Varsaklar (Farsaklar, Varsak Türkmenleri, Varsak Yörükleri, Varsaklılar, Tarsus Türkmenleri), adını Varsak adlı bir Türkmen beyinden alan, geçmişte 'nde, güney Anadolu'da Mersin iline (eskiden: İçel iline) bağlı Tarsus ilçesinde ve Adana (Feke, Kozan, Saimbeyli) ile Osmaniye (Düziçi, Osmaniye Merkez) illerinde,Tunceli (Nazimiye) Aydın ve Kayseri'de yaşayan Türkmenlerdir. 14. yüzyıla ait bir Memlûk (Devletü't-Turkiyye) kaynağında Tarsus Türkmenleri (el-Varsak; Türkmân-ı Tarsus ) tabiri kullanılan Varsaklar Oğuz (Türkmen) boylarından biri olarak zikredilmiştir. 14-15. yüzyıllarda büyük bir kısmı Tarsus'un kuzeybatı ve Silifke'nin kuzeydoğusundaki dağlık bölgede (Bolkar Dağları) olmak üzere, bir kısmı da Taş-İli'nde yaşamaktaydı. 16. yüzyılda büyük kısmı Çukurova ve Konya Ovalarına iskan edilmiştir.
Tarsus Sancağında yaşayan Varsak Türkmenlerini oluşturan boylar (Kusun, Ulaş, Kuştemür, Gökçelü, Esenlü, Elvanlu, Orhan Beğlü) adlarını boy beylerinden almıştır. Varsak Türkmenleri esasen bir federasyondur ve önemli bölümünü oluşturan Ulaş Üçokların Bayındır ve Salur aşiretlerinden; Kusun, Kuştemür, Elvanlı ve Gökçeli de Üçoklardan; Esenli ise Bozaklardan Dodurgalara dayanır.
Türk halk edebiyatı ve müziği içinde varsağı denen ve özel bir ezgiyle söylenen koşmanın en güzel örnekleri Varsak Türkmen şairi Karacaoğlan'ın dizelerinde can bulmuştur. Etimoloji konusunda uzman olan Türkolog Hasan Eren'e göre varsağı kelimesi Varsakların adına -î nispet eki getirilerek oluşturulmuştur ve yapı olarak türkü (< Türk + -î) kelimesinin etimolojisine benzer.
Aydın Varsakları
Çukurova Varsakları ya da Tarsus Varsakları: Varsaklar, Osmanlı-Memlük ve Osmanlı-Karamanoğulları ilişkilerinde önemli roller üstlenmişlerdir. 1250'lerde Ramazanoğulları Beyliği'ni oluşturan 7 Türkmen boyundan biri olan Varsaklar, 1517 yılında Ramazanoğulları ile birlikte Osmanlı himayesine girmişlerdir. Kuzey Çukurova'ya doğru göç eden Varsaklar, 17. yüzyılın sonlarından (1690) itibaren Kozanoğulları'nın piyade askerleri olmuşlardır. Çukurova bölgesinde kalıp, Kozanoğulları içerisinde bulunan Varsaklar, Kozan'ın dağlık bölgeleri ile Feke ve bugünkü Saimbeyli toprakları üzerinde yoğunluk kazanmışlardır. Saimbeyli ve Feke arazileri Kozanoğulları'na mensup ağaların yaylak yerleri olmuştur. Günümüzde de Feke nüfusunun tamamı, Saimbeyli'nin tamamına yakını ve Kozan'ın ise aşağı yukarı yarıya yakını bu aşirete mensup insanlar tarafından yurt tutulmuştur. Ayrıca halk arasında Gavur Dağları denen Nur Dağları bölgesine yerleşen Varsakların çoğunluğu bu dağlardan inerek bir kısmı Düziçi ovasına, bir kısmı da (Ulaşlılar) Osmaniye'ye yerleşmişlerdir.
Kayseri Varsakları ya da Yahyalı Varsakları:Kayseri iline bağlı Yahyalı ilçesinin yüksek kesimlerinde Kapuzbaşı Şelalesi'nin bulunduğu bölgede yaşayan Varsak Türkmenleri, Avlağa, Balcıçakırı, Büyükçakır, Çubukharmanı, Delialiuşağı, Kapuzbaşı, Ulupınar, Yeşilköy köylerinde yaşamlarını devam ettirmektedirler. Kayseri Varsakları konar-göçer hayatını, kültür ve geleneklerini en son terk eden Türkmenler olarak kabul edilebilir; zira, köylerine elektrik, telefon ve yol 1980'li yıllarda gelmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c d e f Bilgili, Ali Sinan (1999). Osmanlı'ya Karşı Bir Türkmen Boyu: Tarsus Varsakları 19 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Osmanlı, IV, Ankara, 1999, s.170-179
- ^ a b Gökbel, Ahmet (2007). Anadolu'da Varsak Türkmenleri. Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi yayınları: 349, Araştırma inceleme dizisi: 50. Genişletilmiş 2.baskı 2007, Ankara
- ^ Gökbel, Ahmet (1998), Anadolu Varsaklar’ında İnanç ve Adetler, Atatürk Kültür Merkezi Baskanlığı Yayınları, Ankara.
- ^ Poş, Abdullah (2005). Osmanlı Döneminde Tarsus (1516-1923) 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: 5, sayı: 1, Ocak-Haziran 2005
- ^ Prof. Dr. Hasan Eren, Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü, Ankara 1999, sayfa: 433)
- ^ a b c Bülbül, Davut (2006). Düziçi'nde geçiş dönemleri (doğum-evlenme-ölüm) 17 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. TC. Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı, yüksek lisans tezi. Niğde
- ^ "Malazgirt'ten Kayseri'ye". 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Varsaklar Farsaklar Varsak Turkmenleri Varsak Yorukleri Varsaklilar Tarsus Turkmenleri adini Varsak adli bir Turkmen beyinden alan gecmiste nde guney Anadolu da Mersin iline eskiden Icel iline bagli Tarsus ilcesinde ve Adana Feke Kozan Saimbeyli ile Osmaniye Duzici Osmaniye Merkez illerinde Tunceli Nazimiye Aydin ve Kayseri de yasayan Turkmenlerdir 14 yuzyila ait bir Memluk Devletu t Turkiyye kaynaginda Tarsus Turkmenleri el Varsak Turkman i Tarsus tabiri kullanilan Varsaklar Oguz Turkmen boylarindan biri olarak zikredilmistir 14 15 yuzyillarda buyuk bir kismi Tarsus un kuzeybati ve Silifke nin kuzeydogusundaki daglik bolgede Bolkar Daglari olmak uzere bir kismi da Tas Ili nde yasamaktaydi 16 yuzyilda buyuk kismi Cukurova ve Konya Ovalarina iskan edilmistir Tarsus Sancaginda yasayan Varsak Turkmenlerini olusturan boylar Kusun Ulas Kustemur Gokcelu Esenlu Elvanlu Orhan Beglu adlarini boy beylerinden almistir Varsak Turkmenleri esasen bir federasyondur ve onemli bolumunu olusturan Ulas Ucoklarin Bayindir ve Salur asiretlerinden Kusun Kustemur Elvanli ve Gokceli de Ucoklardan Esenli ise Bozaklardan Dodurgalara dayanir Turk halk edebiyati ve muzigi icinde varsagi denen ve ozel bir ezgiyle soylenen kosmanin en guzel ornekleri Varsak Turkmen sairi Karacaoglan in dizelerinde can bulmustur Etimoloji konusunda uzman olan Turkolog Hasan Eren e gore varsagi kelimesi Varsaklarin adina i nispet eki getirilerek olusturulmustur ve yapi olarak turku lt Turk i kelimesinin etimolojisine benzer Aydin Varsaklari Cukurova Varsaklari ya da Tarsus Varsaklari Varsaklar Osmanli Memluk ve Osmanli Karamanogullari iliskilerinde onemli roller ustlenmislerdir 1250 lerde Ramazanogullari Beyligi ni olusturan 7 Turkmen boyundan biri olan Varsaklar 1517 yilinda Ramazanogullari ile birlikte Osmanli himayesine girmislerdir Kuzey Cukurova ya dogru goc eden Varsaklar 17 yuzyilin sonlarindan 1690 itibaren Kozanogullari nin piyade askerleri olmuslardir Cukurova bolgesinde kalip Kozanogullari icerisinde bulunan Varsaklar Kozan in daglik bolgeleri ile Feke ve bugunku Saimbeyli topraklari uzerinde yogunluk kazanmislardir Saimbeyli ve Feke arazileri Kozanogullari na mensup agalarin yaylak yerleri olmustur Gunumuzde de Feke nufusunun tamami Saimbeyli nin tamamina yakini ve Kozan in ise asagi yukari yariya yakini bu asirete mensup insanlar tarafindan yurt tutulmustur Ayrica halk arasinda Gavur Daglari denen Nur Daglari bolgesine yerlesen Varsaklarin cogunlugu bu daglardan inerek bir kismi Duzici ovasina bir kismi da Ulaslilar Osmaniye ye yerlesmislerdir Kayseri Varsaklari ya da Yahyali Varsaklari Kayseri iline bagli Yahyali ilcesinin yuksek kesimlerinde Kapuzbasi Selalesi nin bulundugu bolgede yasayan Varsak Turkmenleri Avlaga Balcicakiri Buyukcakir Cubukharmani Delialiusagi Kapuzbasi Ulupinar Yesilkoy koylerinde yasamlarini devam ettirmektedirler Kayseri Varsaklari konar gocer hayatini kultur ve geleneklerini en son terk eden Turkmenler olarak kabul edilebilir zira koylerine elektrik telefon ve yol 1980 li yillarda gelmistir Kaynakca a b c d e f Bilgili Ali Sinan 1999 Osmanli ya Karsi Bir Turkmen Boyu Tarsus Varsaklari 19 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Osmanli IV Ankara 1999 s 170 179 a b Gokbel Ahmet 2007 Anadolu da Varsak Turkmenleri Ataturk Kultur Dil ve Tarih Yuksek Kurumu Ataturk Kultur Merkezi yayinlari 349 Arastirma inceleme dizisi 50 Genisletilmis 2 baski 2007 Ankara Gokbel Ahmet 1998 Anadolu Varsaklar inda Inanc ve Adetler Ataturk Kultur Merkezi Baskanligi Yayinlari Ankara Pos Abdullah 2005 Osmanli Doneminde Tarsus 1516 1923 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cukurova Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi cilt 5 sayi 1 Ocak Haziran 2005 Prof Dr Hasan Eren Turk Dilinin Etimoloji Sozlugu Ankara 1999 sayfa 433 a b c Bulbul Davut 2006 Duzici nde gecis donemleri dogum evlenme olum 17 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde TC Nigde Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Turk Dili ve Edebiyati Anabilim Dali Turk Halk Edebiyati Bilim Dali yuksek lisans tezi Nigde Malazgirt ten Kayseri ye 3 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Kasim 2015