Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Ocak 2017) |
Uluslararası Ceza Mahkemesi (kısaca UCM), kuruluş belgesi Roma Statüsü olan, savaş suçları, insanlığa karşı işlenen suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçlarına bakan uluslararası bir mahkemedir. 1 Temmuz 2002 tarihinde kurulmuş ve 11 Mart 2003 tarihinde çalışmaya başlamıştır. Mahkeme binası "Ev Sahipliği Anlaşması" yaptığı Hollanda'nın Lahey kentinde bulunmaktadır. Mahkemeye 124 ülke taraf olmuştur.
| Uluslararası Ceza Mahkemesi International Criminal Court Cour pénale internationale | |
|---|---|
 | |
 Roma Statüsü taraf ve imzacı ülkeler Taraf ülkeler İmzalayan ancak onaylamayan ülkeler Daha sonra üyeliğini geri çeken taraf devlet Daha sonra imzasını geri çeken imzacı ülke Taraf ve imzacı olmayan ülke | |
 | |
| Kuruluş | 1 Temmuz 2002 |
| Merkez | Lahey, Hollanda |
| Üyeler | 124 |
| Resmî diller | Arapça, Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça, İspanyolca |
| Başkan | Piotr Hofmański |
| Başsavcı | Kerim Ahmed Han |
| Resmî site | www.icc-cpi.int |
Uluslararası Ceza Mahkemesi yargılamasında, suçun faili eğer kendi uyruğunda olduğu devletin yargılamasına tabi olmuşsa, bu durumda Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde ikinci kez yargılanması söz konusu olamayacaktır. Bunun sebebi ise; bir kişi bir suç için iki kez yargılanmaz (non bis in idem ilkesi).
İnsancıl hukuk kapsamındaki kimi suçları kovuşturan ve 20. yüzyılın sonlarında kurulup 21. yüzyılda uluslararası insancıl hukukun egemenliğine katkı yapan mahkemedir. Mahkemenin yargı yetkisine giren soykırım, insanlığa karşı suçlar, savaş suçları ve saldırı suçunun yeryüzünde işlenmiş en ciddi suçlar olduğu ve bu suçların gerçekte dünyanın barış, güvenlik ve esenliğini tehdit eden eylemler olduğu, Roma Statüsü’nün Dibace bölümünde de ifade edilmektedir.
Kuruluş aşamaları
Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kurulması için ilk çalışmalar 1998 yılında Birleşmiş Milletler'in önderliğinde Roma'da toplanan bir konferansta başladı. 17 Temmuz 1998'de Uluslararası Ceza Mahkemesini kuran Roma Statüsü 7 ret oyuna karşılık, 120 kabul oyuyla ve oy çokluğu ile (21 çekimser) kabul edildi. Roma Statüsü suçları, mahkemenin nasıl çalışacağını ve devletlerin mahkeme ile işbirliği için ne yapmaları gerektiğini tanımlar. Statü gereğince, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin faaliyete geçebilmesi için 60 ülkenin onayı beklendi ve 11 Nisan 2002 tarihinde söz konusu 60 onaya ulaşıldı. 15 Nisan 2015 tarihi itibarıyla 139 devlet tarafından imzalamış ve 123 devlet tarafından onaylanmıştır.Roma Statüsü'nü imzalamak onaylamak anlamına gelmemektedir.
UCM Yargı Sınırları ve Kapsamı
Hangi tarihlerdeki suçları yargılayabilir?
UCM sadece Roma Statüsü'nün yürürlüğe giriş tarihi olan 1 Temmuz 2002'den sonraki suç savlarını yargılayabilir. Ancak bu tarihten sonra imza atmış devletler için Antlaşma'ya taraf olma tarihi esas alınır. Bu devletler isterlerse UCM'ye 1 Temmuz 2002'ye kadar geriye doğru yargılama yetkisi verebilir.
Kimleri yargılayabilir?
UCM sadece kişileri yargılayabilir. Devletleri yargılama yetkisine sahip değildir. Yargılanacak kişinin taraf ülke vatandaşı olması gerekir.
Nerelerdeki suçları yargılayabilir
Taraf ülkelerin devlet sınırları içinde veya bir taraf ülke vatandaşı tarafından işlenen Anlaşma'da belirtilen suçlar UCM yetkisindedir. Taraf olmayan ülkeler de Mahkeme'yi belirli bir suç için yetkilendirebilir.
Ulusal mahkemeler bağlamında UCM'nin yeri nedir?
UCM normal koşullar altında ulusal mahkemelerin yetkilerini devralamaz. Antlaşma'da "tamamlayıcılık ilkesi" temeldir. Ulusal mahhkemelerin kendi vatandaşlarını veya yüksek makamlardaki sanık adaylarını yargılamak istememesi, iç çatışmalar nedeniyle çökmüş olan yargı sistemi gibi durumlarda UCM devreye girebilir.
UCM Organları
Roma Statüsünün 34. maddesinde Mahkemenin organları belirtilmiştir;
- Başkanlık
- Temyiz Bölümü, Yargılama Bölümü ve Ön-Yargılama Bölümü
- Savcılık Bürosu
- Yazı İşleri Bürosu
Yargı Süreci
Roma Statüsü olayların mahkeme önüne 3 farklı şekilde gelebileceğini belirtiyor:
- Mahkeme savcısı, sadece mahkemenin söz konusu suçu ya da bireyleri yargılama yetkisi var ise; kurban ya da ailesini de içerecek şekilde herhangi bir kaynaktan gelen bilgiye dayanarak, işlenmiş bir ya da birden fazla suçun söz konusu olduğu bir durum hakkında soruşturma başlatabilir.
- Roma Statüsü’nü onaylayan devletler, sadece mahkeme yargılama yetkisini haizse, işlenen bir veya birden fazla suçun olduğu bir durumun soruşturulması için savcıdan talepte bulunabilirler.
- BM Güvenlik Konseyi, işlenen suçun bir veya birden fazla olduğu bir durumu soruşturması için savcıdan talepte bulunabilir. 1. ve 2. yöntemlerin tersine, suçlar Roma Statüsü’nü onaylamayan bir devletin topraklarında vuku bulmuş veya böyle bir devlet vatandaşı tarafından işlenmiş olsa bile BM Güvenlik Konseyi olayı savcıya bildirdiği zaman UCM yargı yetkisine sahip olacaktır. Bununla birlikte, bu durumların her birinde bir soruşturma açılıp açılmayacağına ve soruşturma üzerinde temellenen hukuki onaya bağlı olan bir davanın açılıp açılmayacağına karar vermek, devletlerin ya da Güvenlik Konseyi’nin değil, UCM savcısının takdirine bağlıdır.
Amerika Birleşik Devletleri ve UCM
1995'ten 2000 yılına kadar ABD hükûmeti UCM'nin kurulmasını destekledi ancak Amerikalılar UCM'nin BM Güvenlik Konseyi tarafından kontrol edilen veya Amerikalı yetkilileri ve Amerikan vatandaşlarını mahkemenin yargı yetkisi dışında tutacak bir mahkeme olması için çaba harcadılar; bu çabalar başarısız kaldı. Bill Clinton yönetimi döneminde 31 Aralık 2000 tarihinde Amerikan Büyükelçisi David Scheffer hükûmeti adına Roma Statüsü'nü imzaladı. 2001 Yılında George W. Bush yönetimi UCM toplantılarına katılmamaya başladı ve 6 Mayıs 2002 tarihinde ABD Roma Statüsü'nden imzasını çektiğini resmen açıkladı. O zamandan beri ABD, gerek İkili Dokunulmazlık Anlaşmaları (İDA) (Bilateral Immunity Agreements-BIAs) vasıtasıyla; gerek UCM'yi destekleyen müttefiklere yaptırımlar öngören yasalar çıkararak; gerekse BM Güvenlik Konseyi'nde barış güçlerinde görevli Amerikalıları UCM'nin yargı yetkisi dışında tutacak girişimleri yoluyla UCM'ye yönelik çok yönlü saldırılarına devam etmektedir. UCM Andlaşması'nda yer alan net güvencelere rağmen ve son derece nitelikli UCM yetkililerinin böyle bir durumun oluşmasına karşı gereken tedbirleri alacağını göz ardı ederek, Bush yönetimi UCM'nin siyasi motivasyonlardan kaynaklanan yargılamalar için bir platform oluşturabileceğini iddia etmektedir.
ABD Dışişleri Bakanlığının verilerine göre 2 Ağustos 2006 itibarıyla ABD ile IDA'ları imzalayan devlet sayısı 101'dir (ülke isimlerinin yer aldığı listelerdeki sayı ise 99); 99 tane İDA'nın 21'i ulusal parlamentolarca onaylanmış; 18'nin ise onay gerektirmeyen yürütme anlaşması olduğu söyleniyor.
UCM'ye taraf ülkelerden IDA imzalayanların sayısı 45; bunların 13'nün parlamentolarca onaylandığı; 9'nun yürütme anlaşması niteliğinde olduğu belirtiliyor.
53 Ülke ABD ile ikili dokunulmazlık anlaşması imzalamayı açıkça reddediyor. UCM'ye taraf 102 ülkeden 57'si İDA imzalamadı (bunların 24'ü, 2005 Mali Yılında ABD'den yardım alamadı).
Amerikan Askeri Personelini Koruma Yasası (American Servicemembers' Protection Act 13 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.-ASPA) Amerikan askerlerini kurtarmak için ABD'nin her türlü önlemi alabileceğine dair hükümler içerdiği için "La Haye'yi Basma Yasası" olarak da anılan Amerikan Askeri Personelini Koruma Yasası (ASPA) 2 Ağustos 2002'de kabul edildi. Bu yasaya göre UCM'ye taraf ülkeler ABD ile ikili dokunulmazlık anlaşması imzalamazlarsa bu ülkelere yapılan Amerikan askeri yardımları askıya alınacak. Amerikan'ın NATO müttefikleri ve "NATO-dışı önemli müttefik" sayılan 9 ülke (Arjantin, Avustralya, Mısır, İsrail, Japonya, Ürdün, Yeni Zelanda ve Güney Kore) ASPA yaptırımları dışında bırakıldı. Fakat ulusal güvenlik çıkarları gereği veya sonradan ikili dokunulmazlık anlaşması imzalaması durumunda Başkanın kararıyla askeri yardımın askıya alınmasına istisnalar getirmek mümkün. UCM Roma Statüsü'nün yürürlüğe girmesinin birinci yıldönümü olan 1 Temmuz 2003 tarihine kadar geçen bir yıllık sürede UCM'ye taraf 35 ülkeye toplam 46 milyon dolarlık askeri yardım geri çekildi. Amerikan askeri yardımlarının kesilmesinden etkilenen önemli programlar arasında Uluslararası Askeri Öğretim ve Eğitim (IMET); Askeri Dış Yardım (FMF) programları ve Silah İhracatını Kontrol Yasası altında sağlanan fonlar var. Daha önce ikili dokunulmazlık anlaşması yapmayı reddeden ülkeler önemli oranda askeri mali yardımdan yoksun bırakılma tehditleri altında ABD ile bu tip anlaşmalar imzalamak zorunda kaldılar.
UCM'deki dava ve soruşturmalar
| Dosya | Başvuru (tarih) | Soruşturma tarihi | Tutuklama kararı | Tutuklama | İddianamenin kabulü | Karar | Not |
 Uganda | Uganda Hükûmeti (Aralık 2003) | Temmuz 2004 | Joseph Kony | X | X | X | Kaçak |
| X | X | X | 2007'de öldü | ||||
| X | X | X | 12 Ağustos 2006'da öldü | ||||
| X | X | X | Kaçak | ||||
| X | X | X | Kaçak | ||||
 Demokratik Kongo Cumhuriyeti (DKC) | DKC Hükûmeti (Mart 2004) | Haziran 2004 | 17 Mart 2006 | 29 Ocak 2007 | X | Yargılama 26 Ocak 2009'da başladı. | |
| 17 Ekim 2007 | 26 Eylül 2008 | X | Yargılama 24 Kasım 2009'da başladı. | ||||
| 6 Şubat 2008 | 26 Eylül 2008 | X | Yargılama 24 Kasım 2009'da başladı. | ||||
| X | X | X | Kaçak | ||||
 Orta Afrika Cumhuriyeti(OAC) | OAC Hükûmeti (Aralık 2004) | Mayıs 2007 | Jean-Pierre Bemba | 3 Temmuz 2008 | 15 Haziran 2009 | X | Yargılama 27 Nisan 2010'da başladı. |
 Darfur, Sudan | BM Güvenlik Konseyi (Mart 2005) | Haziran 2005 | X | X | X | Kaçak | |
| X | X | X | Kaçak | ||||
| Ömer el-Beşir | X | X | X | Kaçak | |||
| X | X | X | 8 Şubat 2010'da suçlamalar düştü. | ||||
 Kenya | Diğer kaynaklar (2008-2010) | Mart 2010 | X | X | X | X | Resmi soruşturma 31 Mart 2010'da başladı. |
 Libya | 26 Şubat 2011 | 2011 | Muammer Kaddafi | X | X | X | Ölümünden sonra 22 Kasım 2011'de hakkındaki dava düştü. |
| Seyfülislam Kaddafi | X | X | X | X | |||
| X | X | X | X | ||||
 Fildişi Sahili | 14 Aralık 2010 | 3 Ekim 2011 | X | X | X | X | |
| Laurent Gbagbo | X | X | X | X | |||
| X | X | X | X | ||||
 Mali | X | 16 Ocak 2013 | X | X | X | X | X |
 Güney Afrika Cumhuriyeti | 30 Mayıs 2014 | X | X | X | X | X | X |
Eski adı Zaire olan Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde, 1998 yılında Thomas Lubanga Dyilo liderliğindeki UPC (Kongo Vatanseverler Birliği) ile Hükûmet kuvvetleri arasında başlayan ve bugüne kadar, yaklaşık 4 milyon insanın öldüğü çatışmalar, II. Dünya savaşından sonraki en büyük “ölümcül çatışmalardan” biri sayılmaktadır.
2005 yılında UPC, liderleri tarafından, siyasi bir partiye dönüştürülerek, Ituri bölgesindeki yaklaşık 15.000 milis silahsızlandırıldı ve çoğu sivil hayat karıştı. Ancak son 10 yıldır silahlandırılan binlerce milis, farklı silahlı politik gruplara katılarak, çatışmalarda aktif rol oynamaya devam etmektedir. Bölge henüz istikrara kavuşmuş değildir ve ciddi insan hakları ihlallerine dair bilgiler gelmeye devam etmektedir.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti Başkanı, UCM savcısı Luis Moreno Ocampo'ya bir mektup göndererek, ülkesinde gerçekleştirilen ve Roma Tüzüğü kapsamındaki suçlara ilişkin soruşturma açılmasını talep etmiştir. Bunun üzerine savcı, ön araştırmasının ardından, Haziran 2003'te Kongo'daki durumu yakından inceleyeceğini açıklamış ve 04.07.2004 tarihinde olayı Ön Yargılama Dairesine taşımıştır.
Dosya kapsamında, 17.03.2006 tarihinde tutuklanan Kongo Vatanseverleri Birliği lideri Thomas Lubanga, Mahkeme kararına istinaden UCM tarafından tutuklanan ilk kişi olmuştur. 28 Ağustos 2006 tarihinde, savcı tarafından resmen suçlanan Lubanga hakkında, 1. Ön Yargılama Dairesinde iddianamenin onaylanması duruşması 9 Kasım 2006 tarihinde başlamıştır.
8. maddede belirtilen savaş suçlarını işlemekle suçlanan Lubanga'ya yönelik iddianamedeki suçlar arasında; “15 yaşından küçük çocukların askere alınması ve çatışmalarda aktif olarak kullanılması” suçlaması öne çıkmaktadır.
1987 yılında Joseph Kony 13 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. tarafından kurulan ve Uganda'nın kuzeyinde dini temellere dayalı bir devlet kurmak isteyen LRA (Lord's Resistance Army-Tanrının Direnişi Ordusu) 21 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ile hükûmet kuvvetleri arasındaki çatışmalar, Afrika'da en uzun süredir devam eden çatışmalardan biridir.
LRA; geniş çaplı insan hakları ihlalleri, tecavüz, işkence, cinayet ve “çocuk asker” kullanmakla suçlanmaktadır.
Bölgede yapılan bir araştırmaya göre halkın %78'i bir cinayete tanık olmuş, %68'i ise (LRA veya hükûmet güçleri tarafından) kötü muameleye uğramıştır.
Aralık 2003'te Uganda Başkanı Yoweri Museveni, LRA (Tanrı'nın Direnişi Ordusu) ile ilgili durumu UCM'ye götürme kararı almıştır. Başsavcı 29 Temmuz 2004 tarihinde konu ile ilgili olarak soruşturma açıldığını duyurmuş ve dosyayı 2. Ön Yargılama Dairesine taşımıştır.
Aralık 2005'te BM Genel Sekreteri Uganda'da Hükûmetin, hükûmete bağlı yerel kuvvetlerin ve LRA'nın -özellikle çocuklara karşı- ciddi suçlar işlediğini belirtmiştir.
Mahkeme Ekim 2005'te LRA'nın 5 lideri hakkında, bir yandan cinayet, kölelik, seks köleliği, tecavüz suçları nedeniyle insanlığa karşı suç, diğer yandan cinayet, tecavüz, sivillerin öldürülmesi ve yağma suçlarından dolayı da savaş suçu işledikleri gerekçesiyle tutuklama kararı çıkartmıştır.
Haklarında tutuklama kararı verilen kişilerden hiçbiri henüz yakalanamamıştır. Bölgede Hükûmet ile LRA arasında ateşkes ve barış anlaşması için görüşmeler devam etmektedir.
2003 yılında, yerel bir isyanın ardından, bölgedeki Arap kabileleri ile Hükûmet tarafından kurulan ve desteklenen milis kuvvetleri Janjavid arasında çatışmalar başlamıştır. Bu çatışmalarda Darfur nüfusunun üçte biri -yaklaşık 2 milyon insan- zorla yerinden edilirken, yüz binlerce insan öldürüldü. Hâlen 1,5 milyon kişi yerleştirildikleri mülteci kamplarında yaşamaktadır.
Hükûmet'in, Darfur bölgesinde, geniş çaplı bir “etnik temizlik” başlattığı iddiaları üzerine, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, 18 Eylül 2004 tarihinde, 1564 no'lu kararıyla Genel Sekreterden Sudan'da bir araştırma Komisyonu kurulmasını istemiştir. Kurulan Komisyon, 25 Ocak 2005'te, BM Genel Sekreterine bir rapor sunmuş ve sivil halkın korunması ve suçluların cezalandırılması için harekete geçilmesini tavsiye etmiştir. Raporun ardından, Güvenlik Konseyi, 31 Mart 2005 tarihli ve 1593 no'lu kararı ile olayı UCM'ye taşıma kararı almıştır.
6 Haziran 2005'te UCM savcısı , Darfur'da işlenen suçlar hakkında soruşturmayı resmi olarak açmış ve dosya Hakim Akua Kuenyehia (Gana) başkanlığındaki 1 no'lu Ön Yargılama Dairesine iletilmiştir.
Eski bir Fransız sömürgesi olan Orta Afrika Cumhuriyeti bağımsızlığını 1960 yılında kazanmıştır. Askeri yönetimlerin ardından 1993'te sivil yönetim başa geçmişse de Mayıs 2001'deki başarısız darbe girişiminin ardından ülkede çatışmalar başlamıştır.
5 Aralık 2004 tarihinde kabul edilen anayasanın ardından 2005 Mart'ında seçimlere gidilmiştir ancak dünyanın en fakir ülkelerinden biri olan Orta Afrika Cumhuriyetinde, siyasi istikrarsızlık devam etmektedir.
2005 yılında, Orta Afrika Cumhuriyeti eski devlet başkanı ve başkan yardımcısı tarafından işlenen suçları araştıran yerel mahkeme, olayın araştırılmasında yetersiz kalabileceğinden hareketle, UCM savcısından, konuyla ilgili soruşturma başlatmasını talep etmiştir.
Ancak Savcılık, “tamamlayıcılık” ilkesi gereğince, Orta Afrika Cumhuriyeti Yüksek Ceza Mahkemesi'nin (Cour de Cassation) kararını bekledi. Yüksek Ceza Mahkemesi, 11 Nisan 2006 tarihinde verdiği kararla, yerel mahkeme kararını onaylayarak, mevcut koşullarda, OAC'de etkin araştırma ve yargılama yapamayacağına karar verdi.
Daha önce söz konusu davanın neticesini beklediğini açıklayan Savcılık Ofisi, bu kararın ardından harekete geçerek, dosyayı 3. Ön Yargılama Dairesine taşımıştır. Henüz bir tutuklama kararı verilmeyen dosyada, eski hükûmet yetkilileri hakkında cinayet, tecavüz ve Orta Afrika Cumhuriyetinin kuzeyinde yaşayan yerlilere yönelik soykırım iddiaları mevcuttur.
Fiilen Libya Başbakanlığı ve 'nın onursal başkanlığını yapmış olan Seyfülislam Kaddafi hakkında, insanlığa karşı işlenen cinayet ve zulüm (Roma Statüsü'nün 7. maddesinin 1(a) ve 1(h) bentleri) suçlarına dolaylı olarak yardımcı olmak savıyla 27 Haziran 2011 tarihinde UCM tarafından verilmiş tutuklama kararı bulunmaktadır.
Aynı suçlardan 27 Haziran 2011'de hakkında tutuklama kararı verilen Muammer Kaddafi'nin 20 Ekim 2011'de öldürülmesinden sonra 22 Kasım 2011'de davası düşmüştür.
Libya Silahlı Kuvvetleri'nde albaylık ve Askeri İstihbarat başkanlığını yapmış olan hakkında 27 Haziran 2011 tarihli tutuklama kararı vardır.
Kaynakça
- ^ . 3 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2022.
- ^ "The States Parties to the Rome Statute | International Criminal Court". asp.icc-cpi.int. 18 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2024.
- ^ Devletler Hukuku. İlyas Doğan. 2008. s. 341.
- ^ . Hacı Sarıgüzel. 25 Mart 2020. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d Kurşun, Günal. (PDF). 8 Haziran 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . Uluslararası Ceza Mahkemesi. 12 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2015. URL–vikibağı karışıklığı ()
- ^ "United Nations Treaty Collection (Birleşmiş Milletler Anlaşmalar Koleksiyonu)". Birleşmiş Milletler. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Nisan 2015.
- ^ "Libya - Uluslararası Ceza Mahkemesi". Uluslararası Ceza Mahkemesi. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Nisan 2015.
Dış bağlantılar
- Türkiye UCM Koalisyonu 19 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Ocak 2017 Uluslararasi Ceza Mahkemesi kisaca UCM kurulus belgesi Roma Statusu olan savas suclari insanliga karsi islenen suclar soykirim suclari ve saldiri suclarina bakan uluslararasi bir mahkemedir 1 Temmuz 2002 tarihinde kurulmus ve 11 Mart 2003 tarihinde calismaya baslamistir Mahkeme binasi Ev Sahipligi Anlasmasi yaptigi Hollanda nin Lahey kentinde bulunmaktadir Mahkemeye 124 ulke taraf olmustur Uluslararasi Ceza Mahkemesi International Criminal Court Cour penale internationaleRoma Statusu taraf ve imzaci ulkeler Taraf ulkeler Imzalayan ancak onaylamayan ulkeler Daha sonra uyeligini geri ceken taraf devlet Daha sonra imzasini geri ceken imzaci ulke Taraf ve imzaci olmayan ulkeKurulus1 Temmuz 2002MerkezLahey HollandaUyeler124Resmi dillerArapca Cince Ingilizce Fransizca Rusca IspanyolcaBaskanPiotr HofmanskiBassavciKerim Ahmed HanResmi sitewww icc cpi int Uluslararasi Ceza Mahkemesi yargilamasinda sucun faili eger kendi uyrugunda oldugu devletin yargilamasina tabi olmussa bu durumda Uluslararasi Ceza Mahkemesi nde ikinci kez yargilanmasi soz konusu olamayacaktir Bunun sebebi ise bir kisi bir suc icin iki kez yargilanmaz non bis in idem ilkesi Insancil hukuk kapsamindaki kimi suclari kovusturan ve 20 yuzyilin sonlarinda kurulup 21 yuzyilda uluslararasi insancil hukukun egemenligine katki yapan mahkemedir Mahkemenin yargi yetkisine giren soykirim insanliga karsi suclar savas suclari ve saldiri sucunun yeryuzunde islenmis en ciddi suclar oldugu ve bu suclarin gercekte dunyanin baris guvenlik ve esenligini tehdit eden eylemler oldugu Roma Statusu nun Dibace bolumunde de ifade edilmektedir Kurulus asamalariUluslararasi Ceza Mahkemesi nin kurulmasi icin ilk calismalar 1998 yilinda Birlesmis Milletler in onderliginde Roma da toplanan bir konferansta basladi 17 Temmuz 1998 de Uluslararasi Ceza Mahkemesini kuran Roma Statusu 7 ret oyuna karsilik 120 kabul oyuyla ve oy coklugu ile 21 cekimser kabul edildi Roma Statusu suclari mahkemenin nasil calisacagini ve devletlerin mahkeme ile isbirligi icin ne yapmalari gerektigini tanimlar Statu geregince Uluslararasi Ceza Mahkemesi nin faaliyete gecebilmesi icin 60 ulkenin onayi beklendi ve 11 Nisan 2002 tarihinde soz konusu 60 onaya ulasildi 15 Nisan 2015 tarihi itibariyla 139 devlet tarafindan imzalamis ve 123 devlet tarafindan onaylanmistir Roma Statusu nu imzalamak onaylamak anlamina gelmemektedir UCM Yargi Sinirlari ve KapsamiHangi tarihlerdeki suclari yargilayabilir UCM sadece Roma Statusu nun yururluge giris tarihi olan 1 Temmuz 2002 den sonraki suc savlarini yargilayabilir Ancak bu tarihten sonra imza atmis devletler icin Antlasma ya taraf olma tarihi esas alinir Bu devletler isterlerse UCM ye 1 Temmuz 2002 ye kadar geriye dogru yargilama yetkisi verebilir Kimleri yargilayabilir UCM sadece kisileri yargilayabilir Devletleri yargilama yetkisine sahip degildir Yargilanacak kisinin taraf ulke vatandasi olmasi gerekir Nerelerdeki suclari yargilayabilir Taraf ulkelerin devlet sinirlari icinde veya bir taraf ulke vatandasi tarafindan islenen Anlasma da belirtilen suclar UCM yetkisindedir Taraf olmayan ulkeler de Mahkeme yi belirli bir suc icin yetkilendirebilir Ulusal mahkemeler baglaminda UCM nin yeri nedir UCM normal kosullar altinda ulusal mahkemelerin yetkilerini devralamaz Antlasma da tamamlayicilik ilkesi temeldir Ulusal mahhkemelerin kendi vatandaslarini veya yuksek makamlardaki sanik adaylarini yargilamak istememesi ic catismalar nedeniyle cokmus olan yargi sistemi gibi durumlarda UCM devreye girebilir UCM OrganlariRoma Statusunun 34 maddesinde Mahkemenin organlari belirtilmistir Baskanlik Temyiz Bolumu Yargilama Bolumu ve On Yargilama Bolumu Savcilik Burosu Yazi Isleri BurosuYargi SureciLahey de bulunan Uluslararasi Ceza Mahkemesi binasi Roma Statusu olaylarin mahkeme onune 3 farkli sekilde gelebilecegini belirtiyor Mahkeme savcisi sadece mahkemenin soz konusu sucu ya da bireyleri yargilama yetkisi var ise kurban ya da ailesini de icerecek sekilde herhangi bir kaynaktan gelen bilgiye dayanarak islenmis bir ya da birden fazla sucun soz konusu oldugu bir durum hakkinda sorusturma baslatabilir Roma Statusu nu onaylayan devletler sadece mahkeme yargilama yetkisini haizse islenen bir veya birden fazla sucun oldugu bir durumun sorusturulmasi icin savcidan talepte bulunabilirler BM Guvenlik Konseyi islenen sucun bir veya birden fazla oldugu bir durumu sorusturmasi icin savcidan talepte bulunabilir 1 ve 2 yontemlerin tersine suclar Roma Statusu nu onaylamayan bir devletin topraklarinda vuku bulmus veya boyle bir devlet vatandasi tarafindan islenmis olsa bile BM Guvenlik Konseyi olayi savciya bildirdigi zaman UCM yargi yetkisine sahip olacaktir Bununla birlikte bu durumlarin her birinde bir sorusturma acilip acilmayacagina ve sorusturma uzerinde temellenen hukuki onaya bagli olan bir davanin acilip acilmayacagina karar vermek devletlerin ya da Guvenlik Konseyi nin degil UCM savcisinin takdirine baglidir Amerika Birlesik Devletleri ve UCM1995 ten 2000 yilina kadar ABD hukumeti UCM nin kurulmasini destekledi ancak Amerikalilar UCM nin BM Guvenlik Konseyi tarafindan kontrol edilen veya Amerikali yetkilileri ve Amerikan vatandaslarini mahkemenin yargi yetkisi disinda tutacak bir mahkeme olmasi icin caba harcadilar bu cabalar basarisiz kaldi Bill Clinton yonetimi doneminde 31 Aralik 2000 tarihinde Amerikan Buyukelcisi David Scheffer hukumeti adina Roma Statusu nu imzaladi 2001 Yilinda George W Bush yonetimi UCM toplantilarina katilmamaya basladi ve 6 Mayis 2002 tarihinde ABD Roma Statusu nden imzasini cektigini resmen acikladi O zamandan beri ABD gerek Ikili Dokunulmazlik Anlasmalari IDA Bilateral Immunity Agreements BIAs vasitasiyla gerek UCM yi destekleyen muttefiklere yaptirimlar ongoren yasalar cikararak gerekse BM Guvenlik Konseyi nde baris guclerinde gorevli Amerikalilari UCM nin yargi yetkisi disinda tutacak girisimleri yoluyla UCM ye yonelik cok yonlu saldirilarina devam etmektedir UCM Andlasmasi nda yer alan net guvencelere ragmen ve son derece nitelikli UCM yetkililerinin boyle bir durumun olusmasina karsi gereken tedbirleri alacagini goz ardi ederek Bush yonetimi UCM nin siyasi motivasyonlardan kaynaklanan yargilamalar icin bir platform olusturabilecegini iddia etmektedir ABD Disisleri Bakanliginin verilerine gore 2 Agustos 2006 itibariyla ABD ile IDA lari imzalayan devlet sayisi 101 dir ulke isimlerinin yer aldigi listelerdeki sayi ise 99 99 tane IDA nin 21 i ulusal parlamentolarca onaylanmis 18 nin ise onay gerektirmeyen yurutme anlasmasi oldugu soyleniyor UCM ye taraf ulkelerden IDA imzalayanlarin sayisi 45 bunlarin 13 nun parlamentolarca onaylandigi 9 nun yurutme anlasmasi niteliginde oldugu belirtiliyor 53 Ulke ABD ile ikili dokunulmazlik anlasmasi imzalamayi acikca reddediyor UCM ye taraf 102 ulkeden 57 si IDA imzalamadi bunlarin 24 u 2005 Mali Yilinda ABD den yardim alamadi Amerikan Askeri Personelini Koruma Yasasi American Servicemembers Protection Act 13 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ASPA Amerikan askerlerini kurtarmak icin ABD nin her turlu onlemi alabilecegine dair hukumler icerdigi icin La Haye yi Basma Yasasi olarak da anilan Amerikan Askeri Personelini Koruma Yasasi ASPA 2 Agustos 2002 de kabul edildi Bu yasaya gore UCM ye taraf ulkeler ABD ile ikili dokunulmazlik anlasmasi imzalamazlarsa bu ulkelere yapilan Amerikan askeri yardimlari askiya alinacak Amerikan in NATO muttefikleri ve NATO disi onemli muttefik sayilan 9 ulke Arjantin Avustralya Misir Israil Japonya Urdun Yeni Zelanda ve Guney Kore ASPA yaptirimlari disinda birakildi Fakat ulusal guvenlik cikarlari geregi veya sonradan ikili dokunulmazlik anlasmasi imzalamasi durumunda Baskanin karariyla askeri yardimin askiya alinmasina istisnalar getirmek mumkun UCM Roma Statusu nun yururluge girmesinin birinci yildonumu olan 1 Temmuz 2003 tarihine kadar gecen bir yillik surede UCM ye taraf 35 ulkeye toplam 46 milyon dolarlik askeri yardim geri cekildi Amerikan askeri yardimlarinin kesilmesinden etkilenen onemli programlar arasinda Uluslararasi Askeri Ogretim ve Egitim IMET Askeri Dis Yardim FMF programlari ve Silah Ihracatini Kontrol Yasasi altinda saglanan fonlar var Daha once ikili dokunulmazlik anlasmasi yapmayi reddeden ulkeler onemli oranda askeri mali yardimdan yoksun birakilma tehditleri altinda ABD ile bu tip anlasmalar imzalamak zorunda kaldilar UCM deki dava ve sorusturmalarUluslararasi Ceza Mahkemesi nde Gorulen Davalarin Ozetleri Dosya Basvuru tarih Sorusturma tarihi Tutuklama karari Tutuklama Iddianamenin kabulu Karar NotUganda Uganda Hukumeti Aralik 2003 Temmuz 2004 Joseph Kony X X X KacakX X X 2007 de olduX X X 12 Agustos 2006 da olduX X X KacakX X X KacakDemokratik Kongo Cumhuriyeti DKC DKC Hukumeti Mart 2004 Haziran 2004 17 Mart 2006 29 Ocak 2007 X Yargilama 26 Ocak 2009 da basladi 17 Ekim 2007 26 Eylul 2008 X Yargilama 24 Kasim 2009 da basladi 6 Subat 2008 26 Eylul 2008 X Yargilama 24 Kasim 2009 da basladi X X X KacakOrta Afrika Cumhuriyeti OAC OAC Hukumeti Aralik 2004 Mayis 2007 Jean Pierre Bemba 3 Temmuz 2008 15 Haziran 2009 X Yargilama 27 Nisan 2010 da basladi Darfur Sudan BM Guvenlik Konseyi Mart 2005 Haziran 2005 X X X KacakX X X KacakOmer el Besir X X X KacakX X X 8 Subat 2010 da suclamalar dustu Kenya Diger kaynaklar 2008 2010 Mart 2010 X X X X Resmi sorusturma 31 Mart 2010 da basladi Libya 26 Subat 2011 2011 Muammer Kaddafi X X X Olumunden sonra 22 Kasim 2011 de hakkindaki dava dustu Seyfulislam Kaddafi X X X XX X X XFildisi Sahili 14 Aralik 2010 3 Ekim 2011 X X X XLaurent Gbagbo X X X XX X X XMali X 16 Ocak 2013 X X X X XGuney Afrika Cumhuriyeti 30 Mayis 2014 X X X X X X Kongo Demokratik Cumhuriyeti Eski adi Zaire olan Demokratik Kongo Cumhuriyeti nde 1998 yilinda Thomas Lubanga Dyilo liderligindeki UPC Kongo Vatanseverler Birligi ile Hukumet kuvvetleri arasinda baslayan ve bugune kadar yaklasik 4 milyon insanin oldugu catismalar II Dunya savasindan sonraki en buyuk olumcul catismalardan biri sayilmaktadir 2005 yilinda UPC liderleri tarafindan siyasi bir partiye donusturulerek Ituri bolgesindeki yaklasik 15 000 milis silahsizlandirildi ve cogu sivil hayat karisti Ancak son 10 yildir silahlandirilan binlerce milis farkli silahli politik gruplara katilarak catismalarda aktif rol oynamaya devam etmektedir Bolge henuz istikrara kavusmus degildir ve ciddi insan haklari ihlallerine dair bilgiler gelmeye devam etmektedir Demokratik Kongo Cumhuriyeti Baskani UCM savcisi Luis Moreno Ocampo ya bir mektup gondererek ulkesinde gerceklestirilen ve Roma Tuzugu kapsamindaki suclara iliskin sorusturma acilmasini talep etmistir Bunun uzerine savci on arastirmasinin ardindan Haziran 2003 te Kongo daki durumu yakindan inceleyecegini aciklamis ve 04 07 2004 tarihinde olayi On Yargilama Dairesine tasimistir Dosya kapsaminda 17 03 2006 tarihinde tutuklanan Kongo Vatanseverleri Birligi lideri Thomas Lubanga Mahkeme kararina istinaden UCM tarafindan tutuklanan ilk kisi olmustur 28 Agustos 2006 tarihinde savci tarafindan resmen suclanan Lubanga hakkinda 1 On Yargilama Dairesinde iddianamenin onaylanmasi durusmasi 9 Kasim 2006 tarihinde baslamistir 8 maddede belirtilen savas suclarini islemekle suclanan Lubanga ya yonelik iddianamedeki suclar arasinda 15 yasindan kucuk cocuklarin askere alinmasi ve catismalarda aktif olarak kullanilmasi suclamasi one cikmaktadir Uganda 1987 yilinda Joseph Kony 13 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi tarafindan kurulan ve Uganda nin kuzeyinde dini temellere dayali bir devlet kurmak isteyen LRA Lord s Resistance Army Tanrinin Direnisi Ordusu 21 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ile hukumet kuvvetleri arasindaki catismalar Afrika da en uzun suredir devam eden catismalardan biridir LRA genis capli insan haklari ihlalleri tecavuz iskence cinayet ve cocuk asker kullanmakla suclanmaktadir Bolgede yapilan bir arastirmaya gore halkin 78 i bir cinayete tanik olmus 68 i ise LRA veya hukumet gucleri tarafindan kotu muameleye ugramistir Aralik 2003 te Uganda Baskani Yoweri Museveni LRA Tanri nin Direnisi Ordusu ile ilgili durumu UCM ye goturme karari almistir Bassavci 29 Temmuz 2004 tarihinde konu ile ilgili olarak sorusturma acildigini duyurmus ve dosyayi 2 On Yargilama Dairesine tasimistir Aralik 2005 te BM Genel Sekreteri Uganda da Hukumetin hukumete bagli yerel kuvvetlerin ve LRA nin ozellikle cocuklara karsi ciddi suclar isledigini belirtmistir Mahkeme Ekim 2005 te LRA nin 5 lideri hakkinda bir yandan cinayet kolelik seks koleligi tecavuz suclari nedeniyle insanliga karsi suc diger yandan cinayet tecavuz sivillerin oldurulmesi ve yagma suclarindan dolayi da savas sucu isledikleri gerekcesiyle tutuklama karari cikartmistir Haklarinda tutuklama karari verilen kisilerden hicbiri henuz yakalanamamistir Bolgede Hukumet ile LRA arasinda ateskes ve baris anlasmasi icin gorusmeler devam etmektedir Sudan 2003 yilinda yerel bir isyanin ardindan bolgedeki Arap kabileleri ile Hukumet tarafindan kurulan ve desteklenen milis kuvvetleri Janjavid arasinda catismalar baslamistir Bu catismalarda Darfur nufusunun ucte biri yaklasik 2 milyon insan zorla yerinden edilirken yuz binlerce insan olduruldu Halen 1 5 milyon kisi yerlestirildikleri multeci kamplarinda yasamaktadir Hukumet in Darfur bolgesinde genis capli bir etnik temizlik baslattigi iddialari uzerine Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi 18 Eylul 2004 tarihinde 1564 no lu karariyla Genel Sekreterden Sudan da bir arastirma Komisyonu kurulmasini istemistir Kurulan Komisyon 25 Ocak 2005 te BM Genel Sekreterine bir rapor sunmus ve sivil halkin korunmasi ve suclularin cezalandirilmasi icin harekete gecilmesini tavsiye etmistir Raporun ardindan Guvenlik Konseyi 31 Mart 2005 tarihli ve 1593 no lu karari ile olayi UCM ye tasima karari almistir 6 Haziran 2005 te UCM savcisi Darfur da islenen suclar hakkinda sorusturmayi resmi olarak acmis ve dosya Hakim Akua Kuenyehia Gana baskanligindaki 1 no lu On Yargilama Dairesine iletilmistir Orta Afrika Cumhuriyeti Eski bir Fransiz somurgesi olan Orta Afrika Cumhuriyeti bagimsizligini 1960 yilinda kazanmistir Askeri yonetimlerin ardindan 1993 te sivil yonetim basa gecmisse de Mayis 2001 deki basarisiz darbe girisiminin ardindan ulkede catismalar baslamistir 5 Aralik 2004 tarihinde kabul edilen anayasanin ardindan 2005 Mart inda secimlere gidilmistir ancak dunyanin en fakir ulkelerinden biri olan Orta Afrika Cumhuriyetinde siyasi istikrarsizlik devam etmektedir 2005 yilinda Orta Afrika Cumhuriyeti eski devlet baskani ve baskan yardimcisi tarafindan islenen suclari arastiran yerel mahkeme olayin arastirilmasinda yetersiz kalabileceginden hareketle UCM savcisindan konuyla ilgili sorusturma baslatmasini talep etmistir Ancak Savcilik tamamlayicilik ilkesi geregince Orta Afrika Cumhuriyeti Yuksek Ceza Mahkemesi nin Cour de Cassation kararini bekledi Yuksek Ceza Mahkemesi 11 Nisan 2006 tarihinde verdigi kararla yerel mahkeme kararini onaylayarak mevcut kosullarda OAC de etkin arastirma ve yargilama yapamayacagina karar verdi Daha once soz konusu davanin neticesini bekledigini aciklayan Savcilik Ofisi bu kararin ardindan harekete gecerek dosyayi 3 On Yargilama Dairesine tasimistir Henuz bir tutuklama karari verilmeyen dosyada eski hukumet yetkilileri hakkinda cinayet tecavuz ve Orta Afrika Cumhuriyetinin kuzeyinde yasayan yerlilere yonelik soykirim iddialari mevcuttur Kenya Libya Fiilen Libya Basbakanligi ve nin onursal baskanligini yapmis olan Seyfulislam Kaddafi hakkinda insanliga karsi islenen cinayet ve zulum Roma Statusu nun 7 maddesinin 1 a ve 1 h bentleri suclarina dolayli olarak yardimci olmak saviyla 27 Haziran 2011 tarihinde UCM tarafindan verilmis tutuklama karari bulunmaktadir Ayni suclardan 27 Haziran 2011 de hakkinda tutuklama karari verilen Muammer Kaddafi nin 20 Ekim 2011 de oldurulmesinden sonra 22 Kasim 2011 de davasi dusmustur Libya Silahli Kuvvetleri nde albaylik ve Askeri Istihbarat baskanligini yapmis olan hakkinda 27 Haziran 2011 tarihli tutuklama karari vardir Mali Fildisi Sahili Guney Afrika CumhuriyetiKaynakca 3 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mart 2022 The States Parties to the Rome Statute International Criminal Court asp icc cpi int 18 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2024 Devletler Hukuku Ilyas Dogan 2008 s 341 Haci Sariguzel 25 Mart 2020 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c d Kursun Gunal PDF 8 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Uluslararasi Ceza Mahkemesi 12 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2015 URL vikibagi karisikligi yardim United Nations Treaty Collection Birlesmis Milletler Anlasmalar Koleksiyonu Birlesmis Milletler 22 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2015 Libya Uluslararasi Ceza Mahkemesi Uluslararasi Ceza Mahkemesi 21 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2015 Dis baglantilarTurkiye UCM Koalisyonu 19 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde