Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yasama bağışıklığı, parlamento üyelerinin görevlerini daha iyi bir biçimde ve serbestçe yerine getirebilmeleri için tanınan ayrıcalıklardır. Yasama sorumsuzluğu ve yasama dokunulmazlığı olmak üzere ikiye ayrılır.
Dokunulmazlık
Yasama dokunulmazlığı, parlamento üyeleri hakkında, suç işlediklerinden bahisle, parlamentonun izni olmadan, gözaltına alma, tutuklama gibi bazı cezai takibat işlemlerinde bulunulamamasıdır. Amacı, parlamenterlerin keyfi kovuşturma ve cezaya maruz kalmasını önlemektir. Günümüzde her ülke anayasası konuyla ilgili farklı bir sistemi benimsemiş olmakla birlikte, çoğunluğu yasama dokunulmazlığına yer vermiştir. Bunun istisnası, Hollanda ve Yeni Zelanda'dır. Yasama dokunulmazlığının amacı parlamento üyelerinin, parlamento çalışmalarına istedikleri her zaman katılmalarını sağlamaktır.
- Yasama dokunulmazlığı nispîdir.
- Yasama dokunulmazlığı sürekli değil, geçicidir. Yani sadece parlamento üyeliği sıfatı boyunca devam eder.
- Yasama dokunulmazlığı, parlamento kararıyla kaldırılabilir.
Kökeni
Yasama dokunulmazlığı, Fransız kökenlidir. Fransız İhtilali'nden sonra toplanan Kurucu Meclis, 26-27 Haziran 1790 tarihli bir Kararname ile Meclis üyelerinin, Meclisin kararı olmaksızın ve suçüstü hâli hariç, tutuklanamayacağını öngörmüştür.
Anglo Sakson Hukuk Sistemi'nde Yasama Dokunulmazlığı
Bu hukuk sistemine tabii ülkelerde yasama dokunulmazlığı sadece hukuki alandadır, cezai alanda bir ayrıcalığa yer verilmemiştir. Bu ülkelerde yasama dokunulmazlığı mutlaktır ve istisnaları yoktur. Parlamento kararıyla, bir parlamento üyesinin dokunulmazlığı kaldırılamaz. Bu ülkelerde yasama dokunulmazlığı pek de işlevsel değildir. Çünkü kimse borçlarından dolayı tutuklanmamaktadır.
Kıta Avrupası Hukuk Sistemi'nde Yasama Dokunulmazlığı
Bu hukuk sistemine tabii ülkelerde yasama dokunulmazlığı cezai alandadır, hukuki alanda bir ayrıcalığa yer verilmemiştir. Bu ülkelerde yasama dokunulmazlığının istisnaları vardır. Örneğin, suçüstü hallerde parlamento üyesi hakkında derhal cezai müeyyidelere başvurulabilir, herhangi bir parlamento kararına ihtiyaç yoktur. Mutlak değildir. Örneğin bazı ülkelerde parlamento üyesi tanık olarak dinlenebilir ve hakkında soruşturma açılabilir.
Sorumsuzluk
Parlamento üyelerinin görevlerini yerine getirirken açıkladıkları düşüncelerinden, sözlerinden ve verdikleri oylardan dolayı hukuki ya da cezai takibata uğramamalarını ifade eder. Oy, söz veya düşünce açıklaması dışında kalan fiiller, yasama sorumsuzluğu kapsamında değillerdir. Yasama sorumsuzluğu süreklidir, kaldırılamaz. Yani bir parlâmento üyesinin görevi dolsa bile, yasama sorumsuzluğundan yararlanır. Bu sorumsuzluk sayesinde, parlamento üyeleri düşüncelerini serbestçe açıklayabilecek, hiçbir şeyden çekinmeyeceklerdir. Yasama sorumsuzluğu, parlamento üyesini hem cezai, hem de hukuki müeyyidelere karşı korur.
Kaynakça
- ^ Kemal Gözler, Anayasa Hukukuna Giriş, Ekin Kitabevi Yay., s.244,
- ^ Ergun Özbudun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yay., s.279,
- ^ Zehra Odyakmaz, Ümit Kaymak, İsmail Ercan, Anayasa Hukuku, İkinci Sayfa Yay., s.120,
- ^ Yasama Dokunulmazlığının Sınırı 3 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Levent Gönenç, Yaşayan Anayasa. Erişim tarihi: 16.7.2008.
- ^ Yasama Dokunulmazlığı 18 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Kemal Gözler Erişim tarihi: 16.7.2008
- ^ a b . 18 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2008.
- ^ LAFERRİÈRE, Julien (1947), Manuel de droit constitutionnel (Paris: Editions Domat-Montchrestien, İkinci Baskı).
- ^ "Kemal Gözler, "Yasama Dokunulmazlığı: Bir Karşılaştırmalı Anayasa Hukuku İncelemesi", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 56, No 3, Temmuz-Eylül 2001, s.71-101. (www.anayasa.gen.tr/dokunulmazlik)". Temmuz-Eylül 2011.
- ^ Kemal Gözler, a.g.e., s.242,
- ^ Ergun Özbudun, a.g.e., s.277,
- ^ Zehra Odyakmaz, Ümit Kaymak, İsmail Ercan, a.g.e., s.119,
- ^ 1982 Anayasası'na Göre Yasama Sorumsuzluğu ve Yasama Dokunulmazlığı 3 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Levent Gönenç, Ozan Ergül, Erişim tarihi: 17.7.2008
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yasama bagisikligi parlamento uyelerinin gorevlerini daha iyi bir bicimde ve serbestce yerine getirebilmeleri icin taninan ayricaliklardir Yasama sorumsuzlugu ve yasama dokunulmazligi olmak uzere ikiye ayrilir DokunulmazlikYasama dokunulmazligi parlamento uyeleri hakkinda suc islediklerinden bahisle parlamentonun izni olmadan gozaltina alma tutuklama gibi bazi cezai takibat islemlerinde bulunulamamasidir Amaci parlamenterlerin keyfi kovusturma ve cezaya maruz kalmasini onlemektir Gunumuzde her ulke anayasasi konuyla ilgili farkli bir sistemi benimsemis olmakla birlikte cogunlugu yasama dokunulmazligina yer vermistir Bunun istisnasi Hollanda ve Yeni Zelanda dir Yasama dokunulmazliginin amaci parlamento uyelerinin parlamento calismalarina istedikleri her zaman katilmalarini saglamaktir Yasama dokunulmazligi nispidir Yasama dokunulmazligi surekli degil gecicidir Yani sadece parlamento uyeligi sifati boyunca devam eder Yasama dokunulmazligi parlamento karariyla kaldirilabilir Kokeni Yasama dokunulmazligi Fransiz kokenlidir Fransiz Ihtilali nden sonra toplanan Kurucu Meclis 26 27 Haziran 1790 tarihli bir Kararname ile Meclis uyelerinin Meclisin karari olmaksizin ve sucustu hali haric tutuklanamayacagini ongormustur Anglo Sakson Hukuk Sistemi nde Yasama Dokunulmazligi Bu hukuk sistemine tabii ulkelerde yasama dokunulmazligi sadece hukuki alandadir cezai alanda bir ayricaliga yer verilmemistir Bu ulkelerde yasama dokunulmazligi mutlaktir ve istisnalari yoktur Parlamento karariyla bir parlamento uyesinin dokunulmazligi kaldirilamaz Bu ulkelerde yasama dokunulmazligi pek de islevsel degildir Cunku kimse borclarindan dolayi tutuklanmamaktadir Kita Avrupasi Hukuk Sistemi nde Yasama Dokunulmazligi Bu hukuk sistemine tabii ulkelerde yasama dokunulmazligi cezai alandadir hukuki alanda bir ayricaliga yer verilmemistir Bu ulkelerde yasama dokunulmazliginin istisnalari vardir Ornegin sucustu hallerde parlamento uyesi hakkinda derhal cezai mueyyidelere basvurulabilir herhangi bir parlamento kararina ihtiyac yoktur Mutlak degildir Ornegin bazi ulkelerde parlamento uyesi tanik olarak dinlenebilir ve hakkinda sorusturma acilabilir SorumsuzlukParlamento uyelerinin gorevlerini yerine getirirken acikladiklari dusuncelerinden sozlerinden ve verdikleri oylardan dolayi hukuki ya da cezai takibata ugramamalarini ifade eder Oy soz veya dusunce aciklamasi disinda kalan fiiller yasama sorumsuzlugu kapsaminda degillerdir Yasama sorumsuzlugu sureklidir kaldirilamaz Yani bir parlamento uyesinin gorevi dolsa bile yasama sorumsuzlugundan yararlanir Bu sorumsuzluk sayesinde parlamento uyeleri dusuncelerini serbestce aciklayabilecek hicbir seyden cekinmeyeceklerdir Yasama sorumsuzlugu parlamento uyesini hem cezai hem de hukuki mueyyidelere karsi korur Kaynakca Kemal Gozler Anayasa Hukukuna Giris Ekin Kitabevi Yay s 244 ISBN 975 7338 75 3 Ergun Ozbudun Turk Anayasa Hukuku Yetkin Yay s 279 ISBN 975 464 000 9 Zehra Odyakmaz Umit Kaymak Ismail Ercan Anayasa Hukuku Ikinci Sayfa Yay s 120 ISBN 9944 322 39 3 Yasama Dokunulmazliginin Siniri 3 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Levent Gonenc Yasayan Anayasa Erisim tarihi 16 7 2008 Yasama Dokunulmazligi 18 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kemal Gozler Erisim tarihi 16 7 2008 a b 18 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2008 LAFERRIERE Julien 1947 Manuel de droit constitutionnel Paris Editions Domat Montchrestien Ikinci Baski Kemal Gozler Yasama Dokunulmazligi Bir Karsilastirmali Anayasa Hukuku Incelemesi Ankara Universitesi Siyasal Bilgiler Fakultesi Dergisi Cilt 56 No 3 Temmuz Eylul 2001 s 71 101 www anayasa gen tr dokunulmazlik Temmuz Eylul 2011 Kemal Gozler a g e s 242 ISBN 975 7338 75 3 Ergun Ozbudun a g e s 277 ISBN 975 464 000 9 Zehra Odyakmaz Umit Kaymak Ismail Ercan a g e s 119 ISBN 9944 322 39 3 1982 Anayasasi na Gore Yasama Sorumsuzlugu ve Yasama Dokunulmazligi 3 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Levent Gonenc Ozan Ergul Erisim tarihi 17 7 2008