Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yen-Men Kalesi Kuşatması, Çin-Sui Hanedanı Yang-ti'nin bugün Taiyuan adıyla bilinen şehrin kalesinde Doğu Göktürk Kağanlığı ordusu tarafından 615'te kuşatılması olayıdır. Kuşatma sonrasında, Sui Hanedanlığı'nın ülke içerisindeki otoritesi iyice zayıflamış ve Sui Hanedanlığı yıkılmıştır.
| Yen-Men Kalesi Kuşatması | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Günümüzde Taiyuan şehri | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
| Sui Hanedanlığı |  Doğu Göktürk Kağanlığı | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| İmparator Yang-ti | Şipi Kağan | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| Bilinmiyor | 20.000 atlı | ||||||||
Kuşatma nedeni
İmparator Yang-ti ve oğlu veliaht prens Yang Çien, kışlık imparatorluk sarayında konaklamak için Şansi'ye hareket etme düşüncesindeydi. Bu gezi sırasında imparator, kendi sarayında bir müddet konakladıktan sonra; Çin Seddi'ni geçerek kuzeydeki hudut topraklarını ziyaret etmeye karar verdi. Türk kağanının Çinli bir prensesle evli olup, Türklerle Sui'nin barış dönemi içerisinde olmasına rağmen, Yang-ti'nin Serbi Kağan'ın gücünden çekinmesi ve onu ortadan kaldırmak için planlar yapması iki devletin arasını açtı. Çin imparatoru, İçkin Şad'a kağanlık ve Çin prensesi teklif edip onu Doğu Göktürklerin güney kısmına yerleştirmek istemişti. Ancak İçkin Şad, Çin'in bu teklifini kabul etmedi. Durumdan haberdar olan Serbi, Çin tarafından öldürülen Soğd kökenli devlet adamı ve kafilesinin de öcünü almak için Çin'e savaş açtı. Hükümdarın savaş kararı, Çin kökenli kağatun İçing tarafından kısa zamanda Çin imparatoruna ulaştırıldı.
Kuşatma
Çin ile ilişkilerde, Göktürk yönetiminin danışmanlığını yağan Soğdların öldürülmesi ve sonrasında alınan savaş kararını duyan Sui Hanedanı, Göktürklere "Soğdlar size isyan etmek için bizden yardım istemişti. Onları bu yüzden öldürdük." şeklinde bir mektup gönderdi. Ancak bu mektuba inanmayan Serbi, 100.000 kadar atlı süvari ile Yang-ti'yi izlemeye başladı. Bunun üzerine imparator, Yen-Men Kalesi'ne kadar çekildi. Zor durumda kalan imparatora bütün çağrılarına rağmen diğer eyaletlerin hiçbirinden yardım gitmedi. Göktürkler, önce Yen-Men'e kadar olan tüm Çin koruganlarını işgal edip; 615'te, imparatorun sığındığı kalenin 41 kale burcundan 39'unu ele geçirdiler. Pei Çü adlı Çinli devlet adamının tavsiyesi üzerine kağanın Çin asıllı eşi İçing, Göktürklerin kuzeyinde Töles boylarının isyan ettiğini söyleyerek, Serbi'nin kuşatmayı kaldırarak geri dönmesini sağladı.
Çin yıllıklarına göre, imparator kuşatma sırasında durmaksızın ağlamıştı. İmparator öldürülmese de, Çin'in bölgedeki psikolojik üstünlüğünü kaybetmesi; Sui Hanedanlığı iç işlerinin iyice bozulmasına neden olmuştu.
Sonuçları
Kuşatma, Sui-Çin kökenli Göktürk kağatunu İçing'in, Serbi Kağan'ı kuşatmayı kaldırması konusunda ikna etmesiyle sonuçlansa da; kuşatma sırasında Çin imparatorunun düştüğü durum, ülkedeki otoritesinin tamamen ortadan kalkmasına neden olmuştur. Sui Hanedanlığı, bu olaydan sonra yalnızca iki yıl daha yaşayabilmiş; 617'de yıkılarak yerini Tang Hanedanlığı'na bırakmıştır.
Kuşatma sonucunda,
- Doğu Göktürk Kağanlığı, Çin'e karşı psikolojik üstünlüğü ele geçirmiş,
- Çin topraklarına yapılan akınlarla ülke ekonomisi gelişmiş,
- Doğu Göktürkler, Çin umumi valilerinden Li Yüan'ı himayelerine alıp destekleyerek, Sui Hanedanlığı'nı yıkmak için faaliyetlerini sıklaştırmış,
- 617'de Liang Şitu, Doğu Göktürkler tarafından "Çin Kağanı" ilan edilmiş,
- Tüm bu olayların ardından, 2 yıl içerisinde Sui Hanedanlığı yıkılmıştır.
Ayrıca, bu kuşatma sonucunda Sui bürokrasisinin bozulmaya başladığı anlaşılmıştır. Çin İmparatoru, bu durumu kuşatma sırasında şu sözlerle dile getirmiştir: "Eğer büyük diplomat Çang Sun-Şeng sağ olsaydı, Göktürkler buraya gelemezdi."
Kaynakça
- ^ Osman Karatay, Göktürk Çağı Türk Nüfusu Üzerine Düşünceler, s. 16.
- ^ The Chinese Social and Political Science Review, 18. cilt, s. 401.
- ^ Hasan Celâl Güzel, Ali Birinci (2002), Genel Türk tarihi, 1. cilt, Yeni Türkiye, s. 64.
- ^ a b c Son of Heaven, The Downfall of The Sui Dynasty, s. 15.
- ^ a b c Sarı, İbrahim (2013), Türk'ün Savaşları: Türklerin İslam Dünyasındaki Liderliği ve Savaşları, s.514.
- ^ a b c d Türkler Ansiklopedisi, Göktürk Kağanlığı (Prof. Dr. Ahmet Taşağıl), C. II, İlk Çağ, s. 24 ve s. 93.
- ^ a b Atsız, Nihal (2015), Tarih Kültür ve Kahramanlar, Türk Tarihinde Yabancı Kanlıların İhanet Serisi 4 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Ötüken.
- ^ Tarih Boyunca Türklerde İnsanı̂ Değerler ve İnsan Hakları, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı, 1993, s. 135.
- ^ Taşağıl, Ahmet (1999), Gök-Türkler, TTK, s. 9.
- ^ Halacoğlu, Yücel (2001), Göktürk Devleti'nin Kuruluşunun 1450. Yıl Dönümü, Yeni Avrasya Yayınları, s. 47.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yen Men Kalesi Kusatmasi Cin Sui Hanedani Yang ti nin bugun Taiyuan adiyla bilinen sehrin kalesinde Dogu Gokturk Kaganligi ordusu tarafindan 615 te kusatilmasi olayidir Kusatma sonrasinda Sui Hanedanligi nin ulke icerisindeki otoritesi iyice zayiflamis ve Sui Hanedanligi yikilmistir Yen Men Kalesi KusatmasiGunumuzde Taiyuan sehriTarih11 Eylul 615BolgeTaiyuan Orta AsyaSebepSui nin Gokturklerin ic islerine karismasiSonucGokturk zaferi Gokturklerin siyasi ustunlugu ele gecirmesi Sui Hanedani nin guc kaybetmesi ve nihayetinde 2 yil icerisinde yikilmasiTaraflarSui HanedanligiDogu Gokturk KaganligiKomutanlar ve liderlerImparator Yang tiSipi KaganGuclerBilinmiyor20 000 atliKusatma nedeniImparator Yang ti ve oglu veliaht prens Yang Cien kislik imparatorluk sarayinda konaklamak icin Sansi ye hareket etme dusuncesindeydi Bu gezi sirasinda imparator kendi sarayinda bir muddet konakladiktan sonra Cin Seddi ni gecerek kuzeydeki hudut topraklarini ziyaret etmeye karar verdi Turk kaganinin Cinli bir prensesle evli olup Turklerle Sui nin baris donemi icerisinde olmasina ragmen Yang ti nin Serbi Kagan in gucunden cekinmesi ve onu ortadan kaldirmak icin planlar yapmasi iki devletin arasini acti Cin imparatoru Ickin Sad a kaganlik ve Cin prensesi teklif edip onu Dogu Gokturklerin guney kismina yerlestirmek istemisti Ancak Ickin Sad Cin in bu teklifini kabul etmedi Durumdan haberdar olan Serbi Cin tarafindan oldurulen Sogd kokenli devlet adami ve kafilesinin de ocunu almak icin Cin e savas acti Hukumdarin savas karari Cin kokenli kagatun Icing tarafindan kisa zamanda Cin imparatoruna ulastirildi KusatmaCin ile iliskilerde Gokturk yonetiminin danismanligini yagan Sogdlarin oldurulmesi ve sonrasinda alinan savas kararini duyan Sui Hanedani Gokturklere Sogdlar size isyan etmek icin bizden yardim istemisti Onlari bu yuzden oldurduk seklinde bir mektup gonderdi Ancak bu mektuba inanmayan Serbi 100 000 kadar atli suvari ile Yang ti yi izlemeye basladi Bunun uzerine imparator Yen Men Kalesi ne kadar cekildi Zor durumda kalan imparatora butun cagrilarina ragmen diger eyaletlerin hicbirinden yardim gitmedi Gokturkler once Yen Men e kadar olan tum Cin koruganlarini isgal edip 615 te imparatorun sigindigi kalenin 41 kale burcundan 39 unu ele gecirdiler Pei Cu adli Cinli devlet adaminin tavsiyesi uzerine kaganin Cin asilli esi Icing Gokturklerin kuzeyinde Toles boylarinin isyan ettigini soyleyerek Serbi nin kusatmayi kaldirarak geri donmesini sagladi Cin yilliklarina gore imparator kusatma sirasinda durmaksizin aglamisti Imparator oldurulmese de Cin in bolgedeki psikolojik ustunlugunu kaybetmesi Sui Hanedanligi ic islerinin iyice bozulmasina neden olmustu SonuclariKusatma Sui Cin kokenli Gokturk kagatunu Icing in Serbi Kagan i kusatmayi kaldirmasi konusunda ikna etmesiyle sonuclansa da kusatma sirasinda Cin imparatorunun dustugu durum ulkedeki otoritesinin tamamen ortadan kalkmasina neden olmustur Sui Hanedanligi bu olaydan sonra yalnizca iki yil daha yasayabilmis 617 de yikilarak yerini Tang Hanedanligi na birakmistir Kusatma sonucunda Dogu Gokturk Kaganligi Cin e karsi psikolojik ustunlugu ele gecirmis Cin topraklarina yapilan akinlarla ulke ekonomisi gelismis Dogu Gokturkler Cin umumi valilerinden Li Yuan i himayelerine alip destekleyerek Sui Hanedanligi ni yikmak icin faaliyetlerini siklastirmis 617 de Liang Situ Dogu Gokturkler tarafindan Cin Kagani ilan edilmis Tum bu olaylarin ardindan 2 yil icerisinde Sui Hanedanligi yikilmistir Ayrica bu kusatma sonucunda Sui burokrasisinin bozulmaya basladigi anlasilmistir Cin Imparatoru bu durumu kusatma sirasinda su sozlerle dile getirmistir Eger buyuk diplomat Cang Sun Seng sag olsaydi Gokturkler buraya gelemezdi Kaynakca Osman Karatay Gokturk Cagi Turk Nufusu Uzerine Dusunceler s 16 The Chinese Social and Political Science Review 18 cilt s 401 Hasan Celal Guzel Ali Birinci 2002 Genel Turk tarihi 1 cilt Yeni Turkiye s 64 a b c Son of Heaven The Downfall of The Sui Dynasty s 15 a b c Sari Ibrahim 2013 Turk un Savaslari Turklerin Islam Dunyasindaki Liderligi ve Savaslari s 514 a b c d Turkler Ansiklopedisi Gokturk Kaganligi Prof Dr Ahmet Tasagil C II Ilk Cag s 24 ve s 93 a b Atsiz Nihal 2015 Tarih Kultur ve Kahramanlar Turk Tarihinde Yabanci Kanlilarin Ihanet Serisi 4 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Otuken Tarih Boyunca Turklerde Insani Degerler ve Insan Haklari Turk Kulturune Hizmet Vakfi 1993 s 135 Tasagil Ahmet 1999 Gok Turkler TTK s 9 Halacoglu Yucel 2001 Gokturk Devleti nin Kurulusunun 1450 Yil Donumu Yeni Avrasya Yayinlari s 47