Wigan, İngiltere'de törensel Greater Manchester Metropoliten Kontluğu içinde bulunan bir tek-seviyeli "Wigan Metropoliten Bölge" yerel idaresi altında bulunan kentlerden biri olup bu yerel idarenin merkezinin bulunduğu kenttir. Bu kent tarihsel olarak Lancashire Kontluğu'nun bir parçası olduğu kabul edilmektedir.
Wigan | |
---|---|
Wigan'in Greater Manchester ve İngiltere içinde konumu | |
Ülke | Birleşik Krallık |
Kurucu Ülke | İngiltere |
Bölge | Kuzey Batı İngiltere |
Kontluk | Greater Manchester |
Tek-seviyeli metropoliten yerel bölge | Wigan Metropoliten Borough |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 28,3 km² |
Nüfus (2011) | |
• Toplam | 103,608 |
• Yoğunluk | 4,313/km² |
Zaman dilimi | UTC±00.00 (BAS) |
• Yaz (YSU) | (BAYS) |
Alan kodu | 01942 |
Coğrafî konumu
Wigan kenti üzerinde, Preston şehrinin 24,1 km güneyinde, Manchester şehrinin 26,6 km batı-kuzeybatısında ve Liverpool şehrinin doğu-güneydoğusunda bulunmaktadır. Wigan kenti "Wigan Metropoliten Bölge" yerel idaresi altındadır ve bu yerel idarenin en büyük nüfuslu kenti ve merkezidir; ve bu yerel idare altında Wigan kenti yanında, "Leigh", "Ashton-ın-Makerfield", "Ince-in-Makerfield" ve "Hindley" kasabaları da bulunmaktadır.
Demografi
Wigan kentinin nüfusu 2001 yılı nüfus sayımına göre 81.203 olup Wigan yerel idare bölgesindeki nüfus 305.600'dür. Wigan coğrafi olarak Büyük Manchester şehirsel bölgesinin bir parçasıdır.
Tarihçe
Wigan antik çağlarda Kuzey İngiltere'nin büyük bir kısmında yaşayan "Brigantes" adlı Kelt kabilesinin bölgesinde bir köy yerleşkesi idi. Romalılar Büyük Britanya'yı fethettikten sonra Brigantes kabilesini kontrol için şimdiki Wigan kenti yerine "Coccium"" adlı bir Romalı kışlası ve yerleşkesi kurmuşlardı.
Saksonlar ve Normanlar zamanında Wigan, Lancashire kontluğuna bağlı bir yerleşke olarak görülür.
Wigan'a 1246'da İngiltere Kralı III. Henry tarafından bir beratla "belde (borough)" statüsü verilmiştir. Orta Çağların sonlarına doğru Wigan kenti Lancashire Kontluğu'nda bulunan beş beldeden biri olmaktaydı ve diğerleri şimdi şehir statüsü taşıyan Lancaster, Liverpool ve Preston'du.
Wigan İngiltere'deki Sanayi Devrimi döneminde çok belirgin bir iktisadi gelişme gösterdi ve kentin nüfusu çok hızla büyüdü. Kent sanayi devrimi başlarında porselen ve seramik eşya üretimi ve saat yapımı alanlarında önemli bir sanayi merkezi olarak bilinmekteydi. Fakat Sanayi Devrimi sırasında tekstil sanayi ve kömür madenciliği çok daha önem kazandı. Wigan 19. yüzyıl İngilteresi'nde dokuma sanayi kenti ve kömür madenciliği kenti olarak isim yaptı. Wigan'da ilk kömür madeni 1435'te açılmıştı ve 19. yüzyıl sonlarında kömür madenciliği bir zirveye geçtiğinde Wigan kentinin merkezinin 7,5 km civarında yaklaşık 1.000 kadar kömür maden ocağına giriş kuyusu bulunmaktaydı. Wigan'da bulunan bir yerel idare meclisi üyesinin "Wigan'da arka bahçede bir kömür madenin bulunması hiç yadırganmaz" dediği bildirmiştir. Benzer şekilde şehir tuğladan yapılmış 4-5 katlı ve devamlı duman tüten bacaları ile büyük tekstil fabrikaları bulunmaktaydı.
20. yüzyılın başlarında bu iki sanayi çökmeye başladı ve Wigan şehri büyük bir sarsıntı geçirdi. Günümüzde Wigan'da tek bir kömür madeni bulunmamaktadır. Hatta tipik olarak eski kömür madeni ocaklarının kenarlarında bulunan maden atıkları tepeleri bile ağaç, çalı ve otlarla kaplanıp görünmez olmuştur. Aynı şekilde tekstil fabrikaları ve bacaları da şehrin ufkundan kaybolmuştur. Ayakta kalan birkaç eski tuğladan tekstil fabrikası apartmana veya eşya deposuna dönüştürülmüştür.
Wigan Pier
Wigan şehrinin çok bilinen bir mevkii 18, asırda yapılan "Liverpool ve Leeds Kanalı" üstünde bir antrepo binası ve rıhtım olan "Wigan Pier"'dir ve şimdi bir turizm merkezine dönüştürülmüştür. "Wigan Pier", 1930'lu yıllarda bu kente gelip kenti fakir ve zor bir hayat yaşan işsiz kalan tekstil ve maden işçilerinin evlerinin birinde yaşayan ve hatıralarını ve bu alt zümrenin hayatını "Road to Wigan Pier (Wigan Rıhtımına Yol)" adlı çok ilgi çeken bir kitabında yazan İngiliz yazar George Orwell tarafından çok ünlü yapılmıştır. Wigan şehri 20. yüzyıl sonları ve 21. yüzyıl başlarında büyük bir enerji ile ve büyük yatırımlarla fabrikalar, büyük depolar ve rıhtımlarını turizm alanına turizm merkezleri ve tarihsel gösterim alanlarına dönüştürmeye çalışmıştır.
Spor
Wigan kentinde çok önemli profesyonel spor kulüpleri bulunmaktadır. Wigan Athletic 1995'te İngiltere Ligi'nin dördüncü seviyesinde (Üçüncü Lig'de) bulunmaktaydı; ama 2005'ten beri Premier League'de oynamaktadır. 2009-2010 sezonunda Wigan Athletic FC İngiltere Premier Ligi'nde 16. sırayı almıştır.
Diğer önemli profesyonel spor takımı ise adlı rugbi lig kulübüdür. Bu kulüp 19. yüzyıl sonlarında amatör "rugbi ünyon" oyunu ile profesyonel "rugbi lig" oyunun ayrılmasına neden olmuş ve sonra da rugbi liginin önemli bir takımı olmuştur. 1996'de rugbi ligi reorganizasyonu sonunda kurulan "Süper Lig" içinde bu kuruluş başından beri bulunmuştur.
Wigan Athletic ve birlikte 1999'da yapılan 25.135 kapasiteli (2009'a kadar adi JJB Stadı olan) DW-Stadı'nı paylaşmaktadır.
Müzik
Wigan kenti popüler müzik alanında da çok önemli olmuştur. 1973-1981'de "Wigan Casino" adlı dans salonu İngiltere'nin her tarafından müzik ve dans sever çeken "Kuzey Soul (Northern Soul)" merkezi olmuştur ve bir "Billboard" adlı bir ABD müzik dergisi tarafından "dünyanın en iyi diskosu" olarak anılmıştır. Bu salon bir yangın geçirince günümüze sadece nostaljik hatırası kalmıştır.
Kardeş şehirler
Wigan'ın merkezi olduğu Wigan Metropoliten Bölgesi'nin şu kardeş şehri bulunmaktadır:
Resimler
- Wigan merkezinde bulunan kilise kulesi
- Wigan'da 19. yüzyılda bulunan pamuklu tekstil fabrikalarından biri. Şimdi bir apartmana dönüştürülmüştür.
- Wigan merkezindeki kilise kulesinden manzara. Uzakta DVV Stadı
- Wigan Çarşı Meydanı ve Grand Arcade kapalı alışveriş merkezi
- Orta Çağ'dan kalma "Mab Cross" taştan istavroz
- Wigan Athletic FC futbol kulübü ve Wigan Warriors rugbi lig kulübü DW-Stadı
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Wigan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Wigan Ingiltere de torensel Greater Manchester Metropoliten Kontlugu icinde bulunan bir tek seviyeli Wigan Metropoliten Bolge yerel idaresi altinda bulunan kentlerden biri olup bu yerel idarenin merkezinin bulundugu kenttir Bu kent tarihsel olarak Lancashire Kontlugu nun bir parcasi oldugu kabul edilmektedir WiganWigan in Greater Manchester ve Ingiltere icinde konumuUlkeBirlesik KrallikKurucu UlkeIngiltereBolgeKuzey Bati IngiltereKontlukGreater ManchesterTek seviyeli metropoliten yerel bolgeWigan Metropoliten BoroughYuzolcumu Toplam28 3 km Nufus 2011 Toplam103 608 Yogunluk4 313 km Zaman dilimiUTC 00 00 BAS Yaz YSU UTC 01 00 BAYS Alan kodu01942Cografi konumuWigan kenti uzerinde Preston sehrinin 24 1 km guneyinde Manchester sehrinin 26 6 km bati kuzeybatisinda ve Liverpool sehrinin dogu guneydogusunda bulunmaktadir Wigan kenti Wigan Metropoliten Bolge yerel idaresi altindadir ve bu yerel idarenin en buyuk nufuslu kenti ve merkezidir ve bu yerel idare altinda Wigan kenti yaninda Leigh Ashton in Makerfield Ince in Makerfield ve Hindley kasabalari da bulunmaktadir DemografiWigan kentinin nufusu 2001 yili nufus sayimina gore 81 203 olup Wigan yerel idare bolgesindeki nufus 305 600 dur Wigan cografi olarak Buyuk Manchester sehirsel bolgesinin bir parcasidir TarihceWigan antik caglarda Kuzey Ingiltere nin buyuk bir kisminda yasayan Brigantes adli Kelt kabilesinin bolgesinde bir koy yerleskesi idi Romalilar Buyuk Britanya yi fethettikten sonra Brigantes kabilesini kontrol icin simdiki Wigan kenti yerine Coccium adli bir Romali kislasi ve yerleskesi kurmuslardi Saksonlar ve Normanlar zamaninda Wigan Lancashire kontluguna bagli bir yerleske olarak gorulur Wigan a 1246 da Ingiltere Krali III Henry tarafindan bir beratla belde borough statusu verilmistir Orta Caglarin sonlarina dogru Wigan kenti Lancashire Kontlugu nda bulunan bes beldeden biri olmaktaydi ve digerleri simdi sehir statusu tasiyan Lancaster Liverpool ve Preston du Wigan Ingiltere deki Sanayi Devrimi doneminde cok belirgin bir iktisadi gelisme gosterdi ve kentin nufusu cok hizla buyudu Kent sanayi devrimi baslarinda porselen ve seramik esya uretimi ve saat yapimi alanlarinda onemli bir sanayi merkezi olarak bilinmekteydi Fakat Sanayi Devrimi sirasinda tekstil sanayi ve komur madenciligi cok daha onem kazandi Wigan 19 yuzyil Ingilteresi nde dokuma sanayi kenti ve komur madenciligi kenti olarak isim yapti Wigan da ilk komur madeni 1435 te acilmisti ve 19 yuzyil sonlarinda komur madenciligi bir zirveye gectiginde Wigan kentinin merkezinin 7 5 km civarinda yaklasik 1 000 kadar komur maden ocagina giris kuyusu bulunmaktaydi Wigan da bulunan bir yerel idare meclisi uyesinin Wigan da arka bahcede bir komur madenin bulunmasi hic yadirganmaz dedigi bildirmistir Benzer sekilde sehir tugladan yapilmis 4 5 katli ve devamli duman tuten bacalari ile buyuk tekstil fabrikalari bulunmaktaydi 20 yuzyilin baslarinda bu iki sanayi cokmeye basladi ve Wigan sehri buyuk bir sarsinti gecirdi Gunumuzde Wigan da tek bir komur madeni bulunmamaktadir Hatta tipik olarak eski komur madeni ocaklarinin kenarlarinda bulunan maden atiklari tepeleri bile agac cali ve otlarla kaplanip gorunmez olmustur Ayni sekilde tekstil fabrikalari ve bacalari da sehrin ufkundan kaybolmustur Ayakta kalan birkac eski tugladan tekstil fabrikasi apartmana veya esya deposuna donusturulmustur Wigan PierWigan sehrinin cok bilinen bir mevkii 18 asirda yapilan Liverpool ve Leeds Kanali ustunde bir antrepo binasi ve rihtim olan Wigan Pier dir ve simdi bir turizm merkezine donusturulmustur Wigan Pier 1930 lu yillarda bu kente gelip kenti fakir ve zor bir hayat yasan issiz kalan tekstil ve maden iscilerinin evlerinin birinde yasayan ve hatiralarini ve bu alt zumrenin hayatini Road to Wigan Pier Wigan Rihtimina Yol adli cok ilgi ceken bir kitabinda yazan Ingiliz yazar George Orwell tarafindan cok unlu yapilmistir Wigan sehri 20 yuzyil sonlari ve 21 yuzyil baslarinda buyuk bir enerji ile ve buyuk yatirimlarla fabrikalar buyuk depolar ve rihtimlarini turizm alanina turizm merkezleri ve tarihsel gosterim alanlarina donusturmeye calismistir SporWigan kentinde cok onemli profesyonel spor kulupleri bulunmaktadir Wigan Athletic 1995 te Ingiltere Ligi nin dorduncu seviyesinde Ucuncu Lig de bulunmaktaydi ama 2005 ten beri Premier League de oynamaktadir 2009 2010 sezonunda Wigan Athletic FC Ingiltere Premier Ligi nde 16 sirayi almistir Diger onemli profesyonel spor takimi ise adli rugbi lig kulubudur Bu kulup 19 yuzyil sonlarinda amator rugbi unyon oyunu ile profesyonel rugbi lig oyunun ayrilmasina neden olmus ve sonra da rugbi liginin onemli bir takimi olmustur 1996 de rugbi ligi reorganizasyonu sonunda kurulan Super Lig icinde bu kurulus basindan beri bulunmustur Wigan Athletic ve birlikte 1999 da yapilan 25 135 kapasiteli 2009 a kadar adi JJB Stadi olan DW Stadi ni paylasmaktadir MuzikWigan kenti populer muzik alaninda da cok onemli olmustur 1973 1981 de Wigan Casino adli dans salonu Ingiltere nin her tarafindan muzik ve dans sever ceken Kuzey Soul Northern Soul merkezi olmustur ve bir Billboard adli bir ABD muzik dergisi tarafindan dunyanin en iyi diskosu olarak anilmistir Bu salon bir yangin gecirince gunumuze sadece nostaljik hatirasi kalmistir Kardes sehirlerWigan in merkezi oldugu Wigan Metropoliten Bolgesi nin su kardes sehri bulunmaktadir Angers Fransa 1988ResimlerWigan merkezinde bulunan kilise kulesi Wigan da 19 yuzyilda bulunan pamuklu tekstil fabrikalarindan biri Simdi bir apartmana donusturulmustur Wigan merkezindeki kilise kulesinden manzara Uzakta DVV Stadi Wigan Carsi Meydani ve Grand Arcade kapali alisveris merkezi Orta Cag dan kalma Mab Cross tastan istavroz Wigan Athletic FC futbol kulubu ve Wigan Warriors rugbi lig kulubu DW StadiKaynakca ol section Dis baglantilarWikimedia Commons ta Wigan ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Curlie de Wigan DMOZ tabanli Ingilizce Vikigezgin de Wigan ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadir Ingilizce Pollard Richard Pevsner Nikolaus Sharples Joseph 2006 Lancashire Liverpool and the Southwest Yale University Press ISBN 978 0 300 10910 8 Ingilizce