Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gilaburu veya bilimsel adıyla Viburnum opulus; Caprifoliaceae familyasına mensup; Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Asya'ya özgü çiçekli bir bitki türüdür.
| Gilaburu | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bitki ve meyvesi | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Viburnum opulus | |||||||||||||||
Filogenetik
Gilaburu, 160-170 tür içeren Viburnum cinsinin bir üyesidir. Bu cins içinde, yaklaşık 5 tür içeren Opulus alt bölümünde sınıflandırılır. Filogenetik analizler bu türler arasındaki ilişkileri şu şekilde önermektedir:
| klad Sambucina, Lobata, Coriacea ve Succodontotinus bölümlerini içerir | |||||||||||||||||||||||||
| Opulus sect. |
| ||||||||||||||||||||||||
Tavsif
Viburnum opulus 4–5 m boya erişebilen ve kışın yaprak döken bir çalıdır. Yapraklar karşılıklı, üç loblu, 5–10 cm uzunluğunda ve geniş, yuvarlak tabanlı ve kabaca tırtıklı kenarlıdır; yüzeysel olarak bazı akçaağaçların yapraklarına benzerler, en ayırt edici özellikleri, biraz buruşuk yüzeyleri ve baskılı yaprak damarlarıdır. Yaprakların tomurcukları kapak şeklinde yeşil renkli pullarla birlikte bulunur.
Hermafrodit çiçekler beyazdır, sapların tepesinde 4–11 cm çapında üretilir; her korimbus, küçük (5 mm), verimli çiçeklerin merkezini çevreleyen, göze çarpan yaprakları olan, 1.5–2 cm çapında, dış steril çiçeklerden oluşan bir halka içerir; çiçekler yaz başında üretilir ve böcekler tarafından tozlaşır. Meyve, tek bir tohum içeren, 7–10 mm çapında, küresel parlak kırmızı bir drupadır. Tohumlar kuşlar aracılığıyla yayılır.
Kültivasyon
Viburnum opulus çiçeklerinden ve meyvelerinden dolayı süs bitkisi olarak yetiştirilir, çoğu toprak türünü iyi tolere etmesine rağmen, nemli, orta derecede alkali topraklarda en iyi şekilde büyür. Bazı kültivarlar (Roseum (syn. Kartopu) gibi) çiçekleri küre şeklinde, büyükçe ve tekli oldukları için özellikle seçilmiştir. Viburnum cinsinin kendisi de dahil kartopu çalısı olarak adlandırılan başka bitkiler de olduğu için bu konuda bir karışıklık vardır.
Çalı aynı zamanda çit çalılarının, örtü bitkilerinin bir bileşeni olarak ve kendine özgü bölgelerdeki diğer doğal plantasyonun bir parçası olarak yetiştirilmektedir. Kuzey Amerika'da "European cranberrybush" adıyla natüralize edilmiştir.
Kültivarlar: 'Notcutt’s Variety', 'Roseum' ve sarı meyveli 'Xanthocarpum' Kraliyet Bahçıvanlık Derneği'nin Bahçe Başarı Ödülü'nü kazanmıştır.
Kullanımı
Meyve çok asitli tadından ötürü az miktarda yenerek tüketilebilir; jöle yapımında kullanılabilir. Ancak hafif derecede toksiktir ve çok miktarda yenildiğinde kusma veya ishale neden olabilir.
Kabuğu düz kaslardaki gerginliği azaltarak krampları çözebilir. Bu tür kas gerginliğini gidermek, çoğunlukla kadınların âdet kramplarını hafifletmekle ilişkilendirilir. Aynı zamanda hamilelik sırasındaki kramplar veya ağrı ve genel kas krampları için de kullanılabilir.
Kültürde yeri
Viburnum, Ukrayna folklörunde; şarkılarında, süslemelerinde, şiirlerinde, nakışlarında yer alır. Sembolik kökenleri bin yıllık Slav paganizmine kadar izlenebilir. Bir efsaneye göre, kalyna, Ateş Üçlemesi olarak adlandırılan Evrenin doğuşuyla ilişkilendirilmiştir: Güneş, Ay ve Yıldız. Meyveleri kişinin evini ve anavatanını, kanını ve aile köklerini sembolize eder. Kalyna genellikle Ukrayna nakışlarında tasvir edilir; geleneksel giysilerde ve gömleklerde. Slav paganizminde kalyna, Ukrayna dilinde yapılan iyi bir kafiyeyle genç bir bayanın güzelliğini de temsil eder: ka-ly-na - div-chy-na.Chervona Kalyna şarkısı, Ukrainian Sich Riflemen ve Ukrayna İsyan Ordusu'nun marşıydı ve bir meyve kümesi bugün Ukrayna Ordusu'nun bir nişanında yer alır.
Viburnum opulus (kalina) aynı zamanda Rusya'nın ulusal sembollerinden biridir. Rusya'da Viburnum meyvesine kalina (калина) denir ve ulusal bir sembol olarak kabul edilir. Kalina, Rusça'da "kızarmak" anlamına gelen kalit veya raskalyat'tan türetilmiştir. Böğürtlenlerin kırmızı ateşli rengi Rus kültüründe güzelliği temsil eder ve tatlı ahududu ile birlikte güzel bir bakirenin tutkulu aşkını sembolize eder, çünkü böğürtlenler Rusya'da her zaman erotik bir sembol olmuştur.:149 Kırmızı meyvenin acı tarafı da Rus halk kültüründe aşk ayrılığını simgelemektedir. Rus şarkısı Kalinka'nın adı Kalina'nın küçüğüdür. Viburnum opulus, Khokhloma adı verilen Rus ulusal süs ahşap boyama el sanatı tarzının da önemli bir simgesidir.
Doğu Slav kültüründen etkilenen Rumence'de Viburnum opulus'a călin denir. Călin ayrıca hem belirli bir ad hem de soyadı olarak kullanılır.
Kaynakça
- ^ Aksoy, N. (2012). Viburnum. Şu sitede: Bizimbitkiler (2013). <http://www.bizimbitkiler.org.tr>, [er. tar.: 26 08 2021].
- ^ RHS A-Z encyclopedia of garden plants. United Kingdom: Dorling Kindersley. 2008. s. 1136. ISBN .
- ^ . 18 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2019.
- ^ . RHS. 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2021.
- ^ . RHS. 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2021.
- ^ (PDF). Royal Horticultural Society. July 2017. s. 107. 5 Ocak 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2019.
- ^ . www.pfaf.org. 26 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Cramp Bark: Uses, Side Effects, Interactions, Dosage, and Warning". www.webmd.com. 26 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ağustos 2021.
- ^ Lady of Prykarpattia 7 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Ukraynaca)
- ^ Ukrainian embroidery 13 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Ukraynaca)
- ^ Doctor Bozhko, Agrarian Sciences. Trees in culture by folk. 4 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Ukraynaca)
- ^ Doctor Kuzmenko, Philological Sciences. The symbolics of guilder rose in Ukrainian songs of the 20th century national liberating movements. 4 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ darpoj (17 Temmuz 2007). . 18 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi – YouTube vasıtasıyla.
- ^ Peacebuilding with Women in Ukraine: Using Narrative to Envision a Common Future 26 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by , , 2012, (page 172)
- ^ a b Prokhorov, Vadim (2002). Russian folk songs : musical genres and history. Lanham, Md.: Scarecrow Press. ISBN . OCLC 47208585.
- ^ MacLaury, Robert E.; Paramei, Galina V.; Dedrick, Don (2007). Anthropology of color interdisciplinary multilevel modeling. J. Benjamins Pub. Co. ss. 418. ISBN . OCLC 928983471.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Gilaburu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Blamey, M. & Grey-Wilson, C. (1989). Flora of Britain and Northern Europe. Hodder & Stoughton.
- Huxley, A., ed. (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan.
- Flora Europaea: Viburnum opulus 6 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Plants for a Future: Viburnum opulus
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gilaburu veya bilimsel adiyla Viburnum opulus Caprifoliaceae familyasina mensup Avrupa Kuzey Afrika ve Orta Asya ya ozgu cicekli bir bitki turudur GilaburuBitki ve meyvesiBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeBolum TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim Familya Cins ViburnumTur V opulusIkili adlandirmaViburnum opulusL MeyvelerYakin cekimde meyvelerFilogenetikGilaburu 160 170 tur iceren Viburnum cinsinin bir uyesidir Bu cins icinde yaklasik 5 tur iceren Opulus alt bolumunde siniflandirilir Filogenetik analizler bu turler arasindaki iliskileri su sekilde onermektedir klad Sambucina Lobata Coriacea ve Succodontotinus bolumlerini icerir Opulus sect V edule Kanada ve ABD nin ust kesimleri Cin Kore Kuzey Dogu Asya V opulus V trilobum Kuzey Amerika nin kuzeyi TavsifCicekler solda ve meyve Viburnum opulus 4 5 m boya erisebilen ve kisin yaprak doken bir calidir Yapraklar karsilikli uc loblu 5 10 cm uzunlugunda ve genis yuvarlak tabanli ve kabaca tirtikli kenarlidir yuzeysel olarak bazi akcaagaclarin yapraklarina benzerler en ayirt edici ozellikleri biraz burusuk yuzeyleri ve baskili yaprak damarlaridir Yapraklarin tomurcuklari kapak seklinde yesil renkli pullarla birlikte bulunur Hermafrodit cicekler beyazdir saplarin tepesinde 4 11 cm capinda uretilir her korimbus kucuk 5 mm verimli ciceklerin merkezini cevreleyen goze carpan yapraklari olan 1 5 2 cm capinda dis steril ciceklerden olusan bir halka icerir cicekler yaz basinda uretilir ve bocekler tarafindan tozlasir Meyve tek bir tohum iceren 7 10 mm capinda kuresel parlak kirmizi bir drupadir Tohumlar kuslar araciligiyla yayilir Kultivasyon Roseum syn Kartopu Viburnum opulus meyveleri Novosibirsk Sibirya Rusya Viburnum opulus ciceklerinden ve meyvelerinden dolayi sus bitkisi olarak yetistirilir cogu toprak turunu iyi tolere etmesine ragmen nemli orta derecede alkali topraklarda en iyi sekilde buyur Bazi kultivarlar Roseum syn Kartopu gibi cicekleri kure seklinde buyukce ve tekli olduklari icin ozellikle secilmistir Viburnum cinsinin kendisi de dahil kartopu calisi olarak adlandirilan baska bitkiler de oldugu icin bu konuda bir karisiklik vardir Cali ayni zamanda cit calilarinin ortu bitkilerinin bir bileseni olarak ve kendine ozgu bolgelerdeki diger dogal plantasyonun bir parcasi olarak yetistirilmektedir Kuzey Amerika da European cranberrybush adiyla naturalize edilmistir Kultivarlar Notcutt s Variety Roseum ve sari meyveli Xanthocarpum Kraliyet Bahcivanlik Dernegi nin Bahce Basari Odulu nu kazanmistir Kullanimi Meyve cok asitli tadindan oturu az miktarda yenerek tuketilebilir jole yapiminda kullanilabilir Ancak hafif derecede toksiktir ve cok miktarda yenildiginde kusma veya ishale neden olabilir Kabugu duz kaslardaki gerginligi azaltarak kramplari cozebilir Bu tur kas gerginligini gidermek cogunlukla kadinlarin adet kramplarini hafifletmekle iliskilendirilir Ayni zamanda hamilelik sirasindaki kramplar veya agri ve genel kas kramplari icin de kullanilabilir Kulturde yeriDogu Slav kulturlerinde Viburnum opulus veya kalyna genellikle genc bir bayanin guzelligini temsil eder Viburnum Ukrayna folklorunde sarkilarinda suslemelerinde siirlerinde nakislarinda yer alir Sembolik kokenleri bin yillik Slav paganizmine kadar izlenebilir Bir efsaneye gore kalyna Ates Uclemesi olarak adlandirilan Evrenin dogusuyla iliskilendirilmistir Gunes Ay ve Yildiz Meyveleri kisinin evini ve anavatanini kanini ve aile koklerini sembolize eder Kalyna genellikle Ukrayna nakislarinda tasvir edilir geleneksel giysilerde ve gomleklerde Slav paganizminde kalyna Ukrayna dilinde yapilan iyi bir kafiyeyle genc bir bayanin guzelligini de temsil eder ka ly na div chy na Chervona Kalyna sarkisi Ukrainian Sich Riflemen ve Ukrayna Isyan Ordusu nun marsiydi ve bir meyve kumesi bugun Ukrayna Ordusu nun bir nisaninda yer alir Viburnum opulus kalina ayni zamanda Rusya nin ulusal sembollerinden biridir Rusya da Viburnum meyvesine kalina kalina denir ve ulusal bir sembol olarak kabul edilir Kalina Rusca da kizarmak anlamina gelen kalit veya raskalyat tan turetilmistir Bogurtlenlerin kirmizi atesli rengi Rus kulturunde guzelligi temsil eder ve tatli ahududu ile birlikte guzel bir bakirenin tutkulu askini sembolize eder cunku bogurtlenler Rusya da her zaman erotik bir sembol olmustur 149 Kirmizi meyvenin aci tarafi da Rus halk kulturunde ask ayriligini simgelemektedir Rus sarkisi Kalinka nin adi Kalina nin kucugudur Viburnum opulus Khokhloma adi verilen Rus ulusal sus ahsap boyama el sanati tarzinin da onemli bir simgesidir Dogu Slav kulturunden etkilenen Rumence de Viburnum opulus a călin denir Călin ayrica hem belirli bir ad hem de soyadi olarak kullanilir Kaynakca Aksoy N 2012 Viburnum Su sitede Bizimbitkiler 2013 lt http www bizimbitkiler org tr gt er tar 26 08 2021 RHS A Z encyclopedia of garden plants United Kingdom Dorling Kindersley 2008 s 1136 ISBN 978 1405332965 18 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Subat 2019 RHS 26 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mart 2021 RHS 26 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mart 2021 PDF Royal Horticultural Society July 2017 s 107 5 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 17 Subat 2019 www pfaf org 26 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Cramp Bark Uses Side Effects Interactions Dosage and Warning www webmd com 26 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Agustos 2021 Lady of Prykarpattia 7 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ukraynaca Ukrainian embroidery 13 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ukraynaca Doctor Bozhko Agrarian Sciences Trees in culture by folk 4 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ukraynaca Doctor Kuzmenko Philological Sciences The symbolics of guilder rose in Ukrainian songs of the 20th century national liberating movements 4 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce darpoj 17 Temmuz 2007 18 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi YouTube vasitasiyla Peacebuilding with Women in Ukraine Using Narrative to Envision a Common Future 26 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde by 2012 0739174045 page 172 a b Prokhorov Vadim 2002 Russian folk songs musical genres and history Lanham Md Scarecrow Press ISBN 0810841274 OCLC 47208585 MacLaury Robert E Paramei Galina V Dedrick Don 2007 Anthropology of color interdisciplinary multilevel modeling J Benjamins Pub Co ss 418 ISBN 9789027232434 OCLC 928983471 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Gilaburu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Vikitur de konuyla ilgili taksonomik bilgiler bulunur Viburnum opulus Blamey M amp Grey Wilson C 1989 Flora of Britain and Northern Europe Hodder amp Stoughton Huxley A ed 1992 New RHS Dictionary of Gardening Macmillan Flora Europaea Viburnum opulus 6 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Plants for a Future Viburnum opulus