Virüs sınıflandırması virüslerin taksonomik bir sistem içinde adlandırılma ve gruplandırılmalarını içerir

Virüs sınıflandırması, virüslerin taksonomik bir sistem içinde adlandırılma ve gruplandırılmalarını içerir. Hücresel canlıların görece oturmuş sınıflandırma sistemlerinde olduğu gibi, virüs sınıflandırması da süregiden tartışma ve önerilerin konusudur. Bu, büyük ölçüde, virüslerin henüz kesin bir şekilde "canlı" ya da "canlı olmayan" varlıklar olarak tanımlanamamış olmasından kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla da virüsler, bitkiler ve hayvanlar gibi hücresel canlıları konu edinen biyolojik sınıflandırma sistemleri içine çeşitli nedenlerle sorunsuz bir şekilde yerleştirilememektedir.

Virüs sınıflandırması, virüslerin yapı (morfoloji), nükleik asit tipi, çoğalma tarzı, konak canlı ve neden oldukları hastalık gibi fenotipik özelliklerini temel alır. Bunun için günümüzde Baltimor sınıflandırması ve olarak iki ana sistem birlikte kullanılmaktadır.

Sınıflandırma yöntemleri

Baltimore sınıflandırması

Baltimore sınıflandırması, virüsleri nükleik asit türü (DNA ya da RNA), nükleik asiti ipliği sayısı (tek iplikli ya da çift iplikli) ve çoğalma yöntemine göre Roma rakamları ile numaralanmış yedi gruptan birinin içine yerleştirir. Neden oldukları hastalıklar ve morfolojik özelliklerine göre de sınıflandırılmaları mümkünse de farklı virüslerin aynı hastalığa yol açabiliyor olması ve yapılarının çok benzer olabilmesi nedeniyle bu yöntemler tatminkar değildir. Ayrıca, çok küçük boyutları nedeniyle virüslerin yapılarının mikroskop altında belirlenmesi de oldukça zordur. Bu noktada, genomlarına göre sınıflandırmak, benzer davranış gösteren virüslerin belli kategorilerde toplanmasını sağlar. Böylece, ileri araştırmalar için belli bir yol da çizilebilmektedir. Nobel Ödülü biyolog David Baltimore tarafından geliştirilmiştir.

Baltimore sınıflandırmasının sunduğu ve Roma rakamlarıyla numaralandırılmış olan yedi grup aşağıda verilmiştir:

I: (çiDNA virüsleri) (örneğin Adenovirüsler, Herpesvirüsler, )
II: (tiDNA virüsleri) (+ iplikçikli veya "yönelimli") DNA (örneğin )
III: çiRNA virüsleri (örneğin )
IV: ((+) tiRNA virüsleri) (+ iplikçikli veya "yönelimli") RNA (örneğin , )
V: ((−) tiRNA virüsleri) (− iplikçikli veya "yönelimli") RNA (örneğin , )
VI: tiRNA-RT virüsleri (+ iplikçikli veya "yönelimli") Hayat döngüsü içerisinde DNA aracılı RNA kullanır (örneğin Retrovirüsler)
VII: çiDNA-RT virüsleri (örneğin )

UVTK sınıflandırması

Uluslararası Virüs Taksonom Komitesi (UVTK), 1990'ların başında, virüslerin adlandırılması ve sınıflanması için çeşitli kurallar geliştirerek uygulamaya koymuştur ve günümüzde de virüs türlerinin adlandırılması ve bu sistem içinde yerleştirilmesini gözetmektedir. UVTK sınıflandırması, takson yapısına sahip olması gibi özellikleriyle biyolojik sınıflandırma yöntemleri ile çeşitli benzerlikler taşısa da bazı farklarla onlardan ayrılır:

UVTK sınıflandırması takım seviyesinden başlar ve tür seviyesine kadar iner. Geçerli seviyeler, ilgili takson son ekleri parantez içinde belirtilmiş halde, şöyledir:

• Takım (-virales)

• Familya (-viridae)

• Alt familya (-virinae)

• Cins (-virus)

• Tür (-virus)

'ndakine benzer şekilde, cins ve tür adlarından başka takım ve familya adları da italik yazılır.
Önemli bir fark, tür adlarının genellikle [Hastalık]virus biçiminde belirlenmesidir.

Yaklaşık 80 familya ve 4.000 türün bilindiği bu sistemde takımların tanımlanması henüz çok yenidir ve yavaş işlemektedir: bugüne dek yalnızca üç takım belirlenmiştir (, Nidovirales, ) ve çoğu familya herhangi bir takım altına yerleştirilmemiş durumdadır. Benzer şekilde, 24 kadar cinsin de familyaları henüz belli değildir.

Sınıflandırma

Grup I: çift iplikli DNA virüsleri

Takım
- Familya
- Familya
- Familya
Hastalık yapanlar:
- Familya
- Familya Adenoviridae
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya Herpesviridae
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya - Simian virüs 40
- Familya - e.g. Cowpox virus, Variola virus ()
- Familya
- Familya
- Hastalık yapanlar:
  - ; Tipik türü:

Grup II: tek iplikli DNA virüsleri

Unassigned bakteriyofajlar
- Familya
- Familya
Hastalık yapan virüsler:
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya - Parvovirüs B19 adenovirüs
- Hastalık yapanlar:
  - ; Tipik türü:

Grup III: çift iplikli RNA virüsleri

Familya
Familya
Familya
Familya
Familya
Familya - Rotavirüs
Familya
Hastalık yapanlar:
- ; Tipik türü:

Grup IV: pozitif polariteli tek iplikli RNA virüsleri

TakımNidovirales
- Familya
- Familya Coronaviridae
- Familya
Hastalık yapanlar:
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya - Hepatit C virüsü
- Familya
- Familya - Hepatit E virüsü
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya - Hepatit A virüsü
- Familya
- Familya
- Familya
- Familya - Kızamıkçık virüsü
- Familya
- Familya
- Hastalık yapanlar:
  - Cins ; Tipik türü:
  - Cins ; Tipik türü:
  - Cins ; Tipik türü:
  - Cins ; Tipik türü:
  - Cins ; Tipik türü:
  - Cins ; Tipik türü:
  - Cins ; Tipik türü:
  - Cins ; Tipik türü:
  - Cins ; Tipik türü:
  - Cins ; Tipik türü;
  - Cins ; Tipik türü:
  - Cins ; Tipik türü: Tütün mozaik virüsü
  - Cins ; Tipik türü:
  - Cins ; Tipik türü:

Grup V: negatif polariteli tek iplikli RNA virüsleri

Takım (Segmentli olmayan negatif virüsler)
- Familya
- Familya - Ebola virüsü,
- FamilyaParamyxoviridae - Kızamık virüsü, Kabakulak virüsü
- Familya Rhabdoviridae -
Segmentli negatif virüsler:
- Familya
- Familya - Hantavirüs
- Familya Orthomyxoviridae -
- Hastalık yapanlar:
  - Cins ; Tipik türü:
  - Cins ; Tipik türü:
  - Cins ; Tipik türü:
  - Cins ; Tipik türü:

Grup VI: ters transkripsiyon yapan RNA virüsleri

Familya
Familya Retroviridae

Grup VII: ters transkripsiyon yapan DNA virüsleri

Familya Hepadnaviridae - Hepatit B virüsü
Familya -

Viral ajanlar

Sözü edilen ajanlar oldukça küçük virüslerdir.

Familya
- Cins ; Tipik türü:
- Cins ; Tipik türü:
- Cins ; Tipik türü:
- Cins ; Tipik türü:
- Cins ; Tipik türü:
Familya
- Cins ; Tipik türü:
- Cins ; Tipik türü: