Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yelkovan kuşu (Puffinus), Fırtına kuşları (Procellariiformes) takımından martı iriliğinde bir okyanus kuşu. Birçok türü vardır. Hepsi de iyi yüzücü ve çoğu dalıcıdır.
| Yelkovan kuşu | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Puffinus griseus | ||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
| Sinonimler | ||||||||||||
|
Özellikler
Boyları 30–63 cm uzunluğundadır. Perde ayaklı göçmen kuşlardır. Sivri ve uzun kanatlarıyla uzun mesâfeler kat ederler. Çoğunun sırtı gri, siyah, kahverengi ve karın altları beyazdır. Tamamen siyah olan türler de vardır. Tüyleri sık ve su geçirmez özelliktedir. Uzun ve ucu çengelli gagaları boynuzsu plaklarla örtülüdür. 15 yıl kadar yaşarlar. Burun delikleri tüp şeklinde ayrık iki boru hâlinde dışarı açılır.
Beslenme
Yelkovan kuşları uçarken su yüzeyine yakın uçar ve yüzeyde bulabildikleri küçük balıklar, deniz kabukluları, yengeç, salyangoz ve atıklarla beslenirler.
Davranış
Yalnız üreme dönemleri karaya çıkarlar. Kuluçka zamanı haricinde okyanuslarda yaşarlar. Fırtına kuşları gibi midelerinden yağlı ağır kokulu bir madde salgılarlar. Bazıları bunu yavrularını beslemede, bir kısmı ise düşmanlarına karşı kendilerini korumada kullanırlar. Tehlike anında bu sıvıyı burun deliklerinden dışarı fışkırtırlar. Çok uzaklara göç eden mükemmel uçuculardır. Koloniler halinde açık adalarda ürerler. Kullanılmayan tavşan yuvalarını veya kendi açtıkları çukurları yuva olarak kullanırlar. Tek ve beyaz bir yumurta yumurtlarlar. Özellikle Avustralya adalarında büyük koloniler meydana getirirler. Tek eşlidirler. Erkek ve dişi sırayla kuluçkaya yatar. 50 gün içinde yumurta açılır. Yavru 12-14 hafta anne ve baba tarafından yuvada beslenir. Sonra yalnızlığa terk edilir. Yürüyemeyecek kadar irileşen yavru bir hafta zarfında zayıflayarak yuvadan ayrılır. Anne ve babasının uçtuğu yöne doğru uçmaya başlar. 3-4 yıl sonra içgüdüsü ile doğduğu yere döner. Yelkovan kuşlarının yön bulma kabiliyetleri güçlüdür. Uçsuz bucaksız okyanuslar üzerinden uçarak yuvalarını şaşırmadan bulurlar. Bu kuşlar her yerde yaşayabilirler.
Yayılış
Yelkovan kuşu, Akdeniz ülkelerinde ve Türkiye'de de bulunur. Örneğin İstanbul Boğazı'nda suyun az üzerinde sürüler halinde Karadeniz'den Marmara'ya veya Marmara'dan Karadeniz'e hızla uçarlar. Türkiye'de bulunan türü sarıgagalı yelkovandır (Puffinus kuhlii).
Deney için alınan iki yelkovan kuşundan biri Venedik'te (İtalya'da), diğeri Boston'da (ABD'de) serbest bırakıldı. İlki, 1300 km'lik yolu iki haftada aşarak yuvasına ulaştı. İkincisi ise 500 km'yi 12,5 günde alarak yuvasını buldu. Yelkovan kuşları göçmen kuşlardır. Kuluçka zamanı haricinde daima denizde yaşarlar.
Türler
Kültür
Yelkovan kuşu, Orhan Veli Kanık'ın "Gün Olur" şiirinde aşağıdaki dizelerde geçer:
Gün olur, alır başımı giderim,
Denizden yeni çıkmış ağların kokusunda
Şu ada senin, bu ada benim,
Yelkovan kuşlarının peşi sıra.
Mor ve Ötesi adlı Türk rock grubunun Güneşi Beklerken albümündeki "Mermiler" şarkısında geçer:
...Şimdi aramız dağlar
Yelkovan kuşları
Uzun yolculuk var...
Kitap
- Hayvanlar Ansiklopedisi. Parıltı Yayıncılık. 2013. ss. 331-332. ISBN .
Kaynakça
Dış bağlantılar
 Wikimedia Commons'ta Yelkovan kuşu ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. |
 Wikispecies'te Yelkovan kuşu ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yelkovan kusu Puffinus Firtina kuslari Procellariiformes takimindan marti iriliginde bir okyanus kusu Bircok turu vardir Hepsi de iyi yuzucu ve cogu dalicidir Yelkovan kusuPuffinus griseusBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif AvesTakim Procellariiformes Tupburunlu kuslar Familya Procellariidae Yelkovangiller Cins Puffinus Brisson 1760TurlerMetne bakiniz SinonimlerArdenna Reichenbach 1853 Thyellodroma Stejneger1888 Hemipuffinus 1913 Neonectris Mathews 1913Yelkovan kusuYelkovan kusuPuffinus yelkouanOzelliklerBoylari 30 63 cm uzunlugundadir Perde ayakli gocmen kuslardir Sivri ve uzun kanatlariyla uzun mesafeler kat ederler Cogunun sirti gri siyah kahverengi ve karin altlari beyazdir Tamamen siyah olan turler de vardir Tuyleri sik ve su gecirmez ozelliktedir Uzun ve ucu cengelli gagalari boynuzsu plaklarla ortuludur 15 yil kadar yasarlar Burun delikleri tup seklinde ayrik iki boru halinde disari acilir Beslenme Yelkovan kuslari ucarken su yuzeyine yakin ucar ve yuzeyde bulabildikleri kucuk baliklar deniz kabuklulari yengec salyangoz ve atiklarla beslenirler DavranisYalniz ureme donemleri karaya cikarlar Kulucka zamani haricinde okyanuslarda yasarlar Firtina kuslari gibi midelerinden yagli agir kokulu bir madde salgilarlar Bazilari bunu yavrularini beslemede bir kismi ise dusmanlarina karsi kendilerini korumada kullanirlar Tehlike aninda bu siviyi burun deliklerinden disari fiskirtirlar Cok uzaklara goc eden mukemmel ucuculardir Koloniler halinde acik adalarda urerler Kullanilmayan tavsan yuvalarini veya kendi actiklari cukurlari yuva olarak kullanirlar Tek ve beyaz bir yumurta yumurtlarlar Ozellikle Avustralya adalarinda buyuk koloniler meydana getirirler Tek eslidirler Erkek ve disi sirayla kuluckaya yatar 50 gun icinde yumurta acilir Yavru 12 14 hafta anne ve baba tarafindan yuvada beslenir Sonra yalnizliga terk edilir Yuruyemeyecek kadar irilesen yavru bir hafta zarfinda zayiflayarak yuvadan ayrilir Anne ve babasinin uctugu yone dogru ucmaya baslar 3 4 yil sonra icgudusu ile dogdugu yere doner Yelkovan kuslarinin yon bulma kabiliyetleri gucludur Ucsuz bucaksiz okyanuslar uzerinden ucarak yuvalarini sasirmadan bulurlar Bu kuslar her yerde yasayabilirler YayilisYelkovan kusu Akdeniz ulkelerinde ve Turkiye de de bulunur Ornegin Istanbul Bogazi nda suyun az uzerinde suruler halinde Karadeniz den Marmara ya veya Marmara dan Karadeniz e hizla ucarlar Turkiye de bulunan turu sarigagali yelkovandir Puffinus kuhlii Deney icin alinan iki yelkovan kusundan biri Venedik te Italya da digeri Boston da ABD de serbest birakildi Ilki 1300 km lik yolu iki haftada asarak yuvasina ulasti Ikincisi ise 500 km yi 12 5 gunde alarak yuvasini buldu Yelkovan kuslari gocmen kuslardir Kulucka zamani haricinde daima denizde yasarlar TurlerPuffinus yelkouanKulturYelkovan kusu Orhan Veli Kanik in Gun Olur siirinde asagidaki dizelerde gecer Gun olur alir basimi giderim Denizden yeni cikmis aglarin kokusunda Su ada senin bu ada benim Yelkovan kuslarinin pesi sira Mor ve Otesi adli Turk rock grubunun Gunesi Beklerken albumundeki Mermiler sarkisinda gecer Simdi aramiz daglar Yelkovan kuslari Uzun yolculuk var KitapHayvanlar Ansiklopedisi Parilti Yayincilik 2013 ss 331 332 ISBN 978 605 100 090 9 KaynakcaDis baglantilarWikimedia Commons ta Yelkovan kusu ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Wikispecies te Yelkovan kusu ile ilgili detayli taksonomi bilgileri bulunur