Ubiquitin

Ubikuitin, protein yıkımında yıkıma uğrayacak protein dizilerini tutmakla sorumlu olan tanıma elementidir. Bu organik kimyasal madde, yıkıma uğraması için işaretlenen proteine yapışır. Protein yıkımı gerçekleştikten sonra sorumlu ubikuitin geri gönderilir, diğer işe yaramaz proteinleri taşır.

Ubikuitinin temsili çizimi.

Ubikuitinin arasındaki bağ turuncu renkle gösterilmiştir.

Ubikuitinin protein yıkımındaki işlevleri

Ubikuitin, endoplazmik retikulumda yıkılacak olan proteinden sorumludur. Bu madde, çok küçük hallerde proteini gerekli yere götürdükten sonra ve gerekli işlevler görüldükten sonra hücredeki yıkıma uğraması gereken diğer proteinleri getirmek üzere geri döner. Ubikuitinin işlevi çok önemlidir. Eğerki proteini ubikuitin iyi tutamazsa, işlevi kaybetmiş olan protein, herhangi bir damarda, porda tıkanıklığa neden olabilir. Bu sorunlardan meydana gelen en baştaki hastalıklar alzheimer, parkinson ve huntington hastalıklarıdır. Beyin damarlarının işlevini kaybetmesine neden olan bu zararlı proteinlerin kaçmasının sorumlusu ubikuitindir. Ubikuitinde mutasyon meydana gelirse görevini yerine getirmez ve çok tehlikeli bir hal alabilir.

Kanser ve ubikuitin

Kanser hastalığının en önemli nedeni bir veya daha fazla hücrenin mutasyon geçirip kontrolsüzce çoğalıp tehlikeli hale gelmesidir. Ancak bu olayda da baş sorumlulardan birisi ubikuitindir. Ubikuitin, böyle zararlı dokuları tutup endoplazmik retikuluma götürmez ise o zaman kanser ve daha birçok hastalık ortaya çıkabilir. Ubikuitin eğerki mutasyona uğramışsa veya aşırı derecede protein yıkımı gerçekleşiyorsa artık görevini yerine getiremez. Dolayısıyla hastalıklar kaçınılmaz olur.

Ayrıca bakınız

• Protein yıkımı

Kaynakça

• TÜBİTAK, Bilim ve Teknik dergisi, Haziran 2010, sayı 511, s.76-79
• İngilizce maddesi 21 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.