İskoçya Krallığı (İskoç Galcesi: Rìoghachd na h-Alba, İskoç İngilizcesi: Kinrick o Scotland), 843'ten 1707'ye kadar Büyük Britanya'nın kuzeyine egemen bir tarihî devlet. Daha sonra İngiltere Krallığı ile birleşerek Büyük Britanya Krallığı oldu.
İskoçya İskoçya Krallığı Rìoghachd na h-Alba (İskoç Galcesi) Royaume d'Écosse (Fransızca) Kinrick o' Scotland (İskoç İngilizcesi) | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
843-1707 | |||||||||||||||
Bayrak Kraliyet arması | |||||||||||||||
İskoçya Krallığı'nın Avrupa'daki konumu. | |||||||||||||||
Başkent | Edinburgh 1437 - 1707 1070-1437 843 - 1070 | ||||||||||||||
Yaygın dil(ler) | İskoç Galcesi, İskoç İngilizcesi, | ||||||||||||||
Hükûmet | Monarşi | ||||||||||||||
Kral | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Yasama organı | İskoçya Parlamentosu | ||||||||||||||
Tarihçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Nüfus | |||||||||||||||
• Sayılan | 500.000 | ||||||||||||||
Para birimi | (Pound) | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
Günümüzdeki durumu | |||||||||||||||
1 ve 10. ve 11. yüzyıllarda öldü. 2Fransızca yaygın olarak İskoçya'daki zirvesinde konuşuluyordu. |
Tarihçe
Kökenler 400–943
İskoçya'da insan uygarlığına ilişkin ilk bulgular, mezolitik ve neolitik dönemlere dek uzanır ve Keltler'den önceki kavimlere dayanır. Keltler bu topraklarda MÖ 6. yüzyıl - MÖ 3. yüzyıl arasında hüküm sürdü ve aristokratik bir toplumsal yapı kurdu. Romalılar'ın Kaledonya adını verdikleri İskoçya 'daki egemenliği (MÖ 1. yüzyıl - MS 410) son bulduğunda bölgede 4 kavim bulunuyordu: Batıda İrlanda'dan gelmiş (İskoçlar), kuzeyde ve kuzeydoğuda Piktler, güneybatıda Britonlar ve güneydoğuda Angıllar. Piktler sayıda çoğunluğu oluşturmakla birlikte, bölge üzerinde güçlü bir kültürel ve dinsel etkiye sahipti. Bu etki İskoç halkının özelliklerinin oluşumunda önemli bir yer tutar.
Bu dönemde Anglus iki krallığın Northumbria'yı kurmak üzere birleşmeleri Strathclyde'deki Briton etkinliğine hızla son verdi. 6.-7. yüzyıllarda , ve dönemlerinde Northumbria kuzeydeki halkları yenilgiye uğratarak bölgeye egemen oldu. Ne ki Piktler'in kralı Piktler ile Britonları birleştirmeyi başararak Northumbria kralı 'i 685'te yenilgiye uğrattı ve böylece İskoçya'nın İngiltere'yle birleştirilmesini önledi. 8. yüzyılda başlayan Viking akınlarının ardından İskoçya'nın kuzey ve kuzeybatısı İskandinavlar'ca işgal edildi.
Genişleme 943-1513
9. yüzyılda, , Skotlar yararına bir birlik kurdu; Alba krallığı İskandinav akınları boyunca Piktler'i kısa sürede özümsedi.'nın örgütlenmesi İskoçya'nın bütününde egemen oldu. Bu çerçevede 'un tahtın varisi olarak olarak torunu 'ı saptaması başlı başına bir yenilik oldu. Nitekim kadın tarafından tahtın varisi Duncan'ı öldürüp tahta çıktıysa da kendisi de Duncan'ın oğlu tarafından öldürüldü. Böylece 1058'de tahta çıkan III. Malcolm döneminde krallık güçlendi. 1093'te İngiltere'ye karşı savaşta III. Malcolm ölünce, ikinci karısı Sakson prensesi Kilise'yi yeniden düzenledi ve ülkede Norman adetlerini yerleştirdi. Buna karşı çıkan keltler III. Malcolm'un oğullarınca yenilgiye uğratıldı; bunların en genci olan tahta çıktı ve krallığı yönetsel bakımdan tam bir monarşi olarak örgütledi. Yerine geçen William, II. ve dönemlerinde ülke zenginleşti.
III. Aleksandr'ın ölümüyle taht sorunu doğdu. Bu dönemde İngiliz kralı I. Edward'ın baskısıyla tahta çıktı(1292). I. Edward'ın baskı ve aşağılamalarına dayanamayan Baliol İngiltere'nin kuzeyini işgal etti. İngiltere'nin yanıtı oldu. İskoçya İngiliz boyunduruğuna girdi(1296). Fakat Wallace önderliğinde birleşen yurtseverler boyun eğmeyerek İngiliz ordusunu birçok kez yenilgiye uğrattılar.
(1298'de Edward'ın orduları yurtseverleri yendi). Tutsak alınan Wallace Londra'da idam edildikten sonra vücudunun parçaları örnek olsun diye İskoç kentlerine gönderildi. Bu arada İskoçya tahtına çıkan I. Robert Bruce 1307'de I. Edward 'ın ölümünden sonra İngilizlerle savaşa girişti. 1314'te II. Edward'ı yenilgiye uğratarak İskoçya'yı birleştirip yönetimi altına aldı.
1329'da onun ölümüyle tahta çıkan II. David döneminde krallık gerilemeye başladı. Bu gerileme II. ve dönemlerinde sürdü. ve krallık otoritesi ortadan kalktı. Yüz Yıl Savaşları sırasında İngiltere'yle savaşan Fransa'yı destekleyen İskoçya, daha sonra İngiltere'nin saldırılarını önleyemedi.
Birleştirme ve birlik 1513-1707
1513'te İskoç kralının 'nde İngilizler'e yenilmesi ülkede karışıklıklara yol açtı. Bu dönemde İskoçya'da John Knox'un etkisiyle Kalvenizm yayıldı. İngiltere'nin de desteklediği bu hareket kısa zamanda kitlesel bir boyut kazanarak Katolik monarşiyi devirdi. İskoçya Kraliçesi I. Elizabeth'e sığınmak zorunda kaldı(1569). I. Elizabeth'in varis bırakmadan ölmesi üzerine Mary Stuart'ın oğlu İngiltere ve İskoçya kralı oldu. Böylece iki ülkenin tacı birleşti(1603).
James Stuart'ın oğlu I. Charles krallık üzerinde mutlak bir egemenlik kurmak ve Katolik dinini krallığın resmi dini yapmak isteyince İngiltere parlamentosuyla anlaşmazlığa düştü. Krala karşı birleşen İskoçya ve İngiltere Parlamentosu 1649'da Cromwell'in önderliğinde I. Charles'ı tahttan indirdi ve kral idam edildi. Cromwell İskoçya'yı İngiltere ile birleşmeye zorladı. Buna karşı birleşmeyi reddeden İskoçyalılar, I. Charles'ın oğlunu tahta çıkarmak istediler. Ama Cromwell'in İskoçyalılar karşısında kazandığı Dunbar (1650) ve Worcester (1651) muharebelerinden sonra ülke İngiltere'nin egemenliğine girdi. 1707'de imzalanan Birleşme yasasıyla da İskoçya özerkliğini yitirdi ve Büyük Britanya Krallığın bir parçası oldu.
Bayraklar
-
- İskoç Birlik Bayrağı. 1606-1707 arasında kullanılan resmi olmayan bayrak.
-
- ^ 12. yüzyıla kadar haliyle
- ^ 1066'ya kadar Eski İngilizce, 1066-13. yüzyıl arası Orta İngilizce, 13. yüzyıl-1450 arası , 1450'den sonra da haliyle.
- ^ 950–1066 arası Eski İngilizce, 1066–1550 arası Orta İngilizce, 1550–1707 arası Modern İngilizce haliyle
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Lamont-Brown, Fife in History and Legend, pp.178–180.
- ^ W. O. Frazer and A. Tyrrell, Social Identity in Early Medieval Britain (London: Continuum, 2000), , p. 238.
- ^ G. W. S. Barrow, Kingship and Unity: Scotland 1000-1306 (Edinburgh: Edinburgh University Press, 1989), , p. 14.
- ^ G. Lamb, "The Orkney Tongue" in D. Omand, ed., The Orkney Book (Edinburgh: Birlinn, 2003), , p. 250.
- ^ W. E. Burns, A Brief History of Great Britain (Infobase Publishing, 2009), , pp. 44-5.
- ^ B. Yorke, The Conversion of Britain: Religion, Politics and Society in Britain c.600-800 (Pearson Education, 2006), , p. 54.
- ^ A. Woolf, From Pictland to Alba: 789 - 1070 (Edinburgh: Edinburgh University Press, 2007), , p. 128.
- ^ B. T. Hudson, Kings of Celtic Scotland (Westport: Greenhill 1994), , pp. 95–96.
- ^ G. W. S. Barrow, "David I of Scotland: The Balance of New and Old", in G. W. S. Barrow, ed., Scotland and Its Neighbours in the Middle Ages, (London: Bloomsbury, 1992), , pp. 9–11.
- ^ M. Lynch, Scotland: A New History (London: Random House, 2011), , p. 80.
- ^ A. Macquarrie, Medieval Scotland: Kinship and Nation (Thrupp: Sutton, 2004), , p. 153.
- ^ A. Grant and K. J. Stringer, eds, Uniting the Kingdom?: the Making of British History (London: Routledge, 1995), , p. 101.
- ^ G. Menzies The Scottish Nation (Edinburgh: Edinburgh University Press, 2002), , p. 179.
- ^ A. Thomas, "The Renaissance", in T. M. Devine and J. Wormald, The Oxford Handbook of Modern Scottish History (Oxford: Oxford University Press, 2012), , p. 188.
- ^ Wormald, Court, Kirk, and Community, pp. 120-33.
- ^ D. L. Smith, A History of the Modern British Isles, 1603–1707: The Double Crown (Wiley-Blackwell, 1998), , ch. 2.
- ^ Mackie, Lenman and Parker, A History of Scotland, pp. 225–26.
- ^ http://www.highbeam.com/doc/1P2-18715263.html 13 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
Ayrıca bakınız
İskoçya Krallığı 843-1707 | Sonra gelen: Büyük Britanya Krallığı 1707-1801 | Sonra gelen: Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı 1801-1921 | Sonra gelen: Birleşik Krallık since 1921 |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iskocya Kralligi Iskoc Galcesi Rioghachd na h Alba Iskoc Ingilizcesi Kinrick o Scotland 843 ten 1707 ye kadar Buyuk Britanya nin kuzeyine egemen bir tarihi devlet Daha sonra Ingiltere Kralligi ile birleserek Buyuk Britanya Kralligi oldu IskocyaIskocya Kralligi Rioghachd na h Alba Iskoc Galcesi Royaume d Ecosse Fransizca Kinrick o Scotland Iskoc Ingilizcesi 843 1707Bayrak Kraliyet armasiSlogan Iskocca sik kullanilan kisaltmasi ile In Defens Iskocya Kralligi nin Avrupa daki konumu BaskentEdinburgh 1437 1707 1070 1437 843 1070Yaygin dil ler Iskoc Galcesi Iskoc Ingilizcesi Ingilizce 1093 12 yuzyila kadar 1 10 veya 11 yuzyila kadar 1 Fransizca 2 Nornca 1471 1707 LatinceHukumetMonarsiKral 843 58 ilk 1306 29I Robert Bruce 1542 67Mary Stuart 1625 49I Charles 1702 07Anne son Yasama organiIskocya ParlamentosuTarihce Kurulusu843 Lothian ve birlesti1124 nda resmilesti 1237 katildi1234 5 Man Adasi ve Caithness katildi1266 Orkney ve Shetland ilhak edildi1472 1707 Birlesme Yasasi1 Mayis 1707 Dagilisi1707Nufus Sayilan500 000Para birimi Pound Onculler ArdillarPiktlerDal RiataNorthumbria Buyuk Britanya KralligiGunumuzdeki durumuBirlesik Krallik Iskocya1 ve 10 ve 11 yuzyillarda oldu 2Fransizca yaygin olarak Iskocya daki zirvesinde konusuluyordu TarihceKokenler 400 943 Erken Ortacag Iskocyasi baslica siyasi merkezleri Iskocya da insan uygarligina iliskin ilk bulgular mezolitik ve neolitik donemlere dek uzanir ve Keltler den onceki kavimlere dayanir Keltler bu topraklarda MO 6 yuzyil MO 3 yuzyil arasinda hukum surdu ve aristokratik bir toplumsal yapi kurdu Romalilar in Kaledonya adini verdikleri Iskocya daki egemenligi MO 1 yuzyil MS 410 son buldugunda bolgede 4 kavim bulunuyordu Batida Irlanda dan gelmis Iskoclar kuzeyde ve kuzeydoguda Piktler guneybatida Britonlar ve guneydoguda Angillar Piktler sayida cogunlugu olusturmakla birlikte bolge uzerinde guclu bir kulturel ve dinsel etkiye sahipti Bu etki Iskoc halkinin ozelliklerinin olusumunda onemli bir yer tutar Bu donemde Anglus iki kralligin Northumbria yi kurmak uzere birlesmeleri Strathclyde deki Briton etkinligine hizla son verdi 6 7 yuzyillarda ve donemlerinde Northumbria kuzeydeki halklari yenilgiye ugratarak bolgeye egemen oldu Ne ki Piktler in krali Piktler ile Britonlari birlestirmeyi basararak Northumbria krali i 685 te yenilgiye ugratti ve boylece Iskocya nin Ingiltere yle birlestirilmesini onledi 8 yuzyilda baslayan Viking akinlarinin ardindan Iskocya nin kuzey ve kuzeybatisi Iskandinavlar ca isgal edildi Genisleme 943 1513 Stirling Koprusu Muharebesi 1297 9 yuzyilda Skotlar yararina bir birlik kurdu Alba kralligi Iskandinav akinlari boyunca Piktler i kisa surede ozumsedi nin orgutlenmesi Iskocya nin butununde egemen oldu Bu cercevede un tahtin varisi olarak olarak torunu i saptamasi basli basina bir yenilik oldu Nitekim kadin tarafindan tahtin varisi Duncan i oldurup tahta ciktiysa da kendisi de Duncan in oglu tarafindan olduruldu Boylece 1058 de tahta cikan III Malcolm doneminde krallik guclendi 1093 te Ingiltere ye karsi savasta III Malcolm olunce ikinci karisi Sakson prensesi Kilise yi yeniden duzenledi ve ulkede Norman adetlerini yerlestirdi Buna karsi cikan keltler III Malcolm un ogullarinca yenilgiye ugratildi bunlarin en genci olan tahta cikti ve kralligi yonetsel bakimdan tam bir monarsi olarak orgutledi Yerine gecen William II ve donemlerinde ulke zenginlesti III Aleksandr in olumuyle taht sorunu dogdu Bu donemde Ingiliz krali I Edward in baskisiyla tahta cikti 1292 I Edward in baski ve asagilamalarina dayanamayan Baliol Ingiltere nin kuzeyini isgal etti Ingiltere nin yaniti oldu Iskocya Ingiliz boyunduruguna girdi 1296 Fakat Wallace onderliginde birlesen yurtseverler boyun egmeyerek Ingiliz ordusunu bircok kez yenilgiye ugrattilar 1298 de Edward in ordulari yurtseverleri yendi Tutsak alinan Wallace Londra da idam edildikten sonra vucudunun parcalari ornek olsun diye Iskoc kentlerine gonderildi Bu arada Iskocya tahtina cikan I Robert Bruce 1307 de I Edward in olumunden sonra Ingilizlerle savasa giristi 1314 te II Edward i yenilgiye ugratarak Iskocya yi birlestirip yonetimi altina aldi 1329 da onun olumuyle tahta cikan II David doneminde krallik gerilemeye basladi Bu gerileme II ve donemlerinde surdu ve krallik otoritesi ortadan kalkti Yuz Yil Savaslari sirasinda Ingiltere yle savasan Fransa yi destekleyen Iskocya daha sonra Ingiltere nin saldirilarini onleyemedi Birlestirme ve birlik 1513 1707 1649 da I Charles in idamiIskocya nin ozerkligini yitirdigi 1707 de imzalanan Birlesme Yasasi 1513 te Iskoc kralinin nde Ingilizler e yenilmesi ulkede karisikliklara yol acti Bu donemde Iskocya da John Knox un etkisiyle Kalvenizm yayildi Ingiltere nin de destekledigi bu hareket kisa zamanda kitlesel bir boyut kazanarak Katolik monarsiyi devirdi Iskocya Kralicesi I Elizabeth e siginmak zorunda kaldi 1569 I Elizabeth in varis birakmadan olmesi uzerine Mary Stuart in oglu Ingiltere ve Iskocya krali oldu Boylece iki ulkenin taci birlesti 1603 James Stuart in oglu I Charles krallik uzerinde mutlak bir egemenlik kurmak ve Katolik dinini kralligin resmi dini yapmak isteyince Ingiltere parlamentosuyla anlasmazliga dustu Krala karsi birlesen Iskocya ve Ingiltere Parlamentosu 1649 da Cromwell in onderliginde I Charles i tahttan indirdi ve kral idam edildi Cromwell Iskocya yi Ingiltere ile birlesmeye zorladi Buna karsi birlesmeyi reddeden Iskocyalilar I Charles in oglunu tahta cikarmak istediler Ama Cromwell in Iskocyalilar karsisinda kazandigi Dunbar 1650 ve Worcester 1651 muharebelerinden sonra ulke Ingiltere nin egemenligine girdi 1707 de imzalanan Birlesme yasasiyla da Iskocya ozerkligini yitirdi ve Buyuk Britanya Kralligin bir parcasi oldu BayraklarIskocya bayragi Iskoc Birlik Bayragi 1606 1707 arasinda kullanilan resmi olmayan bayrak 12 yuzyila kadar haliyle 1066 ya kadar Eski Ingilizce 1066 13 yuzyil arasi Orta Ingilizce 13 yuzyil 1450 arasi 1450 den sonra da haliyle 950 1066 arasi Eski Ingilizce 1066 1550 arasi Orta Ingilizce 1550 1707 arasi Modern Ingilizce haliyleAyrica bakinizDarien projesiKaynakca Lamont Brown Fife in History and Legend pp 178 180 W O Frazer and A Tyrrell Social Identity in Early Medieval Britain London Continuum 2000 ISBN 0718500849 p 238 G W S Barrow Kingship and Unity Scotland 1000 1306 Edinburgh Edinburgh University Press 1989 ISBN 074860104X p 14 G Lamb The Orkney Tongue in D Omand ed The Orkney Book Edinburgh Birlinn 2003 ISBN 1841582549 p 250 W E Burns A Brief History of Great Britain Infobase Publishing 2009 ISBN 0816077282 pp 44 5 B Yorke The Conversion of Britain Religion Politics and Society in Britain c 600 800 Pearson Education 2006 ISBN 0582772923 p 54 A Woolf From Pictland to Alba 789 1070 Edinburgh Edinburgh University Press 2007 ISBN 0748612343 p 128 B T Hudson Kings of Celtic Scotland Westport Greenhill 1994 ISBN 0313290873 pp 95 96 G W S Barrow David I of Scotland The Balance of New and Old in G W S Barrow ed Scotland and Its Neighbours in the Middle Ages London Bloomsbury 1992 ISBN 1852850523 pp 9 11 M Lynch Scotland A New History London Random House 2011 ISBN 1446475638 p 80 A Macquarrie Medieval Scotland Kinship and Nation Thrupp Sutton 2004 ISBN 0 7509 2977 4 p 153 A Grant and K J Stringer eds Uniting the Kingdom the Making of British History London Routledge 1995 ISBN 0415130417 p 101 G Menzies The Scottish Nation Edinburgh Edinburgh University Press 2002 ISBN 190293038X p 179 A Thomas The Renaissance in T M Devine and J Wormald The Oxford Handbook of Modern Scottish History Oxford Oxford University Press 2012 ISBN 0191624330 p 188 Wormald Court Kirk and Community pp 120 33 D L Smith A History of the Modern British Isles 1603 1707 The Double Crown Wiley Blackwell 1998 ISBN 0631194029 ch 2 Mackie Lenman and Parker A History of Scotland pp 225 26 http www highbeam com doc 1P2 18715263 html 13 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizIskocya hukumdarlari listesiIskocya Kralligi 843 1707 Sonra gelen Buyuk Britanya Kralligi 1707 1801 Sonra gelen Buyuk Britanya ve Irlanda Birlesik Kralligi 1801 1921 Sonra gelen Birlesik Krallik since 1921