Yanya Kalesi (Yunanca: Κάστρο Ιωαννίνων, romanize: Kastro İoanninon), Yunanistan'ın Yanya kentinde bulunan bir kaledir. Kale, ilk olarak 11. yüzyılda Bizans döneminde inşa edilmiş olup günümüz kale büyük ölçüde geç Osmanlı döneminde Tepedelenli Ali Paşa yönetimindeki yeniden yapılanmaya dayanmaktadır.
Yanya Kalesi Κάστρο Ιωαννίνων | |
---|---|
Yanya, Yunanistan | |
Kalenin görünümü | |
Koordinatlar | 39°24′6.48″K 20°30′49.68″D / 39.4018000°K 20.5138000°D |
Tip | Kale |
Yapı tarihçesi | |
İnşa | 11. yüzyıl |
İnşa ettiren | Bizans İmparatorluğu |
Malzemeler | Kesme taş |
Tarihçe
Yanya'dan ilk kez Bizans imparatoru II. Basileios'un 1020 tarihli bir fermanında kesin olarak bahsedilmekle birlikte birkaç yüzyıl öncesinden beri var olduğu bilinmektedir. Geleneksel olarak şehrin temeli ve ilk tahkimatı, antik sakinleri için tarihçi Prokopius'un Bizans imparatoru I. Justinianus tarafından yeni, "iyi tahkim edilmiş" bir şehrin inşasını kaydettiği 6. yüzyılda atılmıştır. Ancak bu görüş herhangi bir somut arkeolojik kanıtla desteklenmemektedir. Ayrıca 21. yüzyılın başlarında yapılan kazılarda Helenistik döneme (M.Ö. 4.-3. yüzyıllar) tarihlenen surlar gün ışığına çıkarılmış, bu süreç büyük ölçüde kalenin daha sonra Bizans ve Osmanlı dönemlerinde yeniden inşa edilmesiyle takip edilmiştir. Alanın bilinen antik Epir kentlerinden biri ile özdeşleştirilmesi henüz mümkün olmamıştır. Yunan arkeolog K. Çures, Bizans surlarının ve kuzeydoğu kalesinin 10. yüzyıla tarihlendiğini tespit etti. Güneydoğu kalesi de dahil olmak üzere 11. yüzyılın sonlarında yapılan eklemeler, geleneksel olarak şehrin I. Boemondo'un liderliğindeki Normanlar tarafından kısa süreli işgaline atfedilir.
Bizans İmparatorluğu'nun 1204'teki Dördüncü Haçlı Seferi'nde yıkılmasının ardından kentin tarihi çalkantılı hale geldi. Bizans'ın Yunan halefi Epir devletinin bir parçası oldu, 1319'da Paleologos Hanedanı'nın yönetimi altında yeniden kurulan Bizans İmparatorluğu'nun eline geçti. 1346'da ise Sırp imparatoru Stefan Duşan tarafından ele geçirildi. Floransalı maceracı , şehri 1385'te Sırplardan aldı ve ardından 1411'den 9 Ekim 1430 tarihinde şehrin Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilmesine kadar Kefalonya ve Zante'nin hükümdarları geldi. 1204'ten hemen sonraki yıllarda, şehir surları ve kuzeydoğu kalesi yeniden inşa edilirken, 1367-84'te Toma Prelyuboviç yönetiminde daha fazla yeniden inşa gerçekleştirildi. Bizans surlarının seyri büyük ölçüde mevcut surlarla örtüşmektedir, ancak kulelerin sayısı ve yapısı gibi surlarla ilgili çok az ayrıntı son birkaç on yılda yapılan kazılara kadar biliniyordu.
Şehir, 1430'dan 1913'teki Birinci Balkan Savaşı'nda Yunanistan'ın eline geçene kadar Osmanlı idaresinde kaldı. Osmanlı döneminde şehir büyük bir refaha kavuştu ve Yanya paşası Tepedelenli Ali Paşa'nın yönetimi altında ihtişamının doruğuna ulaştı. Kalenin mevcut şekli büyük ölçüde Ali Paşa'nın döneminde yapılmış olup Ali Paşa'nın 19. yüzyılın başlarında surların geniş kapsamlı bir yeniden inşasına başlaması ve 1815'te tamamlanması nedeniyle, önceki Osmanlı valileri tarafından Bizans surlarında yapılan değişiklik veya onarımlar artık fark edilememektedir. Mümkün olduğunca önceden var olan Bizans surlarını birleştirdi ve önüne yeni bir duvar ekledi. Aralık molozla doldurulmuş veya üzerine topun yerleştirilebileceği geniş teraslı bir yüzey oluşturan kemerli galerilerle donatılmıştı.
Düzen ve mimarisi
Kale, modern şehrin güneydoğu köşesinde, 'ne uzanan kayalık bir burnun üzerinde yer almaktadır. Kale, 'nin Aleksiad metninde kaydedildiği gibi günümüzde Aslan Paşa Camii'nin hakim olduğu kuzeydoğu kalesi ve İç Kale olarak da bilinen çok daha büyük güneydoğu kalesi olmak üzere 11. yüzyılın sonlarında kurulmuş olan iki kalenin hakimiyetindedir.
Kuzeydoğu kalesi
Kuzeydoğu kalesi yaklaşık 6.000 m²'lik bir alanı kaplar ve büyük bir dairesel kulenin iki yanında anıtsal güney kapısı da dahil olmak üzere kısmen Bizans dönemine tarihlenen bir duvarla çevrilidir. Bizans döneminde buraya "Yukarı Kule" (επάνω γουλάς) adı verildi ve yerel valinin ve daha sonra Epir despotlarının ikametgâhıydı. Kale, bir sarayın yanı sıra Aziz Yuhanna'ya adanmış bir kiliseden oluşuyordu.
'un 1611'deki başarısız ayaklanması ve ardından Hristiyan nüfusun surlarla çevrili şehirden sürülmesinin ardından, Aziz Yuhanna Kilisesi yıkıldı ve 1618'de yerine kurucusunun mezarı olan cami, türbe, medrese ve mutfağı içeren Aslan Paşa Camii kompleksi inşa edildi. Kale, kentin Müslüman dini merkezi haline geldi. Günümüzde Aslan Paşa Camii, Yanya Belediye Etnografya Müzesi'ne ev sahipliği yapmaktadır.
Kalenin dışında fakat hemen yakınında muhtemelen medresenin yanında yer alan Türk Kütüphanesi, bir Osmanlı hamamı (hamam) ve Ali Paşa yönetiminin son yıllarında inşa edilen bir süvari kışlası olan bulunmaktadır. Yakınlarda Bizans hamam kompleksi de bulunmaktadır.
- Kale yolu
- Batı geçidi
- İç cadde
-
- Osmanlı hamamı kalıntıları
- kışlaları
- Osmanlı kütüphanesi
- Gümüşçülük müzesi
İç Kale
İç Kale olarak da bilinen güneydoğu kalesi, 30.000m²'lik bir alanı kaplayan eski şehir içinde esasen ayrı bir kale oluşturmaktadır. Geleneksel olarak kuruluşu, kentin 1082 yılında Bohemondo tarafından işgal edilmesine atfedilir ve dönemin ana Bizans kalıntısı olan kalenin merkezindeki büyük dairesel kule, Bohemondo Kulesi olarak bilinir. Ancak burada da son kazılarda Helenistik dönem temelleri gün ışığına çıkarıldı. Edebi kaynaklar, Bizans döneminde kalenin şehrin arhontlarının konutlarının yanı sıra Taksiarhes katedral kilisesi ve Pantokrator kilisesine ev sahipliği yaptığını kaydetmektedir.
Tepedelenli Ali Paşa döneminde İç Kale tamamen yeniden inşa edildi ve ana ikametgâhı haline geldi. 1788'den başlayarak sarayını burada inşa etmiştir. Saray, Avrupalı seyyahlar tarafından anlatılmış ve W. L. Leitch tarafından yapılan ve H. Adlard tarafından oyulan bir baskıda tasvir edilmiştir. Birçok penceresi Pamvotis Gölü'ne mükemmel manzara sunan büyük ve karmaşık, iki katlı bir yapıdır. Saray, 1821-22'de padişahın birlikleri tarafından Ali Paşa'nın devrilmesine neden olan kuşatma sırasında ağır hasar görmüş olmasına rağmen, yıkıldığı 1870 yılına kadar şehrin idari merkezi olarak hizmet vermeye devam etti. Kazılar selamlığın büyük olasılıkla kuzey tarafta, harem ve kadınlar mahallesinin güney tarafta yer aldığını göstermiştir. Hayatta kalan kalıntılar, dairesel Bohemondo Kulesi'nin kalıntıları da dahil olmak üzere çoğunlukla güney kısmına aittir.
1913'te şehrin Yunanistan tarafından ele geçirilmesinden sonra, ana saray kompleksinin bulunduğu alan daha sonra şehrin askerî hastanesinin inşası için kullanıldı ve bu da 1958'de yerini V. Harisis tarafından tasarlanan ve askerî hastane olarak hizmet vermesi amaçlanan yeni binaya bıraktı. bir kraliyet köşkü. 1995'ten beri burası 'ne ev sahipliği yapmaktadır. Müzenin yanında, kalenin en doğu ve en yüksek kısmında, kuzeybatıda Ali Paşa ve eşlerinden birinin demir kafesle örtülü türbesinin bulunduğu Fethiye Camii yer almaktadır. Cami, şehrin Bizans döneminden kalma katedralinin alanını kaplar ve ilk olarak 1430'daki Osmanlı fethinden sonra inşa edilmiştir. 17. yüzyılda daha görkemli bir tarzda yeniden inşa edilen günümüz şekli, 1795 yılında Ali Paşa tarafından yeniden inşa edilmesine dayanmaktadır.
Ali'nin sarayının hayatta kalan ana kısmı, kuzeydeki "Hazine" olarak adlandırılan, kullanımı bilinmeyen kare şeklinde bir yapıdır. Bitişikteki kubbeli alan daha sonra 'in küçük kilisesine dönüştürüldü. Hazine, 1989-90 yıllarında restore edilmiş olup, Osmanlı döneminde bölgenin ünlü olduğu Yanya ve daha geniş bölgesindeki gümüşçülüğün tarihi ve yöntemleri üzerine bir sergiye ev sahipliği yapmaktadır. Hayatta kalan veya kazılan diğer yapılar arasında, kalenin kuzeybatı kesiminde yer alan ve şu anda yemekhane olarak hizmet veren, 19. yüzyılın başlarından kalma mutfaklar, Fethiye Camisi'nin kuzeydoğusunda, bugün eğitim alanı olarak hizmet veren, mutfaklarla arasında hangi amaçla kullanıldığı bilinmeyen yıkık bir binanın yanı sıra Bizans döneminden kalma bir başka büyük dairesel kulenin yıkık tabanı bulunan barut deposu, Hazine'nin kuzeydoğusunda, muhtemelen bir kışla ya da sarayın tanımlanamayan bir kısmı olan, orijinal uzunluğunun yalnızca yarısı kadar ayakta kalan ve şu anda kültür ve sergi alanı olarak hizmet veren iki katlı büyük bir bina ile kuzeyde ise küçük bir hamam kompleksi bulunmaktadır.
- İç Kale'nin ana girişi
- Barut deposu
- Saray mutfakları
- Ali Paşa Sarayı ve Bohemondo Kulesi'nin kalıntıları
- Hazine (sağda) ve Kutsal Paralı Askerler Kilisesi (solda)
- İç Kale'nin Ali Paşa tarafından yeniden inşa edilmesini anlatan kitabe (1815)
Kaynakça
- Anastassiadou, Meropi (2002). "Yanya". The Encyclopedia of Islam, New Edition, Volume XI: W–Z. Leiden and New York: BRILL. ss. 282-283. ISBN .
- Kazhdan, Alexander; Gregory, Timothy E. (1991). "Ioannina". . Oxford University Press. s. 1006. ISBN .
- Papadopoulou, Varvara N. (2014). Μουσεία στο Κάστρο Ιωαννίνων, Παράλληλες Διαδρομές (Yunanca). Kültür Bakanlığı, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yanya Kalesi Yunanca Kastro Iwanninwn romanize Kastro Ioanninon Yunanistan in Yanya kentinde bulunan bir kaledir Kale ilk olarak 11 yuzyilda Bizans doneminde insa edilmis olup gunumuz kale buyuk olcude gec Osmanli doneminde Tepedelenli Ali Pasa yonetimindeki yeniden yapilanmaya dayanmaktadir Yanya Kalesi Kastro IwanninwnYanya YunanistanKalenin gorunumuKoordinatlar39 24 6 48 K 20 30 49 68 D 39 4018000 K 20 5138000 D 39 4018000 20 5138000TipKaleYapi tarihcesiInsa11 yuzyilInsa ettirenBizans ImparatorluguMalzemelerKesme tasTarihceYanya dan ilk kez Bizans imparatoru II Basileios un 1020 tarihli bir fermaninda kesin olarak bahsedilmekle birlikte birkac yuzyil oncesinden beri var oldugu bilinmektedir Geleneksel olarak sehrin temeli ve ilk tahkimati antik sakinleri icin tarihci Prokopius un Bizans imparatoru I Justinianus tarafindan yeni iyi tahkim edilmis bir sehrin insasini kaydettigi 6 yuzyilda atilmistir Ancak bu gorus herhangi bir somut arkeolojik kanitla desteklenmemektedir Ayrica 21 yuzyilin baslarinda yapilan kazilarda Helenistik doneme M O 4 3 yuzyillar tarihlenen surlar gun isigina cikarilmis bu surec buyuk olcude kalenin daha sonra Bizans ve Osmanli donemlerinde yeniden insa edilmesiyle takip edilmistir Alanin bilinen antik Epir kentlerinden biri ile ozdeslestirilmesi henuz mumkun olmamistir Yunan arkeolog K Cures Bizans surlarinin ve kuzeydogu kalesinin 10 yuzyila tarihlendigini tespit etti Guneydogu kalesi de dahil olmak uzere 11 yuzyilin sonlarinda yapilan eklemeler geleneksel olarak sehrin I Boemondo un liderligindeki Normanlar tarafindan kisa sureli isgaline atfedilir Bizans Imparatorlugu nun 1204 teki Dorduncu Hacli Seferi nde yikilmasinin ardindan kentin tarihi calkantili hale geldi Bizans in Yunan halefi Epir devletinin bir parcasi oldu 1319 da Paleologos Hanedani nin yonetimi altinda yeniden kurulan Bizans Imparatorlugu nun eline gecti 1346 da ise Sirp imparatoru Stefan Dusan tarafindan ele gecirildi Floransali maceraci sehri 1385 te Sirplardan aldi ve ardindan 1411 den 9 Ekim 1430 tarihinde sehrin Osmanli Imparatorlugu tarafindan ele gecirilmesine kadar Kefalonya ve Zante nin hukumdarlari geldi 1204 ten hemen sonraki yillarda sehir surlari ve kuzeydogu kalesi yeniden insa edilirken 1367 84 te Toma Prelyubovic yonetiminde daha fazla yeniden insa gerceklestirildi Bizans surlarinin seyri buyuk olcude mevcut surlarla ortusmektedir ancak kulelerin sayisi ve yapisi gibi surlarla ilgili cok az ayrinti son birkac on yilda yapilan kazilara kadar biliniyordu Sehir 1430 dan 1913 teki Birinci Balkan Savasi nda Yunanistan in eline gecene kadar Osmanli idaresinde kaldi Osmanli doneminde sehir buyuk bir refaha kavustu ve Yanya pasasi Tepedelenli Ali Pasa nin yonetimi altinda ihtisaminin doruguna ulasti Kalenin mevcut sekli buyuk olcude Ali Pasa nin doneminde yapilmis olup Ali Pasa nin 19 yuzyilin baslarinda surlarin genis kapsamli bir yeniden insasina baslamasi ve 1815 te tamamlanmasi nedeniyle onceki Osmanli valileri tarafindan Bizans surlarinda yapilan degisiklik veya onarimlar artik fark edilememektedir Mumkun oldugunca onceden var olan Bizans surlarini birlestirdi ve onune yeni bir duvar ekledi Aralik molozla doldurulmus veya uzerine topun yerlestirilebilecegi genis terasli bir yuzey olusturan kemerli galerilerle donatilmisti Duzen ve mimarisiKale modern sehrin guneydogu kosesinde ne uzanan kayalik bir burnun uzerinde yer almaktadir Kale nin Aleksiad metninde kaydedildigi gibi gunumuzde Aslan Pasa Camii nin hakim oldugu kuzeydogu kalesi ve Ic Kale olarak da bilinen cok daha buyuk guneydogu kalesi olmak uzere 11 yuzyilin sonlarinda kurulmus olan iki kalenin hakimiyetindedir Kuzeydogu kalesi Kuzeydogu kalesi yaklasik 6 000 m lik bir alani kaplar ve buyuk bir dairesel kulenin iki yaninda anitsal guney kapisi da dahil olmak uzere kismen Bizans donemine tarihlenen bir duvarla cevrilidir Bizans doneminde buraya Yukari Kule epanw goylas adi verildi ve yerel valinin ve daha sonra Epir despotlarinin ikametgahiydi Kale bir sarayin yani sira Aziz Yuhanna ya adanmis bir kiliseden olusuyordu un 1611 deki basarisiz ayaklanmasi ve ardindan Hristiyan nufusun surlarla cevrili sehirden surulmesinin ardindan Aziz Yuhanna Kilisesi yikildi ve 1618 de yerine kurucusunun mezari olan cami turbe medrese ve mutfagi iceren Aslan Pasa Camii kompleksi insa edildi Kale kentin Musluman dini merkezi haline geldi Gunumuzde Aslan Pasa Camii Yanya Belediye Etnografya Muzesi ne ev sahipligi yapmaktadir Kalenin disinda fakat hemen yakininda muhtemelen medresenin yaninda yer alan Turk Kutuphanesi bir Osmanli hamami hamam ve Ali Pasa yonetiminin son yillarinda insa edilen bir suvari kislasi olan bulunmaktadir Yakinlarda Bizans hamam kompleksi de bulunmaktadir Kale yolu Bati gecidi Ic cadde Aslan Pasa Camii Osmanli hamami kalintilari kislalari Osmanli kutuphanesi Gumusculuk muzesiIc Kale Ic Kale olarak da bilinen guneydogu kalesi 30 000m lik bir alani kaplayan eski sehir icinde esasen ayri bir kale olusturmaktadir Geleneksel olarak kurulusu kentin 1082 yilinda Bohemondo tarafindan isgal edilmesine atfedilir ve donemin ana Bizans kalintisi olan kalenin merkezindeki buyuk dairesel kule Bohemondo Kulesi olarak bilinir Ancak burada da son kazilarda Helenistik donem temelleri gun isigina cikarildi Edebi kaynaklar Bizans doneminde kalenin sehrin arhontlarinin konutlarinin yani sira Taksiarhes katedral kilisesi ve Pantokrator kilisesine ev sahipligi yaptigini kaydetmektedir Tepedelenli Ali Pasa doneminde Ic Kale tamamen yeniden insa edildi ve ana ikametgahi haline geldi 1788 den baslayarak sarayini burada insa etmistir Saray Avrupali seyyahlar tarafindan anlatilmis ve W L Leitch tarafindan yapilan ve H Adlard tarafindan oyulan bir baskida tasvir edilmistir Bircok penceresi Pamvotis Golu ne mukemmel manzara sunan buyuk ve karmasik iki katli bir yapidir Saray 1821 22 de padisahin birlikleri tarafindan Ali Pasa nin devrilmesine neden olan kusatma sirasinda agir hasar gormus olmasina ragmen yikildigi 1870 yilina kadar sehrin idari merkezi olarak hizmet vermeye devam etti Kazilar selamligin buyuk olasilikla kuzey tarafta harem ve kadinlar mahallesinin guney tarafta yer aldigini gostermistir Hayatta kalan kalintilar dairesel Bohemondo Kulesi nin kalintilari da dahil olmak uzere cogunlukla guney kismina aittir Fethiye Camii sol ve sag 1913 te sehrin Yunanistan tarafindan ele gecirilmesinden sonra ana saray kompleksinin bulundugu alan daha sonra sehrin askeri hastanesinin insasi icin kullanildi ve bu da 1958 de yerini V Harisis tarafindan tasarlanan ve askeri hastane olarak hizmet vermesi amaclanan yeni binaya birakti bir kraliyet kosku 1995 ten beri burasi ne ev sahipligi yapmaktadir Muzenin yaninda kalenin en dogu ve en yuksek kisminda kuzeybatida Ali Pasa ve eslerinden birinin demir kafesle ortulu turbesinin bulundugu Fethiye Camii yer almaktadir Cami sehrin Bizans doneminden kalma katedralinin alanini kaplar ve ilk olarak 1430 daki Osmanli fethinden sonra insa edilmistir 17 yuzyilda daha gorkemli bir tarzda yeniden insa edilen gunumuz sekli 1795 yilinda Ali Pasa tarafindan yeniden insa edilmesine dayanmaktadir Ali nin sarayinin hayatta kalan ana kismi kuzeydeki Hazine olarak adlandirilan kullanimi bilinmeyen kare seklinde bir yapidir Bitisikteki kubbeli alan daha sonra in kucuk kilisesine donusturuldu Hazine 1989 90 yillarinda restore edilmis olup Osmanli doneminde bolgenin unlu oldugu Yanya ve daha genis bolgesindeki gumusculugun tarihi ve yontemleri uzerine bir sergiye ev sahipligi yapmaktadir Hayatta kalan veya kazilan diger yapilar arasinda kalenin kuzeybati kesiminde yer alan ve su anda yemekhane olarak hizmet veren 19 yuzyilin baslarindan kalma mutfaklar Fethiye Camisi nin kuzeydogusunda bugun egitim alani olarak hizmet veren mutfaklarla arasinda hangi amacla kullanildigi bilinmeyen yikik bir binanin yani sira Bizans doneminden kalma bir baska buyuk dairesel kulenin yikik tabani bulunan barut deposu Hazine nin kuzeydogusunda muhtemelen bir kisla ya da sarayin tanimlanamayan bir kismi olan orijinal uzunlugunun yalnizca yarisi kadar ayakta kalan ve su anda kultur ve sergi alani olarak hizmet veren iki katli buyuk bir bina ile kuzeyde ise kucuk bir hamam kompleksi bulunmaktadir Ic Kale nin ana girisi Barut deposu Saray mutfaklari Ali Pasa Sarayi ve Bohemondo Kulesi nin kalintilari Hazine sagda ve Kutsal Parali Askerler Kilisesi solda Ic Kale nin Ali Pasa tarafindan yeniden insa edilmesini anlatan kitabe 1815 KaynakcaWikimedia Commons ta Yanya Kalesi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Anastassiadou Meropi 2002 Yanya The Encyclopedia of Islam New Edition Volume XI W Z Leiden and New York BRILL ss 282 283 ISBN 90 04 12756 9 Kazhdan Alexander Gregory Timothy E 1991 Ioannina Oxford University Press s 1006 ISBN 978 0 19 504652 6 Papadopoulou Varvara N 2014 Moyseia sto Kastro Iwanninwn Parallhles Diadromes Yunanca Kultur Bakanligi