Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Un helvası, kavrulmuş una, şeker ve suyla hazırlanan şerbet dökülerek hazırlanan bir Türk tatlısıdır.
| Un helvası | |
|---|---|
 | |
| Ülke(ler) | Türkiye |
| Türü | Helva |
| Ana malzemeler | süt veya su,un,şeker |
Türk toplumunda bayram, yas, düğün ritüelleri gibi çeşitli ritüellerin doğrudan ya da dolaylı olarak bir parçası haline gelmiş bir besindir. Günümüzde Türkiye'de yaygın olan üç helva çeşidinden birisidir (diğerleri tahin helvası ile irmik helvası).
Adlandırma
Lezzet vermesi için un helvasının içine fıstık, badem, gül suyu gibi malzemeler konulabilir ve konulan malzemeye göre farklı adlar alabilir.
Bazı yörelerde un helvasına "höşmerim" denilir (örneğin "Beypazarı höşmerim tatlısı", Çankırı höşmerim tatlısı", "Mengen höşmerimi" adlı yöresel tatlılar birer un helvası çeşididir.)
Geçmişi
Un helvası, Türk, Arap ve Yahudi toplumlarının yaşadığı yerlerde rastlanan ve "helva" olarak adlandırılan tatlının bir çeşididir. Malzemelerinin temin, yapımı ve muhafaza edilmesinin kolay olması nedeniyle göçebe kültürde de tüketilen bir üründür ve İslamiyet öncesinde göçebe Türklerin Tengricilik inancı gereği, ölülerin ruhuna huzur vermek için koku çıkaran yemekler yaptıkları ve bu adete uygun olarak helva kavurdukları düşünülür.
Türkler'in tatlı tüketimi ve çeşitleri İslamiyet’e geçişlerinden sonra arttı. Selçuklu ve Osmanlı döneminde helva, manevi açıdan da önem kazanarak kültürel bir değer haline geldi.
Helva, Selçuklu döneminde fetih, düğün gibi özel günlerde tüketilir ve hemen hemen her kesimden bireyin sofrasında yer alırdı. Bu dönemde helva yapmak ve satmak bir meslek haline geldi.
Osmanlı döneminde helva, "efruşe" ya da "afruşe" olarak bilinmekte idi. Helva, köylerde türküler, maniler, sohbetler eşliğinde üretildi; yufkanın arasına koyarak tüketildi. Tekkelerde özellikle kandil gecesi ve Muharrem ayının yedinci gününde helva yapılırdı. Ahiler "helva-yı cefne” olarak bahsedilen “tencere helvası”nı özel bir gün gerektirmeksizin istendiğinde tüketmekteydi. Helva, Osmanlı sarayında da çok tüketilirdi. Saray mutfağının "helvahane" olarak adlandırılan tatlı bölümünde 15. ve 19. yüzyıl arasında 36 çeşit helva sunulduğu tespit edilmiştir. En çok tüketilen helva "zülbiye helvası"idi.
Anma ve kutlama yemeği olarak helva
Helvalar, Türk kültüründe sadece tatlı ihtiyacını gidermek için tüketilen bir yiyecek değil, özel günlerde anma ve kutlama amacıyla tüketilen bir üründür.
Ölümler ve ölümlerin 40. günü, asker uğurlamaları, gurbetten dönüş, doğumlar, sevinçli bir haber alınması, yeni doğan bebeğin 40'ının çıkması, ilk çiğdemin görüldüğü gün olan çiğdem düğünü, helva yapıp dağıtılan özel günlerdendir.
Hazırlanışı ve servisi
Kısık ateşte hazır bulunan şekerli suya, önceden kavrulmuş un-yağ karışımı yavaşça dökülür. Hemen ardından karıştırılmaya başlanır. Karıştırma işlemi, karışımın miktarına göre yarım saat ile bir saat boyunca sürebilir. Bu esnada karışıma süt eklenir. Karıştırma işlemi, karışımın sertleşip siyah bir renk almasıyla sona erer.
Karıştırma işleminin ardından ocaktan alınan helva, 20 dakika boyunca oda sıcaklığında soğumaya bırakılır. Un helvası sıcak yenmez, oda sıcaklığına ulaşmış veya buzdolabında soğutulmuş helva idealdir. Soğuyan helva tabaklara konularak servis edilir. Servis sırasında hazmı kolaylaştırması için soğuk şerbet de ikram edilir.
-
![image]()
Akçaabat un helvası kavruluyor. - Un helvasına şerbeti veriliyor.
-
![image]()
Servis edilmek üzere soğuyor.
Yapılışına ve yörelere göre çeşitleri
Pakuk
Pakuk (veya bakuk) Dağıstan'da yapılan bir un helvasıdır. Şekli kurabiyeyi andıran, şerbetsiz bir helva çeşididir. Dağıstan’da ölümlerde taziyeye gelen kişilere ikram edilmek üzere yapılır. "Ölü helvası" da denilir.
Gaziler Helvası
Geçmişi 13. yüzyıla uzanır. Edirne'de Osmanlı saray geleneği olarak askerleri sefere uğurlarken ve seferden dönen askerleri karşılarken yapılan bir tatlı idi. Balkan ülkelerinde de tüketilir. Şeker ya da bal kullanılarak ve badem eklenerek hazırlanır. Daha bol malzeme ile yapılan "hükümdarlara layık" olan çeşidine “Mülüki Gaziler Helvası” denilir.
Kars Umaç Helvası
Kars'ta yapılan bir çeşit un helvasıdır. Dinî bayramlarda, kandillerde, mevlit okutulduğu zamanlar yapılıp ikram edilir. Cenaze evinde taziye için gelenlere ikram etmek için komşular tarafından yapılıp cenaze sahibinin evine gönderilir.
Malatya Güvey Helvası
Malatya'da şerbet dökülmeden sadece toz şekerle yapılan bir çeşit un helvasıdır.
Tekirdağ Peynir Helvası
Tuzsuz peynir, beyaz şeker, buğday unu ile yumurta sarısı veya renklendirici (E160a (karoten)) kullanılarak üretien peynirli un helvasıdır. Tekirdağ Peynir Helvası Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 2020'de tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Mudurnu Basma Helva
Mudurnu Basma Helvası; önce ay çiçek yağı ile özel amaçlı buğday (böreklik) ununun kavrulur. Üzerine beyaz şeker, su ve yumurta ile hazırlanmış şerbet ilave edilir. Ceviz içi ile birlikte servisi yapılır. Mudurnu Basma Helva 23.12.2020 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Antalya Cillincop (Tahinli Un Helvası)
Antalya'da yapılan tahinli un helvasıdır. Malzemeleri un, tahin, çitlembik, pekmez, şeker, sudur.
Özbek Helvası
Osmanlı mutfağında yapılan bir çeşit helvadır.
Gil helva
Yağlılar Basma Helvası
Balıkesir’in İvrindi ilçesi Yağlılar mahallesinde yapılan helvadır. Yağlılar Basma Helvası 27.02.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Kaynakça
- ^ Öztürkmen, Evrim Ulusan; Hamarat, Zehra (1 Ocak 2021). "Kutsal Bir Yiyecek Olarak Helvanın Ritüellerdeki İşlevleri: İstanbul'daki Câferîer ve Uşşâkîler". Helva Kitabı. 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Temmuz 2023.
- ^ Kara, Çiğdem (2019). "PEKMEZ, BAL VE ŞEKER: HELVAYA STATÜ VEREN TATLANDIRICILAR". Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1 (47): 74. ISSN 1300-9435. 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Temmuz 2023.
- ^ a b c d Kaymaz, Elif (2020). . Gazi Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü yüksek lisans tezi. 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Yilmaz, Gül; Akman, Sinem (2019). "Osmanlıdan Günümüze Helvalar ve Helva-i Gazi'nin Gastronomik Değeri". Gastroia: Journal of Gastronomy And Travel Research. 3 (3): 462. ISSN 2602-4144. 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Temmuz 2023.
- ^ . Anadolu Ajansı. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ Nergiz, Hatice GÜÇLÜ; Karaca, Evrim (30 Haziran 2021). "Turizmde Çekicilik Unsuru Olarak Dağıstan Mutfağı: Güneyköy Örneği". TroyAcademy. 6 (2): 712-732. doi:10.31454/troyacademy.946328. ISSN 2718-0905.
- ^ . www.lezzet.com.tr. 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ . Nefis Yemek Tarifleri. 6 Nisan 2016. 15 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ Alamy, Fotoğraf:. . Hürriyet. 9 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ Şen, Mehmet Akif (30 Haziran 2021). "Kars Mutfak Kültürünün Kocaeli'ye göç etmiş Karslılar tarafından kullanılma durumunun belirlenmesi üzerine bir araştırma". Doğu Coğrafya Dergisi. 26 (45): 257-266. doi:10.17295/ataunidcd.806217. ISSN 1302-7956. 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Temmuz 2023.
- ^ Erke, Ebru. . Hürriyet. 4 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Şubat 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ . NTV. 23 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.
- ^ "Yağlılar Basma Helvası". Türk Patent ve Marka Kurumu. 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Un helvasi kavrulmus una seker ve suyla hazirlanan serbet dokulerek hazirlanan bir Turk tatlisidir Un helvasiUlke ler TurkiyeTuruHelvaAna malzemelersut veya su un seker Turk toplumunda bayram yas dugun rituelleri gibi cesitli rituellerin dogrudan ya da dolayli olarak bir parcasi haline gelmis bir besindir Gunumuzde Turkiye de yaygin olan uc helva cesidinden birisidir digerleri tahin helvasi ile irmik helvasi AdlandirmaLezzet vermesi icin un helvasinin icine fistik badem gul suyu gibi malzemeler konulabilir ve konulan malzemeye gore farkli adlar alabilir Bazi yorelerde un helvasina hosmerim denilir ornegin Beypazari hosmerim tatlisi Cankiri hosmerim tatlisi Mengen hosmerimi adli yoresel tatlilar birer un helvasi cesididir GecmisiUn helvasi Turk Arap ve Yahudi toplumlarinin yasadigi yerlerde rastlanan ve helva olarak adlandirilan tatlinin bir cesididir Malzemelerinin temin yapimi ve muhafaza edilmesinin kolay olmasi nedeniyle gocebe kulturde de tuketilen bir urundur ve Islamiyet oncesinde gocebe Turklerin Tengricilik inanci geregi olulerin ruhuna huzur vermek icin koku cikaran yemekler yaptiklari ve bu adete uygun olarak helva kavurduklari dusunulur Turkler in tatli tuketimi ve cesitleri Islamiyet e gecislerinden sonra artti Selcuklu ve Osmanli doneminde helva manevi acidan da onem kazanarak kulturel bir deger haline geldi Helva Selcuklu doneminde fetih dugun gibi ozel gunlerde tuketilir ve hemen hemen her kesimden bireyin sofrasinda yer alirdi Bu donemde helva yapmak ve satmak bir meslek haline geldi Osmanli doneminde helva efruse ya da afruse olarak bilinmekte idi Helva koylerde turkuler maniler sohbetler esliginde uretildi yufkanin arasina koyarak tuketildi Tekkelerde ozellikle kandil gecesi ve Muharrem ayinin yedinci gununde helva yapilirdi Ahiler helva yi cefne olarak bahsedilen tencere helvasi ni ozel bir gun gerektirmeksizin istendiginde tuketmekteydi Helva Osmanli sarayinda da cok tuketilirdi Saray mutfaginin helvahane olarak adlandirilan tatli bolumunde 15 ve 19 yuzyil arasinda 36 cesit helva sunuldugu tespit edilmistir En cok tuketilen helva zulbiye helvasi idi Anma ve kutlama yemegi olarak helvaHelvalar Turk kulturunde sadece tatli ihtiyacini gidermek icin tuketilen bir yiyecek degil ozel gunlerde anma ve kutlama amaciyla tuketilen bir urundur Olumler ve olumlerin 40 gunu asker ugurlamalari gurbetten donus dogumlar sevincli bir haber alinmasi yeni dogan bebegin 40 inin cikmasi ilk cigdemin goruldugu gun olan cigdem dugunu helva yapip dagitilan ozel gunlerdendir Hazirlanisi ve servisiKisik ateste hazir bulunan sekerli suya onceden kavrulmus un yag karisimi yavasca dokulur Hemen ardindan karistirilmaya baslanir Karistirma islemi karisimin miktarina gore yarim saat ile bir saat boyunca surebilir Bu esnada karisima sut eklenir Karistirma islemi karisimin sertlesip siyah bir renk almasiyla sona erer Karistirma isleminin ardindan ocaktan alinan helva 20 dakika boyunca oda sicakliginda sogumaya birakilir Un helvasi sicak yenmez oda sicakligina ulasmis veya buzdolabinda sogutulmus helva idealdir Soguyan helva tabaklara konularak servis edilir Servis sirasinda hazmi kolaylastirmasi icin soguk serbet de ikram edilir Akcaabat un helvasi kavruluyor source source source source source source source source Un helvasina serbeti veriliyor Servis edilmek uzere soguyor Yapilisina ve yorelere gore cesitleriPakuk Pakuk veya bakuk Dagistan da yapilan bir un helvasidir Sekli kurabiyeyi andiran serbetsiz bir helva cesididir Dagistan da olumlerde taziyeye gelen kisilere ikram edilmek uzere yapilir Olu helvasi da denilir Gaziler Helvasi Gecmisi 13 yuzyila uzanir Edirne de Osmanli saray gelenegi olarak askerleri sefere ugurlarken ve seferden donen askerleri karsilarken yapilan bir tatli idi Balkan ulkelerinde de tuketilir Seker ya da bal kullanilarak ve badem eklenerek hazirlanir Daha bol malzeme ile yapilan hukumdarlara layik olan cesidine Muluki Gaziler Helvasi denilir Kars Umac Helvasi Kars ta yapilan bir cesit un helvasidir Dini bayramlarda kandillerde mevlit okutuldugu zamanlar yapilip ikram edilir Cenaze evinde taziye icin gelenlere ikram etmek icin komsular tarafindan yapilip cenaze sahibinin evine gonderilir Malatya Guvey Helvasi Malatya da serbet dokulmeden sadece toz sekerle yapilan bir cesit un helvasidir Tekirdag Peynir Helvasi Tuzsuz peynir beyaz seker bugday unu ile yumurta sarisi veya renklendirici E160a karoten kullanilarak uretien peynirli un helvasidir Tekirdag Peynir Helvasi Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan 2020 de tescillenmis ve cografi isaret almistir Mudurnu Basma Helva Mudurnu Basma Helvasi once ay cicek yagi ile ozel amacli bugday boreklik ununun kavrulur Uzerine beyaz seker su ve yumurta ile hazirlanmis serbet ilave edilir Ceviz ici ile birlikte servisi yapilir Mudurnu Basma Helva 23 12 2020 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Antalya Cillincop Tahinli Un Helvasi Antalya da yapilan tahinli un helvasidir Malzemeleri un tahin citlembik pekmez seker sudur Ozbek Helvasi Osmanli mutfaginda yapilan bir cesit helvadir Gil helva Yaglilar Basma Helvasi Balikesir in Ivrindi ilcesi Yaglilar mahallesinde yapilan helvadir Yaglilar Basma Helvasi 27 02 2023 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Kaynakca Ozturkmen Evrim Ulusan Hamarat Zehra 1 Ocak 2021 Kutsal Bir Yiyecek Olarak Helvanin Rituellerdeki Islevleri Istanbul daki Caferier ve Ussakiler Helva Kitabi 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Temmuz 2023 Kara Cigdem 2019 PEKMEZ BAL VE SEKER HELVAYA STATU VEREN TATLANDIRICILAR Suleyman Demirel Universitesi Fen Edebiyat Fakultesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 47 74 ISSN 1300 9435 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Temmuz 2023 a b c d Kaymaz Elif 2020 Gazi Universitesi Lisansustu Egitim Enstitusu yuksek lisans tezi 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Yilmaz Gul Akman Sinem 2019 Osmanlidan Gunumuze Helvalar ve Helva i Gazi nin Gastronomik Degeri Gastroia Journal of Gastronomy And Travel Research 3 3 462 ISSN 2602 4144 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Temmuz 2023 Anadolu Ajansi 9 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2021 Nergiz Hatice GUCLU Karaca Evrim 30 Haziran 2021 Turizmde Cekicilik Unsuru Olarak Dagistan Mutfagi Guneykoy Ornegi TroyAcademy 6 2 712 732 doi 10 31454 troyacademy 946328 ISSN 2718 0905 www lezzet com tr 25 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2021 Nefis Yemek Tarifleri 6 Nisan 2016 15 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2021 Alamy Fotograf Hurriyet 9 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2021 Sen Mehmet Akif 30 Haziran 2021 Kars Mutfak Kulturunun Kocaeli ye goc etmis Karslilar tarafindan kullanilma durumunun belirlenmesi uzerine bir arastirma Dogu Cografya Dergisi 26 45 257 266 doi 10 17295 ataunidcd 806217 ISSN 1302 7956 25 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Temmuz 2023 Erke Ebru Hurriyet 4 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2021 Arsivlenmis kopya PDF 19 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Nisan 2021 Arsivlenmis kopya 4 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Nisan 2021 Arsivlenmis kopya 4 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Subat 2022 Arsivlenmis kopya 6 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2022 NTV 23 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Nisan 2023 Yaglilar Basma Helvasi Turk Patent ve Marka Kurumu 1 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2023