Yay (İngilizce; spring, Almanca; Feder), bir kuvvetin etkisi altında kaldığı zaman özelliğine sahip imal edilen, bu şekil değiştirme esnasında enerji (şekil değiştirme enerjisi) depolayabilen, kendisine etki eden kuvvetin etkisi kalktığı zaman eski şeklini kısmen veya tamamen alabilen ve bu sırada depolamış olduğu enerjinin bir kısmını geri verebilen, makine elemanıdır.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlrTDJRMUwxTndjbWx1WjNOZk1EQTVMbXB3Wnk4eU1qQndlQzFUY0hKcGJtZHpYekF3T1M1cWNHYz0uanBn.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh5THpKbEwwMXZiblJ5WlY5VWNtbGlZWFZrWldGMVgwSmxjMkZ1WTI5dVh6QXhMbXB3Wnk4eU1qQndlQzFOYjI1MGNtVmZWSEpwWW1GMVpHVmhkVjlDWlhOaGJtTnZibDh3TVM1cWNHYz0uanBn.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTltTDJaakwxSnBibWRtWldSbGNpNXpkbWN2TWpJd2NIZ3RVbWx1WjJabFpHVnlMbk4yWnk1d2JtYz0ucG5n.png)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlsTDJWbUwxUmxiR3hsY21abFpHVnlMbk4yWnk4eU1qQndlQzFVWld4c1pYSm1aV1JsY2k1emRtY3VjRzVuLnBuZw==.png)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh5THpKbUx6RXpMVEEwTFRBMUxWTnJiMlJoWDAxMWMyVjFiVjlOYkdGa0pVTXpKVUV4WDBKdmJHVnpiR0YyWDJKNVgxSmhiR1pTTFRBd09TNXFjR2N2TWpJd2NIZ3RNVE10TURRdE1EVXRVMnR2WkdGZlRYVnpaWFZ0WDAxc1lXUWxRek1sUVRGZlFtOXNaWE5zWVhaZllubGZVbUZzWmxJdE1EQTVMbXB3Wnc9PS5qcGc=.jpg)
Yaylarda geri çağırıcı kuvvet
Yaylarının uzatılması ya da sıkıştırılması halinde, uygulanan kuvvete zıt yönde geri çağırıcı kuvvet vardır. Bu kuvvet, (Hooke kanunu) ile açıklanmıştır.
Çeşitleri
Yaylar çeşitli özelliklerine göre sınıflandırılabilirler.
Şekline göre
Yaylar dış şekillerine göre ve kullanılan malzemenin kesitine göre sınıflandırılabilirler. Dış şekillerine göre;
- (Bilezik yaylar)
- (Disk yaylar)
- (Helisel yaylar)
- Helisel silindirik yaylar
- (Helisel konik yaylar)
- (Kangal yaylar)
- (Silindirik yaylar)
- (Spiral yaylar)
- (Yaprak yaylar)
Malzeme kesitine göre;
- Dairesel kesitli yaylar
- Dikdörtgen kesitli yaylar
Zorlanma şekillerine göre
Yaylar zorlanma şekillerine göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılırlar;
- Burulmaya zorlanan yaylar
- Helisel yaylar (kangal yaylar hariç)
- Silindirik yaylar (blok yaylar hariç)
- Çekme ve basmaya zorlanan yaylar
- Bilezik yaylar
- Blok yaylar
Kuvvetin uygulama şekline göre
Üzerlerine etki eden kuvvetin uygulama şekline göre ikiye ayrılırlar.
Dinamometrelerde kullanılabiliyor. Okullarda en çok kullanılan yaylar Helisel Yaylardır.
Malzeme esasına göre
Kauçuk, mantar, çeşitli sıvılar ve hava
Kullanım alanları
Yaylar yük altında, elastik şekil değiştirme özellikleri dolayısıyla enerji depolaya bildiklerinden makine çeşitli maksatlarla kullanılırlar.
- Saat mekanizmalarında, ve , vs. enerji depolama elemanı olarak,
- İçten yanmalı motorların valfleriyle kam mili arasındaki irtibatı sağlamak, kavramalar ve frenlerde kuvvet ve hareket kontrol elemanı olarak,
- Raylı taşıtların tamponları, kara taşıtlarının aks-şasi bağlantıları ve gibi darbeli ve (titreşimli) yerlerde darbe ve titreşim sönümleme elemanı olarak,
- Vibratörler, ve elekler gibi titreşimin istendiği yerlerde titreşim elemanı olarak,
- (Dinamometre) ve yaylı terazi gibi kuvvet ölçme elemanı olarak kullanılırlar.
Wikimedia Commons'ta Yay (makine elemanı) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar