Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Aralık 2023) () |
Yamaç paraşütü, hava sporlarıyla ilgilenen birkaç kişi tarafından 1980'li yılların başlarında bulunan, serbest paraşütlerle yamaçlardan koşarak kalkmaya olanak sağlayan bir ekstrem spor türüdür. Sivil havacılık mevzuatlarına göre çok hafif hava aracı (ÇHHA) sınıfına girer.
Yamaç paraşütü, çok hafif hava araçları içerisinde en hafifidir. Kolay taşınabilir olması sayesinde, yolu olmayan tepelerden kalkış yapılabilir. Özel kalkış-iniş pisti gerektirmez. Doğal kaldırıcı kuvvetleri kullanarak saatlerce havada kalabilir, bulutlara kadar yükselebilir ve kilometrelerce mesafeler kat edebilir. Dünyada en yaygın ve hızlı gelişen havacılık sporudur.
Paraşütün sırt çantasına sığacak kadar küçülebilmesi ve ağırlığının az olması nedeniyle bazı dağcılar tarafından dağların zirvelerinden inmek için de kullanılır.
Yamaç paraşütünü, belirli sağlık koşullarına uyan hemen herkes yapabilir. Birçok kulüp, dernek, kurs vb. kuruluşlar bu sporun eğitimini vermektedir.
Kullanılan malzemelerin ithal ve özel olması nedeniyle maliyeti oldukça yüksektir. Ancak yine de diğer havacılık sporlarıyla karşılaştırıldığında uçmanın en ucuz yolu olduğu görülür.[]
Yamaç paraşütü genellikle tehlikeli bir spor olarak bilinse de, kurallarına uyulduğu ve ciddi bir eğitim alınarak yapıldığı takdirde tehlikeleri en alt düzeye indirilebilir.
Ekipman
Yamaç paraşütü takımı temel olarak 4 temel ekipmandan oluşur.
Kanat (Kubbe, Kanopi)
Uçak paraşütlerinin aksine yamaç paraşütlerinin kumaş kısmına paraşüt değil "kanat" veya "kanopi" adı verilir. Temel olarak önlerinde açıklık bulunan iki kumaş katman arasına paraşütün ön kısmında bulunan hücre ağzı adı verilen açıklıklardan uçuş sırasında hava dolmasıyla havadaki şişkin şeklini muhafaza eder. Kanat Yelkenkanat ve planör gibi airfoil yapıdadır. Yan kesit şekli yarım bir su damlasını andırır. Bu özel yapı havanın Daniel Bernoulli prensiplerine göre kanadın altında ve üstünde farklı hızlarda akarak bir basınç farkı oluştururlar ve yamaç paraşütünün dikey hızını 0.8 m/s seviyelerine kadar düşürebilirler. Kumaş özel polimerlerden üretilir ve üstü silikonla kaplanır. Çok hafiftir (30-35 gr/m2). Hava geçirgenliği yeni bir kanatta sıfırdır. Aynı şekilde tamamen ıslanmadıkça suyu da geçirmez. Zamanla ve kullanıldıkça malzeme geçirgen olmaya başlar ve bu da ömrünün sonuna geldiğini gösterir. Düzenli olarak uçan bir paraşütün ömrü uçulan bölge ve hava şartlarına göre ± 5 yıldır. Daha ayrıntılı bilgi için aşağıdaki linklere bakılabilir.
Askı İpleri
İpler iki kısımdan oluşur. İçteki kısım ağırlığa karşı dirençli fakat sürtünmeye karşı zayıf olan kevlar demen bir malzemeden yapılır. Bu malzeme kurşun geçirmez yelek yapımında kullanılan çok dayanıklı bir malzemedir. İkinci kısım ise bu ağırlığı taşıyan malzemeyi dağ koşullarında sürtünme ile aşınmaktan ve bunun sonucunda kopmaktan koruyan dacron adlı malzemedir. Bu malzemenin özelliği ise sürtünmeye karşı çok dayanıklı olmasıdır. Ancak iplerin taşıyıcılığına hiçbir katkısı yoktur. Yarışma kanatlarında ağırlığı azaltmak maksadı ile bu malzeme kullanılmaz. Ancak bu çok istisnai bir durumdur. İplerin ortalama kalınlığı 2 mm'dir. Ancak 2 mm kalınlığındaki tek bir ip yaklaşık 150 kilogram yük çekebilir. Bir paraşütte ip sayısı 100'ün üzerindedir. Dolayısı ile bir pilotun ağırlığı iplere yaklaşık yüzde bir gibi bir oranda yansır. Bu da malzemenin dayanıklılığını sağlayan en önemli faktörlerden biridir.
Taşıyıcı Kolonlar
Taşıyıcı kolonlar, kubbe iplerini kuşama bağlarlar. Ağırlığı ya da yükü ipler yoluyla taşırlar. Kuşama karabinalar ile iplere küçük metal (rabıt) halkalarla bağlıdırlar. Kalkış esnasında taşıyıcı kolonun yardımıyla kubbenin başa getirilmesini sağlar. Arka kolonlar ayrıca halkalar yardımıyla frenleri de tutarlar. Frenlerin ucunda, kolay tutmak amacıyla şık şıklar bulunur ve bunlar arka kolonlara çıtçıt veya verkuro ile tutturulur.
Harness (Kuşam Tertibatı)
Pilotun uçarken bağlı olduğu ve karabinalarla kanada bağlı olan kuşanma yöntemine denir.
Yedek paraşüt
Uçuş için öncelikli olan malzemelerdendir. Temel prensip olarak yedek paraşütsüz uçuş yapılmaz. Malzeme olarak asıl paraşütten daha hafif ve çok daha kaygan birkumaştan yapılmıştır. External ve internal olmak üzere iki tipi mevcuttur. External yedek harnese karabinadan bağlanır. İnternal yedek için ise bütün harneslerin ya sırtında ya da altında bir hücre bulunur buraya yerleştirilir ve basınca şoka ağırlığa dayanıklı bir malzeme olan kolonlar vasıtası ile harnese bağlanır. Çalışma prensibi serbest paraşüt gibidir. Pilot bu paraşütü kullanmaya kendisi karar verir ve gerekli gördüğünde handle denen tutma kulbunu çeker. Bu durumda paraşüt serbest paraşütten farklı olarak navlaka denen açılmaya hazır paketi içinde pilotun eline gelir. Pilot bu paketi hızlı bir şekilde aşağıya doğru atarak yedeği açar. Bu paraşütün devreye girmesi ile asıl paraşüt uçuculuğunu kaybeder. Yaklaşık 5 m/sn hızla inmekte olan pilotun yapması gereken artık uçmayan paraşütü toplamaktır.
Kask
Tam yüz korumalı ve tam yüz korumasız şeklinde iki tip kask mevcuttur. Genelde kevlardan üretilir. Darbelere karşı son derece korumalıdır.
Gps cihazı ile yükseklik, hız, konum bilgisi gibi bilgiler sağlanacağı gibi belirli bir rota çizilerek hedefe ulaşabilmek mümkündür. GPS ayrıca yarışmalarda mutlaka sporcuların kullanması gereken bir cihazdır.
Variometre
Variometre termal hava akımların ile genellikle mesafe uçuşları yapmak için kullanılan; yüksekliği, o anki kaldırıcı içerisindeki yükselme veya alçalma hızını gösteren cihazdır. Ayrıca sesli bildirim ile bu yükselme ve alçalmaları pilota bildirir. Variometre ve GPS in bir arada bulunduğu compact cihazlarda mevcuttur.
Rüzgâr Ölçer
Rüzgâr ölçer rüzgârın şiddetiğini, varsa darbe aralığını km cinsinden gösteren çükük fakat önemli bir yamaç paraşütü malzemesidir.
Manyetik Pusula
Her ne kadar yamaç paraşütü pilotları GPS kullanarak yön tayin etseler de manyetik pusulada yanlarında bulundurmaları gereken bir cihazdır. Elektronik cihazların bazı durumlarda hatalı bilgi verebilme olasılığına karşı manyetik pusula bulundurulur.
Telsiz
Telsiz yamaç paraşütünde mesafe uçuşlarında eğitimlerde kullanılan ve mutlaka olması gereken bir cihazdır. Havadaki veya yerdeki diğer pilotlarla uçuş esnasında telsiz ile iletişim kurulur.
Lisans
Sivil havacılık genel müdürlüğünün yayınladığı çok hafif hava araçları yönetmeliğinin (SHY 6C) 11. maddesine göre:
Motorsuz çok hafif hava araçları için pilot lisans zorunluluğu yoktur. Bu hava araçlarında can güvenliği ve uçuş emniyeti uçan kişinin kendi sorumluluğunundadır. Bu hava araçlarında uçacak kişilerin genel havacılık kurallarını bilmeleri ve uygulamaları gerekmektedir.
Resimler
-
![image]()
Towing yapan bir yamaç paraşütçüsü -
![image]()
Kışın yamaç paraşütü -
![image]()
Yamaç paraşütçüleri -
![image]()
Redbull Vertigo Akrobasi Şampiyonası İniş Alanı
Ayrıca bakınız
- Paraşütle Atlama (Skydiving)
- Paraşüt
Kaynakça
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Yamaç paraşütü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Yamac parasutu haber gazete kitap akademik JSTOR Aralik 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Yamac parasutu hava sporlariyla ilgilenen birkac kisi tarafindan 1980 li yillarin baslarinda bulunan serbest parasutlerle yamaclardan kosarak kalkmaya olanak saglayan bir ekstrem spor turudur Sivil havacilik mevzuatlarina gore cok hafif hava araci CHHA sinifina girer Yamac parasutu Yamac parasutu cok hafif hava araclari icerisinde en hafifidir Kolay tasinabilir olmasi sayesinde yolu olmayan tepelerden kalkis yapilabilir Ozel kalkis inis pisti gerektirmez Dogal kaldirici kuvvetleri kullanarak saatlerce havada kalabilir bulutlara kadar yukselebilir ve kilometrelerce mesafeler kat edebilir Dunyada en yaygin ve hizli gelisen havacilik sporudur Parasutun sirt cantasina sigacak kadar kuculebilmesi ve agirliginin az olmasi nedeniyle bazi dagcilar tarafindan daglarin zirvelerinden inmek icin de kullanilir Yamac parasutunu belirli saglik kosullarina uyan hemen herkes yapabilir Bircok kulup dernek kurs vb kuruluslar bu sporun egitimini vermektedir Kullanilan malzemelerin ithal ve ozel olmasi nedeniyle maliyeti oldukca yuksektir Ancak yine de diger havacilik sporlariyla karsilastirildiginda ucmanin en ucuz yolu oldugu gorulur kime gore Yamac parasutu genellikle tehlikeli bir spor olarak bilinse de kurallarina uyuldugu ve ciddi bir egitim alinarak yapildigi takdirde tehlikeleri en alt duzeye indirilebilir EkipmanYamac parasutu takimi temel olarak 4 temel ekipmandan olusur Kanat Kubbe Kanopi Ucak parasutlerinin aksine yamac parasutlerinin kumas kismina parasut degil kanat veya kanopi adi verilir Temel olarak onlerinde aciklik bulunan iki kumas katman arasina parasutun on kisminda bulunan hucre agzi adi verilen acikliklardan ucus sirasinda hava dolmasiyla havadaki siskin seklini muhafaza eder Kanat Yelkenkanat ve planor gibi airfoil yapidadir Yan kesit sekli yarim bir su damlasini andirir Bu ozel yapi havanin Daniel Bernoulli prensiplerine gore kanadin altinda ve ustunde farkli hizlarda akarak bir basinc farki olustururlar ve yamac parasutunun dikey hizini 0 8 m s seviyelerine kadar dusurebilirler Kumas ozel polimerlerden uretilir ve ustu silikonla kaplanir Cok hafiftir 30 35 gr m2 Hava gecirgenligi yeni bir kanatta sifirdir Ayni sekilde tamamen islanmadikca suyu da gecirmez Zamanla ve kullanildikca malzeme gecirgen olmaya baslar ve bu da omrunun sonuna geldigini gosterir Duzenli olarak ucan bir parasutun omru uculan bolge ve hava sartlarina gore 5 yildir Daha ayrintili bilgi icin asagidaki linklere bakilabilir Yamac parasutu kasklariAski Ipleri Ipler iki kisimdan olusur Icteki kisim agirliga karsi direncli fakat surtunmeye karsi zayif olan kevlar demen bir malzemeden yapilir Bu malzeme kursun gecirmez yelek yapiminda kullanilan cok dayanikli bir malzemedir Ikinci kisim ise bu agirligi tasiyan malzemeyi dag kosullarinda surtunme ile asinmaktan ve bunun sonucunda kopmaktan koruyan dacron adli malzemedir Bu malzemenin ozelligi ise surtunmeye karsi cok dayanikli olmasidir Ancak iplerin tasiyiciligina hicbir katkisi yoktur Yarisma kanatlarinda agirligi azaltmak maksadi ile bu malzeme kullanilmaz Ancak bu cok istisnai bir durumdur Iplerin ortalama kalinligi 2 mm dir Ancak 2 mm kalinligindaki tek bir ip yaklasik 150 kilogram yuk cekebilir Bir parasutte ip sayisi 100 un uzerindedir Dolayisi ile bir pilotun agirligi iplere yaklasik yuzde bir gibi bir oranda yansir Bu da malzemenin dayanikliligini saglayan en onemli faktorlerden biridir Tasiyici Kolonlar Tasiyici kolonlar kubbe iplerini kusama baglarlar Agirligi ya da yuku ipler yoluyla tasirlar Kusama karabinalar ile iplere kucuk metal rabit halkalarla baglidirlar Kalkis esnasinda tasiyici kolonun yardimiyla kubbenin basa getirilmesini saglar Arka kolonlar ayrica halkalar yardimiyla frenleri de tutarlar Frenlerin ucunda kolay tutmak amaciyla sik siklar bulunur ve bunlar arka kolonlara citcit veya verkuro ile tutturulur Harness Kusam Tertibati Pilotun ucarken bagli oldugu ve karabinalarla kanada bagli olan kusanma yontemine denir Yedek parasut Ucus icin oncelikli olan malzemelerdendir Temel prensip olarak yedek parasutsuz ucus yapilmaz Malzeme olarak asil parasutten daha hafif ve cok daha kaygan birkumastan yapilmistir External ve internal olmak uzere iki tipi mevcuttur External yedek harnese karabinadan baglanir Internal yedek icin ise butun harneslerin ya sirtinda ya da altinda bir hucre bulunur buraya yerlestirilir ve basinca soka agirliga dayanikli bir malzeme olan kolonlar vasitasi ile harnese baglanir Calisma prensibi serbest parasut gibidir Pilot bu parasutu kullanmaya kendisi karar verir ve gerekli gordugunde handle denen tutma kulbunu ceker Bu durumda parasut serbest parasutten farkli olarak navlaka denen acilmaya hazir paketi icinde pilotun eline gelir Pilot bu paketi hizli bir sekilde asagiya dogru atarak yedegi acar Bu parasutun devreye girmesi ile asil parasut ucuculugunu kaybeder Yaklasik 5 m sn hizla inmekte olan pilotun yapmasi gereken artik ucmayan parasutu toplamaktir Kask Tam yuz korumali ve tam yuz korumasiz seklinde iki tip kask mevcuttur Genelde kevlardan uretilir Darbelere karsi son derece korumalidir Gps cihazi ile yukseklik hiz konum bilgisi gibi bilgiler saglanacagi gibi belirli bir rota cizilerek hedefe ulasabilmek mumkundur GPS ayrica yarismalarda mutlaka sporcularin kullanmasi gereken bir cihazdir Variometre Variometre termal hava akimlarin ile genellikle mesafe ucuslari yapmak icin kullanilan yuksekligi o anki kaldirici icerisindeki yukselme veya alcalma hizini gosteren cihazdir Ayrica sesli bildirim ile bu yukselme ve alcalmalari pilota bildirir Variometre ve GPS in bir arada bulundugu compact cihazlarda mevcuttur Ruzgar Olcer Ruzgar olcer ruzgarin siddetigini varsa darbe araligini km cinsinden gosteren cukuk fakat onemli bir yamac parasutu malzemesidir Manyetik Pusula Her ne kadar yamac parasutu pilotlari GPS kullanarak yon tayin etseler de manyetik pusulada yanlarinda bulundurmalari gereken bir cihazdir Elektronik cihazlarin bazi durumlarda hatali bilgi verebilme olasiligina karsi manyetik pusula bulundurulur Telsiz Telsiz yamac parasutunde mesafe ucuslarinda egitimlerde kullanilan ve mutlaka olmasi gereken bir cihazdir Havadaki veya yerdeki diger pilotlarla ucus esnasinda telsiz ile iletisim kurulur Lisans Sivil havacilik genel mudurlugunun yayinladigi cok hafif hava araclari yonetmeliginin SHY 6C 11 maddesine gore Motorsuz cok hafif hava araclari icin pilot lisans zorunlulugu yoktur Bu hava araclarinda can guvenligi ve ucus emniyeti ucan kisinin kendi sorumlulugunundadir Bu hava araclarinda ucacak kisilerin genel havacilik kurallarini bilmeleri ve uygulamalari gerekmektedir ResimlerTowing yapan bir yamac parasutcusu Kisin yamac parasutu Yamac parasutculeri Redbull Vertigo Akrobasi Sampiyonasi Inis AlaniAyrica bakinizParasutle Atlama Skydiving ParasutKaynakca Whittall Noel 2002 Paragliding The Complete Guide Airlife Pub ISBN 1 84037 016 5 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Yamac parasutu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir