Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zahir Çakmak, tam ismiyle Melik Zahir Sayfeddin Çakmak (Yak. 1372 - 1453, Kahire), 1438 ile 1453 döneminde saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk hükümdarı.
| Zahir Çakmak | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Mısır Memlûk Sultanı | |||||
| Hüküm süresi | 1438 – 1453 | ||||
| Önce gelen | Aziz Yusuf | ||||
| Sonra gelen | Fahreddin Osman | ||||
| Doğum | 1372 | ||||
| Ölüm | 1453 | ||||
| |||||
| Hanedan | Burci Hanedanı | ||||
Sultanlıktan önceki yaşamı
Memlûklu Sultanı Berkuk (1382 - 1389)(1390 - 1399)'un kölesi idi. Memlûklu saray bürokrasisi içinde yavaş bir şekilde ilerleyip Sultan Barsbay (1422 - 1438) saltanat döneminde (sivil idarenin başı olan davadar) Tablhane emirliğine sonra (askerî başkomutanlık olan) Atabeylik (atabeg el-asakir veya emir-ul-kebir) görevlerine yükseldi. Sultan Barsbay'ın 7 Haziran1438'de ölümünden sonra Memlûk Sultanı olarak başa getirilen oğlu Aziz Yusuf daha yetişkin olmadığı için onun atabeyliğini ve taht naipliğini yapmaya başladı. Fakat hemen eski sultanlar olan Berkuk, Farac, Muavyed Şeyh ve Barsbay'a bağlı olarak yetişmiş Kölemenlerden kurulu değişik saray klikleri aralarında iktidara yakın olma ve hatta iktidarı ele geçirme mücadelesine giriştiler. Bu yıkıcı klik mücadelelerini önlemek 7 Ağustos1438de Zahir Çakmak genç Aziz Yusuf'u tahttan indirerek Sultanlık unvanını alıp Memluklu Sultanı oldu.
Sultanlık dönemi
Sultan Zahir Çakmak, Aziz Yusuf'u önce Kahire kalesinde tutuklattı ama Aziz Yusuf buradan kaçtı. Çok geçmeden tekrar ele geçirilen Aziz Yusuf İskenderiye'ye tutuklu sürgün olarak gönderildi. Suriye'de bulunun Şam ve Halep emirleri Aziz Yusuf'un hükümdarlığını desteklemekteydiler. Bunlar üzerine gönderilen bir Memlûklu ordusu bunlarla yapılan çarpışmalarda galip geldi ve bu iki emir yakalanıp idam edildiler. 1439;dan sonra Sultan Zahir Çakmak açıkça muhalefet yapan ve hükümdarlık iddia eden bir rakip olmadan hayatının sonuna kadar Sultanlık yaptı.
Rodos'taki Hristiyan ve Kıbrıs'ta korsanlıkla geçinen bazı Hristiyanlar, Akdeniz'deki Müslüman ticaret gemilerine karşı korsan hücumları yapmakta ve Akdeniz'deki ticaret bağlantılarını ve hatta bazı Doğu Akdeniz sahillerini taciz etmekteydiler. Çakmak Memlûklu donanmasını bu korsanlar üzerine gönderdi. Fakat bu donanma Rodos'taki Senjan Şövalyelerine karşı fazla başarı sağlayamadı. 1442 ve 1443'te de Memluklu donanması tekrar Rodos'a hücum etti ve sonunda Senjan Şövalyeleri ile bir barış anlaşması imzalandı.
Mekke ve Medine'nin savunucusu olan ve Abbasi halifelerinin yaşadığı ülke olan Memluklu Sultanlığı Sultan Zahir Çakmak döneminde Müslüman ülkelerle barışcıl ilişkileri korumaya devam etti. Hatta Timur'un oğlu olan Sultan Şahruh'a Kabe'nin örtülerini hazırlatıp değiştirmesine izin verdi. Halbuki bu görev bu iki şehrin koruyucusu olan Memluklu Devleti'nindi. Mısır halkı Timurlu Moğolları hiç sevmemekteydi ve Timur'un eski zevcelerinin birinin Kahire'de yaşadığı ve diplomatik imtiyazı olan bir saraya halk hücum etti. Fakat Zahir Çakmak güçleri halkı yatıştırmayı ve Memlûklu elçileri de Timurluları buna karşı tepki göstermemelerini sağladı.
Sultan Çakmak Anadolu'da Osmanlı Devleti ve diğer Anadolu beylikleri ile iyi ilişkileri devam ettirdi. Sultan Zahir Çakmak döneminde Memluklulara bağlı olan Ramazanoğulları beyi Eylük Bey Memlûklu desteğine rağmen Varsaklara karşı yenildi ve kendi içine çekildi. Memluklu'lar ve Osmanlı Devleti arasında bir tampon devlet olan beyi Süleyman Bey ise her iki devletle dostane ilişkileri devam etmek için bir kızını da Memlûk Sultanı Zahir Çakmak'a, diğer kızını II. Mehmed'e verdi.
İçişlerine gelince, Mısır'da bulunan imtiyazlı devlet tekelleri hakkında halktan şikayetler gelmeye başladığı için bu tekel imtiyazlarını kontrol etmek için birkaç tanzim yönetmeliği yayınladı. Fakat bu sefer bu tekel imtiyazlarını ellerinde bulunduran Kıptî ve Ortodoks Hristiyanlar ve Yahudiler hoşnutsuz oldular. Sultan Zahir Çakmak sıkı bir kontrolle devlet harcamalarının yükselmesini önledi. Fakat Zahir Çakmak'ın, o döneme göre, çok sayıda yeni yazma kitaplara harcama yaptığı bildirilmektedir.
Ölümü
1453de 80 yaşında iken oğlu Fahreddin Osman'ı kendine veliaht olarak tayin etti ve bu Mısır'da bulunan Abbasi Halifesi tarafından da onaylandı. Bundan çok kısa zaman sonra Sultan Zahir Çakmak öldü. Cenazesi büyük bir törenle yapıldı. Yerine Memluklu Sultanı olan oğlu Fahreddin Osman ise ancak çok kısa bir Sultanlıktan sonra İnal Acrud tarafından tahttan indirildi.
Dipnotlar
- ^ Ramazanoğulları sitesi 17 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Erişme tarihi:12.10.2009)
- ^ kahramanmaras/kahramanmaras-tarihi/dulkadirogullari-beyligi-donemi-13 5 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Erişme tarihi:12.10.2009)
Dış bağlantılar
- İbni Taghribirdi (çev. William Popper) (1954-1963) History of Egypt 1362-1469 A.D. (7 Cilt), Berkley:University of California Press (1410-1470 döneminde yaşamış yazarın Nujum al-zahira fi muluk Misr wa'l-Qahira adlı eserinin İngilizce tercümesi) (İngilizce) (Arapça tüm eser: [1] 4 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişme tarihi:12.10.2009)
- Muir, William (2007) The Mameluke or slave dynasty of Egypt, 1260-1517 Piscataway, NJ: Gorgias Press. . (Birinci basım: Smith, Elder 1896) (İngilizce)
- Wiet, Gaston (1937), Historie de la Nation égyptienne, Paris (Fransızca)
- Katalanca Wikipedia Čakmak maddesi: [2] (Erişme tarihi:12.10.2009)(Katalanca)
- Clot, André
- (çev. Turhan Ilgaz) (2005), Kölelerin İmparatorluğu Memlüklerin Mısır'ı, İstanbul:Epsilon Yayınları .
- (2009) L'Égypte des Mamelouks 1250-1517. L'empire des esclaves, Paris:Perrin (Fransızca)
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Aziz Yusuf |  Mısır Memlûk Sultanı 1438 – 1453 | Sonra gelen: Fahreddin Osman |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zahir Cakmak tam ismiyle Melik Zahir Sayfeddin Cakmak Yak 1372 1453 Kahire 1438 ile 1453 doneminde saltanat suren Cerkes kokenli Burci Hanedani ndan Memluk hukumdari Zahir CakmakMisir Memluk SultaniHukum suresi1438 1453Once gelenAziz YusufSonra gelenFahreddin OsmanDogum1372Olum1453Tam adiMelik Zahir Sayfeddin CakmakHanedanBurci HanedaniSultanliktan onceki yasamiMemluklu Sultani Berkuk 1382 1389 1390 1399 un kolesi idi Memluklu saray burokrasisi icinde yavas bir sekilde ilerleyip Sultan Barsbay 1422 1438 saltanat doneminde sivil idarenin basi olan davadar Tablhane emirligine sonra askeri baskomutanlik olan Atabeylik atabeg el asakir veya emir ul kebir gorevlerine yukseldi Sultan Barsbay in 7 Haziran1438 de olumunden sonra Memluk Sultani olarak basa getirilen oglu Aziz Yusuf daha yetiskin olmadigi icin onun atabeyligini ve taht naipligini yapmaya basladi Fakat hemen eski sultanlar olan Berkuk Farac Muavyed Seyh ve Barsbay a bagli olarak yetismis Kolemenlerden kurulu degisik saray klikleri aralarinda iktidara yakin olma ve hatta iktidari ele gecirme mucadelesine giristiler Bu yikici klik mucadelelerini onlemek 7 Agustos1438de Zahir Cakmak genc Aziz Yusuf u tahttan indirerek Sultanlik unvanini alip Memluklu Sultani oldu Sultanlik donemiSultan Zahir Cakmak Aziz Yusuf u once Kahire kalesinde tutuklatti ama Aziz Yusuf buradan kacti Cok gecmeden tekrar ele gecirilen Aziz Yusuf Iskenderiye ye tutuklu surgun olarak gonderildi Suriye de bulunun Sam ve Halep emirleri Aziz Yusuf un hukumdarligini desteklemekteydiler Bunlar uzerine gonderilen bir Memluklu ordusu bunlarla yapilan carpismalarda galip geldi ve bu iki emir yakalanip idam edildiler 1439 dan sonra Sultan Zahir Cakmak acikca muhalefet yapan ve hukumdarlik iddia eden bir rakip olmadan hayatinin sonuna kadar Sultanlik yapti Rodos taki Hristiyan ve Kibris ta korsanlikla gecinen bazi Hristiyanlar Akdeniz deki Musluman ticaret gemilerine karsi korsan hucumlari yapmakta ve Akdeniz deki ticaret baglantilarini ve hatta bazi Dogu Akdeniz sahillerini taciz etmekteydiler Cakmak Memluklu donanmasini bu korsanlar uzerine gonderdi Fakat bu donanma Rodos taki Senjan Sovalyelerine karsi fazla basari saglayamadi 1442 ve 1443 te de Memluklu donanmasi tekrar Rodos a hucum etti ve sonunda Senjan Sovalyeleri ile bir baris anlasmasi imzalandi Mekke ve Medine nin savunucusu olan ve Abbasi halifelerinin yasadigi ulke olan Memluklu Sultanligi Sultan Zahir Cakmak doneminde Musluman ulkelerle bariscil iliskileri korumaya devam etti Hatta Timur un oglu olan Sultan Sahruh a Kabe nin ortulerini hazirlatip degistirmesine izin verdi Halbuki bu gorev bu iki sehrin koruyucusu olan Memluklu Devleti nindi Misir halki Timurlu Mogollari hic sevmemekteydi ve Timur un eski zevcelerinin birinin Kahire de yasadigi ve diplomatik imtiyazi olan bir saraya halk hucum etti Fakat Zahir Cakmak gucleri halki yatistirmayi ve Memluklu elcileri de Timurlulari buna karsi tepki gostermemelerini sagladi Sultan Cakmak Anadolu da Osmanli Devleti ve diger Anadolu beylikleri ile iyi iliskileri devam ettirdi Sultan Zahir Cakmak doneminde Memluklulara bagli olan Ramazanogullari beyi Eyluk Bey Memluklu destegine ragmen Varsaklara karsi yenildi ve kendi icine cekildi Memluklu lar ve Osmanli Devleti arasinda bir tampon devlet olan beyi Suleyman Bey ise her iki devletle dostane iliskileri devam etmek icin bir kizini da Memluk Sultani Zahir Cakmak a diger kizini II Mehmed e verdi Icislerine gelince Misir da bulunan imtiyazli devlet tekelleri hakkinda halktan sikayetler gelmeye basladigi icin bu tekel imtiyazlarini kontrol etmek icin birkac tanzim yonetmeligi yayinladi Fakat bu sefer bu tekel imtiyazlarini ellerinde bulunduran Kipti ve Ortodoks Hristiyanlar ve Yahudiler hosnutsuz oldular Sultan Zahir Cakmak siki bir kontrolle devlet harcamalarinin yukselmesini onledi Fakat Zahir Cakmak in o doneme gore cok sayida yeni yazma kitaplara harcama yaptigi bildirilmektedir Olumu1453de 80 yasinda iken oglu Fahreddin Osman i kendine veliaht olarak tayin etti ve bu Misir da bulunan Abbasi Halifesi tarafindan da onaylandi Bundan cok kisa zaman sonra Sultan Zahir Cakmak oldu Cenazesi buyuk bir torenle yapildi Yerine Memluklu Sultani olan oglu Fahreddin Osman ise ancak cok kisa bir Sultanliktan sonra Inal Acrud tarafindan tahttan indirildi Dipnotlar Ramazanogullari sitesi 17 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisme tarihi 12 10 2009 kahramanmaras kahramanmaras tarihi dulkadirogullari beyligi donemi 13 5 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisme tarihi 12 10 2009 Dis baglantilarIbni Taghribirdi cev William Popper 1954 1963 History of Egypt 1362 1469 A D 7 Cilt Berkley University of California Press 1410 1470 doneminde yasamis yazarin Nujum al zahira fi muluk Misr wa l Qahira adli eserinin Ingilizce tercumesi Ingilizce Arapca tum eser 1 4 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisme tarihi 12 10 2009 Muir William 2007 The Mameluke or slave dynasty of Egypt 1260 1517 Piscataway NJ Gorgias Press ISBN 978 1 59333 697 4 Birinci basim Smith Elder 1896 Ingilizce Wiet Gaston 1937 Historie de la Nation egyptienne Paris Fransizca Katalanca Wikipedia Cakmak maddesi 2 Erisme tarihi 12 10 2009 Katalanca Clot Andre cev Turhan Ilgaz 2005 Kolelerin Imparatorlugu Memluklerin Misir i Istanbul Epsilon Yayinlari ISBN 9753317727 2009 L Egypte des Mamelouks 1250 1517 L empire des esclaves Paris Perrin ISBN 978 2 262 03045 2 Fransizca Resmi unvanlarOnce gelen Aziz Yusuf Misir Memluk Sultani 1438 1453 Sonra gelen Fahreddin Osman