Prens William Gloucester Dükü 24 Temmuz 1689 30 Temmuz 1700 Prenses Anne 1702 den sonra ingiltere irlanda ve iskoçya

Prens William, Gloucester Dükü (24 Temmuz 1689 – 30 Temmuz 1700), Prenses Anne (1702’den sonra İngiltere, İrlanda ve İskoçya Kraliçesi) ve eşi Danimarka’dan Prens George’un oğlu. Çiftin bebeklik döneminde ölmeyen tek çocuğudur. Gloucester Dükü unvanı verilen Prens, o dönemde Protestanların umudu olarak görülüyordu. Önceki sene Muhteşem Devrim ile birlikte dedesi Katolik II. James tahttan indirilmişti ve doğumu tahtta protestan hükümdarlığının süreceğini simgeliyordu.

Prens William
Gloucester Dükü
Sir Godfrey Kneller tarafından 1700 yılında yapılan portresi
Doğum	24 Temmuz 1689(1689-07-24) Hampton Court Sarayı, Londra
Ölüm	30 Temmuz 1700 (11 yaşında) Windsor Kalesi, Windsor, Berkshire
Defin	9 Ağustos 1700 Westminster Abbey
Hanedan	Oldenburg
Babası	Prens George (Danimarka)
Annesi	Anne, Büyük Britanya Kraliçesi

Anne, kız kardeşi Kraliçe II. Mary ve eniştesi Kral III. William’dan ayrı kalmıştı ve görüşmüyordu ancak onlarla oğlu Prens William arasındaki ilişkiyi destekliyordu. Prens, amcası William ile iyi ilişkiler kurmuştu. Amcası onu Dizbağı Nişanı sahibi ilan etti ve halası Mary de ona hediyeler gönderiyordu. Campden House, Kensington’daki evinde Galli hizmetkarlarından biri, Jenkin Lewis ile arkadaş oldu. Lewis’in anıları tarihçiler için önemli bir kaynak haline geldi. Prens’in, 90 erkek çocuktan oluşan, At Muhafızları ismini verdiği kendi minyatür asker ordusu vardı.

Prens’in sağlığı kırılgandı ve bu durum annesini endişelendiriyordu. 1700 yılında, 11 yaşındayken ölümü taht konusunda bir veraset krizi ortaya çıkardı. Çünkü annesi 1689 Haklar Beyannamesi ile belirlenmiş taht sıralamasındaki tek Protestandı. İngiltere Parlamentosu tahtın katolik birine geçmesini istemiyordu ve 1701 Veraset Yasası ile İngiltere tahtı Hanover’dan Sophia’ya (Kral II. James’in kuzeni) ve onun soyundan gelem protestan varislerine geçti.

Doğumu ve sağlığı

Prenses Anne yaşayan tek çocuğu. Gloucester Dükü’ne sarılırken. Resim 1694’de Sir Godfrey Kneller tarafından yapıldı.

1688’in sonlarına doğru "Muhteşem Devrim" olarak bilinen olaylar sonucunda katolik Kral James, yeğeni ve damadı Protestan III. William tarafından İngiltere, İrlanda ve İskoçya Krallıklarından uzaklaştırıldı. William ve eşi, yani James’in büyük kızı Mary, İngiltere Parlamentosu ve İskoçya Parlamentosu tarafından kral ve kraliçe ilan edildi. Çiftin çocukları olmadığı içim Mary'nin küçük kız kardeşi Anne, muhtemel veliaht ilan edildi. William ve Mary’nin tahta çıkışı ile Anne’in taht sıralamasındaki yeri 1689 Haklar Beyannamesi ile güvence altına alındı.

Anne, Danimarka’dan Prens George ile evlendi ve evliliklerinin ilk altı yılında altı kez hamile kaldı. Ancak çocukları yaşamadı. Yedinci hamileliği sonucu 24 Temmuz 1689’da sabah 5 civarında Hampton Court Sarayı’nda bir erkek çocuğu dünya getirdi. Tahtın potansiyel varislerinin doğumlarına birçok tanık katılırdı ve bu doğumda da Kral ve Kraliçe ile birlikte sarayın önemli insanları bulunuyordu. Üç gün sonra yenidoğan bebek, amcası Kral Williams’dan esinlenerek William Henry adıyla Londra Piskoposu Henry Compton tarafında vaftiz edildi. Kral, bebeğin vaftiz babalarından biriydi. Kral, Prens’in vaftiz babasI oldu. Lord Chamberlain, diğer vaftiz annesi ve babası oldular. Kral, Prens’i Gloucester Dükü ilan etti. Resmi olarak bu soyluluk unvanı oluşturulmamıştı. Prens, annesinden sonra tahtın ikinci sırasındaydı ve doğumu Protestan hükümdarlığın devamını simgelediği için devrimi destekleyenler tarafından sevinçle karşılanmıştı.Henry Purcell‘e atfedilen The Noise of Foreign Wars şiiri doğumunu kutlamak için yazılmıştır. to], was written in celebration of the birth. Diğer kutlama amaçlı yazılan şiirler, mesela Purcell'in son kraliyet konulu şiiri Who Can From Joy Refrain? Ve 'un The Duke of Gloucester's March ve A Song upon the Duke of Gloucester sonraki yıllarda Prens’in doğum günleri için yazılmıştır. Devrimin karşıtları, eski Kral James’in destekçileri (Jacobites olarak bilinirler) Prens için "hasta ve ölüme mahkum gaspçı" olarak söz etmişlerdir.

"Cesur ve canlı" olarak tanımlansa da", Prens, üç haftalıkken konvülsiyonlarla hastalandı, bu yüzden annesi onu bölgeyi çevreleyen çakıl çukurlarından gelen havanın sağlığı üzerinde faydalı bir etkisi olacağını umarak Kensington’daki Craven House'a taşıdı. Konvülsiyonları muhtemelen menenjit belirtisiydi, muhtemelen doğumda meydana geldi ve hidrosefali ile sonuçlandı. Kraliyet çocuklarında çokça rastlandığı üzere Prens, Lady Fitzhardinge isimli bir kadına emanet edildi ve annesi yerine Mrs. Pack isimli birisi tarafından emzirildi. Tedavisinin bir parçası olarak Prens, çakıl çukurlarının havasını daha çok alabilmesi için Shetland midillileri tarafından çekilen küçük bir açık arabada her gün dışarı çıkarıldı. Bu tedavinin sonuçları beklentileri aştığında, Prenses Anne ve kocası, bölgede sürekli kalmaya karar verdi. 1690’da Campden House’u aldılar. Prens burada, tarihçiler için önemli bir kaynak olan Galli hizmetçi Jenkin Lewis ile arkadaş oldu.

Prens hayatı boyunca düzenli dozlarla tedavi edilen ve tekrarlayan "sıtma nöbeti" muzdaripti. Doktoru John Radcliffe tarafından cizvit kabuğundan (kinin benzeri) yapılan bir ilacı belli dozlarla alıyordu. Bu tedaviyi Prens hiç beğenmedi, genellikle verildikten sonra kustu. Muhtemelen hidrosefalinin bir sonucu olarak genişlemiş bir kafası vardı ve cerrahlarının sıvıyı çekmek için aralıklı olarak deliyorlardı. Düzgün yürüyemiyordu ve tökezleme eğilimindeydi. Beş yaşına yaklaşan Prens, onu tutacak iki görevli olmadan merdivenleri tırmanmayı reddetti ve Lewis, bu durum için çocuğu aşırı koruyan hoşgörülü hemşireleri suçladı. Babası, tek başına yürümeyi kabul edene kadar onu dövdü.O zamanlar bedensel ceza olağandı ve bu tür bir muamele sert kabul edilemezdi.

Eğitim

Jartiyer Tarikatı'nın masmavi mantosunda Prens William'dan Edmund Lilly'nin portresi, c. 1698.

Gloucester'ın dil edinimi gecikmişti; üç yaşına kadar doğru konuşamadı ve bu nedenle eğitime başlaması bir yıl ertelendi.Cambridge mezunu olan Rahip Samuel Pratt, 1693'te Dük'ün öğretmeni olarak atandı. Dersler coğrafya, matematik, Latince ve Fransızca üzerine yoğunlaştı. Pratt, Jenkin Lewis'in düşmanıydı ve Gloucester'ın nasıl eğitilmesi gerektiği konusunda sık sık anlaşamadılar. Lewis, Gloucester'ın favori görevlisi olarak kaldı, çünkü Pratt'in aksine, askeri konularda bilgiliydi ve bu nedenle yerel çocuklardan oluşan minyatür bir ordu kurdu. 1693'ten birkaç yıl sonra, ordunun büyüklüğü 22'den 90'ın üzerine çıktı.

Prenses Anne’in, kız kardeşi ve eniştesi William ve Mary ile araları bozuktu ve arkadaşı Marlborough Kontesi'nin, Prens’e karşı iyi niyetlerinin devam etmesini sağlamak için teyzesini ve amcasını düzenli olarak ziyaret etmesi tavsiyesini isteksizce kabul etti. Anne, aralarındaki anlaşmazlığı iyileştirmek için Kral ve Kraliçe'yi Prens’in "At Muhafızları" talimini görmeye davet etti.Çocukların Kensington Sarayı'ndaki gösterisini izledikten sonra, Kral onları övdü ve ertesi gün Campden House'a bir ziyaret daha yaptı. Prens, teyzesi ve amcasına daha da yakınlaştı: Kraliçe ona en sevdiği oyuncak dükkanından düzenli olarak hediyeler aldı. Mary’nin 1694'teki ölümü, Anne ve William arasında görünüşte bir uzlaşmaya yol açtı ve bu da Londra'daki St James Sarayı'na taşınmaya neden oldu. Prens ondan sıkıldığı için Lewis, sadece iki ayda bir St James'e gitti.

Yedinci doğum gününde Prens, Windsor Kalesi'ndeki St George Şapeli'nde, Kral'ın kendisine altı ay önce verdiği bir onur olan Dizbağı Nişanı şövalyesi olarak atanması için bir törene katıldı. Prens kutlama ziyafetinde hasta oldu ve erken ayrıldı ama sonra iyileşti. İyileştikten sonra Windsor Büyük Park’ında katıldığı bir geyik avında babasının uşaklardan biri olan Samuel Masham tarafından yaralandı. Prenses Anne, Marlborough Kontesi'ne şöyle yazdı: "Oğlum çok iyi ilerliyor ve sanırım hayatında hiç olmadığı kadar iyi görünüyor; daha sağlıklı demek istiyorum, çünkü onu çok sevmeme rağmen onun güzelliği ile övünemem."

Kral III. William John Cassell'in *Illustrated History of England'ında* gösterilen Prens William'ı Piskopos Burnet'e emanet ediyor

Kral William'a suikast planında yer alan Sir John Fenwick'in yargılanması sırasında Prens, Kral'a sadakatini vadeden bir mektup imzaladı. Mektupta, "Ben, Majestelerinin en saygılı tebaası," diyordu, "herhangi bir adamın uğruna değil, Majestelerinin davasında hayatımı kaybetmeyi tercih ederdim ve umarım Fransa'yı fethetmeden çok uzun sürmez." Mektuba Prens’in ordusundaki çocukların bildirisi eklendi: "Biz, Majestelerinin tebaası, bir damla kanımız varken yanınızda olacağız."

1697'de Parlamento, Kral William'a Gloucester Dükü’nün bir hane kurması için 50.000 £ verdi, ancak Kral sadece 15.000 £ tutarındaki bir kısmı serbest bırakılmasına izin verdi ve aradaki farkı kendisine sakladı. Prens’e 1698'in başlarında kendi evinin kurulması, Anne ve William arasındaki uzlaşmazlığı yeniden canlandırdı. William, Anne'nin evde sözünün geçmesini istemiyordu. Bu nedenle, Anne istememesine rağmen, Salisbury Piskoposu Gilbert Burnet'i Prens’in öğretmeni olarak atadı. Anne yüksek kiliseydi, Burnet onun mutsuz olduğunu bilerek bu atamayı reddetmeye çalıştı, ancak Kral kabul etmesinde ısrar etti. Anne'nin öfkesi, yalnızca Kral William'ın hane halkının tüm alt hizmetkarlarını seçebileceğine dair bir güvence vermesiyle yatıştırıldı. Anne'nin bir arkadaşı olan Marlborough Kontu, Shrewsbury Dükü'nün sağlık sorunları nedeniyle görevi reddetmesinden sonra Prens’in koruyucusu olarak atandı. Kral Hollanda'ya yelken açmadan kısa bir süre önce, Anne'nin bu göreve Marlborough'u seçtiğini bildirdi, ancak Kral onaylamayı reddetti. Kral’ın sevdiği kişilerden olan Albemarle Kontu sonunda onu Anne'nin atamalarını kabul etmeye ikna etti ve Kral'ın kabulü Eylül 1698'de Hollanda'dan gönderildi. Marlborough'ların on iki yaşındaki oğlu Lord Churchill, Gloucester'ın At Ustası olarak atandı ve bir arkadaş ve oyun arkadaşı oldu. Marlborough Kontesi'nin bir akrabası olan Abigail Hill, çamaşırcı olarak atandı ve Abigail'in kardeşi Jack Hill, Prens’in yatak odasındaki beylerinden biri yapıldı.

Sir Godfrey Kneller'ın portresi, c. 1698

Burnet, Gloucester'a Hristiyanlık öncesi Avrupa'nın feodal anayasaları ve hukuk gibi konularda saatlerce ders verdi. Burnet ayrıca Prens’i tarihi gerçekleri ve olayları ezberlemeye teşvik etti. Hükûmet bakanları her dört ayda bir Prens’in akademik ilerlemesini denetleyerek, onun "harika hafızası ve sağduyusu" karşısında kendilerini "şaşırmış" buluyorlardı. Çocukluk birliği dağıtıldı ve Kral William onu gerçek bir Hollanda piyade alayının onursal komutanı yaptı. 1699'da, cinayetle suçlanan Lord Mohun ve Lord Warwick'in Lordlar Kamarası'ndaki duruşmalara katıldı. Mohun beraat etti; Warwick adam öldürmekten suçlu bulundu, ancak asillik ayrıcalığını ileri sürerek cezadan kurtuldu.

Ölümü

Gloucester, on birinci yaş gününe yaklaşırken, 1694'te ölen teyzesi Kraliçe Mary tarafından Kensington Sarayı'nda kullanılan odalara geçti. 24 Temmuz 1700'de Windsor'daki doğum günü partisinde yorgunluktan şikayet etti, ancak dans ederken yorulduğu düşünüldü. Akşama doğru boğaz ağrısı ve üşüme, ardından ertesi gün şiddetli bir baş ağrısı ve yüksek ateşi vardı. Bir doktor çağrıldı ancak Hannes, 27 Temmuz'a kadar gelmedi. Prens’e hemen kan alma tedavisi uyguladı. Ancak durumu kötüleşmeye devam etti. Ertesi gün, vücudunda kızarıklıklar oldu ve bir ishal nöbeti geçirdi. İkinci bir doktor olan Gibbons, 28 Temmuz'da geldi, ardından o akşam Radcliffe geldi.

Doktorlar bir teşhis üzerinde anlaşamadılar. Radcliffe, kızıl olduğunu düşünürken diğerleri bunun çiçek hastalığı olduğunu düşündü. Radcliffe, şiddetle karşı çıkmasına rağmen Prens’ten kan aldılar. Meslektaşlarına "onu mahvettin ve bitirebilirsin" dedi. Su kabarcıkları içim tedavi önerdi ama etkili olmadı. Prens, 28 Temmuz akşamını büyük bir acı içinde, "büyük iç çekişler ve moral bozukluğu içinde geçirdi. ... sabaha karşı kabarcıklarından çok şikayet etti." Bütün bir gün ve geceyi oğlunun başucunda geçirmiş olan Anne, o kadar üzüldü ki bayıldı. Bununla birlikte, 29 Temmuz günü öğlen saatlerinde Prens daha rahat nefes almaya başladı ve baş ağrısı azaldı, bu da onun iyileşeceğine dair umutlara yol açtı. İyileşme uzun sürmedi ve o akşam, "sarsıcı bir nefes alma, yutma bozukluğu" yaşadı. Prens William, 30 Temmuz 1700'de saat 1'e yakın, ailesi yanında iken öldü. Sonunda, doktorlar ölüm nedeninin "kötü huylu bir ateş" olduğuna karar verdiler. Bir otopsi , boyundaki lenf düğümlerinin şiddetli şiştiğini ve beyninin karıncıklarında anormal miktarda sıvı olduğunu ortaya çıkardı: "Dört buçuk ons berrak bir mizah çıkarıldı." Prens çiçek hastalığından veya modern tıbbi tanıya göre akut bakteriyel farenjit ile ilişkili pnömoniden ölmüş olabilir. Yine de yaşasaydı, prensin hidrosefali komplikasyonlarına yenik düşeceği neredeyse kesindi.

Hollanda'da bulunan Kral William, Marlborough'a şöyle yazdı: "Bütün İngiltere için olduğu kadar benim için de o kadar büyük bir kayıp ki, kalbimi deliyor." Anne kederden yere yığıldı, odasına gitti. Akşamları ise "melankolik düşüncelerini dağıtmak için" bahçeye taşınıyordu. Prens’in naaşı 1 Ağustos gecesi Windsor'dan Westminster'a taşındı ve 9 Ağustos'ta Westminster Manastırı'ndaki Henry VII Şapeli Kraliyet Kasası'na gömülmeden önce Westminster Sarayı'nda yatıyordu. Kraliyet ailesinin yas tutması için olağan olduğu üzere ebeveynleri cenaze törenine katılmadı, bunun yerine Windsor'da inzivaya çekildi.

Gloucester'ın ölümü, 1689 tarihli Haklar Bildirgesi ile kurulan tahtın sırasında Protestan olarak kalan tek kişi annesi olduğu için, tahta kimin geçeceği konusunda bir sorun ortaya çıkardı. Anne'nin Prens’in doğumundan sonra on tane daha hamileliği olmasına rağmen, hiçbiri doğumdan kısa bir süre sonra hayatta kalan bir çocukla sonuçlanmadı. İngiliz parlamentosu tahtın bir Katolik'e geri dönmesini istemedi, bu yüzden İngiltere tahtını Kral James'in kuzeni Hanover Elektörü Sophia ve onun Protestan mirasçılarına veren 1701 Veraset Yasası'nı kabul etti. Anne, 1702'de Kral William'ın yerine geçti ve 1 Ağustos 1714'te ölümüne kadar hüküm sürdü. Sophia ondan birkaç hafta önce öldü ve böylece Sophia'nın oğlu George , Hannover Hanedanı'nın ilk İngiliz hükümdarı olarak tahta çıktı.

Kaynakça

Dipnotlar

^ Bu maddedeki bütün tarihler Prens’in hayatta olduğu zamanda Britanya’da kullanılan eski stil Jülyen takvimine göredir.
^ Mrs Pack’in çok çirkin olduğu söylenir yatta kendisi için "fitter to go to a pigsty than to a prince's bed" denilmiştir. She apparently failed to gain Gloucester's affection; on her death in 1694, he was asked by the Queen if he was sad at the news, to which he replied, "No, madam".

Kaynakça

^ Gregg, pp. 63–69; Somerset, pp. 98–110
^ Somerset, p. 109
^ Gregg, p. 72; Somerset, p. 113
^ Chapman, p. 21
^ Gregg, p. 72
^ Chapman, p. 21; Green, p. 54; Gregg, p. 72
^ Gibbs and Doubleday, p. 743
^ ^a ^b Chapman, p. 46
^ White, Bryan (Winter 2007). "Music for a 'brave livlylike boy': the Duke of Gloucester, Purcell and 'The noise of foreign wars'" The Musical Times 148 (1901): 75–83
^ Baldwin, Olive; Wilson, Thelma (September 1981). "Who Can from Joy Refraine? Purcell's Birthday Song for the Duke of Gloucester" The Musical Times 122 (1663): 596–599
^ McGuinness, Rosamund (April 1965). "The Chronology of John Blow's Court Odes" Music and Letters 46 (2): 102–121
^ Letter from to the , 26 July 1689, quoted in Gregg, p. 76 and Waller, p. 296
^ Waller, p. 296
^ ^a ^b Somerset, p. 116
^ ^a ^b ^c Chapman, p. 49
^ Somerset, p. 113
^ Somerset, p. 145
^ Chapman, p. 31
^ Chapman, pp. 31–32
^ Gregg, p. 100
^ Green, p. 64
^ ^a ^b Green, p. 55
^ Chapman, pp. 30–31; Curtis, p. 74
^ Chapman, pp. 57, 74–75
^ Somerset, p. 144
^ Gregg, p. 100; Waller, p. 317
^ Chapman, p. 43
^ Chapman, p. 54
^ Brown, p. 141; Chapman, pp. 53, 59
^ ^a ^b ^c Kilburn, Matthew (2004). "William, Prince, duke of Gloucester (1689–1700)". Oxford Ulusal Biyografi Sözlüğü (çevrimiçi bas.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/29454. Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir (abonelik gereklidir)
^ Gregg, pp. 98–99
^ Waller, p. 320
^ Chapman, p. 65
^ Waller, p. 317
^ Gregg, pp. 105–107
^ Chapman, p. 89
^ ^a ^b Green, p. 74
^ Churchill, vol. I, p. 401
^ ^a ^b Churchill, vol. I, p. 446
^ ^a ^b Gregg, p. 114
^ Chapman, p. 131
^ Green, p. 78; Gregg, p. 115
^ Somerset, p. 157
^ Chapman, p. 133; Green, p. 78; Gregg, p. 115
^ ^a ^b Gregg, p. 115
^ Gregg, p. 116
^ Churchill, vol. I, p. 433
^ Churchill, vol. I, pp. 433–434
^ ^a ^b ^c Chapman, p. 137
^ Chapman, p. 134
^ Lovell, C. R. (October 1949). "The Trial of Peers in Great Britain" The American Historical Review 55: 69–81
^ ^a ^b ^c ^d Waller, p. 352
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Somerset, pp. 162–164
^ ^a ^b Green, p. 79
^ Chapman, p. 138
^ Gregg, p. 120
^ Epidemics and Society: From the Black Death to the Present. New Haven, Connecticut: Yale University Press. 2019. s. 99. ISBN .
^ Holmes (2008). "William Henry, Duke of Gloucester (1689–1700), son of Queen Anne (1665–1714), could have ruled Great Britain". Journal of Medical Biography. 16 (1): 44-51. doi:10.1258/jmb.2006.006074. (PMID) 18463064.
^ The Sickly Stuarts: The Medical Downfall of a Dynasty. Stroud, Gloucestershire: Sutton Publishing. 2003. s. 168. ISBN .
^ Chapman, p. 142; Churchill, vol. I, p. 447
^ ^a ^b Somerset, p. 163
^ Chapman, pp. 143–144; Green, p. 80; Gregg, p. 120
^ Green, p. 335
^ Starkey, p. 216
^ Starkey, pp. 215–216
^ Gregg, pp. 384, 394–397

Bibliyografi

(1715). The History of the Most Noble Order of the Garter. Bell, Taylor, Baker, and Collins.
Brown, Beatrice Curtis (1929). Anne Stuart: Queen of England. Geoffrey Bles.
Chapman, Hester (1955). Queen Anne's Son: A Memoir of William Henry, Duke of Gloucester. Andre Deutsch.
Churchill, Winston S. (1947) [1933–34]. Marlborough: His Life and Times. George G. Harrop & Co.
Curtis, Gila; introduced by Antonia Fraser (1972). The Life and Times of Queen Anne. Weidenfeld & Nicolson. .
; Doubleday, H. A. (1926). . Volume V. St Catherine's Press.
Green, David (1970). Queen Anne. Collins. .
Gregg, Edward (1980). Queen Anne. Routledge & Kegan Paul. .
(1723). A Poetical Register: Or, The Lives and Characters of All the English Poets. With an Account of Their Writings, Volume 1. Bettesworth, Taylor and Batley, etc.
Paget, Gerald (1977). The Lineage & Ancestry of HRH Prince Charles, Prince of Wales. Charles Skilton. OCLC 632784640.
(2012). Queen Anne: The Politics of Passion. HarperCollins. .
(2007). Monarchy: From the Middle Ages to Modernity. Harper Perennial. .
Waller, Maureen (2002). Ungrateful Daughters: The Stuart Princesses Who Stole Their Father's Crown. Hodder & Stoughton. .

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Prince William, Duke of Gloucester ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
William, Duke of Gloucester ile ilgili Ulusal Portre Galerisi (Londra)'ndeki portreler
Samuel Pratt in the Dictionary of National Biography (Wikisource)

[1] Bu maddedeki bütün tarihler Prens’in hayatta olduğu zamanda Britanya’da kullanılan eski stil Jülyen takvimine göredir.

[19] Mrs Pack’in çok çirkin olduğu söylenir yatta kendisi için "fitter to go to a pigsty than to a prince's bed" denilmiştir. She apparently failed to gain Gloucester's affection; on her death in 1694, he was asked by the Queen if he was sad at the news, to which he replied, "No, madam".

[2] Gregg, pp. 63–69; Somerset, pp. 98–110

[3] Somerset, p. 109

[4] Gregg, p. 72; Somerset, p. 113

[5] Chapman, p. 21

[6] Gregg, p. 72

[7] Chapman, p. 21; Green, p. 54; Gregg, p. 72

[Gibbs-8] Gibbs and Doubleday, p. 743

[Chapman46-9] Chapman, p. 46

[10] White, Bryan (Winter 2007). "Music for a 'brave livlylike boy': the Duke of Gloucester, Purcell and 'The noise of foreign wars'" The Musical Times 148 (1901): 75–83

[11] Baldwin, Olive; Wilson, Thelma (September 1981). "Who Can from Joy Refraine? Purcell's Birthday Song for the Duke of Gloucester" The Musical Times 122 (1663): 596–599

[12] McGuinness, Rosamund (April 1965). "The Chronology of John Blow's Court Odes" Music and Letters 46 (2): 102–121

[13] Letter from to the , 26 July 1689, quoted in Gregg, p. 76 and Waller, p. 296

[14] Waller, p. 296

[Somerset,_p._116-15] Somerset, p. 116

[Chapman49-16] Chapman, p. 49

[17] Somerset, p. 113

[Somerset_145-18] Somerset, p. 145

[20] Chapman, p. 31

[21] Chapman, pp. 31–32

[22] Gregg, p. 100

[23] Green, p. 64

[Green55-24] Green, p. 55

[25] Chapman, pp. 30–31; Curtis, p. 74

[26] Chapman, pp. 57, 74–75

[27] Somerset, p. 144

[28] Gregg, p. 100; Waller, p. 317

[29] Chapman, p. 43

[30] Chapman, p. 54

[31] Brown, p. 141; Chapman, pp. 53, 59

[Kilburn-32] Kilburn, Matthew (2004). "William, Prince, duke of Gloucester (1689–1700)". Oxford Ulusal Biyografi Sözlüğü (çevrimiçi bas.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/29454. Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir (abonelik gereklidir)

[33] Gregg, pp. 98–99

[34] Waller, p. 320

[35] Chapman, p. 65

[36] Waller, p. 317

[37] Gregg, pp. 105–107

[38] Chapman, p. 89

[Green74-39] Green, p. 74

[40] Churchill, vol. I, p. 401

[Churchill446-41] Churchill, vol. I, p. 446

[Gregg114-42] Gregg, p. 114

[43] Chapman, p. 131

[44] Green, p. 78; Gregg, p. 115

[45] Somerset, p. 157

[46] Chapman, p. 133; Green, p. 78; Gregg, p. 115

[Gregg115-47] Gregg, p. 115

[48] Gregg, p. 116

[49] Churchill, vol. I, p. 433

[50] Churchill, vol. I, pp. 433–434

[Chapman137-51] Chapman, p. 137

[52] Chapman, p. 134

[53] Lovell, C. R. (October 1949). "The Trial of Peers in Great Britain" The American Historical Review 55: 69–81

[Waller352-54] Waller, p. 352

[Somerset164-55] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Somerset, pp. 162–164

[Green-56] Green, p. 79

[57] Chapman, p. 138

[58] Gregg, p. 120

[59] Epidemics and Society: From the Black Death to the Present. New Haven, Connecticut: Yale University Press. 2019. s. 99. ISBN .

[60] Holmes (2008). "William Henry, Duke of Gloucester (1689–1700), son of Queen Anne (1665–1714), could have ruled Great Britain". Journal of Medical Biography. 16 (1): 44-51. doi:10.1258/jmb.2006.006074. (PMID) 18463064.

[61] The Sickly Stuarts: The Medical Downfall of a Dynasty. Stroud, Gloucestershire: Sutton Publishing. 2003. s. 168. ISBN .

[62] Chapman, p. 142; Churchill, vol. I, p. 447

[Somerset_163-63] Somerset, p. 163

[64] Chapman, pp. 143–144; Green, p. 80; Gregg, p. 120

[65] Green, p. 335

[66] Starkey, p. 216

[67] Starkey, pp. 215–216

[68] Gregg, pp. 384, 394–397