Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Ocak 2023) () |
Vatan ve Hürriyet Cemiyeti, 20. yüzyılın başlarında Padişah II. Abdülhamid'in otokratik yönetimine karşı olan reformist subayların kurduğu gizli dernek.
| Vatan ve Hürriyet Cemiyeti | |
|---|---|
 | |
| Birleştiği | İttihat ve Terakki Cemiyeti |
| Kuruluş | Ekim 1906 |
| Kapanış | 1907 |
| Tür | Gizli dernek |
| Amaç |
|
| Konum | |
| Lider | Mustafa Kemal |
Öncesi
Henüz Harbiye'de öğrenci olan Mustafa Kemal, kendisi gibi vatanın tehlikede olduğunu düşünen subay adayı arkadaşlarıyla birlikte birçok yazı çalışması yürütmüştür. Çıkardıkları Vatan adlı tek sayfalık siyasi içerikli gazete yüzünden yakalanan grup, vatansever aynı düşüncedeki öğretmenler sayesinde kurtulmuştur.
Harbiye'den mezuniyetlerinin ardından grubun çalışmaları dışarıda da devam etmiştir. Kiraladıkları bir dairede toplantılar yapıp kararlar alarak ve gazete çıkartmaya devam etmişlerdir. Bir akşam yurt genelindeki tüm Vatan grubu evlerine eş zamanlı baskın düzenlenmiş ve sorgudan sonra grup üyeleri, Taşkışla'ya götürülmüştür. Arkadaşlarından ayrılarak tek başına haftalarca kalan Mustafa Kemal, siyasetin hafife alınır bir şey olmadığına karar vermiştir.
Kuruluşu ve yayılması
Padişah tarafından affedilen Mustafa Kemal, 5 Şubat 1905 tarihinde Şam'da bulunan 5. Ordu'ya tayin edilmiş; burada kendisine görev verilmeyince boş zamanlarını çağdaş yazarların kitaplarını okuyarak geçirmeye başlamıştır.
Bu dönemde Mustafa Kemal, İstanbul'dan Tıbbiye'deki siyasi faaliyetleri nedeni ile sürgüne gönderilmiş olan ve Şam'da çarşı içerisinde ticaret ile uğraşan Mustafa Bey (Cantekin) ile tanışmıştır. 1906 yılının Ekim ayında ikilinin uzun sohbet gecelerinde oluşan fikirleri neticesinde, Lütfi Müfit Bey'in (Özdeş) de katılımıyla Vatan ve Hürriyet Cemiyet kurulmuştur.
Arkadaşlarıyla beraber ilk önce Cemiyetin Beyrut, Yafa ve Kudüs şubelerini açan Mustafa Kemal, daha sonra Mısır ve Yunanistan üzerinden gizlice Selanik'e geçerek hem annesini ziyaret etmiş hem de cemiyetin Selanik şubesini açmıştır. Mustafa Kemal'in Vatan ve Hürriyet Cemiyeti'nin Selanik'teki şubesinin açılış konuşması:
(1906) "Arkadaşlar! Bu gece burada sizleri toplamaktan maksadım şudur: Memleketin yaşadığı vahim anları size söylemeye lüzum görmüyorum. Bunu cümleniz biliyorsunuz. Bu bedbaht memlekete karşı önemli vazifelerimiz vardır. Onu kurtarmak, biricik hedefimizdir. Bugün Makedonya'yı ve bütün Rumeli kıtasını vatan camiasından ayırmak istiyorlar. Memlekete yabancı nüfuz ve hakimiyeti kısmen ve fiilen girmiştir. Padişah zevk ve saltanatına düşkün, her aşağılığı yapabilecek iğrenç bir şahsiyettir. Millet zulüm ve istibdat altında mahvoluyor. Hürriyet olmayan memlekette ölüm ve yok oluş vardır. Her ilerlemenin ve kurtuluşun anası hürriyettir. Tarih bugün biz evlatlarına büyük vazifeler yüklüyor. Ben Suriye'de bir cemiyet kurdum. İstibdat ile mücadeleye başladık. Buraya da bu cemiyetin esasını kurmaya geldim. Şimdilik gizli çalışmak ve teşkilatın organlarını oluşturmak zaruridir. Sizden fedakarlıklar bekliyorum. Kahredici bir istibdada karşı ancak ihtilal ile cevap vermek ve köhneleşmiş çürük idareyi yıkmak, milleti hâkim kılmak, kısacası vatanı kurtarmak için sizi vazifeye davet ediyorum!
Arkadaşlar! Gerçi bizden evvel birçok teşebbüs yapılmıştır. Fakat onlar muvaffak -başarılı- olamadılar. Çünkü işe teşkilatsız başladılar. Biz kuracağımız teşkilat ile bir gün mutlaka ve ne olursa olsun muvaffak olacağız. Vatanı, milleti kurtaracağız..."
Şam'dan ayrılması sarayın kulağına gitmiş; fakat fikirlerinin üstlerince de desteklenmesi sonucu ceza almamıştır. Şam'a döndükten sonra 20 Haziran 1907 tarihinde Kolağası (Kıdemli Yüzbaşı) rütbesi alarak Şam'daki ordunun Kurmay Başkanlığında bir göreve getirilmiştir.
-
![image]()
Kolağası Mustafa Kemal -
![image]()
Mustafa Bey (Cantekin) -
![image]()
İttihat ve Terakkiyle birleşmesi
Kolağası Mustafa Kemal, 13 Ekim 1907 tarihinde merkezi Manastır'da bulunan 3. Ordu Karargâhına atanmış; Cemiyetin Selanik Şubesinde çalışmak üzere Manastır'dan Selanik'e gelmiştir. Burada Vatan ve Hürriyet Cemiyetinin, Selanik'te faaliyet gösteren İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne katıldığını öğrenmiştir. Sonradan kendisi de arkadaşı Ömer Naci'nin isteğiyle İttihat ve Terakki'ye katılmıştır.
Kaynakça
- ^ Atatürk'ün Bütün Eserleri, Cilt: 1 (1903-1915), Kaynak Yayınları, s. 32.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Vatan ve Hurriyet Cemiyeti haber gazete kitap akademik JSTOR Ocak 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Vatan ve Hurriyet Cemiyeti 20 yuzyilin baslarinda Padisah II Abdulhamid in otokratik yonetimine karsi olan reformist subaylarin kurdugu gizli dernek Vatan ve Hurriyet CemiyetiBirlestigiIttihat ve Terakki CemiyetiKurulusEkim 1906Kapanis1907TurGizli dernekAmacVatanin dagilmasini onlemek Mesruti yonetimin yeniden tesisini saglamakKonumSamBeyrutYafaKudusSelanikLiderMustafa KemalOncesiHenuz Harbiye de ogrenci olan Mustafa Kemal kendisi gibi vatanin tehlikede oldugunu dusunen subay adayi arkadaslariyla birlikte bircok yazi calismasi yurutmustur Cikardiklari Vatan adli tek sayfalik siyasi icerikli gazete yuzunden yakalanan grup vatansever ayni dusuncedeki ogretmenler sayesinde kurtulmustur Harbiye den mezuniyetlerinin ardindan grubun calismalari disarida da devam etmistir Kiraladiklari bir dairede toplantilar yapip kararlar alarak ve gazete cikartmaya devam etmislerdir Bir aksam yurt genelindeki tum Vatan grubu evlerine es zamanli baskin duzenlenmis ve sorgudan sonra grup uyeleri Taskisla ya goturulmustur Arkadaslarindan ayrilarak tek basina haftalarca kalan Mustafa Kemal siyasetin hafife alinir bir sey olmadigina karar vermistir Kurulusu ve yayilmasiPadisah tarafindan affedilen Mustafa Kemal 5 Subat 1905 tarihinde Sam da bulunan 5 Ordu ya tayin edilmis burada kendisine gorev verilmeyince bos zamanlarini cagdas yazarlarin kitaplarini okuyarak gecirmeye baslamistir Bu donemde Mustafa Kemal Istanbul dan Tibbiye deki siyasi faaliyetleri nedeni ile surgune gonderilmis olan ve Sam da carsi icerisinde ticaret ile ugrasan Mustafa Bey Cantekin ile tanismistir 1906 yilinin Ekim ayinda ikilinin uzun sohbet gecelerinde olusan fikirleri neticesinde Lutfi Mufit Bey in Ozdes de katilimiyla Vatan ve Hurriyet Cemiyet kurulmustur Arkadaslariyla beraber ilk once Cemiyetin Beyrut Yafa ve Kudus subelerini acan Mustafa Kemal daha sonra Misir ve Yunanistan uzerinden gizlice Selanik e gecerek hem annesini ziyaret etmis hem de cemiyetin Selanik subesini acmistir Mustafa Kemal in Vatan ve Hurriyet Cemiyeti nin Selanik teki subesinin acilis konusmasi 1906 Arkadaslar Bu gece burada sizleri toplamaktan maksadim sudur Memleketin yasadigi vahim anlari size soylemeye luzum gormuyorum Bunu cumleniz biliyorsunuz Bu bedbaht memlekete karsi onemli vazifelerimiz vardir Onu kurtarmak biricik hedefimizdir Bugun Makedonya yi ve butun Rumeli kitasini vatan camiasindan ayirmak istiyorlar Memlekete yabanci nufuz ve hakimiyeti kismen ve fiilen girmistir Padisah zevk ve saltanatina duskun her asagiligi yapabilecek igrenc bir sahsiyettir Millet zulum ve istibdat altinda mahvoluyor Hurriyet olmayan memlekette olum ve yok olus vardir Her ilerlemenin ve kurtulusun anasi hurriyettir Tarih bugun biz evlatlarina buyuk vazifeler yukluyor Ben Suriye de bir cemiyet kurdum Istibdat ile mucadeleye basladik Buraya da bu cemiyetin esasini kurmaya geldim Simdilik gizli calismak ve teskilatin organlarini olusturmak zaruridir Sizden fedakarliklar bekliyorum Kahredici bir istibdada karsi ancak ihtilal ile cevap vermek ve kohnelesmis curuk idareyi yikmak milleti hakim kilmak kisacasi vatani kurtarmak icin sizi vazifeye davet ediyorum Arkadaslar Gerci bizden evvel bircok tesebbus yapilmistir Fakat onlar muvaffak basarili olamadilar Cunku ise teskilatsiz basladilar Biz kuracagimiz teskilat ile bir gun mutlaka ve ne olursa olsun muvaffak olacagiz Vatani milleti kurtaracagiz Sam dan ayrilmasi sarayin kulagina gitmis fakat fikirlerinin ustlerince de desteklenmesi sonucu ceza almamistir Sam a dondukten sonra 20 Haziran 1907 tarihinde Kolagasi Kidemli Yuzbasi rutbesi alarak Sam daki ordunun Kurmay Baskanliginda bir goreve getirilmistir Kolagasi Mustafa Kemal Mustafa Bey Cantekin Mufit OzdesIttihat ve Terakkiyle birlesmesiKolagasi Mustafa Kemal 13 Ekim 1907 tarihinde merkezi Manastir da bulunan 3 Ordu Karargahina atanmis Cemiyetin Selanik Subesinde calismak uzere Manastir dan Selanik e gelmistir Burada Vatan ve Hurriyet Cemiyetinin Selanik te faaliyet gosteren Ittihat ve Terakki Cemiyeti ne katildigini ogrenmistir Sonradan kendisi de arkadasi Omer Naci nin istegiyle Ittihat ve Terakki ye katilmistir Kaynakca Ataturk un Butun Eserleri Cilt 1 1903 1915 Kaynak Yayinlari s 32