Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Papa V. Sixtus;(İtalyanca:Sisto V; Fransızca:Sixte V), gerçek adı ile Felice Peretti di Montalto (13 Aralık 1521, Grottammare, Papalık Devletleri (günümüzde İtalya) – 27 Ağustos 1590, Roma, Papalık Devletleri (günümüzde İtalya)), 24 Nisan 1585 - 27 Ağustos 1590 döneminde Roma Katolik Kilisesi'nde 228. papadır.
Papa V. Sixtus | |
|---|---|
 Papa V. Sixtus'in portresi | |
| Doğum | Felice Peretti di Montalto 13 Aralık 1521 Grottammare, Papalık Devletleri (günümüzde İtalya) |
| Ölüm | 27 Ağustos 1590 (68 yaşında) Roma, Papalık Devletleri (günümüzde İtalya) |
| Etkin yıllar | - 27 Ağustos 1590 |
| Yerine geldiği | Papa XIII. Gregorius |
| Yerine gelen | Papa VII. Urbanus |
| Din | Hristiyanlık (Katolik) |
| İmza | |
 | |
Yaşam
Papalıktan önce
Felice Peretti 1520'de Papalık Devletleri Ancona ilinde bulunan Grottammare'de doğdu. Felice Peretti Dalmaçya asıllı bir katolik aileden olup bu aile bir önceki yüzyılda Osmanlıların Balkanlarda ilerlemesi üzerine İtalya'ya kaçmış ve Adriyatik Denizi kıyısında yerleşmişti. Babası bahçıvandı. Felice de çocukluğunda domuz çobanlığı yapmıştı.
Amcası Fra Salvatore Montalto'daki Minörit Manastırı'nda keşiş idi ve Felice 9 yasında iken bu manastıra girdi. Yaşı 12'e geldiği zaman çırak keşiş oldu. Eğitimine Montalto'daki manastırda başladı ama Ferrara ve Bologna'da devam etti. 1547'de Siena'da papazlık unvanı ile de kutsandı.
Gayet yetenekli bir kişi olan genç keşiş iyi bir vaiz olarak isim yapmıştı. 1552'de Roma'da Santi Apostali Kilisesi'nde verdiği gayet popüler olan Paskalya dönemi vaazları o günün Katolik kilisesi hiyerarşisinin en üst kişilerinin dikkatini çekti ve bu kişiler onu teşvikleri altına aldılar. Bunların arasında kendisinin bağlı olduğu Minorit tarikatının başkanı olan Kardinal Carpi; ve sonradan her ikisi de Papa olan Kardinal Caraffa ve Kardinal Ghislieri; azizlik unvanı kazanan Fillipo Neri ve Cizvitler tarikatının kurucusu Loyolalı Ignatius bulunmaktaydı.
Bundan sonra Felice Peretti sıra ile şu Minorit manastırların başkeşiş olarak atandı: 1550'de Siena, 153'te San Lorenzo Manastırı, Napoli; 1556'da Frari Manastırı, Venedik. 1557'de Papa IV. Pius tarafından Venedik Engizisyon mahkemesine başkan seçildi. Bu mahkemenin başkanı iken gösterdiği fanatik ve merhamet bilmez tutumu Venedik Cumhuriyeti idarecilerinin bile hoşnutsuzluğuna yol açtı ve bu devletin isteği üzerine Felice Peretti bu görevden alınıp Roma'ya getirildi. Roma'da Vatikan'da Vatikan hukuk idaresinde savcılık; Minorit tarikatın en yüksek Papazı ve papalık yüksek eğitim kurumu olan Sapienza'da profesörlük görevleri verildi. 1665'te Papa İV. Pius tarafından Kardinal Buoncompagni (sonradan Papa XIII. Gregorius) ile birlikte Toldo Başpsikopos Caranza hakkında bir "dalalet" ithamını incelemeye görevlendirilip İspanya'ya gönderildiler. Bu görevde bu iki önemli Katolik din adamının arası iyice açıldı.
1566'da İspanya'dan dönen Felice Peretti IV. Pius tarafından şahsi özel papazı ve Napoli Krallığı'nda isimsel Sant'Agata de Goti Piskoposu yapıldı. 1570'te isimsel St Simone Kilisesi Kardinal-Papaz olarak atandı ve sonra yine Kardinal-Papaz olarak sırayla S. Girolamo dei Schiavoni Kilisesi ve Fermo'da Kardinal yapıldı. Kardinal iken ismi Kardinal di Montalto olarak kullanıldı.
Mayıs 1572'de kendisiyle arası açık olan Kardinal Buoncompagni'nin XIII. Gregarius adı ile papa olmasından sonara onun papalık döneminde (1572-1585) Felice Peretti kendi isteğiyle Katolik Kilisesi görevlerinden emekliye ayrıldı. Kendini çalışmaya; kitap editörlüğüne ve Roma'da Esquiline Tepesi'nde kendine (günümüzde Villa Massimi adı verilen) bir villa yaptırmaya hasretti.
Papalık
Papa XIII. Gregorius 1585 ölünce Felice Peretti papa olarak seçildi ve V. Sixtus papalık ismini aldı.
V. Sixtus Roma yaptırdığı imar ve inşaat işleri ile isim kazandı. V. Sixtus'un papalık döneminde Roma'da Aziz Petrus Bazilikası kubbesi inşa edilip bitirildi. Bu dış kubbe kurşunla kaplı idi ve bu kubbe üzerinde bulunan bantlar altın kaplı bronzdan yapılmıştı.
Vatikan Kütüphanesi binası da bu papa döneminde yapılmıştır.
Diğer yaptırıp veya renove ettirdiği kamusal yapılara şunlardır: 'nda V. Sixtus sundurma binası; Santa Maria Maggiore Bazilikası'nda bir şapel; Quirinal Sarayı, ve 'nda yenileştirme ve eklemeler; (birisi Aziz Petrus Meydanı'nda) 4 tane "dikili taş" dikilmesi; Roma'da 6 yeni önemli sokak açılması; Roma imparatoru Severus tarafından yaptırılan su yolunun restorasyonu ve yeniden açılması.
Papa V. Sixtus Papalık Devleti maliye işleri üzerine de eğildi. Elinde bulunan bütün güçleri kullanarak İtalya'dan ve Katolik Avrupa'nın her tarafından Papalık Devletleri için vergi ve diğer tip hasılat toplamaya gayet büyük önem verdi. Avrupa'nın her yanından çekilen paralar Papalık Hazinesini doldurmaya kullanıldı. Roma'da yaptırdığı büyük yatırım ve imar faaliyetleri için büyük meblağlar kullanmasına rağmen ölmesine yakın Castelo di Sant' Angelo'da bulunan papalık hazinesinde 3 milyon altın scudi ve 1.6 milyon gümüş sikke bulunmaktaydı. Tutucu devlet finansmanı teorilerine göre uygun görülen bu "devlet cimriliği", o vakit hiç enflasyon göstermeyen Avrupa'nın Katolik ülkelerinin ve halklarının refahlarını ve dirlik düzenliklerini ne kadar gerilettiğinin hesabı tarihçilerce daha yapılmamıştır.
Papa V. Sixtus, Papalık Devletleri arazilerini eşkıyalardan temizlettirip bu arazilerde yolların emniyetli olmasına çok önem verdi. Kendinden önceki Papa XIII. Gregorius döneminde Papalık Devletleri yollarında 12.000 ile 27.000 adet eşkıya bulunduğu iddia edilmişti. Bu kadar kişinin tarımda değil de eşkıyalıktan rızklarını çıkartmaya çalışması kırsal halkın ne kadar büyük ekonomik sıkıntıda olduğuna bir gösterge olduğunu kabul etmeyen tutucu devlet adamlarına uyan V. Sixtus eşkıya tenkili kampanyası ile bunları yakalatıp idam ettirerek elemine ettirme politikasına başvurmuştur. Bu politika sonucu büyük sayıda "kırsal girişimci" kişilerin öldürülmesi ve Papalık devleti kırsal halkının büyük ekonomik zorluklar çekmesi devam etmekteyken bu devletin yollarının tüm Avrupa'da en emniyetli yollar olduğu belirtilmiştir.
Kaynakça
- ^ Antik arşiv belgelerinde ilk üç papanın adı "Xystus" olarak verilmiştir. Sixtus veya Xystus bir antik Roma ismi olup Grekçe Ξυστος isminin Latince'ye çevrilmiş şeklidir. Grekçede bu isim "cilalı" anlamına gelir. Bu isim çok popüler "altıncı" anlamı olan antik Romalı ismi Sextus ile karıştırılmamalıdır.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Haziran 2014.
- ^ "Papalar Listesi," 9 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Catholic Encyclopedia (2009); erişim 09-11-2011.
- ^ a b c d e f g h "Ott, Micheal "Pope_Sixtus_V" Catholic Encyclopedia". 22 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2014.
- ^ (1838). "Dome" Penny Cyclopaedia, Cilt 9, s.69. Society for the Diffusion of Useful Knowledge. [1] (İngilizce)
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta V. Sixtus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- "Wikisource" websitesinde "Micheal Ott, (1913) "Pope_Urban_VII" Catholic Encyclopedia (1913) Cilt 14" maddesi Catholic Encyclopedia (1913)/Pope_Sixtus_V - Wikisource, the free online library 18 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- "Sixtus V" Encyclopedia Britannica (1911) [http://books.google.com/books?id=j0QOAQAAMAAJ&pg=PA164&dq=sixtus+iv&hl=en&ei=tKy6TrjbAoXc0QGSh5TYCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CEcQ6AEwBTgU#v=onepage&q=sixtus%20iv&f=false The Encyclop�dia britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and ... - Google Books]
- Catholic Hierarchy25 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
, "Catholic Hierarchy" websitesinde "Sixtus V" maddesi 2 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- "fie.edu/~mirandas" websitesinde "Kardinal Peretti Montalto" maddesi 4 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
| Katolik Kilisesi unvanları | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Papa XIII. Gregorius |  Papa 1585 - 1590 | Sonra gelen: Papa VII. Urbanus |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Papa V Sixtus Italyanca Sisto V Fransizca Sixte V gercek adi ile Felice Peretti di Montalto 13 Aralik 1521 Grottammare Papalik Devletleri gunumuzde Italya 27 Agustos 1590 Roma Papalik Devletleri gunumuzde Italya 24 Nisan 1585 27 Agustos 1590 doneminde Roma Katolik Kilisesi nde 228 papadir Papa V SixtusPapa V Sixtus in portresiDogumFelice Peretti di Montalto 13 Aralik 1521 1521 12 13 Grottammare Papalik Devletleri gunumuzde Italya Olum27 Agustos 1590 68 yasinda Roma Papalik Devletleri gunumuzde Italya Etkin yillar 27 Agustos 1590Yerine geldigiPapa XIII GregoriusYerine gelenPapa VII UrbanusDinHristiyanlik Katolik ImzaPapa V Sixtus un armasiYasamPapaliktan once Felice Peretti 1520 de Papalik Devletleri Ancona ilinde bulunan Grottammare de dogdu Felice Peretti Dalmacya asilli bir katolik aileden olup bu aile bir onceki yuzyilda Osmanlilarin Balkanlarda ilerlemesi uzerine Italya ya kacmis ve Adriyatik Denizi kiyisinda yerlesmisti Babasi bahcivandi Felice de cocuklugunda domuz cobanligi yapmisti Amcasi Fra Salvatore Montalto daki Minorit Manastiri nda kesis idi ve Felice 9 yasinda iken bu manastira girdi Yasi 12 e geldigi zaman cirak kesis oldu Egitimine Montalto daki manastirda basladi ama Ferrara ve Bologna da devam etti 1547 de Siena da papazlik unvani ile de kutsandi Gayet yetenekli bir kisi olan genc kesis iyi bir vaiz olarak isim yapmisti 1552 de Roma da Santi Apostali Kilisesi nde verdigi gayet populer olan Paskalya donemi vaazlari o gunun Katolik kilisesi hiyerarsisinin en ust kisilerinin dikkatini cekti ve bu kisiler onu tesvikleri altina aldilar Bunlarin arasinda kendisinin bagli oldugu Minorit tarikatinin baskani olan Kardinal Carpi ve sonradan her ikisi de Papa olan Kardinal Caraffa ve Kardinal Ghislieri azizlik unvani kazanan Fillipo Neri ve Cizvitler tarikatinin kurucusu Loyolali Ignatius bulunmaktaydi Bundan sonra Felice Peretti sira ile su Minorit manastirlarin baskesis olarak atandi 1550 de Siena 153 te San Lorenzo Manastiri Napoli 1556 da Frari Manastiri Venedik 1557 de Papa IV Pius tarafindan Venedik Engizisyon mahkemesine baskan secildi Bu mahkemenin baskani iken gosterdigi fanatik ve merhamet bilmez tutumu Venedik Cumhuriyeti idarecilerinin bile hosnutsuzluguna yol acti ve bu devletin istegi uzerine Felice Peretti bu gorevden alinip Roma ya getirildi Roma da Vatikan da Vatikan hukuk idaresinde savcilik Minorit tarikatin en yuksek Papazi ve papalik yuksek egitim kurumu olan Sapienza da profesorluk gorevleri verildi 1665 te Papa IV Pius tarafindan Kardinal Buoncompagni sonradan Papa XIII Gregorius ile birlikte Toldo Baspsikopos Caranza hakkinda bir dalalet ithamini incelemeye gorevlendirilip Ispanya ya gonderildiler Bu gorevde bu iki onemli Katolik din adaminin arasi iyice acildi 1566 da Ispanya dan donen Felice Peretti IV Pius tarafindan sahsi ozel papazi ve Napoli Kralligi nda isimsel Sant Agata de Goti Piskoposu yapildi 1570 te isimsel St Simone Kilisesi Kardinal Papaz olarak atandi ve sonra yine Kardinal Papaz olarak sirayla S Girolamo dei Schiavoni Kilisesi ve Fermo da Kardinal yapildi Kardinal iken ismi Kardinal di Montalto olarak kullanildi Mayis 1572 de kendisiyle arasi acik olan Kardinal Buoncompagni nin XIII Gregarius adi ile papa olmasindan sonara onun papalik doneminde 1572 1585 Felice Peretti kendi istegiyle Katolik Kilisesi gorevlerinden emekliye ayrildi Kendini calismaya kitap editorlugune ve Roma da Esquiline Tepesi nde kendine gunumuzde Villa Massimi adi verilen bir villa yaptirmaya hasretti Papalik Papa XIII Gregorius 1585 olunce Felice Peretti papa olarak secildi ve V Sixtus papalik ismini aldi V Sixtus Roma yaptirdigi imar ve insaat isleri ile isim kazandi V Sixtus un papalik doneminde Roma da Aziz Petrus Bazilikasi kubbesi insa edilip bitirildi Bu dis kubbe kursunla kapli idi ve bu kubbe uzerinde bulunan bantlar altin kapli bronzdan yapilmisti Vatikan Kutuphanesi binasi da bu papa doneminde yapilmistir Diger yaptirip veya renove ettirdigi kamusal yapilara sunlardir nda V Sixtus sundurma binasi Santa Maria Maggiore Bazilikasi nda bir sapel Quirinal Sarayi ve nda yenilestirme ve eklemeler birisi Aziz Petrus Meydani nda 4 tane dikili tas dikilmesi Roma da 6 yeni onemli sokak acilmasi Roma imparatoru Severus tarafindan yaptirilan su yolunun restorasyonu ve yeniden acilmasi Papa V Sixtus Papalik Devleti maliye isleri uzerine de egildi Elinde bulunan butun gucleri kullanarak Italya dan ve Katolik Avrupa nin her tarafindan Papalik Devletleri icin vergi ve diger tip hasilat toplamaya gayet buyuk onem verdi Avrupa nin her yanindan cekilen paralar Papalik Hazinesini doldurmaya kullanildi Roma da yaptirdigi buyuk yatirim ve imar faaliyetleri icin buyuk meblaglar kullanmasina ragmen olmesine yakin Castelo di Sant Angelo da bulunan papalik hazinesinde 3 milyon altin scudi ve 1 6 milyon gumus sikke bulunmaktaydi Tutucu devlet finansmani teorilerine gore uygun gorulen bu devlet cimriligi o vakit hic enflasyon gostermeyen Avrupa nin Katolik ulkelerinin ve halklarinin refahlarini ve dirlik duzenliklerini ne kadar gerilettiginin hesabi tarihcilerce daha yapilmamistir Papa V Sixtus Papalik Devletleri arazilerini eskiyalardan temizlettirip bu arazilerde yollarin emniyetli olmasina cok onem verdi Kendinden onceki Papa XIII Gregorius doneminde Papalik Devletleri yollarinda 12 000 ile 27 000 adet eskiya bulundugu iddia edilmisti Bu kadar kisinin tarimda degil de eskiyaliktan rizklarini cikartmaya calismasi kirsal halkin ne kadar buyuk ekonomik sikintida olduguna bir gosterge oldugunu kabul etmeyen tutucu devlet adamlarina uyan V Sixtus eskiya tenkili kampanyasi ile bunlari yakalatip idam ettirerek elemine ettirme politikasina basvurmustur Bu politika sonucu buyuk sayida kirsal girisimci kisilerin oldurulmesi ve Papalik devleti kirsal halkinin buyuk ekonomik zorluklar cekmesi devam etmekteyken bu devletin yollarinin tum Avrupa da en emniyetli yollar oldugu belirtilmistir Kaynakca Antik arsiv belgelerinde ilk uc papanin adi Xystus olarak verilmistir Sixtus veya Xystus bir antik Roma ismi olup Grekce 3ystos isminin Latince ye cevrilmis seklidir Grekcede bu isim cilali anlamina gelir Bu isim cok populer altinci anlami olan antik Romali ismi Sextus ile karistirilmamalidir Arsivlenmis kopya 4 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Haziran 2014 Papalar Listesi 9 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Catholic Encyclopedia 2009 erisim 09 11 2011 a b c d e f g h Ott Micheal Pope Sixtus V Catholic Encyclopedia 22 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2014 1838 Dome Penny Cyclopaedia Cilt 9 s 69 Society for the Diffusion of Useful Knowledge 1 Ingilizce Dis baglantilarWikimedia Commons ta V Sixtus ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Wikisource websitesinde Micheal Ott 1913 Pope Urban VII Catholic Encyclopedia 1913 Cilt 14 maddesi Catholic Encyclopedia 1913 Pope Sixtus V Wikisource the free online library 18 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Sixtus V Encyclopedia Britannica 1911 http books google com books id j0QOAQAAMAAJ amp pg PA164 amp dq sixtus iv amp hl en amp ei tKy6TrjbAoXc0QGSh5TYCQ amp sa X amp oi book result amp ct result amp resnum 6 amp ved 0CEcQ6AEwBTgU v onepage amp q sixtus 20iv amp f false The Encyclop dia britannica a dictionary of arts sciences literature and Google Books Catholic Hierarchy25 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Catholic Hierarchy websitesinde Sixtus V maddesi 2 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce fie edu mirandas websitesinde Kardinal Peretti Montalto maddesi 4 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Katolik Kilisesi unvanlariOnce gelen Papa XIII Gregorius Papa 1585 1590 Sonra gelen Papa VII Urbanus