Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Wye Nehri Memorandumu, İsrail ile Filistin Ulusal Yönetimi arasında Oslo II Anlaşması'nı uygulamak amacıyla ABD aracılığıyla Maryland'in doğu kıyılarındaki Wye Nehri civarında yapılan memorandum.Bill Clinton'ın evsahipliğini yaptığı dokuz gün süren bir zirve sonucunda İsrail ve FKÖ arasındaki bu memorandum Washington, DC'deki Beyaz Saray'da 23 Ekim 1998'de imzalanmıştır. Genel anlamda memorandum, Oslo II Antlaşması'nın yerine getirilmesiyle ilgili taraflara düşen karşılıklı sorumluluklara açıklık getirmekteydi. Daha detaylı olarak, Oslo II Antlaşması'nda belirtilen İsrail askerlerinin geri çekilmesi ile ilgili aşamaların ne zaman uygulanacağı ve çekilmenin miktarına değinilmekteydi.
Müzakere süreci ve memorandumun imzalanması
ABD başkanı Bill Clinton, 15 Ekim 1998'de Maryland'deki Wye Nehri kıyısındaki çiftlikte Benjamin Netanyahu ile Yaser Arafat'ın katıldığı Orta Doğu Zirvesi'ni düzenledi. Görüşmelerin amacı, iki otorite arasında kalan engelleri aşılması ve aradaki gerginliğin hafifletilmesiydi. Uzun görüşmelerin sonucunda antlaşma neredeyse çıkmaza girmişti. Başbakan Benjamin Netanyahu'nun başkanlık ettiği İsrail delegasyonu ile Yaser Arafat'ın başkanlık ettiği Filistin delegasyonunun görüşmeleri sonucunda 23 Ekim 1998'de bu memorandum imzalandı.
Wye Nehri Memorandumunun kabul edilen ana maddelerine göre;
- Filistin yönetimi terörizme karşı asla tolerans göstermeyecektir.
- Filistin yönetimi ulusal sözleşmesindeki tüm İsrail karşıtı maddeleri çıkaracaktır. Buna karşılık, 'na izin verilecek ve Gazze ile Batı Şeria arasındaki bağlantıyı sağlayan iki karayolunu Filistinliler kullanabilecektir.
- On gün içinde ulusal sınırların çizilmesi için gerekli görüşmeler başlayacak, Filistinli mültecilerin geri dönüşleri ve Kudüs'ün gelecekteki statüsü konuları yapılacak olan görüşmeler içerisinde ele alınacaktır.
- Filistin yönetimi tüm terörist hareketleri yasaklayacak ve yasadışı olarak silah bulunduranların ellerindeki silahlar toplanacaktır.
Memorandumda diğer bir önemli konu da, Oslo I'de belirtilen geçici sürenin sona ermesi durumunda Filistinlilerin Filistin Devleti'ni tek taraflı olarak Mayıs 1999'da ilan edebilecekleriydi. Bu memorandum ile İsrail, işgal ettiği toprakların %13'ünden aşamalı bir şekilde çekilmeyi kabul ederken, Filistin Ulusal Otoritesi ile terörü bastırmak için gerekli önemleri almayı ve antlaşmayı ihlal edebilecek durumlardan biri olan Filistinlilerin silah teminini önelemeyi kabul etti. Wye Nehri Memorandumu'nun imzalanmasında ABD'nin büyük rolü oldu.
Memorandum sonrası gelişmeler
İmzalanan memorandum, 17 Kasım 1998'de İsrail Parlamentosu'nca 75'e 19 oy çoğunluğuyla kabul edildi. Filistin Ulusal Konseyi, 14 Aralık 1998 tarihinde, Wye Nehri Memorandumu'na göre ABD Başkanı Clinton'ın da katılımıyla Gazze'de toplandı ve oylama yaparak bu kararı yeniden onayladı.
Bu memorandumla, her iki taraf kalıcı statü görüşmelerini derhal yeniden ve hızlandırılmış şekilde başlatmaya ve 4 Mayıs 1999 tarihine kadar anlaşmaya varmak için kararlı şekilde girişimde bulunmaya karar verdi. Dışişleri Bakanı Ariel Şaron ve Filistinli Mahmud Abbas arasında, 18 Kasım 1998 tarihinde ilk toplantı yapıldı.
1998 yılı sonunda İsrail hükûmeti anlaşmanın maddelerine uymamasının sebebi olarak, Arafat'ın güvenlik önlemleri konusunda samimi olmamasını, Hamas'ın hareketlerinden faydalandığını ve bunu pazarlık konusu olarak kullandığını ileri sürmüştür. Bu sebeple her iki taraf da memorandumun gereklerini tam anlamıyla yerine getirmemiş oldu ve barış süreci tekrar çıkmaza girdi. Eylül 2000'de 'nın patlak vermesinden ve İsrail Savunma Kuvvetleri'ne karşı saldırıların başlamasından sonra, bu memorandum resmi olarak devre dışı kaldı.
Kaynakça
- ^ Dennis Ross (2004). The Missing Peace: The Inside Story of the Fight for Middle East Peace. New York: Farrar, Straus and Giroux. ss. sf. 237. .
- ^ Gellman, Barton. "Netanyahu, Arafat Sign Accord; Talks Nearly Founder After Israel Demands Convicted Spy's Release". New York: The Washington Post, 1998-10-24.
- ^ "İsrail-Filistin Görüşmeleri". istanbul.mfa.gov. Erişim tarihi: 11 Haziran 2011.
İlgili kitaplar
- Eran, Oded. "Arab-Israel Peacemaking." The Continuum Political Encyclopedia of the Middle East. Ed. Avraham Sela. New York: Continuum, 2002.
Dış bağlantılar
- Knesset official text of the Wye River Memorandum with link to Hebrew version9 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Knesset approves Wye 14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- on the United States Embassy official site (Hyperlinks; see (Archived documents)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Wye Nehri Memorandumu Israil ile Filistin Ulusal Yonetimi arasinda Oslo II Anlasmasi ni uygulamak amaciyla ABD araciligiyla Maryland in dogu kiyilarindaki Wye Nehri civarinda yapilan memorandum Bill Clinton in evsahipligini yaptigi dokuz gun suren bir zirve sonucunda Israil ve FKO arasindaki bu memorandum Washington DC deki Beyaz Saray da 23 Ekim 1998 de imzalanmistir Genel anlamda memorandum Oslo II Antlasmasi nin yerine getirilmesiyle ilgili taraflara dusen karsilikli sorumluluklara aciklik getirmekteydi Daha detayli olarak Oslo II Antlasmasi nda belirtilen Israil askerlerinin geri cekilmesi ile ilgili asamalarin ne zaman uygulanacagi ve cekilmenin miktarina deginilmekteydi Muzakere sureci ve memorandumun imzalanmasiABD baskani Bill Clinton 15 Ekim 1998 de Maryland deki Wye Nehri kiyisindaki ciftlikte Benjamin Netanyahu ile Yaser Arafat in katildigi Orta Dogu Zirvesi ni duzenledi Gorusmelerin amaci iki otorite arasinda kalan engelleri asilmasi ve aradaki gerginligin hafifletilmesiydi Uzun gorusmelerin sonucunda antlasma neredeyse cikmaza girmisti Basbakan Benjamin Netanyahu nun baskanlik ettigi Israil delegasyonu ile Yaser Arafat in baskanlik ettigi Filistin delegasyonunun gorusmeleri sonucunda 23 Ekim 1998 de bu memorandum imzalandi Wye Nehri Memorandumunun kabul edilen ana maddelerine gore Filistin yonetimi terorizme karsi asla tolerans gostermeyecektir Filistin yonetimi ulusal sozlesmesindeki tum Israil karsiti maddeleri cikaracaktir Buna karsilik na izin verilecek ve Gazze ile Bati Seria arasindaki baglantiyi saglayan iki karayolunu Filistinliler kullanabilecektir On gun icinde ulusal sinirlarin cizilmesi icin gerekli gorusmeler baslayacak Filistinli multecilerin geri donusleri ve Kudus un gelecekteki statusu konulari yapilacak olan gorusmeler icerisinde ele alinacaktir Filistin yonetimi tum terorist hareketleri yasaklayacak ve yasadisi olarak silah bulunduranlarin ellerindeki silahlar toplanacaktir Memorandumda diger bir onemli konu da Oslo I de belirtilen gecici surenin sona ermesi durumunda Filistinlilerin Filistin Devleti ni tek tarafli olarak Mayis 1999 da ilan edebilecekleriydi Bu memorandum ile Israil isgal ettigi topraklarin 13 unden asamali bir sekilde cekilmeyi kabul ederken Filistin Ulusal Otoritesi ile teroru bastirmak icin gerekli onemleri almayi ve antlasmayi ihlal edebilecek durumlardan biri olan Filistinlilerin silah teminini onelemeyi kabul etti Wye Nehri Memorandumu nun imzalanmasinda ABD nin buyuk rolu oldu Memorandum sonrasi gelismelerImzalanan memorandum 17 Kasim 1998 de Israil Parlamentosu nca 75 e 19 oy cogunluguyla kabul edildi Filistin Ulusal Konseyi 14 Aralik 1998 tarihinde Wye Nehri Memorandumu na gore ABD Baskani Clinton in da katilimiyla Gazze de toplandi ve oylama yaparak bu karari yeniden onayladi Bu memorandumla her iki taraf kalici statu gorusmelerini derhal yeniden ve hizlandirilmis sekilde baslatmaya ve 4 Mayis 1999 tarihine kadar anlasmaya varmak icin kararli sekilde girisimde bulunmaya karar verdi Disisleri Bakani Ariel Saron ve Filistinli Mahmud Abbas arasinda 18 Kasim 1998 tarihinde ilk toplanti yapildi 1998 yili sonunda Israil hukumeti anlasmanin maddelerine uymamasinin sebebi olarak Arafat in guvenlik onlemleri konusunda samimi olmamasini Hamas in hareketlerinden faydalandigini ve bunu pazarlik konusu olarak kullandigini ileri surmustur Bu sebeple her iki taraf da memorandumun gereklerini tam anlamiyla yerine getirmemis oldu ve baris sureci tekrar cikmaza girdi Eylul 2000 de nin patlak vermesinden ve Israil Savunma Kuvvetleri ne karsi saldirilarin baslamasindan sonra bu memorandum resmi olarak devre disi kaldi Kaynakca Dennis Ross 2004 The Missing Peace The Inside Story of the Fight for Middle East Peace New York Farrar Straus and Giroux ss sf 237 ISBN 0374199736 Gellman Barton Netanyahu Arafat Sign Accord Talks Nearly Founder After Israel Demands Convicted Spy s Release New York The Washington Post 1998 10 24 Israil Filistin Gorusmeleri istanbul mfa gov Erisim tarihi 11 Haziran 2011 Ilgili kitaplarEran Oded Arab Israel Peacemaking The Continuum Political Encyclopedia of the Middle East Ed Avraham Sela New York Continuum 2002 Dis baglantilarKnesset official text of the Wye River Memorandum with link to Hebrew version9 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Knesset approves Wye 14 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde on the United States Embassy official site Hyperlinks see Archived documents