Yeni ontoloji, kurucusu ve temsilcisi Nicolai Hartman' ın olan felsefe akımı. 20. yüzyıl felsefesinin bütünü bakımından çok yaygın ve güçlü bir etkiye sahip olarak görünmese de, kendisini kabul ettirmiş ve özellikle yüzyıl başlarında, özellikle de Alman felsefesinde etkili olmuştur. Yeni ontolojide Husserlci fenomenoloji anlayışının etkisi görülür. Fenomenoloji yeni ontolojinin bir anlamda çıkış noktası olmuştur. Hartmann bu etkiyle gerçekçi ve eleştirel bir ontoloji anlayışı geliştirmeye yönelir. Genel hatlarıyla ifade edilecek olursa, varlık'ı bilginin öncesine koyan ve bilgi teorisinin öncel bir ontolojiye dayanması gerektiğini öne süren bir anlayıştır.
Genel özellikler
Yeni ontoloji, bütünlüğü bakımından varlığı temel alan ve var olanların en temel niteliklerini açıklamayı üstlenen bir felsefe yönelimi olarak ortaya konulmuştur. Varlık felsefeleri antik çağ felsefelerinden itibaren ortaya çıkmış olmakla birlikte (Parmenides, Herakleitos, Aristoteles), belirli bir disiplinle ve sistematikle bunun ontoloji olarak ele alınması daha sonraları şekillenmiştir. Ontoloji bu anlamda birçok noktada metafiziğin yerine geçme ya da o alana ait konuları üstlenme eğilimi gösterir. Yeni ontoloji ise bu gelişmenin son halkalarından biridir. Varlığı varlık olarak inceleme ve ortaya koyma fikri bu disiplin içinden yeniden yürütülmeye çalışılmıştır. Bu çaba epistemolojinin ontolojiye indirgenerek yürütülmesi şeklindedir.
Felsefi yöntem ve kavramları
Yeni ontoloji düşüncesinin ana ilkelerinin başında, varlığın çokluk içinde birlik olduğu önermesi gelir. Varlığın katmanları ve varoluş biçimleri şeklinde kavramlaştırmalar da bu düşünceyi izler. Bunlar varlık'a ait şeylerdir ve bir anlamda onun yüzünü, görünümünü oluştururlar. Bu nedenle fenomenolojiden esinle yeni ontoloji, "betimleyici-fenomenolojik yöntem"i benimser ve bunu "aporetik yöntem" denilen yöntemle birlikte felsefi yöntemi olarak kullanır. Birinci yöntem olgu ve gercekliklerin fenomenolojik bir ortaya çıkarılışını yapmayı hedefler; ikinci yöntemse, bu olgu ve gerçekliklerin görünür olmayan çelişkilerini irdelemeye yönelir. Böylece yeni ontoloji, varlığın temel yasalarını, varlık çeşitleri arasındaki bağlantıları, dahası bu bağlantıların oluşumunu ve varlık'ın farklı katmanlardan oluşan bir bütünlük olduğunu kanıtlamaya ve açıklamaya çalışır. Bu bütünlüklü varlık fikrinin iki temel kategorisi vardır; "ideal varlık" kategorisi ve "real varlık" kategorisi. İlk kategori değişime kapalıdır, ikincisi ise değişir. Bu iki kategori arasında buna rağmen ortak bir bağ mevcuttur.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Hartmann ve Yeni ontoloji hakkında ayrıntılı bir yazı 5 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Felsefe ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yeni ontoloji kurucusu ve temsilcisi Nicolai Hartman in olan felsefe akimi 20 yuzyil felsefesinin butunu bakimindan cok yaygin ve guclu bir etkiye sahip olarak gorunmese de kendisini kabul ettirmis ve ozellikle yuzyil baslarinda ozellikle de Alman felsefesinde etkili olmustur Yeni ontolojide Husserlci fenomenoloji anlayisinin etkisi gorulur Fenomenoloji yeni ontolojinin bir anlamda cikis noktasi olmustur Hartmann bu etkiyle gercekci ve elestirel bir ontoloji anlayisi gelistirmeye yonelir Genel hatlariyla ifade edilecek olursa varlik i bilginin oncesine koyan ve bilgi teorisinin oncel bir ontolojiye dayanmasi gerektigini one suren bir anlayistir Genel ozelliklerYeni ontoloji butunlugu bakimindan varligi temel alan ve var olanlarin en temel niteliklerini aciklamayi ustlenen bir felsefe yonelimi olarak ortaya konulmustur Varlik felsefeleri antik cag felsefelerinden itibaren ortaya cikmis olmakla birlikte Parmenides Herakleitos Aristoteles belirli bir disiplinle ve sistematikle bunun ontoloji olarak ele alinmasi daha sonralari sekillenmistir Ontoloji bu anlamda bircok noktada metafizigin yerine gecme ya da o alana ait konulari ustlenme egilimi gosterir Yeni ontoloji ise bu gelismenin son halkalarindan biridir Varligi varlik olarak inceleme ve ortaya koyma fikri bu disiplin icinden yeniden yurutulmeye calisilmistir Bu caba epistemolojinin ontolojiye indirgenerek yurutulmesi seklindedir Felsefi yontem ve kavramlariYeni ontoloji dusuncesinin ana ilkelerinin basinda varligin cokluk icinde birlik oldugu onermesi gelir Varligin katmanlari ve varolus bicimleri seklinde kavramlastirmalar da bu dusunceyi izler Bunlar varlik a ait seylerdir ve bir anlamda onun yuzunu gorunumunu olustururlar Bu nedenle fenomenolojiden esinle yeni ontoloji betimleyici fenomenolojik yontem i benimser ve bunu aporetik yontem denilen yontemle birlikte felsefi yontemi olarak kullanir Birinci yontem olgu ve gercekliklerin fenomenolojik bir ortaya cikarilisini yapmayi hedefler ikinci yontemse bu olgu ve gercekliklerin gorunur olmayan celiskilerini irdelemeye yonelir Boylece yeni ontoloji varligin temel yasalarini varlik cesitleri arasindaki baglantilari dahasi bu baglantilarin olusumunu ve varlik in farkli katmanlardan olusan bir butunluk oldugunu kanitlamaya ve aciklamaya calisir Bu butunluklu varlik fikrinin iki temel kategorisi vardir ideal varlik kategorisi ve real varlik kategorisi Ilk kategori degisime kapalidir ikincisi ise degisir Bu iki kategori arasinda buna ragmen ortak bir bag mevcuttur Ayrica bakinizMetafizik Epistemoloji Deger Varolusculuk Martin Heidegger Edmund HusserlDis baglantilarHartmann ve Yeni ontoloji hakkinda ayrintili bir yazi 5 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Felsefe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz