Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Virülans, bir mikrobun patojenliği, yani onun hastalığa neden olma yeteneğidir. Patojenlik terimi mutlak anlamda hastalığa neden olma yeteneği için kullanılır, virülans ise bir patojenin ne derecede hastalık yapabileceğini ifade etmek için kullanılır. Virülansın sıfat hali virülandır (Latince virulentus, "zehir dolu"). Ekolojik bir bakış açısıyla virülans, bir parazitin neden olduğu, konak organizmadaki evrimsel azalmasıdır.
Virülan bakteriler
Bakterilerin hastalığa yol açma yeteneğini belirleyen faktörler, enfeksiyon yapan bakteri sayısı, vücuda giriş yolu, konak organizmanın savunma mekanizmalarının etkisi ve virülans denen, bakterinin kendine has özelliklerdir. Bazen konak organizmanın savunma mekanizmaları enfeksiyonu engellerken konak dokulara da zarar verebildiği için, konak aracılıklı patogenez de önemli olabilir.
Hastalık mekanizmaları
Patojen organizmalar çeşitli mekanizmalarla hastalığa yol açabilirler.
- Adhezyon (yapışma). Çoğu bakteriyel hastalığın ilk aşaması bakterinin hücre yüzeyine bağlanmasıdır. Bakterilerin konak hücrelere bağlanmasıyla ilişkili pek çok bakteriyel ve konak molekülün kimliği belirlenmiştir. Çoğu bakterinin bağlandığı reseptör konak hücrenin normal işlevleri için gereklidir.
- Kolonizasyon. Bazı virülan bakteriler konağın vücudunun belli bölgelerini işgal edebilmek için özel proteinler salgılarlar. Helicobacter pylori insan karnındaki asit ortamda yaşayabilmek için enzimini salgılar. Mide çeperinin bu bakteri tarafından mide ülseri ve kansere yol açar. Çeşitli Helicobacter pylori suşlarının virülansı, salgıladıkları üreaz enzimi ile ilintilidir.
- İstila. Bazı virülan bakteriler konak hücre zarını bozar veya bakterinin konak hücre içine endositoz ile alınmasına neden olur. Bu virülans faktörleri bakterinin konak hücrelerin içine girmesini sağlar, böylece vücudan yüzeyindeki epitel doku yoluyla bakterinin vücudun içine girmesi mümkün olur.
- İmmün tepki inhibitörleri. Çoğu bakteri, konak organizmanın bağışıklık siteminin işleyişini bozan virülans faktörleri üretir. Örneğin, yaygın bir bakteriyel strateji, konak organizmanın antikorlarına bağlanan proteinler salgılamaktır. Streptococcus pneumoniae 'ın polisakkarit kapsülü, bakterinin konak immün hücreleri tarafından fagositoz olmasını engeller.
- Toksinler. Çoğu virülans faktörü, konak hücreleri zehirleyip doku zararına neden olan proteinlerdir. Örneğin, insan gıdalarına bulaşan bakteriler tarafından salgılanan çeşitli gıda zehirlenmesi toksinleri vardır. Bunların bazıları "bozulmuş" gıdaları pişirildikten sonra imha olmazlar ve gıdanın yenmesiyle hastalığa yol açarlar.
Virülan virüsler
Viral virülans faktörleri enfeksiyona neden olurlar ve meydana gelen viral hastalığın ciddiliğini belirlerler. Çoğu Virüs konak hücrelerde spesifik olarak bağlandıkları reseptör proteinlere gerek duyar. Tipik olarak bu konak proteinleri endositoz yoluyla hücre içine alınırlar ve onlara bağlı olan virüsler de böylece hücre içine girer. AIDS hastalığının etkeni HIV gibi virülan virüslerin konak savunma sistemlerinden kaçınmak için mekanizmaları vardır. HIV, Yardımcı T-lenfosit hücrelerini enfekte ederek konağın adaptif bağışıklık sistemini zayıflatır ve sonunda konakta oluşmasını sağlar. Ölüm genelde bağışıklık sisteminin AIDS virüsü tarafından bozulmasınin bir sonucu olarak oluşan fırsatçı enfeksiyonlardan dolayı olur. Bazı viral virülan faktörleri ise, ateş gibi, konağın savunma amaçlı enflamasyon tepkileri sırasında çoğalma yeteneğini verir. Çoğu virüs konak içinde uzun bir dönem bir zarara neden olmadan varlıklarını sürdürebilir. Aşırı virülan virüslermutasyon ve doğal seleksiyon sonucu konak içindeki viral popülasyon içinde evrimleşirler.
terimi, istila edip orada hastalığa neden olan, kuduz ve herpes simpleks gibi virüslere değinmek için kullanılır.
Virülansın evrimi
Patojen topluluk konak içine girdikten sonra evrimleşir. Patojenlerin nasıl evrimleştiği hakkında üç model vardır. Bu modeller virüs veya bakterinin konak içinde nasıl ürediği veya konak içinde yayıldığını ve hatta konağı öldürdüğünü açıklar. Bu üç hipotez "tesadüfi evrim hipotezi", konak için evrim ve denge hipotezi olarak adlandırılır.
Denge hipothezi
Bazı biyologlar (Ewald, 1994) patojenlerin virülansının sürekli azalması gerektiğini öne sürmüşlerdir, çünkü konağa verilen zarar, en sonunda onun için yaşayan patojene de zarar verecektir. Konak ölürse patojen de ölecektir. Dolayısıyla daha az virülan patojenlerin uzun vadede daha başarılı olması gerekecektir. Bu mekanizma her zaman geçerli değildir; konağının ölümünü hızlandıran patojenler eğer bunun sonucunda başka konak organizmalara bulaşma olasılıklarını artırabilirlerse, patojenler daha yaygınlaşabilirler. Dolayısıyla patojenlerin evrimi sırasında virülansın yarar ve zararları arasında bir denge oluşur. Doğrudan bulaşan hastalıklarda daha az öldürücü olan patojenlerin sıklığının daha yüksek olduğu, buna karşın taşıyıcı (vektör) aracılığıyla yayılan hastalıklarda böyle bir ilişki olmadığı bulunmuştur.
Kısa vadeli evrim hipotezi
Kısa vadeli evrim görüşüne göre evrimsel uyumu artıran özellikler toplulukta daha yüksek bir sıklığa ulaşmalıdır. Bu özellikler arasında daha uzun ömürlü olmak, daha çok sayıda çoğalmak, antikorlara karşı dayanıklı olmak veya patojenin normalde nüfuz etmediği vücut bölgelerine yayılabilmek sayılabilir. Birkaç kuşak sonra bu yararlı mutasyonlar yüksek bir sıklığa ulaşırlar. Ancak, bu mutasyonları taşıyan patojenler taşımayanlara kıyasla daha avantajlı bir durumda olsalar da, konak organizma için çok zararlı olabilirler. Patojen konak organizmaya zarar verme noktasına ulaşınca patojenin üremesini durdurması veya daha fazla büyümemesi onun çıkarına olması gerekir, çünkü bakteri veya virüs için besin kaynağı konak organizmadır. Ne var ki, doğal seleksiyon akıl ile kontrol edilen bir süreç değildir, patojenler büyüme veya çoğalmalarını durdurmazlar, konağı ölüme sürükleseler dahi.
Tesadüfî evrim hipotezi
Bir hastalığın ne derece virülan olduğunu belirleyen faktörler, patojenin konak içindeki virülansıyla ilişkisiz olarak etki eden baskılar sonucu evrimleşmiştir. Bu görüşe göre virülans, konak organizmanın patojene karşı yetersiz, uygunsuz veya aşırı tepki göstermesinin bir sonucudur. Örneğin E. coli bakterisin idrar yolu enfeksiyonuna neden olan adhezin molekülleri aslında bu bakterinin bağırsağı daha iyi kolonize etmesini sağladığı için evrimleşmiştir. Aynı molekelün idrar yolu enfeksiyonuna neden olması bakteriye evrimsel bir avantaj sağlamaz ve bu virülans mekanizması tesadüfî bir evrim sonucudur.
Kaynakça
- ^ "A Latin Dictionary". 5 Haziran 2003 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2009.
- ^ Freeman, Scott, Jon C. Herron (2007). Evolutionary Analysis (4. ed. bas.). New Jersey: Pearson Prentice Hall.
- ^ Levin BR, Bergstrom CT (2000). "Bacteria are different: observations, interpretations, speculations, and opinions about the mechanisms of adaptive evolution in prokaryotes". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. Cilt 97. ss. 6981-5. (PMC) 34373 $2. (PMID) 10860960.
- ^ Day T, Graham AL, Read AF (Kasım 2007). "Evolution of parasite virulence when host responses cause disease". Proc. Biol. Sci. 274 (1626). ss. 2685-92. doi:10.1098/rspb.2007.0809. (PMC) 2279213 $2. (PMID) 17711836.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Virulans bir mikrobun patojenligi yani onun hastaliga neden olma yetenegidir Patojenlik terimi mutlak anlamda hastaliga neden olma yetenegi icin kullanilir virulans ise bir patojenin ne derecede hastalik yapabilecegini ifade etmek icin kullanilir Virulansin sifat hali virulandir Latince virulentus zehir dolu Ekolojik bir bakis acisiyla virulans bir parazitin neden oldugu konak organizmadaki evrimsel azalmasidir Virulan bakterilerBakterilerin hastaliga yol acma yetenegini belirleyen faktorler enfeksiyon yapan bakteri sayisi vucuda giris yolu konak organizmanin savunma mekanizmalarinin etkisi ve virulans denen bakterinin kendine has ozelliklerdir Bazen konak organizmanin savunma mekanizmalari enfeksiyonu engellerken konak dokulara da zarar verebildigi icin konak aracilikli patogenez de onemli olabilir Hastalik mekanizmalari Patojen organizmalar cesitli mekanizmalarla hastaliga yol acabilirler Adhezyon yapisma Cogu bakteriyel hastaligin ilk asamasi bakterinin hucre yuzeyine baglanmasidir Bakterilerin konak hucrelere baglanmasiyla iliskili pek cok bakteriyel ve konak molekulun kimligi belirlenmistir Cogu bakterinin baglandigi reseptor konak hucrenin normal islevleri icin gereklidir Kolonizasyon Bazi virulan bakteriler konagin vucudunun belli bolgelerini isgal edebilmek icin ozel proteinler salgilarlar Helicobacter pylori insan karnindaki asit ortamda yasayabilmek icin enzimini salgilar Mide ceperinin bu bakteri tarafindan mide ulseri ve kansere yol acar Cesitli Helicobacter pylori suslarinin virulansi salgiladiklari ureaz enzimi ile ilintilidir Istila Bazi virulan bakteriler konak hucre zarini bozar veya bakterinin konak hucre icine endositoz ile alinmasina neden olur Bu virulans faktorleri bakterinin konak hucrelerin icine girmesini saglar boylece vucudan yuzeyindeki epitel doku yoluyla bakterinin vucudun icine girmesi mumkun olur Immun tepki inhibitorleri Cogu bakteri konak organizmanin bagisiklik siteminin isleyisini bozan virulans faktorleri uretir Ornegin yaygin bir bakteriyel strateji konak organizmanin antikorlarina baglanan proteinler salgilamaktir Streptococcus pneumoniae in polisakkarit kapsulu bakterinin konak immun hucreleri tarafindan fagositoz olmasini engeller Toksinler Cogu virulans faktoru konak hucreleri zehirleyip doku zararina neden olan proteinlerdir Ornegin insan gidalarina bulasan bakteriler tarafindan salgilanan cesitli gida zehirlenmesi toksinleri vardir Bunlarin bazilari bozulmus gidalari pisirildikten sonra imha olmazlar ve gidanin yenmesiyle hastaliga yol acarlar Virulan viruslerViral virulans faktorleri enfeksiyona neden olurlar ve meydana gelen viral hastaligin ciddiligini belirlerler Cogu Virus konak hucrelerde spesifik olarak baglandiklari reseptor proteinlere gerek duyar Tipik olarak bu konak proteinleri endositoz yoluyla hucre icine alinirlar ve onlara bagli olan virusler de boylece hucre icine girer AIDS hastaliginin etkeni HIV gibi virulan viruslerin konak savunma sistemlerinden kacinmak icin mekanizmalari vardir HIV Yardimci T lenfosit hucrelerini enfekte ederek konagin adaptif bagisiklik sistemini zayiflatir ve sonunda konakta olusmasini saglar Olum genelde bagisiklik sisteminin AIDS virusu tarafindan bozulmasinin bir sonucu olarak olusan firsatci enfeksiyonlardan dolayi olur Bazi viral virulan faktorleri ise ates gibi konagin savunma amacli enflamasyon tepkileri sirasinda cogalma yetenegini verir Cogu virus konak icinde uzun bir donem bir zarara neden olmadan varliklarini surdurebilir Asiri virulan viruslermutasyon ve dogal seleksiyon sonucu konak icindeki viral populasyon icinde evrimlesirler terimi istila edip orada hastaliga neden olan kuduz ve herpes simpleks gibi viruslere deginmek icin kullanilir Virulansin evrimiPatojen topluluk konak icine girdikten sonra evrimlesir Patojenlerin nasil evrimlestigi hakkinda uc model vardir Bu modeller virus veya bakterinin konak icinde nasil uredigi veya konak icinde yayildigini ve hatta konagi oldurdugunu aciklar Bu uc hipotez tesadufi evrim hipotezi konak icin evrim ve denge hipotezi olarak adlandirilir Denge hipothezi Bazi biyologlar Ewald 1994 patojenlerin virulansinin surekli azalmasi gerektigini one surmuslerdir cunku konaga verilen zarar en sonunda onun icin yasayan patojene de zarar verecektir Konak olurse patojen de olecektir Dolayisiyla daha az virulan patojenlerin uzun vadede daha basarili olmasi gerekecektir Bu mekanizma her zaman gecerli degildir konaginin olumunu hizlandiran patojenler eger bunun sonucunda baska konak organizmalara bulasma olasiliklarini artirabilirlerse patojenler daha yayginlasabilirler Dolayisiyla patojenlerin evrimi sirasinda virulansin yarar ve zararlari arasinda bir denge olusur Dogrudan bulasan hastaliklarda daha az oldurucu olan patojenlerin sikliginin daha yuksek oldugu buna karsin tasiyici vektor araciligiyla yayilan hastaliklarda boyle bir iliski olmadigi bulunmustur Kisa vadeli evrim hipotezi Kisa vadeli evrim gorusune gore evrimsel uyumu artiran ozellikler toplulukta daha yuksek bir sikliga ulasmalidir Bu ozellikler arasinda daha uzun omurlu olmak daha cok sayida cogalmak antikorlara karsi dayanikli olmak veya patojenin normalde nufuz etmedigi vucut bolgelerine yayilabilmek sayilabilir Birkac kusak sonra bu yararli mutasyonlar yuksek bir sikliga ulasirlar Ancak bu mutasyonlari tasiyan patojenler tasimayanlara kiyasla daha avantajli bir durumda olsalar da konak organizma icin cok zararli olabilirler Patojen konak organizmaya zarar verme noktasina ulasinca patojenin uremesini durdurmasi veya daha fazla buyumemesi onun cikarina olmasi gerekir cunku bakteri veya virus icin besin kaynagi konak organizmadir Ne var ki dogal seleksiyon akil ile kontrol edilen bir surec degildir patojenler buyume veya cogalmalarini durdurmazlar konagi olume surukleseler dahi Tesadufi evrim hipotezi Bir hastaligin ne derece virulan oldugunu belirleyen faktorler patojenin konak icindeki virulansiyla iliskisiz olarak etki eden baskilar sonucu evrimlesmistir Bu goruse gore virulans konak organizmanin patojene karsi yetersiz uygunsuz veya asiri tepki gostermesinin bir sonucudur Ornegin E coli bakterisin idrar yolu enfeksiyonuna neden olan adhezin molekulleri aslinda bu bakterinin bagirsagi daha iyi kolonize etmesini sagladigi icin evrimlesmistir Ayni molekelun idrar yolu enfeksiyonuna neden olmasi bakteriye evrimsel bir avantaj saglamaz ve bu virulans mekanizmasi tesadufi bir evrim sonucudur Kaynakca A Latin Dictionary 5 Haziran 2003 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2009 Freeman Scott Jon C Herron 2007 Evolutionary Analysis 4 ed bas New Jersey Pearson Prentice Hall KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link KB1 bakim Fazladan yazi link Levin BR Bergstrom CT 2000 Bacteria are different observations interpretations speculations and opinions about the mechanisms of adaptive evolution in prokaryotes Proc Natl Acad Sci U S A Cilt 97 ss 6981 5 PMC 34373 2 PMID 10860960 Day T Graham AL Read AF Kasim 2007 Evolution of parasite virulence when host responses cause disease Proc Biol Sci 274 1626 ss 2685 92 doi 10 1098 rspb 2007 0809 PMC 2279213 2 PMID 17711836 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link