Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sultan Barsbay tam ismiyle Malik Eşref Ebu-Nasır Seyfeddin Barsbay (d. y. 1369 - ö. 7 Haziran 1438), 1422 - 1438 döneminde saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk Devleti hükümdarı. Saltanat döneminde Memluklu Devleti en geniş sınırlarına erişmiş ve Mezopotamya'da El Cezire ve Hicaz Memluklu Devletine bağlı ülkeler haline getirilmiştir.
| Barsbay | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Mısır Memlûk Sultanı | |||||
| Hüküm süresi | 1422 - 1438 | ||||
| Önce gelen | Salih Muhammed | ||||
| Sonra gelen | Aziz Cemaleddin Yusuf | ||||
| Doğum | y. 1369 | ||||
| Ölüm | 7 Haziran 1438 | ||||
| |||||
| Hanedan | Burci Hanedanı | ||||
Yaşamı
Sultanlıktan önce
Barsbay yaklaşık 1369 doğumlu olup Çerkes asıllıdır. Bir yahudi tüccar tarafından Halep'e getirilmiş ve Emir Çakmak tarafından kölemen olArak satın alınmış ve sonra da Mısır'a getirilip Sultan Berkuk'a kölemen olarak satılmıştır. Barsbay Kahire kalesindeki kışlada kölemen olarak askerliğe başlamıştır. Çok geçmeden kölelikten azat edilerek "Camdariye emiri" olarak görevlendirmiştir. Sonra da Sultan Farac'ın kölemen emiri olarak atanmıştır. Yetenekleri dolayısıyla Sultan Muavyed Şeyh hükümdarlığı yıllarında "Onlar Emiri" olmuştur.
Mayıs 1418'de Lübnan'da Trablusşam valisi olarak görevlendirilmiştir. 1421'de ölen Sultan Seyfeddin Tatar'ın yerine 10 yaşında tahta geçen oğlu Salih Muhammed için "davadar" emiri olarak atanmış ve taht naibi olan "Emir Canıbey" ile birlikte devletin gerçek idarecisi olmuştur. Bu iki emir arasında rekabet çoğalmış; 1421de Emir Barsbay Canıbey'i tutuklatmış ve tek başına gerçek devlet idarecisi olmuş ve 1422 basında ise Salih Muhammed'i tahtan indirip Memluk Devleti sultanı olarak tahta geçmiştir.
Saltanat dönemi
İç isyanlar
Sultan Barsbay'ın saltanat döneminde Memluk Devleti'nin içişleri nispeten sakin geçmiş ve Barsbay önemli iki iç isyanla uğraşmak zorunda kalmıştır. 1422de Emir Safedi adlı bir Çerkes Memluklu tahttan atılmış olan Sultan Salih Muhammed'in hakkını koruma adına isyan etmiş ve Ocak 1424'te bu isyan bastırılıp isyancı emir idam edilmiştir. İkinci önemli içişleri sorunu 1423'te eski Sultan Salih Muhammed'in naibi olan Emir Canıbey'in tutuklu olduğu zindan kaçması dolayısıyla çıkmıştır ama hemen yakalanmış ve idam edilmiştir.
Katalan korsanlar ve Kıbrıs'a seferler
Sultan Barsbay hemen sultan olduktan sonra Kıbrıs adasında üslenen Katalan asıllı korsanların Memluk Devletine ait olan Suriye ve Mısır'ın kıyılarına yaptıkları talan hücumlarıyla uğraşmak zorunda kaldı. 1422'de korsanlar İskenderiye açıklarında çok değerli bir yük taşıyan gemiyi ele geçirdiler. Sultan Barsbay bu çeşit hücumları önlemek için Suriye ve Mısır'ın önemli Akdeniz limanlarını korumak için savunma mevkileri kurdurdu ve özel görevli Memluk emirleri buralarda görevlendirdi. Ayrıca Hristiyanları bu korsanları desteklemekten vazgeçirmek için Kudüs'teki Hristiyan hacıların ziyaret ettiği "Kanışat el-Kıyamet" katedralini kapatmakla tehdit etti.
Haziran 1424'te Dimyat yakınlarında yeni bir korsan hücumu oldu ve iki ticaret gemisi korsanların eline geçti. Sultan bu tüccarları ve diğer esirler için istenilen fidyeyi devlet bürokratlarının protestolarına rağmen devlet hazinesinden ödedi.
Barsbay bu hücumlara karşı diğer bir çare olarak korsanların üssü olan Kıbrıs adasına ve korsanlara destek veren Kıbrıslı zenginler, asiller ve Kıbrıs Kralı Lusignanlı Giano üzerine yeni kurulan bir donanma ile hücumlarda bulunmakta buldu. Barsbay döneminde Kıbrıs'a karşı birkaç askeri hücum yapıldı. 1424'te küçük bir Memluklu filosu Limasol'a hücum etti. 1425de Memluklu güçleri önce Mağusa'ya hücum ettiler; sonra Larnaka ve civarını yağma ettiler. Limasol kalesi Memluklular eline geçti.
1426'da Memluklu donanması 180 gemiyle geldi ve 3.000den büyük sayıda askeri bir gücü karaya çıktı. Emir "Tanrıverdi Muhammed" ve Emir İnal el hakimi komutasındaki bu ordu üzerine giden Kıbrıs Kralı Giano 7 Temmuz 1426da yapılan Larnaka civarında yapılan "Hırokitia Muharebesi"nde Memluklulara yenilip esir düştü. Kahire'de 10 ay esir kalan Kıbrıs Kralı Giano büyük bir fidye ödedikten sonra serbest kalıp Kıbrıs'a dönebildi. Galip gelen Memluklu ordusu ise Larnaka'yı talan edip Kıbrıs Krallığı başkenti Lefkoşa'yı işgal edip talan etti. Kral ailesi kuzeye Girne kalesine kaçtı. Memluklu ordusu büyük ganimet ile çok sayıda esirle Mısır'a döndü. Kıbrıs Krallığı Memluk Devleti'ne yıllık tazminat ödeyen bir vasal devlet statüsüne döndü.
Diğer ülkelerle ilişkiler
1429'da Barsbay Akkoyunlular hükümdarı 'a karşı olarak bir bir büyük ordu ile sefer açıp Urfa'yı Memluklu ülkesi sınırları içine aldı. Barsbay bundan sonra bu ordusuyla Diyarbakır üzerine yürüyüp bu kaleyi kuşattı ama kale direnişe geçti ve zapolunamadı. Memkluklu askerleri bu uzun sefer ve kalenin dayanıp teslim olmaması yüzünden demoralize ve gayet hoşnutsuz oldular. Ama Memluklu askeri disiplini dolayısıyla bu ordu dağılmadı. Kara Yülük Osman kendisine yapılan Memluklu barış teklifini kabul etti ve bu barışa göre Akkoyunlular Memluklu arazilerine hücumdan vazgeçecekler ve senbolik olarak Akkoyunlular Memluk üstünlüğünü kabul edeceklerdi. 1433'te Memluklu ordusu çekilmeye başladı. Memluklu askerlerden bir kısmı Mezopotamya'da kalmayı tercih etmişti. Geri dönen Memluklu ordusu güya bu savaşı kazanmıştı ama görünüşü bir savaş kaybetmiş ricat eden bir ordu gibiydi.
Orta Asya'da Timurlular devletinin hükümdarı olan Şahruh Kâbe'ye bir örtü göndermek istemişti. Kâbe'nin ve İslam hacılarının bakımı ve idaresi gelenek olarak Memluklular elinde idi. Şahruh'un gönderdiği bu Kâbe örtüsü bu gelenek dışında idi ve Memluklular ile Timurlular devletleri arasında bir diplomatik kriz yarattı.
1430'da Barsbay Hristiyan Etiyopya'dan gelen bir heyet ile müzakereler yaptı.
Barsbay Memluklulerin Kızıl Deniz üzerindeki ticareti kontrol altına almak için uğraşlar da bulundu. Bu arada bir önceki yüzyılda önemli bir Kızıl Deniz limanı olan ama sonradan önemini kaybeden "Aydab" limanını 1426'da yıkıp harap ederek bu limanın hiçbir tüccar tarafından kullanılmamasını sağladı.
Katalan korsanlar ve Aragon Krallığı ile ilişkiler
1430'da Rodos'ta Sultan Barsbay Katalan korsanlara destek sağlayan Aragon Kralı V. Alfonso ile bir ticaret anlaşması imzalayıp bu desteğin kesilmesini sağlamaya çalıştı. Fakat Mısır'ın baharat tıcareti üzerindeki tekelinin yenilemesi ve bunu Mayorka adalı Katalonya'lı tüccarlara aksi tesiri yine iki ülke arasındaki ilişkileri bozdu. Aragon Kralı'nın donanması ile İskenderiye'ye planladığı bir hücumdan son dakikada vazgeçtiği belgelenmiştir.
Katalan korsanlar cüretlenerek Eylül-Ekim 1433'te Trablusşam'a 18 Nisan 1434de Beyrut'a hücum ettiler. Mısır filosunun Katalan korsanların Kıbrıs adasındaki üslerine karşı yaptıkları ceza hücumları sonuç vermedi.
Aragon Kralı'nın Milano ve Cenova donanmasına 'nde yenilip esir düşmesi Aragon Kralını Memluklularla yeni müzakereler girmeye zorladı. 1436'da başlarında Memluklu Devleti ve Aragon Krallığı arasında yeni bir ticaret anlaşması imzalandı.
Fakat 5 Ağustos 1436'da Katalan korsanlar Nil deltası üzerindeki üzerine hücumda bulundular. 1437'de Memluklu Devleti ülkede bulunan Katalan tüccarları Mısır'dan kovdu.
Mali durum ve mali reformlar
Sultan Barsbay devlet için çok harcama gerektiren Memluklu ordusunun düzgün şekilde finanmanı hedefiyle devletin gelirlerini ve özellikle gümrük vergilerini reform etmeye özen vermekteydi. Devlete düzgün gelir sağlamak amacıyla 1423'te şeker ticaretini, 1429'da karabiber ticaretini ve bakır ticaretini devletleştirmiş ve bu maddelerin alım-satımından devlet gelirleri pozitif olarak etkilenmiştir. Örneğin 1425'te bu devlet gelirlerinde görülen fazlalık Sultan Eşref Barsbay Camii ve külliyesi yapımına harcanmıştır.
Bu ticari malların devletleştirilip devlet tekeli kurulması İtalyan ve Katalan asilli tüccarların aleyhine islediği için bu tüccarlar buna karşı çıkmışlar ve bir ticari boykot direnişi yapmaya yeltenmişlerdir. Fakat Barsbay bu turlu direnişe gecen yabancı tüccarları tanımlamış ve onları Mısır'dan attırmış ve onların vasıta ile bile Mısır'la ticaret yapmalarını önlemek için tedbirler almıştır.
Barsbay'in hükûmet döneminde Mısır bir ekonomik kriz geçirmiştir. Bu kriz nedeniyle 13. yüzyılda 20 dirhem değerde olan Memluklu dinarı; 1412'de 240 dirhem; 1456'da 300 dirhem ve 1458'de 460 dirhem olmuştur. Bu buyuk enflasyonun nedeni tüccar ve mal üreticilerinin islerinin en kotu gittiği dönemler de bile işçi ücretlerini arttırmaları gerektiğidir. Kahire ve Iskenderiye'de bu gerek bütün tüccar ve üreticiler aleyhinde işlemiş ve iflaslara yol açmıştır.
Barsbay'in doneminden sonra bu sorun 1498'de Portekizlilerin Vasco de Gama keşifleri ile Avrupa'dan Güney Avrupa yoluyla Hindistan'a bir yol bulması ve bunun da Memluklu'lar kontrolü altında bulunan Kızıl Deniz ticaretine buyuk bir darbe vurmasıyla sorun daha da ciddileşmiştir.
Ölümü
Barsbay 16 yıl süren bir saltanat sonunda bir dejeneratif hastalık sonunda Kahire'de 7 Haziran, 1438'de hayata gözlerine yumdu. Barsbay 1332-1333'te Kahire'deki büyük Kuzey Mezarlık'ta yaptırdığı büyük külliyenin türbesinde gömülmüştür.
Memluklu Sultanlığı'na 15 yaşında olan oğlu Aziz Cemaleddin Yusuf getirildi.
Eserleri
-
![image]()
Sultan Eşref Barsbay Camii -
![image]()
Sultan Eşref Barsbay Camii girişi -
![image]()
Namazlık ve medrese için dört kemerli ivandan biri -
![image]()
Caminin Kıble ivanı ve duvarı
Sultan Barsbay 1425de devletleştirdiği baharat pazarlama tekellerinden elde edilen gelirlerle Kahire'nin Han el-Halili tarihi çarşında bir camii, bir medrese, üzerinde subyan mektebi olan bir sebil (sebil-i kuttab) ve bir türbeden oluşan bir külliye yaptırmıştır. Camii sokak seviyesinde olmayıp birinci kattadır. Camii ortada bir açık avlu etrafında dört tane üzeri kemer şeklinde kapalı olan dört kısımdan oluşur ve namazlıklar avluya açıktır. Kıblede bulunan kısımın kıble duvarı çok süslenmiş olup yontulmuş mermerden çok süslü bir mihrab ve birkaç vitray pencere bulunmakta ve mihrab da yontulma ve kakmalı tahtadan yapılmıştır. Bu kısımdaki tavan yaldızlı olup yeşil ve altın renkli Kuran'dan Küfi yazılar bulunmaktadır. Medrese bu açık ivanlarda bulunup; dört sünni mezhebi için değişik ivan kullanılmak üzere planlanmıştır. Sultan Barsbay'ın mezarı bu külliyedeki türbede olmayıp buradaki türbede karısı ve kızının mezarları bulunmaktadır.
Sultan Barsbay Kahire'nin Kuzey Mezarlık'ında 1332-1333 yıllarında kendi türbesi ve yanındaki iki türbe, bir medrese, bir Rufai tarikatı tekkesi, iki Rufai zaviyesi, tarikat üyeleri ve medrese mollalarının kalacağı "rab" dairelerinden oluşan bir külliyat daha yaptırmıştır. Sultan Barsbay'ın türbesi ve yanında bulunan iki türbenin taştan kubbeleri dışarıdan ilk defa yıldız tipi yontularla süslü ve daha dik olan memluklu tipi camii kubbesi adını alacak stilin ilk örneğidir. Medrese Hanafı mezhebi mollalar yetiştirmek üzere kurulmuştur. Eski dört açık ivandan oluşan medrese stilinden ayrılarak Rufai tekkesiyle birleştirilmiş olarak ve camii olarak da kullanılmak üzere büyük kapalı bir salonu ihtiva etmektedir. Tekkeye hediye edilmiş olan bir fildişi kakmalı ama fazla sulu olmayan mihrab Memluklu sanatının bir zirve eseri olarak kabul edilmektedir. Tekke'nin yanında ayrıca kurulmuş olan iki zaviye Memluklu mimarisinde ilk defa görülmektedir. Zaviye 1478'de yeniden restore edilmiştir.
Dipnotlar
- ^ İsa'nın mezarının bulunduğuna inanılan kutsal büyük katedral (İngilizce:"Church of the Holy Sepulchre")
- ^ Bknz: İngilizce Vikipedia'da Kıbrıs Kralı Giano (İngilizce:Janus) hakkında madde 21 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Coulon, Damien (2004) Barcelone et le grand commerce d'orient au moyen âge: un siècle de relations, Madrid:Casa de Velázquez /books?id=m-hlLDt3kZgC&pg=PA58#v=önepage&q&f=false Google kitapları 14 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Fransızca) (Erişim:16.7.2010)
- ^ Macaire, Pierre (1986) =Majörque et le commerce ınternational Paris: Plein Des Sens , Google kitap
- ^ Han el-Halili'de Şük el-Nahhaşin (bakırcılar sokağı) ve Şük Muski sokaklarında
- ^ Archnet sitesinde "Sultan Eşref Barsbay Camii" konulu madde[](İngilizce) (Erişim:17.7.2010)
- ^ Archnet sitesinde "Kahire Kuzey Mezarlığı'ndaki Sultan Barsbay türbesi ve külliyesi" konulu madde[](İngilizce) (Erişim:17.7.2010)
Dış bağlantılar
- Fransızca Wikipedia Barsbay maddesi22 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)(Erişme:3.7.2010)
- Clot, André
- (çev. Turhan Ilgaz) (2005), Kölelerin İmparatorluğu Memlüklerin Mısır'ı, İstanbul:Epsilon Yayınları .
- (2009) L'Égypte des Mamelouks 1250-1517. L'empire des esclaves, Paris:Perrin (Fransızca)
- Bosworth, Clifford Edmund () The new İslamic dynaşties: a chronological and genealogical manual Edinburgh:Edinburgh University Press İSBN 978-0-7486-2137-8 (Bölüm:"The Burjī line 784-922/1382-1517") Google Books1 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişim:2.7.2010)
- Arch-net sitesinde bulunan "Kahire Kuzey Mezarlığı'ndaki Sultan Barsbay türbesi ve külliyesi" konulu madde[](İngilizce) (Erişim:2.7.2010)
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Salih Muhammed |  Mısır Memlûk Sultanı 1422 - 1438 | Sonra gelen: Aziz Cemaleddin Yusuf |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sultan Barsbay tam ismiyle Malik Esref Ebu Nasir Seyfeddin Barsbay d y 1369 o 7 Haziran 1438 1422 1438 doneminde saltanat suren Cerkes kokenli Burci Hanedani ndan Memluk Devleti hukumdari Saltanat doneminde Memluklu Devleti en genis sinirlarina erismis ve Mezopotamya da El Cezire ve Hicaz Memluklu Devletine bagli ulkeler haline getirilmistir BarsbayMisir Memluk SultaniHukum suresi1422 1438Once gelenSalih MuhammedSonra gelenAziz Cemaleddin YusufDogumy 1369Olum7 Haziran 1438Tam adiMelik Esref Ebu Nasir Seyfeddin BarsbayHanedanBurci HanedaniYasamiSultanliktan once Barsbay yaklasik 1369 dogumlu olup Cerkes asillidir Bir yahudi tuccar tarafindan Halep e getirilmis ve Emir Cakmak tarafindan kolemen olArak satin alinmis ve sonra da Misir a getirilip Sultan Berkuk a kolemen olarak satilmistir Barsbay Kahire kalesindeki kislada kolemen olarak askerlige baslamistir Cok gecmeden kolelikten azat edilerek Camdariye emiri olarak gorevlendirmistir Sonra da Sultan Farac in kolemen emiri olarak atanmistir Yetenekleri dolayisiyla Sultan Muavyed Seyh hukumdarligi yillarinda Onlar Emiri olmustur Mayis 1418 de Lubnan da Trablussam valisi olarak gorevlendirilmistir 1421 de olen Sultan Seyfeddin Tatar in yerine 10 yasinda tahta gecen oglu Salih Muhammed icin davadar emiri olarak atanmis ve taht naibi olan Emir Canibey ile birlikte devletin gercek idarecisi olmustur Bu iki emir arasinda rekabet cogalmis 1421de Emir Barsbay Canibey i tutuklatmis ve tek basina gercek devlet idarecisi olmus ve 1422 basinda ise Salih Muhammed i tahtan indirip Memluk Devleti sultani olarak tahta gecmistir Saltanat donemiIc isyanlar Sultan Barsbay in saltanat doneminde Memluk Devleti nin icisleri nispeten sakin gecmis ve Barsbay onemli iki ic isyanla ugrasmak zorunda kalmistir 1422de Emir Safedi adli bir Cerkes Memluklu tahttan atilmis olan Sultan Salih Muhammed in hakkini koruma adina isyan etmis ve Ocak 1424 te bu isyan bastirilip isyanci emir idam edilmistir Ikinci onemli icisleri sorunu 1423 te eski Sultan Salih Muhammed in naibi olan Emir Canibey in tutuklu oldugu zindan kacmasi dolayisiyla cikmistir ama hemen yakalanmis ve idam edilmistir Katalan korsanlar ve Kibris a seferler Sultan Barsbay hemen sultan olduktan sonra Kibris adasinda uslenen Katalan asilli korsanlarin Memluk Devletine ait olan Suriye ve Misir in kiyilarina yaptiklari talan hucumlariyla ugrasmak zorunda kaldi 1422 de korsanlar Iskenderiye aciklarinda cok degerli bir yuk tasiyan gemiyi ele gecirdiler Sultan Barsbay bu cesit hucumlari onlemek icin Suriye ve Misir in onemli Akdeniz limanlarini korumak icin savunma mevkileri kurdurdu ve ozel gorevli Memluk emirleri buralarda gorevlendirdi Ayrica Hristiyanlari bu korsanlari desteklemekten vazgecirmek icin Kudus teki Hristiyan hacilarin ziyaret ettigi Kanisat el Kiyamet katedralini kapatmakla tehdit etti Haziran 1424 te Dimyat yakinlarinda yeni bir korsan hucumu oldu ve iki ticaret gemisi korsanlarin eline gecti Sultan bu tuccarlari ve diger esirler icin istenilen fidyeyi devlet burokratlarinin protestolarina ragmen devlet hazinesinden odedi Barsbay bu hucumlara karsi diger bir care olarak korsanlarin ussu olan Kibris adasina ve korsanlara destek veren Kibrisli zenginler asiller ve Kibris Krali Lusignanli Giano uzerine yeni kurulan bir donanma ile hucumlarda bulunmakta buldu Barsbay doneminde Kibris a karsi birkac askeri hucum yapildi 1424 te kucuk bir Memluklu filosu Limasol a hucum etti 1425de Memluklu gucleri once Magusa ya hucum ettiler sonra Larnaka ve civarini yagma ettiler Limasol kalesi Memluklular eline gecti 1426 da Memluklu donanmasi 180 gemiyle geldi ve 3 000den buyuk sayida askeri bir gucu karaya cikti Emir Tanriverdi Muhammed ve Emir Inal el hakimi komutasindaki bu ordu uzerine giden Kibris Krali Giano 7 Temmuz 1426da yapilan Larnaka civarinda yapilan Hirokitia Muharebesi nde Memluklulara yenilip esir dustu Kahire de 10 ay esir kalan Kibris Krali Giano buyuk bir fidye odedikten sonra serbest kalip Kibris a donebildi Galip gelen Memluklu ordusu ise Larnaka yi talan edip Kibris Kralligi baskenti Lefkosa yi isgal edip talan etti Kral ailesi kuzeye Girne kalesine kacti Memluklu ordusu buyuk ganimet ile cok sayida esirle Misir a dondu Kibris Kralligi Memluk Devleti ne yillik tazminat odeyen bir vasal devlet statusune dondu Diger ulkelerle iliskiler 1429 da Barsbay Akkoyunlular hukumdari a karsi olarak bir bir buyuk ordu ile sefer acip Urfa yi Memluklu ulkesi sinirlari icine aldi Barsbay bundan sonra bu ordusuyla Diyarbakir uzerine yuruyup bu kaleyi kusatti ama kale direnise gecti ve zapolunamadi Memkluklu askerleri bu uzun sefer ve kalenin dayanip teslim olmamasi yuzunden demoralize ve gayet hosnutsuz oldular Ama Memluklu askeri disiplini dolayisiyla bu ordu dagilmadi Kara Yuluk Osman kendisine yapilan Memluklu baris teklifini kabul etti ve bu barisa gore Akkoyunlular Memluklu arazilerine hucumdan vazgececekler ve senbolik olarak Akkoyunlular Memluk ustunlugunu kabul edeceklerdi 1433 te Memluklu ordusu cekilmeye basladi Memluklu askerlerden bir kismi Mezopotamya da kalmayi tercih etmisti Geri donen Memluklu ordusu guya bu savasi kazanmisti ama gorunusu bir savas kaybetmis ricat eden bir ordu gibiydi Orta Asya da Timurlular devletinin hukumdari olan Sahruh Kabe ye bir ortu gondermek istemisti Kabe nin ve Islam hacilarinin bakimi ve idaresi gelenek olarak Memluklular elinde idi Sahruh un gonderdigi bu Kabe ortusu bu gelenek disinda idi ve Memluklular ile Timurlular devletleri arasinda bir diplomatik kriz yaratti 1430 da Barsbay Hristiyan Etiyopya dan gelen bir heyet ile muzakereler yapti Barsbay Memluklulerin Kizil Deniz uzerindeki ticareti kontrol altina almak icin ugraslar da bulundu Bu arada bir onceki yuzyilda onemli bir Kizil Deniz limani olan ama sonradan onemini kaybeden Aydab limanini 1426 da yikip harap ederek bu limanin hicbir tuccar tarafindan kullanilmamasini sagladi Katalan korsanlar ve Aragon Kralligi ile iliskiler 1430 da Rodos ta Sultan Barsbay Katalan korsanlara destek saglayan Aragon Krali V Alfonso ile bir ticaret anlasmasi imzalayip bu destegin kesilmesini saglamaya calisti Fakat Misir in baharat ticareti uzerindeki tekelinin yenilemesi ve bunu Mayorka adali Katalonya li tuccarlara aksi tesiri yine iki ulke arasindaki iliskileri bozdu Aragon Krali nin donanmasi ile Iskenderiye ye planladigi bir hucumdan son dakikada vazgectigi belgelenmistir Katalan korsanlar curetlenerek Eylul Ekim 1433 te Trablussam a 18 Nisan 1434de Beyrut a hucum ettiler Misir filosunun Katalan korsanlarin Kibris adasindaki uslerine karsi yaptiklari ceza hucumlari sonuc vermedi Aragon Krali nin Milano ve Cenova donanmasina nde yenilip esir dusmesi Aragon Kralini Memluklularla yeni muzakereler girmeye zorladi 1436 da baslarinda Memluklu Devleti ve Aragon Kralligi arasinda yeni bir ticaret anlasmasi imzalandi Fakat 5 Agustos 1436 da Katalan korsanlar Nil deltasi uzerindeki uzerine hucumda bulundular 1437 de Memluklu Devleti ulkede bulunan Katalan tuccarlari Misir dan kovdu Mali durum ve mali reformlar Sultan Barsbay devlet icin cok harcama gerektiren Memluklu ordusunun duzgun sekilde finanmani hedefiyle devletin gelirlerini ve ozellikle gumruk vergilerini reform etmeye ozen vermekteydi Devlete duzgun gelir saglamak amaciyla 1423 te seker ticaretini 1429 da karabiber ticaretini ve bakir ticaretini devletlestirmis ve bu maddelerin alim satimindan devlet gelirleri pozitif olarak etkilenmistir Ornegin 1425 te bu devlet gelirlerinde gorulen fazlalik Sultan Esref Barsbay Camii ve kulliyesi yapimina harcanmistir Bu ticari mallarin devletlestirilip devlet tekeli kurulmasi Italyan ve Katalan asilli tuccarlarin aleyhine isledigi icin bu tuccarlar buna karsi cikmislar ve bir ticari boykot direnisi yapmaya yeltenmislerdir Fakat Barsbay bu turlu direnise gecen yabanci tuccarlari tanimlamis ve onlari Misir dan attirmis ve onlarin vasita ile bile Misir la ticaret yapmalarini onlemek icin tedbirler almistir Barsbay in hukumet doneminde Misir bir ekonomik kriz gecirmistir Bu kriz nedeniyle 13 yuzyilda 20 dirhem degerde olan Memluklu dinari 1412 de 240 dirhem 1456 da 300 dirhem ve 1458 de 460 dirhem olmustur Bu buyuk enflasyonun nedeni tuccar ve mal ureticilerinin islerinin en kotu gittigi donemler de bile isci ucretlerini arttirmalari gerektigidir Kahire ve Iskenderiye de bu gerek butun tuccar ve ureticiler aleyhinde islemis ve iflaslara yol acmistir Barsbay in doneminden sonra bu sorun 1498 de Portekizlilerin Vasco de Gama kesifleri ile Avrupa dan Guney Avrupa yoluyla Hindistan a bir yol bulmasi ve bunun da Memluklu lar kontrolu altinda bulunan Kizil Deniz ticaretine buyuk bir darbe vurmasiyla sorun daha da ciddilesmistir OlumuBarsbay 16 yil suren bir saltanat sonunda bir dejeneratif hastalik sonunda Kahire de 7 Haziran 1438 de hayata gozlerine yumdu Barsbay 1332 1333 te Kahire deki buyuk Kuzey Mezarlik ta yaptirdigi buyuk kulliyenin turbesinde gomulmustur Memluklu Sultanligi na 15 yasinda olan oglu Aziz Cemaleddin Yusuf getirildi EserleriSultan Esref Barsbay Camii Sultan Esref Barsbay Camii girisi Namazlik ve medrese icin dort kemerli ivandan biri Caminin Kible ivani ve duvari Sultan Barsbay 1425de devletlestirdigi baharat pazarlama tekellerinden elde edilen gelirlerle Kahire nin Han el Halili tarihi carsinda bir camii bir medrese uzerinde subyan mektebi olan bir sebil sebil i kuttab ve bir turbeden olusan bir kulliye yaptirmistir Camii sokak seviyesinde olmayip birinci kattadir Camii ortada bir acik avlu etrafinda dort tane uzeri kemer seklinde kapali olan dort kisimdan olusur ve namazliklar avluya aciktir Kiblede bulunan kisimin kible duvari cok suslenmis olup yontulmus mermerden cok suslu bir mihrab ve birkac vitray pencere bulunmakta ve mihrab da yontulma ve kakmali tahtadan yapilmistir Bu kisimdaki tavan yaldizli olup yesil ve altin renkli Kuran dan Kufi yazilar bulunmaktadir Medrese bu acik ivanlarda bulunup dort sunni mezhebi icin degisik ivan kullanilmak uzere planlanmistir Sultan Barsbay in mezari bu kulliyedeki turbede olmayip buradaki turbede karisi ve kizinin mezarlari bulunmaktadir Sultan Barsbay Kahire nin Kuzey Mezarlik inda 1332 1333 yillarinda kendi turbesi ve yanindaki iki turbe bir medrese bir Rufai tarikati tekkesi iki Rufai zaviyesi tarikat uyeleri ve medrese mollalarinin kalacagi rab dairelerinden olusan bir kulliyat daha yaptirmistir Sultan Barsbay in turbesi ve yaninda bulunan iki turbenin tastan kubbeleri disaridan ilk defa yildiz tipi yontularla suslu ve daha dik olan memluklu tipi camii kubbesi adini alacak stilin ilk ornegidir Medrese Hanafi mezhebi mollalar yetistirmek uzere kurulmustur Eski dort acik ivandan olusan medrese stilinden ayrilarak Rufai tekkesiyle birlestirilmis olarak ve camii olarak da kullanilmak uzere buyuk kapali bir salonu ihtiva etmektedir Tekkeye hediye edilmis olan bir fildisi kakmali ama fazla sulu olmayan mihrab Memluklu sanatinin bir zirve eseri olarak kabul edilmektedir Tekke nin yaninda ayrica kurulmus olan iki zaviye Memluklu mimarisinde ilk defa gorulmektedir Zaviye 1478 de yeniden restore edilmistir Dipnotlar Isa nin mezarinin bulunduguna inanilan kutsal buyuk katedral Ingilizce Church of the Holy Sepulchre Bknz Ingilizce Vikipedia da Kibris Krali Giano Ingilizce Janus hakkinda madde 21 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Coulon Damien 2004 Barcelone et le grand commerce d orient au moyen age un siecle de relations Madrid Casa de Velazquez books id m hlLDt3kZgC amp pg PA58 v onepage amp q amp f false Google kitaplari 14 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fransizca Erisim 16 7 2010 Macaire Pierre 1986 Majorque et le commerce international Paris Plein Des Sens ISBN 978 87 88896 00 8 Google kitap Han el Halili de Suk el Nahhasin bakircilar sokagi ve Suk Muski sokaklarinda Archnet sitesinde Sultan Esref Barsbay Camii konulu madde olu kirik baglanti Ingilizce Erisim 17 7 2010 Archnet sitesinde Kahire Kuzey Mezarligi ndaki Sultan Barsbay turbesi ve kulliyesi konulu madde olu kirik baglanti Ingilizce Erisim 17 7 2010 Dis baglantilarFransizca Wikipedia Barsbay maddesi22 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Fransizca Erisme 3 7 2010 Clot Andre cev Turhan Ilgaz 2005 Kolelerin Imparatorlugu Memluklerin Misir i Istanbul Epsilon Yayinlari ISBN 9753317727 2009 L Egypte des Mamelouks 1250 1517 L empire des esclaves Paris Perrin ISBN 978 2 262 03045 2 Fransizca Bosworth Clifford Edmund The new Islamic dynasties a chronological and genealogical manual Edinburgh Edinburgh University Press ISBN 978 0 7486 2137 8 Bolum The Burji line 784 922 1382 1517 Google Books1 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisim 2 7 2010 Arch net sitesinde bulunan Kahire Kuzey Mezarligi ndaki Sultan Barsbay turbesi ve kulliyesi konulu madde olu kirik baglanti Ingilizce Erisim 2 7 2010 Resmi unvanlarOnce gelen Salih Muhammed Misir Memluk Sultani 1422 1438 Sonra gelen Aziz Cemaleddin Yusuf