Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yerdeniz, Ursula K. Le Guin tarafından ilk olarak 1964 tarihli isimli kısa öyküde ortaya çıkarılan, ancak daha sonra 1968'de ilk baskısı yapılan Yerdeniz Büyücüsü romanıyla ünlenen kurgusal evrendir. Bu evrende geçen olayları içeren Yerdeniz Büyücüsü, , , , Yerdeniz Öyküleri ve kitapların tamamı Yerdeniz Serisi adıyla anılır. Yerdeniz'de geçen beş roman ile yedi hikâyenin beşi sayılan kitaplarda yer almıştır. Kitaplarda temel olarak Çevik Atmaca Ged'in hayatı anlatılır. Ancak öyküler daha önceki ve daha sonraki dönemlerde de geçer.
Tarih
31 kıtadan oluşan Éa'nın Yaratılışı isimli şiir, Yerdeniz'in geleneksel sözlü metinlerinin en eski kısmını oluşturur. Şiirde Segoy'un Yerdeniz'deki adaları, her birine Gerçek Lisan'da bir isim vererek tek tek denizden çıkarışı anlatılır.
Yerdeniz'in ilk sakinleri hakkında bilinenler pek azdır, ancak dağınık efsane parçalarında bir zamanlar insanlar ile ejderhaların tek ırk olduklarından bahsedilir. Antik Pelnish ilmine ve Kargad efsanelerine göre insanlar ve ejderhalar, farklı mizaçlara ve amaçlara sahip oldukları için, birbirlerinden ayrılmaya karar vermiş ve bu konuda Vedurnan veya Verw Nadan ismi verilen bir anlaşma yapmışlardır.
Yerdeniz'deki ilk insanların tarihindeki en büyük ve güçlü krallık, merkezi Enlad ve Éa adalarında olandır. Bu krallık tüm Yerdeniz'e hükmetmemişse de o dönemde başka krallıkların olup olmadığı belirsizdir. Zamanla Yerdeniz'in daha büyük bir bölümüne Enlad Kralları hükmetmeye başlayınca, ülkenin merkezi en büyük ada olan Havnor'a taşınmıştır. Bu krallar soyu Yerdeniz'in neredeyse tamamına hükmetmiştir ancak 'nin ölümünden sonra krallık birçok küçük parçaya bölünmüştür. Serinin başlangıcı olan 'in zamanına gelindiğinde, bu siyasi durum bin yıldır devam etmektedir, ancak tüm adalara hükmedecek yeni bir kralın gelişine ilişkin kehanetler vardır.
- Detaylı liste için bakınız:
Coğrafya
Yerdeniz dünyası deniz ve adalardan oluşur. Yüzlerce adanın oluşturduğu geniş bir takımada henüz keşfedilmemiş ve haritalandırılmamış bir okyanusla çevrilidir. Haritalanmış alan dışında başka kara parçaları olup olmadığı belirsizdir, ancak "batının ötesinde" ejderhaların hüküm sürdüğü yerler olduğu söylenir.
Takımada terimi merkezdeki Havnor Adası ile İç Deniz etrafında kümelenmiş adalar için kullanılır. Bunların etrafında yer alan adalar ise kabaca dört gruba ayrılır ve Kuzey, Güney, Doğu ve Batı Uçyöreler olarak adlandırılır. Ayrıca savaşçı bir millet olan yaşadığı kuzeybatıdaki dört adadan oluşan grubun adı da Kargad Diyarı'dır. Kitaplarda detaylı anlatılan bazı adalar İç Deniz'deki Havnor ve Roke, kuzeybatı takımadasında yer alan Gont ve Kargad Diyarı'ndaki Atuan'dır.
Dünya üzerindeki hiçbir takımadada, Yerdenizde olduğu gibi büyüklük çeşitliliği, çok yakın gruplanma ve kıtasal karalardan bu denli uzaklık görülmez. Takımadaların en büyük adası olan, kuzey-güney ve doğu-batı eksenlerinde yaklaşık 380 mil genişliğe sahip Havnor, Filipinler'deki Mindanao'dan biraz daha büyüktür. Diğer adalar daha küçük olsa da, Pasifik'teki atollerden daha büyük ve sıkışık gruplar oluştururlar.
Yerdeniz iklimi genel olarak ılımandır ve dünyanın kuzey yarımküresindeki orta enlemlerdeki iklime benzer. Özellikle kuzeydeki Gont ve Osskil gibi adalarda sıcak yazlar ve karlı kışlar yıllık olarak tekrarlanır. Yerdeniz'in güney bölgeleri ise çok daha sıcaktır.
- Detaylı liste için bakınız:
Irklar ve kültür
Yerdeniz kültürleri gerçek dünyadaki toplumları doğrudan temsil etmez, ancak endüstri öncesi okur yazar topluluklarla benzerlik gösterir. Teknolojik açıdan Yerdeniz toplumu, erken dönem Demir Çağı toplumlarına benzer. Demirin nadir bulunduğu yerlerde hâlâ bronz kullanımı yaygındır. (Serinin kahramını olan Ged'in babası da bir bronz ustasıdır.) Kullanılan silahlar arasında tahtadan ve kolay şekilenen diğer sert malzemelerden yapılanlar da bulunur.
Bire bir bağlantı kurulamasa da Yerdeniz kültürleri dünya kültürleri ile karşılaştırılabilir. Hayat, Pasifik adalarındaki ya da Akdeniz çevresindeki toplumlarda olduğu gibi, denizle olan ilişki üzerinde şekillenmiştir. Ancak yine de, Havnor, Gont veya Way gibi büyük adalarda tamamıyla karasal hayat süren topluluklar da bulunur.
Kargad adasında yaşayanlar haricinde tüm Yerdeniz kültürlerinde yazı kullanılır. Hardca rünlerinin kullanıldığı bu yazı sisteminin özellikleri çok belirli değildir. Alfabenin ismi Cermen rünik alfabesine benzese de birkaç bin rünün varlığı, Çincedeki logografik yazı sistemini akla getirir.
Etnik gruplar
Yerdeniz insanlarının ten rengi, Amerika yerlileri gibi "kırmızı-kahverengidir." Güney ve Doğu Uçyöreler ile Way adasında yaşayanlar, bazı Güney Asya ırkları gibi, daha koyu kahverengi tene ve düz siyah saçlara sahiptir. Osskil'deki ırk, yine koyu bir tene sahip olmakla birlikte orta ya da doğu Avrupa ırklarına benzer. Karglar ise kuzey Avrupalılar (ya da geçmişteki Vikingler) gibi sarışındır.
Le Guin, fantezi romanları hakkındaki genel bir kanı olan, ırkların beyaz olması ve Orta Çağ toplumlarına benzemesi gerektiği düşüncesini eleştirdiği için Yerdeniz'de bu tür bir ırk dağılımı kurgulamıştır. Ayrıca 'da, adada yaşayan erkekler Tenar'ın "her yerinin beyaz" olup olmadığını merak ederler. Bu durum, dünyada beyaz erkeklerin siyah kadınlar hakkındaki cinsel/ırksal şüphelerine yapılan eleştirel bir göndermedir.
Serinin kitapları
Le Guin, serinin birbiriyle ilişkili ilk üç kitabının her birinde bir temadan hareketle öyküyü oluşturmuştur. Serinin kitaplarıyla ilgili bu temaları arka kapak yazılarından çıkarmak mümkündür.
Serinin ilk kitabı "Yerdeniz Büyücüsü", Le Guin'e göre temasını işleyen bir romandır. Roman, gelecekte Yerdeniz'in en büyük büyücülerinden biri olacak olan Ged isimli bir çocuğun, ününü borçlu olduğu maceralarından önce başından geçen olayları anlatır.
Serinin ikinci kitabı "", Le Guin'e göre cinsellik, doğum, yeniden doğum, yıkım ve özgürlük temalarını ele almaktadır. Yerdeniz'in Kargad Diyarı'nda geçen roman, İsimsizler'in Rahibesi olan Ölümsüz Arha'nın (Yutulmuş) Tenar adlı bir kızın bedeninde yeniden doğmasıyla başlar ve Tenar'ın kendi kimliği ile Arha'nın kimliği arasındaki mücadelesini konu alır.
Serinin üçüncü kitabı "", Le Guin'e göre ölüm temasını işlemektedir.
Serinin dördüncü kitabı "" ve beşinci kitabı "", uzun aralardan sonra yazılırlar. Le Guin, Yerdeniz ile hesaplaşmasını bitirememiş olacak ki, seriyi "Yerdeniz Öyküleri" ile devam ettirir.
Le Guin, "" kitabıyla 2002'de "Dünya En İyi Fantazi Roman" ödülü almıştır.
Ödüller
Seride yer alan tüm romanlar birer edebiyat ödülü kazandı:
- 1972 - - Atuan Mezarları
- 1973 - (çocuk kitapları) - En Uzak Sahil
- 1979 - - Yerdeniz Büyücüsü
- 1990 - Nebula Ödülü (en iyi roman) - Tehanu
- 2002 - World Fantasy Award (en iyi roman) - Öteki Rüzgâr
Diğer ortamlarda Yerdeniz
Le Guin'in Yerdeniz serisinden esinlenerek çekilmiş uzun metrajlı bir film, "Earthsea", bir de uzun metrajlı bir anime, "Tales from Earthsea" bulunmaktadır.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- IMDB'de Earthsea 7 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- IMDB'de Tales from Earthsea 19 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yerdeniz Ursula K Le Guin tarafindan ilk olarak 1964 tarihli isimli kisa oykude ortaya cikarilan ancak daha sonra 1968 de ilk baskisi yapilan Yerdeniz Buyucusu romaniyla unlenen kurgusal evrendir Bu evrende gecen olaylari iceren Yerdeniz Buyucusu Yerdeniz Oykuleri ve kitaplarin tamami Yerdeniz Serisi adiyla anilir Yerdeniz de gecen bes roman ile yedi hikayenin besi sayilan kitaplarda yer almistir Kitaplarda temel olarak Cevik Atmaca Ged in hayati anlatilir Ancak oykuler daha onceki ve daha sonraki donemlerde de gecer Yerdeniz Serisi nin ilk kitabi Yerdeniz Buyucusu nun Turkce basiminin kapagiTarih31 kitadan olusan Ea nin Yaratilisi isimli siir Yerdeniz in geleneksel sozlu metinlerinin en eski kismini olusturur Siirde Segoy un Yerdeniz deki adalari her birine Gercek Lisan da bir isim vererek tek tek denizden cikarisi anlatilir Yerdeniz in ilk sakinleri hakkinda bilinenler pek azdir ancak daginik efsane parcalarinda bir zamanlar insanlar ile ejderhalarin tek irk olduklarindan bahsedilir Antik Pelnish ilmine ve Kargad efsanelerine gore insanlar ve ejderhalar farkli mizaclara ve amaclara sahip olduklari icin birbirlerinden ayrilmaya karar vermis ve bu konuda Vedurnan veya Verw Nadan ismi verilen bir anlasma yapmislardir Yerdeniz deki ilk insanlarin tarihindeki en buyuk ve guclu krallik merkezi Enlad ve Ea adalarinda olandir Bu krallik tum Yerdeniz e hukmetmemisse de o donemde baska kralliklarin olup olmadigi belirsizdir Zamanla Yerdeniz in daha buyuk bir bolumune Enlad Krallari hukmetmeye baslayinca ulkenin merkezi en buyuk ada olan Havnor a tasinmistir Bu krallar soyu Yerdeniz in neredeyse tamamina hukmetmistir ancak nin olumunden sonra krallik bircok kucuk parcaya bolunmustur Serinin baslangici olan in zamanina gelindiginde bu siyasi durum bin yildir devam etmektedir ancak tum adalara hukmedecek yeni bir kralin gelisine iliskin kehanetler vardir Detayli liste icin bakiniz CografyaYerdeniz haritasi Yerdeniz dunyasi deniz ve adalardan olusur Yuzlerce adanin olusturdugu genis bir takimada henuz kesfedilmemis ve haritalandirilmamis bir okyanusla cevrilidir Haritalanmis alan disinda baska kara parcalari olup olmadigi belirsizdir ancak batinin otesinde ejderhalarin hukum surdugu yerler oldugu soylenir Takimada terimi merkezdeki Havnor Adasi ile Ic Deniz etrafinda kumelenmis adalar icin kullanilir Bunlarin etrafinda yer alan adalar ise kabaca dort gruba ayrilir ve Kuzey Guney Dogu ve Bati Ucyoreler olarak adlandirilir Ayrica savasci bir millet olan yasadigi kuzeybatidaki dort adadan olusan grubun adi da Kargad Diyari dir Kitaplarda detayli anlatilan bazi adalar Ic Deniz deki Havnor ve Roke kuzeybati takimadasinda yer alan Gont ve Kargad Diyari ndaki Atuan dir Dunya uzerindeki hicbir takimadada Yerdenizde oldugu gibi buyukluk cesitliligi cok yakin gruplanma ve kitasal karalardan bu denli uzaklik gorulmez Takimadalarin en buyuk adasi olan kuzey guney ve dogu bati eksenlerinde yaklasik 380 mil genislige sahip Havnor Filipinler deki Mindanao dan biraz daha buyuktur Diger adalar daha kucuk olsa da Pasifik teki atollerden daha buyuk ve sikisik gruplar olustururlar Yerdeniz iklimi genel olarak ilimandir ve dunyanin kuzey yarimkuresindeki orta enlemlerdeki iklime benzer Ozellikle kuzeydeki Gont ve Osskil gibi adalarda sicak yazlar ve karli kislar yillik olarak tekrarlanir Yerdeniz in guney bolgeleri ise cok daha sicaktir Detayli liste icin bakiniz Irklar ve kulturYerdeniz kulturleri gercek dunyadaki toplumlari dogrudan temsil etmez ancak endustri oncesi okur yazar topluluklarla benzerlik gosterir Teknolojik acidan Yerdeniz toplumu erken donem Demir Cagi toplumlarina benzer Demirin nadir bulundugu yerlerde hala bronz kullanimi yaygindir Serinin kahramini olan Ged in babasi da bir bronz ustasidir Kullanilan silahlar arasinda tahtadan ve kolay sekilenen diger sert malzemelerden yapilanlar da bulunur Bire bir baglanti kurulamasa da Yerdeniz kulturleri dunya kulturleri ile karsilastirilabilir Hayat Pasifik adalarindaki ya da Akdeniz cevresindeki toplumlarda oldugu gibi denizle olan iliski uzerinde sekillenmistir Ancak yine de Havnor Gont veya Way gibi buyuk adalarda tamamiyla karasal hayat suren topluluklar da bulunur Kargad adasinda yasayanlar haricinde tum Yerdeniz kulturlerinde yazi kullanilir Hardca runlerinin kullanildigi bu yazi sisteminin ozellikleri cok belirli degildir Alfabenin ismi Cermen runik alfabesine benzese de birkac bin runun varligi Cincedeki logografik yazi sistemini akla getirir Etnik gruplar Yerdeniz insanlarinin ten rengi Amerika yerlileri gibi kirmizi kahverengidir Guney ve Dogu Ucyoreler ile Way adasinda yasayanlar bazi Guney Asya irklari gibi daha koyu kahverengi tene ve duz siyah saclara sahiptir Osskil deki irk yine koyu bir tene sahip olmakla birlikte orta ya da dogu Avrupa irklarina benzer Karglar ise kuzey Avrupalilar ya da gecmisteki Vikingler gibi sarisindir Le Guin fantezi romanlari hakkindaki genel bir kani olan irklarin beyaz olmasi ve Orta Cag toplumlarina benzemesi gerektigi dusuncesini elestirdigi icin Yerdeniz de bu tur bir irk dagilimi kurgulamistir Ayrica da adada yasayan erkekler Tenar in her yerinin beyaz olup olmadigini merak ederler Bu durum dunyada beyaz erkeklerin siyah kadinlar hakkindaki cinsel irksal suphelerine yapilan elestirel bir gondermedir Serinin kitaplariLe Guin serinin birbiriyle iliskili ilk uc kitabinin her birinde bir temadan hareketle oykuyu olusturmustur Serinin kitaplariyla ilgili bu temalari arka kapak yazilarindan cikarmak mumkundur Serinin ilk kitabi Yerdeniz Buyucusu Le Guin e gore temasini isleyen bir romandir Roman gelecekte Yerdeniz in en buyuk buyuculerinden biri olacak olan Ged isimli bir cocugun ununu borclu oldugu maceralarindan once basindan gecen olaylari anlatir Serinin ikinci kitabi Le Guin e gore cinsellik dogum yeniden dogum yikim ve ozgurluk temalarini ele almaktadir Yerdeniz in Kargad Diyari nda gecen roman Isimsizler in Rahibesi olan Olumsuz Arha nin Yutulmus Tenar adli bir kizin bedeninde yeniden dogmasiyla baslar ve Tenar in kendi kimligi ile Arha nin kimligi arasindaki mucadelesini konu alir Serinin ucuncu kitabi Le Guin e gore olum temasini islemektedir Serinin dorduncu kitabi ve besinci kitabi uzun aralardan sonra yazilirlar Le Guin Yerdeniz ile hesaplasmasini bitirememis olacak ki seriyi Yerdeniz Oykuleri ile devam ettirir Le Guin kitabiyla 2002 de Dunya En Iyi Fantazi Roman odulu almistir Oduller Seride yer alan tum romanlar birer edebiyat odulu kazandi 1972 Atuan Mezarlari 1973 cocuk kitaplari En Uzak Sahil 1979 Yerdeniz Buyucusu 1990 Nebula Odulu en iyi roman Tehanu 2002 World Fantasy Award en iyi roman Oteki RuzgarDiger ortamlarda YerdenizLe Guin in Yerdeniz serisinden esinlenerek cekilmis uzun metrajli bir film Earthsea bir de uzun metrajli bir anime Tales from Earthsea bulunmaktadir Kaynakca 17 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2008 IMDB de Earthsea 7 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2008 IMDB de Tales from Earthsea 19 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2008 Dis baglantilarIMDB de Earthsea 7 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde IMDB de Tales from Earthsea 19 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde