Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Unutulma hakkı, kişinin geçmişe ilişkin bilgisinin, daha üstün bir menfaat olmadığı takdirde, diğer kişiler tarafından sürekli ulaşılabiliyor olmasının önüne geçme menfaatidir.
Özellikler
Söz konusu kanûnî hak kapsamında, kişi ve kurumlar, kendisi hakkında internette yer alan toplanılma veya işlenilme amaçları ışığında gereksiz olan, yetersiz veya ilgisiz bilgi içeren ya da bu amacı taşımıyor olarak görünen, yayımlanmasından sonra aradan geçen zaman ve yayımlanma amaçları ışığında kendisiyle aşırı ilişkili olan kişisel verilerin arama motorlarında yapılan aramalarda çıkan sonuçların kendi adıyla olan bağlantısının kesilmesini talep edebilir.
Unutulma hakkının istisnaları vardır. Özel hükümlere aykırı olmamak koşuluyla; tarihsel, istatistiksel veya bilimsel amaçlarla kişisel verilerin işlenmesine devam edilebilir. Ayrıca, edebi veya sanatsal ifade veya gazetecilik amaçları kapsamında işlenen kişisel veriler unutulma hakkının istisnasını teşkil edebilir.
Bu hakkın düşünce özgürlüğüne olumsuz etkileri olduğu yönünde endişe ve görüşler de vardır. Bireyin geçmişte yaptığı bir eylemin internet gibi bir ortamdan silinmesinin düşünce ve bilgi alma özgürlüğüne de olumsuz etkisi olduğu konusunda tartışmalar vardır.
Bu yasanın Türk hukuk sistemindeki karşılığı, kişinin özel hayatının korunması anayasanın ilgili maddesinin genel kapsamı gereği uygulanmalıdır. Aksi halde bu işlemi yapmayan site yönetimi hakkında bilişim suçları ceza hüküm ve yaptırımlarına tabi olunur.
Ortaya Çıkışı
Unutulma hakkı kavram olarak yeni olsa da, içeriğine yönelik tartışmalar çok eskiye dayanmaktadır. Yakın zamanda kavramsal olarak (2012 yılının başlarında) Avrupa Komisyonu'nun adalet ve vatandaşlıktan sorumlu üyesi Viviane Reding'in açıklamalarıyla gündeme gelen unutulma hakkı, 2014 yılında Avrupa Adalet Divanı tarafından verilen bir karar ile tekrar gündemdeki yerini almıştır. Avrupa Birliği’nin en yüksek mahkemesi olan Avrupa Adalet Divanı, 13 Mayıs 2014 tarihli kararında, Google’ın kullanıcılarına bazı durumlarda kendileri ile ilgili bilgilere yönlendiren linkleri silme hakkı tanıması gerektiğine karar verdi. Mahkeme, Avrupa genelinde tanınmış hale gelen “unutulma hakkı” kapsamında, silmemek için “özel/belirli bir neden” bulunmadıkça, Google gibi bir arama motorunun bir süre sonra kullanıcılar ile ilgili arama sonuçlarının silinmesine izin vermesi gerektiğine hükmetti.
Uygulaması
Avrupa Adalet Divanı'nın kararına uyan Google ve Bing hazırladıkları özel başvuru formları ile internet sayfaları üzerinden bireylerin unutulma hakkı çerçevesindeki taleplerini almaktadır. Karar, Avrupa Birliği üyesi 28 ülke vatandaşları için uygulanmakla birlikte hem Google, hem de Bing tarafından ayrıca İzlanda, Lihtenştayn, Norveç ve İsviçre vatandaşlarına da unutulma hakkı çerçevesinde başvuruda bulunma hakkı tanınmıştır.
İnternet şirketlerinin hukuki uyuşmazlıkları yerel çerçeveler dahilinde çözümleme eğilimleri unutulma hakkının uygulanmasında da devam etmektedir. Zira haklı bulunan unutulma hakkı taleplerine ilişkin linkler yalnızca kararın hukuki bağlayıcı nitelikte olduğu ülkelerdeki arama sonuçlarından çıkarılmaktadır. Buna bağlı olarak Google örneğinde "www.google.com" adresinden herhangi bir arama sonucunun çıkarılması söz konusu değildir.
Türk hukukunda "unutulma hakkı"
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 17.6.2015 tarihli kararında "unutulma hakkı" terimini kullanarak, Avrupa Adalet Divanı'nın kararına doğrudan atıfta bulunmuş ve unutulma hakkını "üstün bir kamu yararı olmadığı sürece, dijital hafızada yer alan geçmişte yaşanılan olumsuz olayların bir süre sonra unutulmasını, başkalarının bilmesini istemediği kişisel verilerin silinmesini ve yayılmasının önlemesini isteme hakkı" olarak tanımlamıştır. Kararda, geçmişte bir suçtan hüküm giymiş davacının isminin rumuzlanmadan bir ceza hukuku pratik kitabında yer almasının unutulma hakkını ve bunun neticesinde özel hayatının gizliliğini ihlal ettiğine hükmedilmiştir.
Eleştiriler
Unutulma hakkı üzerine iki temel eleştirinin getirildiği görülmektedir. Öncelikli olarak unutulma hakkının temel hak ve hürriyetlerden biri olan ifade özgürlüğü ile çatışma içerisinde olabileceği belirtilmektedir. Kararı ilk uygulamaya geçiren Google'ın baş hukuk danışmanı , The Guardian gazetesindeki köşesinde "Unutulma hakkı üzerine konuşmamız gerekiyor" başlığıyla yayınladığı makalesinde, bir yandan kararı ifade özgürlüğü bağlamında eleştirmiş diğer yandan çifte standart uyarısında bulunarak "Bu, tıpkı bir kitabın herhangi kütüphanede bulunabileceğini fakat aynı kitabın künyesine hiçbir kütüphanenin kataloğunda yer verilmemesini talep etmek gibi." benzetmesini kullanmıştır.
Getirilen bir diğer eleştiri ise, unutulma hakkının mâlî etkileri ile ilgilidir. Bu bağlamda, hakkın hayata geçirilmesi noktasında gerekli teknik altyapının hazırlanması için gerekecek dijital mühendislik masrafı ve internet şirketlerinin ekonomik çıkarlarının gözetilmesi gerekliliğinin, şirketler ile kullanıcılar açısından hukûkî ve mâlî anlamda önemli belirsizliklere yol açabileceği ifade edilmektedir.
Tarihsel örnekler
Geçmişte dönemsel olarak herhangi bir ülkenin zorunlu dikta yönetimi alında yapılan siyasi politikalarına uymak zorunda kalan ve bu konuda açıklamalar yapmak zorunda kalan birçok kişi mevcut rejimin zamanla değişmesi sonrası geçmişte yapmış olduğu (yapmak zorunda olduğu ) açıklamalar sonucu cezalandırıldıkları hakkında birçok tarihi belge bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ Cemile Turgut, Kişilik Hakkının Bir Görünümü Olarak Unutulma Hakkı. On İki Levha Yayınları. 2021. s. 20.
- ^ Can Yavuz, İnternet’teki Arama Sonuçlarından Kişisel Verilerin Kaldırılması Unutulma Hakkı, Ankara, Seckin Yayıncılık, Birinci Baskı, Ekim 2016, sayfa 43
- ^ "Avrupa Adalet Divanı, Google’ın, unutulma hakkı kapsamındaki istekleri yerine getirmesini istedi" 14 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Statjus. 14 Mayıs 2014. Erişim Tarihi: 14 Ağustos 2014
- ^ http://gundem.milliyet.com.tr/internet-kullanicisi-icin-unutulma-hakki-/gundem/gundemdetay/28.01.2012/1494828/default.htm[][]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2013.
- ^ Cemile Turgut, Kişilik Hakkının Bir Görünümü Olarak Unutulma Hakkı. On İki Levha Yayınları. 2021. ss. 21 vd.
- ^ a b Gülener, Serdar (2012). "Dijital Hafızadan Silinmeyi İstemek: Temel Bir İnsan Hakkı Olarak 'Unutulma Hakkı'" 14 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. Erişim Tarihi: 14 Ağustos 2014
- ^ a b "Google, mahkeme kararına uyarak unutulma hakkı çerçevesindeki talepleri almaya başladı" 14 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Statjus. 30 Mayıs 2014. Erişim Tarihi: 14 Ağustos 2014.
- ^ "Microsoft Bing unutulma hakkı çerçevesindeki talepleri almaya başladı" 14 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Statjus. 17 Temmuz 2014. Erişim Tarihi: 14 Ağustos 2014 14 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Özer, Yusuf Mansur (2014). "Avrupa Adalet Divanı’nın unutulma hakkı kararı ve uygulamadaki yeri" 9 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Statjus. Erişim Tarihi: 14 Ağustos 2014
- ^ "Yargıtay’ın unutulma hakkı kararı" 18 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Statjus. 6 Ocak 2016. Erişim Tarihi: 31 Ocak 2016
- ^ Drummond, David (2014). "We need to talk about the right to be forgotten" 3 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The Guardian. 10 Temmuz 2014. Erişim Tarihi: 14 Ağustos 2014.
- ^ "Google’ın baş avukatı: 'Unutulma hakkı kararında çifte standart var'" 14 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Statjus. 12 Temmuz 2014. Erişim Tarihi: 14 Ağustos 2014
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Unutulma hakki kisinin gecmise iliskin bilgisinin daha ustun bir menfaat olmadigi takdirde diger kisiler tarafindan surekli ulasilabiliyor olmasinin onune gecme menfaatidir OzelliklerSoz konusu kanuni hak kapsaminda kisi ve kurumlar kendisi hakkinda internette yer alan toplanilma veya islenilme amaclari isiginda gereksiz olan yetersiz veya ilgisiz bilgi iceren ya da bu amaci tasimiyor olarak gorunen yayimlanmasindan sonra aradan gecen zaman ve yayimlanma amaclari isiginda kendisiyle asiri iliskili olan kisisel verilerin arama motorlarinda yapilan aramalarda cikan sonuclarin kendi adiyla olan baglantisinin kesilmesini talep edebilir Unutulma hakkinin istisnalari vardir Ozel hukumlere aykiri olmamak kosuluyla tarihsel istatistiksel veya bilimsel amaclarla kisisel verilerin islenmesine devam edilebilir Ayrica edebi veya sanatsal ifade veya gazetecilik amaclari kapsaminda islenen kisisel veriler unutulma hakkinin istisnasini teskil edebilir Bu hakkin dusunce ozgurlugune olumsuz etkileri oldugu yonunde endise ve gorusler de vardir Bireyin gecmiste yaptigi bir eylemin internet gibi bir ortamdan silinmesinin dusunce ve bilgi alma ozgurlugune de olumsuz etkisi oldugu konusunda tartismalar vardir Bu yasanin Turk hukuk sistemindeki karsiligi kisinin ozel hayatinin korunmasi anayasanin ilgili maddesinin genel kapsami geregi uygulanmalidir Aksi halde bu islemi yapmayan site yonetimi hakkinda bilisim suclari ceza hukum ve yaptirimlarina tabi olunur Ortaya CikisiUnutulma hakki kavram olarak yeni olsa da icerigine yonelik tartismalar cok eskiye dayanmaktadir Yakin zamanda kavramsal olarak 2012 yilinin baslarinda Avrupa Komisyonu nun adalet ve vatandasliktan sorumlu uyesi Viviane Reding in aciklamalariyla gundeme gelen unutulma hakki 2014 yilinda Avrupa Adalet Divani tarafindan verilen bir karar ile tekrar gundemdeki yerini almistir Avrupa Birligi nin en yuksek mahkemesi olan Avrupa Adalet Divani 13 Mayis 2014 tarihli kararinda Google in kullanicilarina bazi durumlarda kendileri ile ilgili bilgilere yonlendiren linkleri silme hakki tanimasi gerektigine karar verdi Mahkeme Avrupa genelinde taninmis hale gelen unutulma hakki kapsaminda silmemek icin ozel belirli bir neden bulunmadikca Google gibi bir arama motorunun bir sure sonra kullanicilar ile ilgili arama sonuclarinin silinmesine izin vermesi gerektigine hukmetti UygulamasiAvrupa Adalet Divani nin kararina uyan Google ve Bing hazirladiklari ozel basvuru formlari ile internet sayfalari uzerinden bireylerin unutulma hakki cercevesindeki taleplerini almaktadir Karar Avrupa Birligi uyesi 28 ulke vatandaslari icin uygulanmakla birlikte hem Google hem de Bing tarafindan ayrica Izlanda Lihtenstayn Norvec ve Isvicre vatandaslarina da unutulma hakki cercevesinde basvuruda bulunma hakki taninmistir Internet sirketlerinin hukuki uyusmazliklari yerel cerceveler dahilinde cozumleme egilimleri unutulma hakkinin uygulanmasinda da devam etmektedir Zira hakli bulunan unutulma hakki taleplerine iliskin linkler yalnizca kararin hukuki baglayici nitelikte oldugu ulkelerdeki arama sonuclarindan cikarilmaktadir Buna bagli olarak Google orneginde www google com adresinden herhangi bir arama sonucunun cikarilmasi soz konusu degildir Turk hukukunda unutulma hakki Yargitay Hukuk Genel Kurulu 17 6 2015 tarihli kararinda unutulma hakki terimini kullanarak Avrupa Adalet Divani nin kararina dogrudan atifta bulunmus ve unutulma hakkini ustun bir kamu yarari olmadigi surece dijital hafizada yer alan gecmiste yasanilan olumsuz olaylarin bir sure sonra unutulmasini baskalarinin bilmesini istemedigi kisisel verilerin silinmesini ve yayilmasinin onlemesini isteme hakki olarak tanimlamistir Kararda gecmiste bir suctan hukum giymis davacinin isminin rumuzlanmadan bir ceza hukuku pratik kitabinda yer almasinin unutulma hakkini ve bunun neticesinde ozel hayatinin gizliligini ihlal ettigine hukmedilmistir ElestirilerUnutulma hakki uzerine iki temel elestirinin getirildigi gorulmektedir Oncelikli olarak unutulma hakkinin temel hak ve hurriyetlerden biri olan ifade ozgurlugu ile catisma icerisinde olabilecegi belirtilmektedir Karari ilk uygulamaya geciren Google in bas hukuk danismani The Guardian gazetesindeki kosesinde Unutulma hakki uzerine konusmamiz gerekiyor basligiyla yayinladigi makalesinde bir yandan karari ifade ozgurlugu baglaminda elestirmis diger yandan cifte standart uyarisinda bulunarak Bu tipki bir kitabin herhangi kutuphanede bulunabilecegini fakat ayni kitabin kunyesine hicbir kutuphanenin katalogunda yer verilmemesini talep etmek gibi benzetmesini kullanmistir Getirilen bir diger elestiri ise unutulma hakkinin mali etkileri ile ilgilidir Bu baglamda hakkin hayata gecirilmesi noktasinda gerekli teknik altyapinin hazirlanmasi icin gerekecek dijital muhendislik masrafi ve internet sirketlerinin ekonomik cikarlarinin gozetilmesi gerekliliginin sirketler ile kullanicilar acisindan hukuki ve mali anlamda onemli belirsizliklere yol acabilecegi ifade edilmektedir Tarihsel orneklerGecmiste donemsel olarak herhangi bir ulkenin zorunlu dikta yonetimi alinda yapilan siyasi politikalarina uymak zorunda kalan ve bu konuda aciklamalar yapmak zorunda kalan bircok kisi mevcut rejimin zamanla degismesi sonrasi gecmiste yapmis oldugu yapmak zorunda oldugu aciklamalar sonucu cezalandirildiklari hakkinda bircok tarihi belge bulunmaktadir Kaynakca Cemile Turgut Kisilik Hakkinin Bir Gorunumu Olarak Unutulma Hakki On Iki Levha Yayinlari 2021 s 20 Can Yavuz Internet teki Arama Sonuclarindan Kisisel Verilerin Kaldirilmasi Unutulma Hakki Ankara Seckin Yayincilik Birinci Baski Ekim 2016 sayfa 43 Avrupa Adalet Divani Google in unutulma hakki kapsamindaki istekleri yerine getirmesini istedi 14 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Statjus 14 Mayis 2014 Erisim Tarihi 14 Agustos 2014 http gundem milliyet com tr internet kullanicisi icin unutulma hakki gundem gundemdetay 28 01 2012 1494828 default htm olu kirik baglanti yalin URL Arsivlenmis kopya 26 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2013 Cemile Turgut Kisilik Hakkinin Bir Gorunumu Olarak Unutulma Hakki On Iki Levha Yayinlari 2021 ss 21 vd a b Gulener Serdar 2012 Dijital Hafizadan Silinmeyi Istemek Temel Bir Insan Hakki Olarak Unutulma Hakki 14 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkiye Barolar Birligi Dergisi Erisim Tarihi 14 Agustos 2014 a b Google mahkeme kararina uyarak unutulma hakki cercevesindeki talepleri almaya basladi 14 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Statjus 30 Mayis 2014 Erisim Tarihi 14 Agustos 2014 Microsoft Bing unutulma hakki cercevesindeki talepleri almaya basladi 14 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Statjus 17 Temmuz 2014 Erisim Tarihi 14 Agustos 2014 14 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Ozer Yusuf Mansur 2014 Avrupa Adalet Divani nin unutulma hakki karari ve uygulamadaki yeri 9 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Statjus Erisim Tarihi 14 Agustos 2014 Yargitay in unutulma hakki karari 18 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Statjus 6 Ocak 2016 Erisim Tarihi 31 Ocak 2016 Drummond David 2014 We need to talk about the right to be forgotten 3 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Guardian 10 Temmuz 2014 Erisim Tarihi 14 Agustos 2014 Google in bas avukati Unutulma hakki kararinda cifte standart var 14 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Statjus 12 Temmuz 2014 Erisim Tarihi 14 Agustos 2014 Arsivlenmis kopya 3 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2013