Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Eylül 2022) |
Uluslararası ceza hukuku, uluslararası hukuk kapsamında bireylerin cezaî sorumluluğunu doğrudan düzenleyen normların bütününü tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Uluslararası hukuk suçları soykırım, savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve saldırı suçudur. Bu suçlar söz konusu olduğunda, etkilerinin tek bir devletin ötesine geçtiği ve dolayısıyla uluslararası toplumun bir bütün olarak sorumluların yargılanmasında çıkarı olduğu varsayılır.
Aynı zamanda, ulusal ceza hukuku ve ulusal yargı bu tür davalarda genellikle yetersiz kalmaktadır. Uluslararası hukuk kapsamındaki suçlar, genellikle bir devlet aygıtının üyeleri tarafından işlendiğinden veya en azından desteklendiğinden, ulusal ceza kovuşturması üzerinde genellikle önemli bir etkiye sahip olabilirler. Bunun sonucunda faillerin cezasız kalması (İngilizce: impunity), mağdurların evrensel olarak geçerli insan haklarının ihlali olarak kabul edilir. Uluslararası ceza hukukunun gelişimi, insan haklarının gelişimi ile yakından ilişkilidir. Ancak, insan hakları bireylere hak tanırken, uluslararası ceza hukuku bireylerin sorumluluk ve yükümlülüklerini düzenler. Bu bağlamda, uluslararası ceza hukuku - genel olarak ceza hukuku gibi - en güçlü araçtır (ultima ratio) ve yalnızca ciddi insan hakları ihlalleri durumunda uygulanır.
Uluslararası ceza hukuku, klasik uluslararası hukukun iki temel ilkesinde belirleyici bir değişimi temsil eder. Bir yandan, bireylere doğrudan yükümlülükler getirerek, yalnızca devletlerin uluslararası hukukun öznesi olduğu geleneksel uluslararası hukuk anlayışında köklü bir değişiklik anlamına gelir. Öte yandan, ciddi insan hakları ihlalleri artık sadece bir devletin iç işleri olarak görülmeyip, uluslararası alanda kovuşturulabileceğinden, devlet egemenliği ilkesine sınırlamalar getirilmiş olur.
Cezaî sorumluluğu ayrıntılı olarak ortaya koyan maddi delillere ek olarak, söz konusu yargılama hukuku da uluslararası ceza hukukunun bir parçasıdır. Bu, örneğin uluslararası ceza mahkemeleri önündeki usule ilişkin düzenlemeleri içerir. Günümüzde uluslararası ceza hukukunun uygulanmasında en önemli kurum Uluslararası Ceza Mahkemesi'dir.
Tarihi
Uluslararası bir ceza hukuku oluşturulmasına yönelik fikirler tarihsel olarak uzun zamandan beri mevcuttu, ancak somut bir şekil almaları 20. yüzyıla kadar gerçekleşmedi. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Versay Antlaşması, Alman İmparatoru II. Wilhelm'in uluslararası suçlardan dolayı itham edilmesini öngörüyordu. Ancak Hollanda'nın II. Wilhelm'i teslim etmeyi reddetmesi nedeniyle bu gerçekleşmedi. (Ayrıca bkz: ).
Uluslararası ceza hukukunun doğuşu, 1945/1946'da başlıca savaş suçlularının Nürnberg'de yargılanması olmuştur. İkinci Dünya Savaşı sırasında Avrupa'da Alman imha savaşlarının ve Nasyonal Sosyalist dönemde işlenen büyük ölçekli devlet örgütlü suçların etkisi altında, Londra Mukavelesi, uluslararası hukukun daha önce kısmen yazılı olmayan ceza normlarını belirleyen ve bireylerin doğrudan uluslararası hukuk kapsamında cezai sorumluluğunu tesis eden ilk uluslararası anlaşmadır. Uzak Doğu Uluslararası Askerî Mahkemesi, Nürnberg'deki uluslararası askerî mahkemeye eşdeğer bir işleve sahipti. Bu yargılamaların yanı sıra 10 sayılı Kontrol Konseyi Yasası temelinde yürütülen yargılamalar, özellikle de on iki Nürnberg davası, uluslararası teamül hukuku kapsamında uluslararası ceza hukukunun kapsamının belirlenmesi açısından bugün hala önemli bir yere sahiptir.
Soğuk Savaş sırasında uluslararası ceza hukukunun gelişimi büyük ölçüde durakladı. Nürnberg Mahkemeleri'nin hukukî ilkeleri, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun çeşitli kararlarıyla teyid edildi. BM Uluslararası Hukuk Komisyonu, bu ilkeleri Nürnberg İlkeleri olarak adlandırılan belgede özetlemiş ve uluslararası ceza hukukunun kodifikasyonu için çeşitli taslaklar yayınlamıştır. Ancak, uluslararası hukuk kapsamındaki suçların uluslararası ceza mahkemeleri tarafından fiilen kovuşturulması gerçekleşmedi.
Bu durum ancak 1993 yılında Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (Yugoslavya Mahkemesi veya ICTY olarak da adlandırılır) ve 1995 yılında Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kurulmasıyla değişmiştir. BM Güvenlik Konseyi tarafından kurulan bu ad hoc mahkemelerin yargı yetkileri zaman ve mekan bakımından 1991'den bu yana Yugoslavya'da yaşanan savaşlar ve 1994'te Ruanda'da yaşanan soykırım sırasında işlenen uluslararası hukuk kapsamındaki suçlarla sınırlıdır. Her iki ad hoc ceza mahkemesi de yargı yetkileri sayesinde bir dizi temel kararla uluslararası ceza hukukunun daha da geliştirilmesine ve belirlenmesine önemli katkılarda bulunmuştur.
Savaş suçları
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra galip devletler, Nürnberg Uluslararası Askerî Ceza Mahkemesi'ni kurarak Alman devletinin sorumlu kişilerini yargılamış ve suçlu bulunanlar çeşitli cezalara çarptırılmıştır . Bu çerçevede;
a) Barışa karşı suçlar (savaşın planlanması, hazırlanması ve icrası diğer adıyla saldırgan savaş suçu),
b) Savaş suçları, örneğin savaş esirlerinin öldürülmesi,
c) İnsanlığa karşı suçlar (milliyet, ırk, din, etnik köken gibi nedenlerle insan onurunun asgari garantilerinin ağır biçimde ve sistematik (planlı) ihlali) biçiminde üç asli suç tipi ortaya çıkmıştır. Son yıllarda benzer mahkemeler özellikle ad-hoc ceza mahkemeleri Lahey, Arusha, Eski Yugoslavya ve Ruanda’da kurulmuştur.
Uluslararası alanda gerçekleşen gelişmeler sonucunda 15–17 Temmuz 1998'de Roma'da yapılan uluslararası konferans sonucunda 1 Temmuz 2002 tarihinde yürürlüğe giren, 139 ülke tarafından imzalanan Roma Statüsü ile Lahey’de bir Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) kuruldu.
Türkiye bu statüye çekimser oy kullanmıştır.
Kaynakça
- ^ "Resolution 955 (1994)" (PDF). Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi. 8 Kasım 1994. 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Ekim 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Eylul 2022 Uluslararasi ceza hukuku uluslararasi hukuk kapsaminda bireylerin cezai sorumlulugunu dogrudan duzenleyen normlarin butununu tanimlamak icin kullanilan bir terimdir Uluslararasi hukuk suclari soykirim savas suclari insanliga karsi suclar ve saldiri sucudur Bu suclar soz konusu oldugunda etkilerinin tek bir devletin otesine gectigi ve dolayisiyla uluslararasi toplumun bir butun olarak sorumlularin yargilanmasinda cikari oldugu varsayilir Ayni zamanda ulusal ceza hukuku ve ulusal yargi bu tur davalarda genellikle yetersiz kalmaktadir Uluslararasi hukuk kapsamindaki suclar genellikle bir devlet aygitinin uyeleri tarafindan islendiginden veya en azindan desteklendiginden ulusal ceza kovusturmasi uzerinde genellikle onemli bir etkiye sahip olabilirler Bunun sonucunda faillerin cezasiz kalmasi Ingilizce impunity magdurlarin evrensel olarak gecerli insan haklarinin ihlali olarak kabul edilir Uluslararasi ceza hukukunun gelisimi insan haklarinin gelisimi ile yakindan iliskilidir Ancak insan haklari bireylere hak tanirken uluslararasi ceza hukuku bireylerin sorumluluk ve yukumluluklerini duzenler Bu baglamda uluslararasi ceza hukuku genel olarak ceza hukuku gibi en guclu aractir ultima ratio ve yalnizca ciddi insan haklari ihlalleri durumunda uygulanir Uluslararasi ceza hukuku klasik uluslararasi hukukun iki temel ilkesinde belirleyici bir degisimi temsil eder Bir yandan bireylere dogrudan yukumlulukler getirerek yalnizca devletlerin uluslararasi hukukun oznesi oldugu geleneksel uluslararasi hukuk anlayisinda koklu bir degisiklik anlamina gelir Ote yandan ciddi insan haklari ihlalleri artik sadece bir devletin ic isleri olarak gorulmeyip uluslararasi alanda kovusturulabileceginden devlet egemenligi ilkesine sinirlamalar getirilmis olur Cezai sorumlulugu ayrintili olarak ortaya koyan maddi delillere ek olarak soz konusu yargilama hukuku da uluslararasi ceza hukukunun bir parcasidir Bu ornegin uluslararasi ceza mahkemeleri onundeki usule iliskin duzenlemeleri icerir Gunumuzde uluslararasi ceza hukukunun uygulanmasinda en onemli kurum Uluslararasi Ceza Mahkemesi dir TarihiUluslararasi bir ceza hukuku olusturulmasina yonelik fikirler tarihsel olarak uzun zamandan beri mevcuttu ancak somut bir sekil almalari 20 yuzyila kadar gerceklesmedi Birinci Dunya Savasi ndan sonra Versay Antlasmasi Alman Imparatoru II Wilhelm in uluslararasi suclardan dolayi itham edilmesini ongoruyordu Ancak Hollanda nin II Wilhelm i teslim etmeyi reddetmesi nedeniyle bu gerceklesmedi Ayrica bkz Uluslararasi ceza hukukunun dogusu 1945 1946 da baslica savas suclularinin Nurnberg de yargilanmasi olmustur Ikinci Dunya Savasi sirasinda Avrupa da Alman imha savaslarinin ve Nasyonal Sosyalist donemde islenen buyuk olcekli devlet orgutlu suclarin etkisi altinda Londra Mukavelesi uluslararasi hukukun daha once kismen yazili olmayan ceza normlarini belirleyen ve bireylerin dogrudan uluslararasi hukuk kapsaminda cezai sorumlulugunu tesis eden ilk uluslararasi anlasmadir Uzak Dogu Uluslararasi Askeri Mahkemesi Nurnberg deki uluslararasi askeri mahkemeye esdeger bir isleve sahipti Bu yargilamalarin yani sira 10 sayili Kontrol Konseyi Yasasi temelinde yurutulen yargilamalar ozellikle de on iki Nurnberg davasi uluslararasi teamul hukuku kapsaminda uluslararasi ceza hukukunun kapsaminin belirlenmesi acisindan bugun hala onemli bir yere sahiptir Soguk Savas sirasinda uluslararasi ceza hukukunun gelisimi buyuk olcude durakladi Nurnberg Mahkemeleri nin hukuki ilkeleri Birlesmis Milletler Genel Kurulu nun cesitli kararlariyla teyid edildi BM Uluslararasi Hukuk Komisyonu bu ilkeleri Nurnberg Ilkeleri olarak adlandirilan belgede ozetlemis ve uluslararasi ceza hukukunun kodifikasyonu icin cesitli taslaklar yayinlamistir Ancak uluslararasi hukuk kapsamindaki suclarin uluslararasi ceza mahkemeleri tarafindan fiilen kovusturulmasi gerceklesmedi Bu durum ancak 1993 yilinda Eski Yugoslavya Uluslararasi Ceza Mahkemesi nin Yugoslavya Mahkemesi veya ICTY olarak da adlandirilir ve 1995 yilinda Ruanda Uluslararasi Ceza Mahkemesi nin kurulmasiyla degismistir BM Guvenlik Konseyi tarafindan kurulan bu ad hoc mahkemelerin yargi yetkileri zaman ve mekan bakimindan 1991 den bu yana Yugoslavya da yasanan savaslar ve 1994 te Ruanda da yasanan soykirim sirasinda islenen uluslararasi hukuk kapsamindaki suclarla sinirlidir Her iki ad hoc ceza mahkemesi de yargi yetkileri sayesinde bir dizi temel kararla uluslararasi ceza hukukunun daha da gelistirilmesine ve belirlenmesine onemli katkilarda bulunmustur Savas suclariIkinci Dunya Savasi ndan sonra galip devletler Nurnberg Uluslararasi Askeri Ceza Mahkemesi ni kurarak Alman devletinin sorumlu kisilerini yargilamis ve suclu bulunanlar cesitli cezalara carptirilmistir Bu cercevede a Barisa karsi suclar savasin planlanmasi hazirlanmasi ve icrasi diger adiyla saldirgan savas sucu b Savas suclari ornegin savas esirlerinin oldurulmesi c Insanliga karsi suclar milliyet irk din etnik koken gibi nedenlerle insan onurunun asgari garantilerinin agir bicimde ve sistematik planli ihlali biciminde uc asli suc tipi ortaya cikmistir Son yillarda benzer mahkemeler ozellikle ad hoc ceza mahkemeleri Lahey Arusha Eski Yugoslavya ve Ruanda da kurulmustur Uluslararasi alanda gerceklesen gelismeler sonucunda 15 17 Temmuz 1998 de Roma da yapilan uluslararasi konferans sonucunda 1 Temmuz 2002 tarihinde yururluge giren 139 ulke tarafindan imzalanan Roma Statusu ile Lahey de bir Uluslararasi Ceza Mahkemesi UCM kuruldu Turkiye bu statuye cekimser oy kullanmistir Kaynakca Resolution 955 1994 PDF Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi 8 Kasim 1994 3 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Ekim 2023