Uşguli Meryem Ana Kilisesi (Gürcüce: უშგულის ღვთისმშობილის სახელობის ეკლესია), yaygın olarak bilinen adıylaa Uşguli Lamarya Kilisesi (უშგულის ლამარია, ushgulis lamaria), Kuzeybatı Gürcistan'ın dağlık Yukarı Svaneti bölgesinde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. Günümüzde ise Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesine bağlı Mestia belediyesinde konumlanmıştır. Yapı, çıkıntılı apsisi ve çervedalızı olan basit bir salon kilisesidir. İç kısım, hasar görmüş iki Orta Çağ fresk tabakası içermektedir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.
![]() Uşguli Lamaryası | |
![]() | |
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Zhibiani, Mestia Belediyesi, Samegrelo-Zemo Svaneti, Gürcistan |
Koordinatlar | 42°55′06″K 43°01′11″D / 42.91833°K 43.01972°D |
Mimari | |
Mimari tür | Salon kilisesi |
Konumu

Lamarya Kilisesi, Mestia Belediyesinin bir parçası olan Uşguli bölgesine bağlı dağlık Zhibiani köyünün kuzey eteklerinde yer almaktadır. Zhibiani, deniz seviyesinden 2.100 metrelik yüksekliğiyle Avrupa'da kalıcı yerleşimin olduğu en yüksek yerlerden biri konumundadır. Bina köyün üstündeki bir tepede, 5,193 metre yüksekliğindeki Şhara'nın eteklerinde konumlanmıştır. Alçak taş duvarla çevrili olan kilisenin batı ucunda bulunan Svan kulesi kiliseyi korumaktadır.
Tarihi
Tarih kayıtlarında Lamarya Kilisesinden bahsetmemektedir. Mimari özelliklerine bakıldığında, Lamarya 9 veya 10. yüzyıla tarihlenmektedir. Kilise, Meryem'in ölümüne adanmıştır. "Lamarya", Svan dağcıların İsa'nın annesi Meryem'i vurgulamak için kullandıkları bir isimdir. Lamarya'ya duyulan saygı, Hristiyanlık öncesi antik zamanlardaki "Lamarya kültü"nden gelmektedir. Lamarya kültü, Hristiyanlık öncesi dönemde annelik ve doğurganlık tanrıçasıydı.
Yerel bir efsaneye göre, Lamarya kilisesi, Uşguli'nin özgür halkına kendi yönetimini dayatmaya çalışan Puta Daçkelani'nin cinayetine sahne olmuştur. Puta Daçkelani, soylu Dadeşkeliani ailesindendi. Söylentiye göre, köydeki herkes tüfeği tetikleyen kordonu çekerek Puta'nın öldürülmesinden eşit derecede sorumlu olmuştur. Puta'nın giysilerinin kilisede uzun süre korunduğu söylenmektedir.
Lamarya, 1910'da Svaneti'ye yaptığı gezi sırasında akademisyen Ekvtime Takaişvili tarafından kataloglanan düzinelerce kilise eşyasından (el yazmaları, ikonlar, haçlar ve çeşitli mutfak eşyaları) oluşan bir koleksiyona ev sahipliği yapmaktadır. İşlevsel olan kilise, günümüzde Mestia ve Zemo Svaneti Gürcü Ortodoks Piskoposunun konutu olarak hizmet vermektedir.
Planı

Lamarya, belirgin biçimde çıkıntılı bir üçgen apsis ile güney ve batı taraftan kiliseyi saran, nispeten büyük bir çevredalıza sahip olan salon kilisesidir. Kilise özenle oyulmuş kireç taşı bloklardan inşa edilmiştir. Çevredalızın iki kapısı vardır: bunlardan biri güney bölümdeki alçak kemerli kapı; diğeri ise nefe açılan batı bölümdeki kapıdır. İkinci kapı, boyu eninden uzun olan dikdörtgen salonda konumlanmıştır. Görece sığ olan yarım daire şekilli apsiste biten salon, yer seviyesinden üç küçük adım yukarıda konumlanmıştır. Apsis, neften, üç kemerli ve orijinal bir taş ikonostasis ile ayrılmıştır. Tonoz, destekleyici bir kemer ile iki eşit parçaya bölünmüştür.
Kilisenin içi, batı duvarında ve apsiste bulunan iki pencere ile aydınlanmaktadır. Hem iç duvarlar, hem de ikonostasis, 10 ve 13. yüzyıla tarihlenen iki fresk katmanıyla kaplanmıştır. Freskler günümüzde solmuştur. Çevredalız da freskleniştir, ancak yalnızca 13. yüzyıl fresklerinin parçaları günümüze ulaşmıştır. Dış kısımda çok az dekoratif taş işçiliği vardır. Batı cephesinde kabartmalı bir haç ve dört satırlık bir Gürcüce yazıt bulunmaktadır. Hutsuri ve mhedruli alfabeleriyle yazılmış olan yazıt, paleografik olarak 11. yüzyıla tarihlenmektedir. Yazıtta kiliseye bağış yapan "Guranduht" adında bir kadından bahsetmektedir. Kilisede ayrıca 10 ve 18. yüzyıllar arasına tarihlenen birkaç grafiti bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Temmuz 2019.
- ^ a b c d e "ღვთისმშობლის ეკლესია ლამარია" [Church of the Mother of God "Lamaria"]. კულტურული მემკვიდრეობის გის პორტალი [GIS portal of cultural heritage] (Gürcüce). 26 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2019.
- ^ Tuite, Kevin (20 Şubat 2004), "The meaning of Dæl. Symbolic and spatial associations of the south Caucasian goddess of game animals.", (PDF), Montreal, Quebec: University of Montreal, s. 9, 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 27 Ağustos 2019
- ^ Hewitt, Brian George (1996). A Georgian reader (with texts, translation and vocabulary). Londra: School of Oriental and African Studies. ss. 98-102. ISBN .
- ^ Taqaishvili, Ekvtime (1937). [Archaeological expedition to Lechkhumi and Svaneti] (PDF) (Gürcüce). Paris. ss. 136-149. 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Usguli Meryem Ana Kilisesi Gurcuce უშგულის ღვთისმშობილის სახელობის ეკლესია yaygin olarak bilinen adiylaa Usguli Lamarya Kilisesi უშგულის ლამარია ushgulis lamaria Kuzeybati Gurcistan in daglik Yukari Svaneti bolgesinde yer alan bir Orta Cag Gurcu Ortodoks kilisesidir Gunumuzde ise Samegrelo Zemo Svaneti bolgesine bagli Mestia belediyesinde konumlanmistir Yapi cikintili apsisi ve cervedalizi olan basit bir salon kilisesidir Ic kisim hasar gormus iki Orta Cag fresk tabakasi icermektedir Kilise Gurcistan in Ulusal Oneme Sahip Tasinmaz Kultur Anitlari listesine eklenmistir Usguli Lamaryasi უშგულის ლამარიაUsguli LamaryasiTemel bilgilerKonumZhibiani Mestia Belediyesi Samegrelo Zemo Svaneti GurcistanKoordinatlar42 55 06 K 43 01 11 D 42 91833 K 43 01972 D 42 91833 43 01972MimariMimari turSalon kilisesiKonumuLamarya arka planda ise Shara Dagi gorunmekte Lamarya Kilisesi Mestia Belediyesinin bir parcasi olan Usguli bolgesine bagli daglik Zhibiani koyunun kuzey eteklerinde yer almaktadir Zhibiani deniz seviyesinden 2 100 metrelik yuksekligiyle Avrupa da kalici yerlesimin oldugu en yuksek yerlerden biri konumundadir Bina koyun ustundeki bir tepede 5 193 metre yuksekligindeki Shara nin eteklerinde konumlanmistir Alcak tas duvarla cevrili olan kilisenin bati ucunda bulunan Svan kulesi kiliseyi korumaktadir TarihiTarih kayitlarinda Lamarya Kilisesinden bahsetmemektedir Mimari ozelliklerine bakildiginda Lamarya 9 veya 10 yuzyila tarihlenmektedir Kilise Meryem in olumune adanmistir Lamarya Svan dagcilarin Isa nin annesi Meryem i vurgulamak icin kullandiklari bir isimdir Lamarya ya duyulan saygi Hristiyanlik oncesi antik zamanlardaki Lamarya kultu nden gelmektedir Lamarya kultu Hristiyanlik oncesi donemde annelik ve dogurganlik tanricasiydi Yerel bir efsaneye gore Lamarya kilisesi Usguli nin ozgur halkina kendi yonetimini dayatmaya calisan Puta Dackelani nin cinayetine sahne olmustur Puta Dackelani soylu Dadeskeliani ailesindendi Soylentiye gore koydeki herkes tufegi tetikleyen kordonu cekerek Puta nin oldurulmesinden esit derecede sorumlu olmustur Puta nin giysilerinin kilisede uzun sure korundugu soylenmektedir Lamarya 1910 da Svaneti ye yaptigi gezi sirasinda akademisyen Ekvtime Takaisvili tarafindan kataloglanan duzinelerce kilise esyasindan el yazmalari ikonlar haclar ve cesitli mutfak esyalari olusan bir koleksiyona ev sahipligi yapmaktadir Islevsel olan kilise gunumuzde Mestia ve Zemo Svaneti Gurcu Ortodoks Piskoposunun konutu olarak hizmet vermektedir PlaniIkonostasis ve apsis Lamarya belirgin bicimde cikintili bir ucgen apsis ile guney ve bati taraftan kiliseyi saran nispeten buyuk bir cevredaliza sahip olan salon kilisesidir Kilise ozenle oyulmus kirec tasi bloklardan insa edilmistir Cevredalizin iki kapisi vardir bunlardan biri guney bolumdeki alcak kemerli kapi digeri ise nefe acilan bati bolumdeki kapidir Ikinci kapi boyu eninden uzun olan dikdortgen salonda konumlanmistir Gorece sig olan yarim daire sekilli apsiste biten salon yer seviyesinden uc kucuk adim yukarida konumlanmistir Apsis neften uc kemerli ve orijinal bir tas ikonostasis ile ayrilmistir Tonoz destekleyici bir kemer ile iki esit parcaya bolunmustur Kilisenin ici bati duvarinda ve apsiste bulunan iki pencere ile aydinlanmaktadir Hem ic duvarlar hem de ikonostasis 10 ve 13 yuzyila tarihlenen iki fresk katmaniyla kaplanmistir Freskler gunumuzde solmustur Cevredaliz da fresklenistir ancak yalnizca 13 yuzyil fresklerinin parcalari gunumuze ulasmistir Dis kisimda cok az dekoratif tas isciligi vardir Bati cephesinde kabartmali bir hac ve dort satirlik bir Gurcuce yazit bulunmaktadir Hutsuri ve mhedruli alfabeleriyle yazilmis olan yazit paleografik olarak 11 yuzyila tarihlenmektedir Yazitta kiliseye bagis yapan Guranduht adinda bir kadindan bahsetmektedir Kilisede ayrica 10 ve 18 yuzyillar arasina tarihlenen birkac grafiti bulunmaktadir Kaynakca List of Immovable Cultural Monuments PDF Gurcuce National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia 12 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Temmuz 2019 a b c d e ღვთისმშობლის ეკლესია ლამარია Church of the Mother of God Lamaria კულტურული მემკვიდრეობის გის პორტალი GIS portal of cultural heritage Gurcuce 26 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Agustos 2019 Tuite Kevin 20 Subat 2004 The meaning of Dael Symbolic and spatial associations of the south Caucasian goddess of game animals PDF Montreal Quebec University of Montreal s 9 16 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi erisim tarihi 27 Agustos 2019 Hewitt Brian George 1996 A Georgian reader with texts translation and vocabulary Londra School of Oriental and African Studies ss 98 102 ISBN 9780728602526 Taqaishvili Ekvtime 1937 Archaeological expedition to Lechkhumi and Svaneti PDF Gurcuce Paris ss 136 149 18 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Agustos 2019