Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zan dili, Güney Kafkas dilleri içinde yer alan Lazca ile Megrelcenin kaynaklandığı kabul edilen bir dildir. Dilbilimciler, eskiden antik Kolhis dili olarak da bilinen Zan dilinin zaman içinde ikiye ayrıldığını düşünmektedir.Gürcüce ve Svanca, Güney Kafkas dillerine dahil olan diğer dillerdir.
| Zan | |
|---|---|
| Coğrafi dağılım | Güney Kafkasya, Anadolu |
| Sınıflandırma | Kartveli dilleri
|
| Alt bölümler | |
 Zan dillerinin coğrafi dağılımı | |
Yayılımı
Bu dil, Gürcistan'ın Megrelya bölgesi, Abkhazya'nın Gali Rayon'u ve Acaristan'ın Batum kentleriyle; Laz nüfusun yaşadığı ilçe ve köylerde konuşulur. Toplam konuşan sayısı 800.000 civarındadır.
Tarihçe
Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svanca Kafkas dil grubu içerisinde değerlendirilmektedir. Ancak Kuzey Kafkas dilleri ile bu dört dilin akrabalığı kesin oranda ispat edilemediğinden Güney Kafkas dilleri ya da bilinen diğer adıyla Kartveli dilleri'nin izole bir dil ailesi olduğu söylenmektedir. Nicholas Marr tarafından ilk kez mukayese edilen dil daha sonra George Hewitt, Georges Dumézil, Arnold Chikobava ve Gôichi Kojima tarafından da çalışma konusu yapılmış, bazı kitaplar yayımlanmıştır. Megrelce ve Lazca konuşanlar arasında %70-80 arasında karşılıklı anlaşma söz konusudur. Dilbilimcilere göre Kolhis'in yıkılmasından sonra bu ortak dil ilk ayrışma evresine girmiş oldu. Ancak asıl ayrışmalar, Lazika'nın Rioni Havzası'ndaki güney kesiminin 5. ve 6. yüzyıllardaki Bizans-Pers savaşları nedeniyle Megrel - Laz nüfusunun kayda değer bir kısmının ölmesiyle başladı. Bu bölge nüfustan arınmış bir yer hâline geldi. Bu yüzden Emevi Arap istilâlarından etkilenen Gürcüler, Kartli'den kitlesel olarak göç ederek süreç içinde bu bölgeye yerleştiler. Böylece günümüzde Müslümanları Laz, Hristiyanları ise Megrel olarak adlandırılan Megrel - Lazlar arasında, Gürcüler'den oluşan ve yine günümüzde Guria ve Acara Özerk Cumhuriyeti olarak bilinen tampon bölgeler oluştu. Bundan sonra da Kolhis halkı ikiye bölünmüş oldu ve Osmanlı hâkimiyetiyle dinin de etkisiyle Lazca ve Megrelce arasında kesin dilbilimsel ayrılıklar yaşandı. Ancak bu farklılıklar anlaşmaya engel olup, iki dil arasında diyalog kurulmasına mâni olacak kadar keskin değildir.
Aşağıdaki tabloda Laz ve Megrel dillerine yani Zan diline ait bazı kelime örnekleri verilmiştir:
| Türkçe | Lazca | Megrelce |
|---|---|---|
| Haber | Ambari | ამბე (ambe) |
| Yeni | Ağani | ახალი (ah'ali) |
| İhtiyar | Badi | ბადიდი (badidi) |
| Süt | Mja | ბჟა (bja) |
| Dut | Bjoli | ბჟოლა (bjola) |
| Erkek Kardeş | Cuma | ჯიმა (cima) |
| Pazar | Mjaçxa | ჟაშხა (jaşh'a) |
| Tavuk | Kotume | ქოთომი (kotomi) |
| Geldik | Komoptit | ქუმოფრთით (kumoprtit) |
| Saymak | Ǩoroʒxu | კოროცხუა (k'orotsh'ua) |
| Aile | Ocaği | ოჯახი (ocah'i) |
| Sekiz | Ovro | რუო (ruo) |
| Megrelya | Omargale | სამარგალო (Samargalo) |
| Kar | Mtfi | თინუ (tinu) |
| Güvercin | Ťoroci | ტორონჯი (t'oronci) |
| Kalpsiz | Uguroni | უგურე (ugure) |
| Önce | Ǯoxle | წოხოლე (tzoh'ole) |
Notlar
- ^ http://www.exploregeorgia.com/en/georgia/georgians.html 27 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Kolkhuri Dialects
- ^ Amerijibi-Mullen, Rusudan (ed., 2006), K’olxuri (megrul-lazuri) ena: Colchian (Megrelian-Laz) language. ICGL (Universali: ), www.icgl.org. (see also the review of this book by Andrew Higgins. 1 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ekim 2011.
- ^ http://www.turkleronline.com/diger/lazlar/lazlar2/lazlar2_sayfa_60.htm 3 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Laz Dili
- ^ http://www.ling.helsinki.fi/sky/tapahtumat/el/endabs.htm 20 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Historical Perspective of Laz
- ^ http://www.bianet.org/bianet/yazdir/38968 11 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Megrelo-Lazlar ve Gürcüler
- ^ Bedia Leba, Halkbilimci Wolfgang Feurstein ile söyleşi, Ogni Kültür Dergisi, sayı 5, Temmuz-Ağustos 1994.
- ^ "Megrelce Sözlük". 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Aralık 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zan dili Guney Kafkas dilleri icinde yer alan Lazca ile Megrelcenin kaynaklandigi kabul edilen bir dildir Dilbilimciler eskiden antik Kolhis dili olarak da bilinen Zan dilinin zaman icinde ikiye ayrildigini dusunmektedir Gurcuce ve Svanca Guney Kafkas dillerine dahil olan diger dillerdir ZanCografi dagilimGuney Kafkasya AnadoluSiniflandirmaKartveli dilleri Karto Zan ZanAlt bolumlerMegrelce LazcaZan dillerinin cografi dagilimiYayilimiBu dil Gurcistan in Megrelya bolgesi Abkhazya nin Gali Rayon u ve Acaristan in Batum kentleriyle Laz nufusun yasadigi ilce ve koylerde konusulur Toplam konusan sayisi 800 000 civarindadir TarihceGurcuce Megrelce Lazca ve Svanca Kafkas dil grubu icerisinde degerlendirilmektedir Ancak Kuzey Kafkas dilleri ile bu dort dilin akrabaligi kesin oranda ispat edilemediginden Guney Kafkas dilleri ya da bilinen diger adiyla Kartveli dilleri nin izole bir dil ailesi oldugu soylenmektedir Nicholas Marr tarafindan ilk kez mukayese edilen dil daha sonra George Hewitt Georges Dumezil Arnold Chikobava ve Goichi Kojima tarafindan da calisma konusu yapilmis bazi kitaplar yayimlanmistir Megrelce ve Lazca konusanlar arasinda 70 80 arasinda karsilikli anlasma soz konusudur Dilbilimcilere gore Kolhis in yikilmasindan sonra bu ortak dil ilk ayrisma evresine girmis oldu Ancak asil ayrismalar Lazika nin Rioni Havzasi ndaki guney kesiminin 5 ve 6 yuzyillardaki Bizans Pers savaslari nedeniyle Megrel Laz nufusunun kayda deger bir kisminin olmesiyle basladi Bu bolge nufustan arinmis bir yer haline geldi Bu yuzden Emevi Arap istilalarindan etkilenen Gurculer Kartli den kitlesel olarak goc ederek surec icinde bu bolgeye yerlestiler Boylece gunumuzde Muslumanlari Laz Hristiyanlari ise Megrel olarak adlandirilan Megrel Lazlar arasinda Gurculer den olusan ve yine gunumuzde Guria ve Acara Ozerk Cumhuriyeti olarak bilinen tampon bolgeler olustu Bundan sonra da Kolhis halki ikiye bolunmus oldu ve Osmanli hakimiyetiyle dinin de etkisiyle Lazca ve Megrelce arasinda kesin dilbilimsel ayriliklar yasandi Ancak bu farkliliklar anlasmaya engel olup iki dil arasinda diyalog kurulmasina mani olacak kadar keskin degildir Guney Kafkas dilleri Asagidaki tabloda Laz ve Megrel dillerine yani Zan diline ait bazi kelime ornekleri verilmistir Turkce Lazca MegrelceHaber Ambari ამბე ambe Yeni Agani ახალი ah ali Ihtiyar Badi ბადიდი badidi Sut Mja ბჟა bja Dut Bjoli ბჟოლა bjola Erkek Kardes Cuma ჯიმა cima Pazar Mjacxa ჟაშხა jash a Tavuk Kotume ქოთომი kotomi Geldik Komoptit ქუმოფრთით kumoprtit Saymak Ǩ oroʒ xu კოროცხუა k orotsh ua Aile Ocagi ოჯახი ocah i Sekiz Ovro რუო ruo Megrelya Omargale სამარგალო Samargalo Kar Mtfi თინუ tinu Guvercin Toroci ტორონჯი t oronci Kalpsiz Uguroni უგურე ugure Once Ǯ oxle წოხოლე tzoh ole Notlar http www exploregeorgia com en georgia georgians html 27 Agustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kolkhuri Dialects Amerijibi Mullen Rusudan ed 2006 K olxuri megrul lazuri ena Colchian Megrelian Laz language ICGL Universali www icgl org see also the review of this book by Andrew Higgins 1 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arsivlenmis kopya 11 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Ekim 2011 http www turkleronline com diger lazlar lazlar2 lazlar2 sayfa 60 htm 3 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Laz Dili http www ling helsinki fi sky tapahtumat el endabs htm 20 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Historical Perspective of Laz http www bianet org bianet yazdir 38968 11 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Megrelo Lazlar ve Gurculer Bedia Leba Halkbilimci Wolfgang Feurstein ile soylesi Ogni Kultur Dergisi sayi 5 Temmuz Agustos 1994 Megrelce Sozluk 28 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Aralik 2022