti merkez kazasına bağlı Maçaheli nahiyesinin bir köyüydü. Akria 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca yayında Uğur adıyla yer almasına karşın, Dahiliye Vekaleti'nin 1933’te yayımladığı Köylerimiz adlı yayında Çoruh vilayetinin Borçka kazasının bir köyü olarak Akriya adıyla kaydedilmiştir.
Osmanlı Devleti ele geçirmeden önce inşa edilmiş olan Akria Kilisesi, tek nefli bir yapı olup günümüze büyük ölçüde sağlam ulaşmıştır.
Kaynakça
- ^ "Ugurkoy, Turkey Page". Fallingrain.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Borçka Uğurköy Köy Nüfusu". Nufusune.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye (Osmanlıca), 1927, s. 121.
- ^ a b c "Aşağı Acara kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020.
- ^ Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (Gürcüce), 1913, Tiflis, s. 195.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayana) Dahiliye Vekaleti, 1933, İstanbul, s. 29.
- ^ a b c "Uğurköy Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 55,
- ^ a b Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010 (Birinci basımı 1927), s. 145, .
- ^ ""2018 Yılı Borçka İlçe Nüfusu", T.C. Borçka Kaymakamlığı. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020." 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ "Sulta Matiane (Tbeti Manastırı Bağışçı Kayıtları), (Yayıma hazırlayan) Tina Enukidze, Tiflis, 1977, s. 60, 112". 26 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 79.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) Dahiliye Vekaleti, İstanbul, 1933, s. 29.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 14 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Macahel.Com26 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- MacahelBizimdir.Org 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Macahel Vakfı6 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Camili Köyler Birliği
- Macaheli Net
- Uğurköy, Borçka için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ugurkoy Gurcuce აკრია translit ak ria Artvin ilinin Borcka ilcesine bagli bir koydur Koyun eski adi Akria dir Tarihsel Macaheli bolgesinin Turkiye tarafinda kalan koylerinden biridir UgurkoyKoyArtvin in Turkiye deki konumuUgurkoyUgurkoy un Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceBorckaCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1020 mNufus 2021 Toplam238Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08400Koyun eski adiTarihsel olarak bir Gurcu yerlesimi olan ve bugun Ugurkoy adini tasiyan koyun bilinen en eski adi Akria dir Gurcuce Akria აკრია biciminde yazilan bu ad Turkce kaynaklarda Akriya olarak gecer Nitekim Muvahhid Zeki 1927 de yayimlanan Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye adli Osmanlica kitapta koyun eski adini Akriya اقريا olarak yazmistir 19 yuzyilin son ceyreginde bolgeyi ele geciren Ruslar ise 1886 yili nufus sayiminda koyun adini Gurcuce yazilisina uygun bicimde Akria Akria olarak kaydetmistir Bu tarihten yaklasik yedi yil sonra Macaheli bolgesini dolasan Gurcu tarihci koyun adini Akria olarak degil Akrieli აკრიელი biciminde yazmistir Koyun adi 1925 te Ugur olarak degistirilmis olmasina ragmen Dahiliye Vekaleti nin 1933 te yayimladigi Koylerimiz adli kitapta adi Akriya olarak verilmistir CografyaKoy Artvin il merkezine 92 km Borcka ilce merkezine 60 km uzakliktadir Ugurkoy endemik flora ve faunaya sahip dogasiyla da bilinmektedir DemografiTarihsel Gurcistan in onemli tarihsel bolgelerinden biri olan Macaheli de kadin ve erkegin birlikte sayildigi ilk nufus tespiti Rus idaresi sirasinda yapildi 1886 yilinda yapilan bu sayima gore Akria da 113 kisi yasiyor ve bu nufusun tamami Gurculerden olusuyordu Bu tarihte Akria Asagi Acara kazasina ucastok bagli Zeda Hertvisi nahiyesinin koylerinden biriydi Tamami Gurculerden olusan bu nahiyenin bugun Turkiye tarafinda kalan koylerinin toplam nufusu 712 kisiden olusuyordu ve bu nufusun yaklasik 16 si Akria da yasiyordu Turkiye sinirlari icinde kalmasindan bir yil sonra 1922 yilinda nufus cetveline gore Akria nin nufusu 29 hanede yasayan 247 kisiden olusuyordu Hane basina ortalama 8 5 kisi dusmesi Mindieti de oldugu gibi koydeki ailelerin kalabalik bir nufusa sahip oldugunu gostermektedir Ote yandan 1886 yilindan itibaren nufusun iki katindan fazla artis gostermesi bu tarihten sonra koyden Osmanli ulkesine gocun olmadigina isaret etmektedir Akria nin adinin Ugur olarak degistirilmesinden sonra 1926 yilinda yapilan nufus sayiminda koyde hane sayisi 33 e nufus da 264 kisiye ulasmisti Bu nufusun 131 i kadin 133 u erkekti Bu tarihte hane basina ortalama 8 kisi dusmesi Akria nin kalabalik aile olarak yasama gelenegine sahip oldugunu gostermektedir Ancak bunun baska bir aciklamasi yoksulluk ve ekilebilir arazilerin sinirli olmasi nedeniyle ailelerin bolunmeme yolunu secmis olmasi da olabilir Son tespitlere gore Ugurkoy de 138 i erkek ve 115 u kadin olmak uzere 253 kisi yasamaktadir Yaklasik 90 yil oncesine gore bile nufusun azalmis olmasi koyden kente gocun bir sonucu olabilir Yillara gore koy nufus verileri2021 2342020 2382019 2392018 2532017 1742016 1882015 2052014 2192013 2282012 2342011 2252010 2272009 1912008 1972007 1982000 2191990 3581926 2641922 2471886 113TarihceAkria tarihsel Acara bolgesinin Tao Klarceti de kalan kisminda yer alan yerlesimlerden biridir Akria nin icinde yer aldigi Macaheli bolgesini Osmanli Devleti 16 yuzyilda ele gecirdiginde Micihiani adini tasiyordu Erken Orta Cag da Gurcu Kralligi doneminde Akria koyu Gurcu Ortodoks Kilisesi nin piskoposluklarindan biri olan Tbeti Piskoposlugu sinirlari icinde kaliyordu Tbetis Sulta Matiane 12 16 yuzyil adli elyazmasinda koyun adi ve bu koyden Tbeti Kilisesi ne bagis yapmis kisi olarak Nana adi ve Guianeti soyadi gecer Gec Orta Cag da Samtshe Saatabago nun 1268 1625 idaresi altindayken 16 yuzyilin ikinci yarisindan Osmanli egemenligine girdi ve Cildir Eyaleti sinirlari icinde kaldi Yaklasik uc yuzyil Osmanli idaresinde kalan Akria yi 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda Ruslar ele gecirdi Bu savastan yaklasik sekiz yil sonra 1886 tarihinde yapilan nufus sayimina gore Akria Batum sancaginin okrug Asagi Acara kazasina ucastok bagli bir koydu Asagi Acara kazasina bagli Zeda Hertvisi nahiyesinde yer aliyordu Bu nahiyenin bugun Turkiye de bulunan kisminda Akria nin disinda Mindieti Mindieti Efrat Eprat Efrat Eprat Zed Vake Zed Vake Kvabistavi vabis Tavi ve Zeda Hertvisi Zeda Hertvisi koyleri yer aliyordu Akria I Dunya Savasi nin sonlarina dogru Rus ordusunun bolgeden cekilmesinin ardindan 1918 1921 arasinda bagimsiz olan Gurcistan sinirlari icinde kaldi 1921 de Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Turk birlikleri de Ardahan Artvin ve Batum bolgelerini isgal etti Ankara Hukumeti nin 16 Mart 1921 de Sovyet Rusya yla imzaladigi Moskova Antlasmasi yla Akria nin da icinde yer aldigi Artvin ve Ardahan Turkiye ye birakildi Akria Turkiye ye sinirlari icinde kalmasindan bir yil sonra 1922 tarihli nufus cetveline gore Artvin vilayetinin Borcka kazasina bagli Macaheli nahiyesi sinirlari icinde yer aliyordu Akria nin adi 1925 te Ugur daha sonra Ugurkoy olarak degistirildi Bununla birlikte Akria Akriya adi halk arasinda bugun de kullanilmaktadir 1926 nufus sayiminda Akria Artvin vilayeti merkez kazasina bagli Macaheli nahiyesinin bir koyuydu Akria 1928 tarihli Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari adli Osmanlica yayinda Ugur adiyla yer almasina karsin Dahiliye Vekaleti nin 1933 te yayimladigi Koylerimiz adli yayinda Coruh vilayetinin Borcka kazasinin bir koyu olarak Akriya adiyla kaydedilmistir Osmanli Devleti ele gecirmeden once insa edilmis olan Akria Kilisesi tek nefli bir yapi olup gunumuze buyuk olcude saglam ulasmistir Kaynakca Ugurkoy Turkey Page Fallingrain com 30 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Artvin Borcka Ugurkoy Koy Nufusu Nufusune com 30 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye Osmanlica 1927 s 121 a b c Asagi Acara kazasi 1886 Yili Rusca 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Ocak 2020 Zakaria Cicinadze Musluman Gurculer ve Gurcistan daki Koyleri Gurcuce 1913 Tiflis s 195 Koylerimiz Yayimlayana Dahiliye Vekaleti 1933 Istanbul s 29 a b c Ugurkoy Koyu YerelNet org tr 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu 2013 s 55 ISBN 9786055708856 a b Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye 2010 Birinci basimi 1927 s 145 ISBN 9789944197526 2018 Yili Borcka Ilce Nufusu T C Borcka Kaymakamligi Erisim tarihi 21 Nisan 2020 24 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2020 Sulta Matiane Tbeti Manastiri Bagisci Kayitlari Yayima hazirlayan Tina Enukidze Tiflis 1977 s 60 112 26 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Kasim 2022 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 Erisim tarihi 21 Nisan 2020 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2020 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 79 Koylerimiz Yayimlayan Dahiliye Vekaleti Istanbul 1933 s 29 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2017 s 14 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ISBN 978 9941 9470 8 7Dis baglantilarMacahel Com26 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi MacahelBizimdir Org 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Macahel Vakfi6 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Camili Koyler Birligi Macaheli Net Ugurkoy Borcka icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft