Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Isıyah (Yakutça: Ыһыах, Rusça: Ысыа́х), Saha Cumhuriyeti'nde zorlu bir kışın ardından doğanın yeniden doğuşunu, yaşamın zaferini, yeni yılın başlangıcının kutlandığı bir bayramdır. Yaz gündönümü olan 21 Haziran'da tarihi kutlama yapılır.
| Isıyah | |
|---|---|
 | |
| Resmî adı | Ыһыах |
| Ülke | Yakutistan |
| Kutlayanlar | Yakutlar, Dolganlar |
| Türü | kültürel, etnik |
| Önemi | Geleneksel yeni yıl ve baharın gelişi |
| Törenler | Festivaller, Ohuokhai dansı, aile ve diğer sosyal toplantılar, sembolik dekorasyon |
| Sıklık | Her yıl Haziran ayında (günleri değişken) |
Belirleyici özellikler
Yakutlar çok eski zamanlardan beri, bahar merasimleri yaparlar. Bu bayram Ulu Gök Tanrısı'nın şerefine yapılır. Yeryüzü yeşilliğe büründüğü zaman ağaç altına toplanılıp kurbanlar kesilir. Sonra daire şeklinde toplanılıp kımız içilir ve meydanda yakılan odunun üzerinden atlanır. "Isıyah"ın birkaç amacı vardır: Yer Ruhlarını memnun kılmak. Ulu Ana'dan merhamet istemek gibi... Yakutlara göre, bu bayram ilk ata olan "Elley" ile ilintilidir. O, başlatıcısı olduğu bu bayramı kendi yurdunda kutlamıştır. Yakutlar güz bayramına Abası Isıyah/Isıga (Kötü-ruh Serpmesi/Saçısı), bahar bayramına ise Ayıhı Isıyah/Isıga (İyi-ruh Serpmesi/Saçısı) derler. Isıyah (Isıga) sözcüğünün mevsimsel sıcaklık değişiklikleriyle bağlantıyı akla getirecek biçimde ısı kökünden türemiş olması ve Is/Es/Ez (sahip) sözcüğüyle bağlantısı da dikkate değerdir. Daire şeklinde yapılan bu şenlikler hem halayı hem de Kazaklardaki Kımız Murunduk denilen ölenleri de çağrıştırmaktadır.
Kutlama
Yakutlar, yeni gelenekleri yılda iki kez - kış aylarında Rusya'nın geri kalanıyla ve yaz aylarında - eski geleneklere göre kutluyor. Yakutistan, Rusya'nın en büyük bölgesidir. Kış sıcaklıkları bazen −60 °C'ye ulaşırken, yazlar çok kısadır ve sadece üç ay sürer. Tatil, Haziran ayı ortasında, yaz başında kutlanır.
Sakha Yhyakh festivali (kelimenin tam anlamıyla "bereket" anlamına gelir), güneş tanrısı kültüyle, doğurganlık kültüyle ilgilidir. Sovyetler Birliği'nin Alman işgali öncesinde, yılın en uzun günü olan 22 Haziran'da yapıldı. Bununla birlikte, 1941'den sonra Yhyakh tarihi Barbarossa Harekâtı'nın başlangıcına denk geldiği için 10 ve 25 Haziran arasındaki dönemde kutlanmaya başladı.
Eski Saha, Yhyаkh festivalinde yeni yılı kutladı. Gelenekleri arasında ağaç süsleyen ve "salama" ile tethering direkleri (at kılı iplerine asılan dokuz demet at kılı) yer alır. Beyaz giyen en yaşlı adam tatili başlatır. Ayini ateşe kımız serpip ateşe vererek başlatır. AyıhıAi-ii]] ruhlarına, kendilerine güvenen insanların refahına dua eder ve ruhlardan toplanan tüm insanları kutsamalarını ister. Daha sonra insanlar 'Ohuakhai şarkısı söyleyip dans eder, ulusal oyunlar oynar, ulusal yemekler yer ve kımız içerler.
Durgunluk yıllarında geleneksel tören neredeyse unutuldu. Bununla birlikte, 21. yüzyılda Yhyakh da dahil olmak üzere Saha kültürünün yeniden canlanması görüldü. İlk Yhyakh'ın Yakutsk'ta düzenlendiği 1990 yılına kadar, geleneksel olarak kutlamalar cumhuriyetin sadece birkaç bölgesinde yapıldı.
Osukhay Dansı
Osukhay (Оhуохай) dansı, Saha halkının daha güneyde yaşadığı ve "güneş ibadetçileri" olarak adlandırılan sığır yetiştiricileri olduğu dönemden kalmadır. Üç formu birleştiren yerel bir danstır. sanat: dans, şarkı söyleme ve şiir. Saha'nın "dans" kelimesi, "Üngküü" (Yҥкүү) "üng" (fiilden ibadete) fiilinden gelir.
Osukhay eşzamanlı bir yuvarlak dans ve şarkıdır. Dansçılar bir daire oluştururlar ve dans ederler, kol kola, el ele, sol ayak öne çıkarılırken vücutları, bacakları, ayakları ve kolları ile ritmik, zarif hareketler yaparlar. Bir şarkıcı sözleri doğaçlama söyler ve diğer dansçılar bunları tekrarlar. Ohuokhai lideri sadece şarkı söylemek için değil, daha da önemlisi şiirsel doğaçlama için özel bir yeteneğe sahiptir. Şarkı liderleri ulusal Isıyah festivalinde en iyi şiirsel ifade, en iyi şarkı ve en büyük daire için yarışır.
Ohuokhai'nin şiirsel doğaçlaması, Saha folklorunun en zengin ve en eski türlerinden birini temsil eder.
Ohuokhai'nin melodisi, yürüyüş melodilerinden operalara kadar birçok müzik türüne verilir. Kylyhakh vokal kord titreşiminin özel şarkı tekniğidir. Bu teknik, "boğaz şarkı söyleme" uzmanları tarafından büyük beğeni toplayan eşsiz bir ulusal Sakha rengi verir. Ohuokhai, müzik ve koreografik sanatların gelişiminde önemli bir rol oynar.
Ünlü halk şarkıcısı, şair ve besteci, Suntarski bölgesinden Sergey Zverev, hareketlerin ifadesine birçok yeni unsur ekledi.
Kaynakça
- ^ "Ысыах 2024: история и традиции якутского праздника" (Rusça). Komsomolskaya Pravda. 11 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ağustos 2023.
- ^ * Дидактический материал – Шамaева М.И., Семенова В.Д., Ситникова Н.В., Якутск 1995. (Shamaeva M. I, Semenova V. D, Sitnikova N.V., Yakutsk 1995.)
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 254)
Dış bağlantılar
- Isıah Bayramı Yakut Kültürünün Sembolü 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Список литературы о празднике Ысыах на сайте «Орто Дойду» 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Christianity and Shamanism in the Sakha Republic (Yakutia) 2 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Isiyah Yakutca Yһyah Rusca Ysya h Saha Cumhuriyeti nde zorlu bir kisin ardindan doganin yeniden dogusunu yasamin zaferini yeni yilin baslangicinin kutlandigi bir bayramdir Yaz gundonumu olan 21 Haziran da tarihi kutlama yapilir IsiyahResmi adiYһyahUlkeYakutistanKutlayanlarYakutlar DolganlarTurukulturel etnikOnemiGeleneksel yeni yil ve baharin gelisiTorenlerFestivaller Ohuokhai dansi aile ve diger sosyal toplantilar sembolik dekorasyonSiklikHer yil Haziran ayinda gunleri degisken Belirleyici ozelliklerYakutlar cok eski zamanlardan beri bahar merasimleri yaparlar Bu bayram Ulu Gok Tanrisi nin serefine yapilir Yeryuzu yesillige burundugu zaman agac altina toplanilip kurbanlar kesilir Sonra daire seklinde toplanilip kimiz icilir ve meydanda yakilan odunun uzerinden atlanir Isiyah in birkac amaci vardir Yer Ruhlarini memnun kilmak Ulu Ana dan merhamet istemek gibi Yakutlara gore bu bayram ilk ata olan Elley ile ilintilidir O baslaticisi oldugu bu bayrami kendi yurdunda kutlamistir Yakutlar guz bayramina Abasi Isiyah Isiga Kotu ruh Serpmesi Sacisi bahar bayramina ise Ayihi Isiyah Isiga Iyi ruh Serpmesi Sacisi derler Isiyah Isiga sozcugunun mevsimsel sicaklik degisiklikleriyle baglantiyi akla getirecek bicimde isi kokunden turemis olmasi ve Is Es Ez sahip sozcuguyle baglantisi da dikkate degerdir Daire seklinde yapilan bu senlikler hem halayi hem de Kazaklardaki Kimiz Murunduk denilen olenleri de cagristirmaktadir KutlamaYakutlar yeni gelenekleri yilda iki kez kis aylarinda Rusya nin geri kalaniyla ve yaz aylarinda eski geleneklere gore kutluyor Yakutistan Rusya nin en buyuk bolgesidir Kis sicakliklari bazen 60 C ye ulasirken yazlar cok kisadir ve sadece uc ay surer Tatil Haziran ayi ortasinda yaz basinda kutlanir Sakha Yhyakh festivali kelimenin tam anlamiyla bereket anlamina gelir gunes tanrisi kultuyle dogurganlik kultuyle ilgilidir Sovyetler Birligi nin Alman isgali oncesinde yilin en uzun gunu olan 22 Haziran da yapildi Bununla birlikte 1941 den sonra Yhyakh tarihi Barbarossa Harekati nin baslangicina denk geldigi icin 10 ve 25 Haziran arasindaki donemde kutlanmaya basladi Eski Saha Yhyakh festivalinde yeni yili kutladi Gelenekleri arasinda agac susleyen ve salama ile tethering direkleri at kili iplerine asilan dokuz demet at kili yer alir Beyaz giyen en yasli adam tatili baslatir Ayini atese kimiz serpip atese vererek baslatir AyihiAi ii ruhlarina kendilerine guvenen insanlarin refahina dua eder ve ruhlardan toplanan tum insanlari kutsamalarini ister Daha sonra insanlar Ohuakhaisarkisi soyleyip dans eder ulusal oyunlar oynar ulusal yemekler yer ve kimiz icerler Durgunluk yillarinda geleneksel toren neredeyse unutuldu Bununla birlikte 21 yuzyilda Yhyakh da dahil olmak uzere Saha kulturunun yeniden canlanmasi goruldu Ilk Yhyakh in Yakutsk ta duzenlendigi 1990 yilina kadar geleneksel olarak kutlamalar cumhuriyetin sadece birkac bolgesinde yapildi Osukhay DansiOsukhay Ohuohaj dansi Saha halkinin daha guneyde yasadigi ve gunes ibadetcileri olarak adlandirilan sigir yetistiricileri oldugu donemden kalmadir Uc formu birlestiren yerel bir danstir sanat dans sarki soyleme ve siir Saha nin dans kelimesi Ungkuu Yҥkүү ung fiilden ibadete fiilinden gelir Osukhay eszamanli bir yuvarlak dans ve sarkidir Danscilar bir daire olustururlar ve dans ederler kol kola el ele sol ayak one cikarilirken vucutlari bacaklari ayaklari ve kollari ile ritmik zarif hareketler yaparlar Bir sarkici sozleri dogaclama soyler ve diger danscilar bunlari tekrarlar Ohuokhai lideri sadece sarki soylemek icin degil daha da onemlisi siirsel dogaclama icin ozel bir yetenege sahiptir Sarki liderleri ulusal Isiyah festivalinde en iyi siirsel ifade en iyi sarki ve en buyuk daire icin yarisir Ohuokhai nin siirsel dogaclamasi Saha folklorunun en zengin ve en eski turlerinden birini temsil eder Ohuokhai nin melodisi yuruyus melodilerinden operalara kadar bircok muzik turune verilir Kylyhakh vokal kord titresiminin ozel sarki teknigidir Bu teknik bogaz sarki soyleme uzmanlari tarafindan buyuk begeni toplayan essiz bir ulusal Sakha rengi verir Ohuokhai muzik ve koreografik sanatlarin gelisiminde onemli bir rol oynar Unlu halk sarkicisi sair ve besteci Suntarski bolgesinden Sergey Zverev hareketlerin ifadesine bircok yeni unsur ekledi Kaynakca Ysyah 2024 istoriya i tradicii yakutskogo prazdnika Rusca Komsomolskaya Pravda 11 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Agustos 2023 Didakticheskij material Shamaeva M I Semenova V D Sitnikova N V Yakutsk 1995 Shamaeva M I Semenova V D Sitnikova N V Yakutsk 1995 Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi Sayfa 254 Dis baglantilarIsiah Bayrami Yakut Kulturunun Sembolu 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Spisok literatury o prazdnike Ysyah na sajte Orto Dojdu 28 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Christianity and Shamanism in the Sakha Republic Yakutia 2 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde