Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zelanda ili (Felemenkçe: Zeeland) Hollanda'nın 12 ilinden biridir. Başşehri Middelburg kentidir. İl Hollanda'nın güney-batısında bulunmakta ve Belçika ile sınırın kuzeyinde bir anakara şeridi ile birkaç adadan oluşmakta ve bu nedenle ismi olan "Zeeland" (yani sealand=deniz arazisi) bu adalarda konumlanmasından almıştır.
| Zelanda | |
|---|---|
Zeeland | |
 Bayrak  Arma | |
 | |
| Ülke | Hollanda |
| İdare | |
| • | (D66) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 2934 km² |
| Nüfus (2014) | |
| • Toplam | 380.621 |
| • Yoğunluk | 130/km² |
Resmî site zeeland.nl | |
Pasifikte bulunan Yeni Zelanda ülkesinin adı bu ile izafeten verilmiştir.
Coğrafi konum
Yüzölçümü yaklaşık 2934 km² olup bunun 1140 km² sudan oluşmaktadır. Zelanda ilinin arazisinin büyük bir kısmı rakımı deniz seviyesinin altında bulunmaktadır. Bu nedenle deniz devamlı kontrol altında bulundurulmaktadır ama en son 1953'te büyük bir su baskını olup arazilerin çoğu şu altında kalmıştır. Zelanda ilinin armasında yarı suya batmış bir arslan ve il sloganı metni Latince "luctor et emergo" (Türkçe: "Ben karşı koyarım ve ortaya çıkarım) bulunmaktadır.
Zelanda ili Kuzey Deniz'ne akan birkaç büyük Avrupa nehrinin ağzında bulunan büyük delta üzerinde konumlanmıştır. İlin arazinin büyük bir kısmının rakımı deniz seviyesinin altındadır; çünkü bu araziler tarih boyunca denizden kazanılmıştır.
Tarih öncesi çağlarda bu nehir deltası git sırasında ortay çıkan arazisi çamurlu düzlükler halindeydi. Fakat Kuzey Denizi'nde gelgit olayı dolayısıyla her gün iki defa gelde deniz suları yükselmekte ve gittikçe deniz suları geri çekilmekte idi. Bu yüksek gelgit hareketi zamanla çamurları bazı noktalara yığarak küçük tepecikler yaratmış ve bu tepecikler kuru dönemlerde gel zamanlarında bile su altına kalmaz oldular. Buralara yerleşmiş olan insan grupları bu çamur tepeciklerinin aralarına yüksekçe çamur set/duvarlar yaparak bu çamurdan tepecikleri birleştirmeye başladılar. Bu setler arasında kalan polder adı verilen deniz seviyesi altında kalan arazilerdeki suyu da değirmenler ve pompalar ile boşaltarak deniz tarafından hiç su ile örtülmeyen ama rakımları deniz seviyesi altında olan adalar haline getirdiler. Böylece adaların şekli hem insanlar hem de doğa tarafından zamanla değiştirilerek sonunda günümüze kadar gelen büyükçe adalar oluşturuldu. Zelanda ilinin büyük bir kısmı bu denizden kazanılan adalar üzerinde bulunmaktadır.
Tarihçe
Zelanda ilinde tarihten önceki dönemlerde antik bir pagan dininin Nehalennia adlı bir tanrıçasına tapınmak çok yaygın olduğu bilinmektedir. Bu ya Keltler ya da diğer Alman ırkların yörel tanrıçası olup hangi kültürün bu tanrıçaya taptığı ve hangi tarih dönemlerinde bu tanrıçaya tapınmanın zirveye eriştiği tartışmalıdır. MÖ 2. veya MÖ 3. yüzyılda çok önem kazandığı ve antik Romalılar çağlarında Kuzey Denizi'nde seyahat etmek isteyenler tarafından tapıldığı belgelenmiştir. 1970'ten itibaren bu ilden geçen "Oosterschele" delta ırmağı kolunun derinleştirilmesi için yapılan deniz kazılarından 160 kadar küçüklü büyüklü bu tanrıça heykeli çıkartılmıştır. Bu taştan heykel ve heykelciklere Ren Nehri'nde ta Köln'e kadar rastlandığı belirtilmiştir.
Zelanda Kontluğu Orta Çağlarda Zelanda Holland Kontluğu ile Flandara Kontluğu arasında sınır arazisi olup bu iki kontluk da bu arazileri eline geçirmek için çaba vermekte idi. 1299'da Hollanda Kontuluğu Zelanda Kontluğunu ele geçirdi ve bundan sonra Zelanda Hollanda'nın bir parçası oldu. 1432'de Hollanda'nın diğer kısımları ile birlikte idaresine girdi. Sonra "17 il" ile birlikte Valois Hanedanı'na geçti. 1477'de yapılan soylu evlenmeleri ile "17 İl" Habsburg Hanedanı topraklarına katıldı. Seksen Yıl Savaşı'nda Zelanda "Utrecht Birliği" içindeydi ve Birleşik Hollanda Cumhuriyeti'nin bir parçası oldu. O zamanlar günümüzde Zelanda'ya bağlı olan "Zeeuws-Vlaanderen" bölgesi Flandra Kontluğu'nun bir parçası olmayıp Habsburglar idaresindeydi. Birleşik Hollanda Cumhuriyeti bu bölgeye hücum ederek ele geçirdi. Zelanda ili "Scheldt (Hollandaca Schelde, Fransızca Escaut) Nehri" ağzında olduğu için birkaç defa Fransa tarafından (krallık, cumhuriyet ve Napolyon dönemlerinde) işgal edilip onların kurduğu çeşitli devletlere bağlı oldu. Napolyon savaşlarından sonra 1815'te Viyana Kongresi ile kurulan Hollanda Krallığı devletinin Zeelanda ili haline getirildi. I. Dünya Savaşı sırasında hemen güneyinde büyük savaşlar olmakta iken Hollanda tarafsız kaldığı için Zelanda harp görmedi. II. Dünya Savaşı'nda Haziran 1940 ile Kasım 1944 arasında Nazi Almanyası işgali altında kaldı. 1944'te Alman Nazi orduları ve ilerleyen Britanya ve Kanada orduları arasında yapılan "Scheldt Muharebesi" sırasında Zelanda çok büyük zarar gördü.
1953'te Kuzey Denizi büyük bir fırtına ile çalkanıp rakımı deniz altında olan Zelanda arazilerinin hemen hepsi deniz suları altında kaldı. Zelanda'da 1800 kişi bu deniz seli gelmesi ile hayatlarını kaybettiler. Günümüzde eskiden su üzerinde bulunan polder arazilerinin ancak bir kısmı tekrar 1953'ten önceki kara hallerine kısmen getirilebilmişlerdir. Hollanda devleti (Deltawerken) adını verdiği gayet büyük bir yatırım kurumu kurdu. Yapılan plan ve programlar ile köprüler, tüneller, baraj, setler ve büyük regülatörler yapılmaları ile Zelanda ilinin coğrafyası değiştirildi. Eskiden feriler tarafından yapılan nakliyat karayolu ve demiryolu ile yapılmaya başladı. Köprüler, barajlar ve tüneller ilin adalarını birbirine yakından bağlandı. Bu yatırımların son etabına 2003'te "Batı Scheldt Tüneli"'nin açılması ile erişildi. Batı Schelde ırmağı ağzındaki adalar birbirine karayolu ile bağlandı.
Demografi
Nüfusu (2011 tahmini itibarıyla) 381.730 kişidir. Bu ilde büyük nüfuslu şehirler bulunmamaktadır. Fakat bu il, özellikle yaz için (çoğu Almanya'dan gelen) büyük bir turizm akımına uğramaktadır. Bu ilin bazı bölgelerine yaz tatili zirve döneminde bolgenin nüfusunun 3 veya 4 katından daha büyük sayıda turist geldiği belgelenmiştir.
Belediyeler
Zelanda'da (2011 itibarıyla) 13 belediye bulunmaktadır:
| 8. Schouwen-Duiveland |
Resimler
-
![image]()
Middelburg şehir sarayı -
![image]()
Oosterscheld fırtına ile deniz yükselmesini önlemek için baraj -
![image]()
Uydudan Zelanda ili
Kaynakça
- ^ a b DeWaard, Dirk Marc (1983). Luctor et Emergo: The impact of the Second World War on Zeeland[] (M.A. tezi) Wilfrid Laurier Üniversitesi
- ^ "Lendering, Jona, Nehalennia, Temmuz 2006". 6 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2012.
- ^ . 6 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2012.
- ^ . 16 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2012.
Ayrıca bakınız
Dıș bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Zelanda (il) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- İlin resmi websitesi[](İngilizce)
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zelanda ili Felemenkce Zeeland Hollanda nin 12 ilinden biridir Bassehri Middelburg kentidir Il Hollanda nin guney batisinda bulunmakta ve Belcika ile sinirin kuzeyinde bir anakara seridi ile birkac adadan olusmakta ve bu nedenle ismi olan Zeeland yani sealand deniz arazisi bu adalarda konumlanmasindan almistir ZelandaIlZeelandBayrakArmaUlkeHollandaIdare D66 Yuzolcumu Toplam2934 km Nufus 2014 Toplam380 621 Yogunluk130 km Resmi site zeeland nlZelanda Pasifikte bulunan Yeni Zelanda ulkesinin adi bu ile izafeten verilmistir Cografi konumZelanda adalarinin yeni ve oldukca dogru bir cizimi Jacob van Deventer Yuzolcumu yaklasik 2934 km olup bunun 1140 km sudan olusmaktadir Zelanda ilinin arazisinin buyuk bir kismi rakimi deniz seviyesinin altinda bulunmaktadir Bu nedenle deniz devamli kontrol altinda bulundurulmaktadir ama en son 1953 te buyuk bir su baskini olup arazilerin cogu su altinda kalmistir Zelanda ilinin armasinda yari suya batmis bir arslan ve il slogani metni Latince luctor et emergo Turkce Ben karsi koyarim ve ortaya cikarim bulunmaktadir Zelanda ili Kuzey Deniz ne akan birkac buyuk Avrupa nehrinin agzinda bulunan buyuk delta uzerinde konumlanmistir Ilin arazinin buyuk bir kisminin rakimi deniz seviyesinin altindadir cunku bu araziler tarih boyunca denizden kazanilmistir Tarih oncesi caglarda bu nehir deltasi git sirasinda ortay cikan arazisi camurlu duzlukler halindeydi Fakat Kuzey Denizi nde gelgit olayi dolayisiyla her gun iki defa gelde deniz sulari yukselmekte ve gittikce deniz sulari geri cekilmekte idi Bu yuksek gelgit hareketi zamanla camurlari bazi noktalara yigarak kucuk tepecikler yaratmis ve bu tepecikler kuru donemlerde gel zamanlarinda bile su altina kalmaz oldular Buralara yerlesmis olan insan gruplari bu camur tepeciklerinin aralarina yuksekce camur set duvarlar yaparak bu camurdan tepecikleri birlestirmeye basladilar Bu setler arasinda kalan polder adi verilen deniz seviyesi altinda kalan arazilerdeki suyu da degirmenler ve pompalar ile bosaltarak deniz tarafindan hic su ile ortulmeyen ama rakimlari deniz seviyesi altinda olan adalar haline getirdiler Boylece adalarin sekli hem insanlar hem de doga tarafindan zamanla degistirilerek sonunda gunumuze kadar gelen buyukce adalar olusturuldu Zelanda ilinin buyuk bir kismi bu denizden kazanilan adalar uzerinde bulunmaktadir TarihceZelanda ilinde tarihten onceki donemlerde antik bir pagan dininin Nehalennia adli bir tanricasina tapinmak cok yaygin oldugu bilinmektedir Bu ya Keltler ya da diger Alman irklarin yorel tanricasi olup hangi kulturun bu tanricaya taptigi ve hangi tarih donemlerinde bu tanricaya tapinmanin zirveye eristigi tartismalidir MO 2 veya MO 3 yuzyilda cok onem kazandigi ve antik Romalilar caglarinda Kuzey Denizi nde seyahat etmek isteyenler tarafindan tapildigi belgelenmistir 1970 ten itibaren bu ilden gecen Oosterschele delta irmagi kolunun derinlestirilmesi icin yapilan deniz kazilarindan 160 kadar kucuklu buyuklu bu tanrica heykeli cikartilmistir Bu tastan heykel ve heykelciklere Ren Nehri nde ta Koln e kadar rastlandigi belirtilmistir Zelanda Kontlugu Orta Caglarda Zelanda Holland Kontlugu ile Flandara Kontlugu arasinda sinir arazisi olup bu iki kontluk da bu arazileri eline gecirmek icin caba vermekte idi 1299 da Hollanda Kontulugu Zelanda Kontlugunu ele gecirdi ve bundan sonra Zelanda Hollanda nin bir parcasi oldu 1432 de Hollanda nin diger kisimlari ile birlikte idaresine girdi Sonra 17 il ile birlikte Valois Hanedani na gecti 1477 de yapilan soylu evlenmeleri ile 17 Il Habsburg Hanedani topraklarina katildi Seksen Yil Savasi nda Zelanda Utrecht Birligi icindeydi ve Birlesik Hollanda Cumhuriyeti nin bir parcasi oldu O zamanlar gunumuzde Zelanda ya bagli olan Zeeuws Vlaanderen bolgesi Flandra Kontlugu nun bir parcasi olmayip Habsburglar idaresindeydi Birlesik Hollanda Cumhuriyeti bu bolgeye hucum ederek ele gecirdi Zelanda ili Scheldt Hollandaca Schelde Fransizca Escaut Nehri agzinda oldugu icin birkac defa Fransa tarafindan krallik cumhuriyet ve Napolyon donemlerinde isgal edilip onlarin kurdugu cesitli devletlere bagli oldu Napolyon savaslarindan sonra 1815 te Viyana Kongresi ile kurulan Hollanda Kralligi devletinin Zeelanda ili haline getirildi I Dunya Savasi sirasinda hemen guneyinde buyuk savaslar olmakta iken Hollanda tarafsiz kaldigi icin Zelanda harp gormedi II Dunya Savasi nda Haziran 1940 ile Kasim 1944 arasinda Nazi Almanyasi isgali altinda kaldi 1944 te Alman Nazi ordulari ve ilerleyen Britanya ve Kanada ordulari arasinda yapilan Scheldt Muharebesi sirasinda Zelanda cok buyuk zarar gordu 1953 te Kuzey Denizi buyuk bir firtina ile calkanip rakimi deniz altinda olan Zelanda arazilerinin hemen hepsi deniz sulari altinda kaldi Zelanda da 1800 kisi bu deniz seli gelmesi ile hayatlarini kaybettiler Gunumuzde eskiden su uzerinde bulunan polder arazilerinin ancak bir kismi tekrar 1953 ten onceki kara hallerine kismen getirilebilmislerdir Hollanda devleti Deltawerken adini verdigi gayet buyuk bir yatirim kurumu kurdu Yapilan plan ve programlar ile kopruler tuneller baraj setler ve buyuk regulatorler yapilmalari ile Zelanda ilinin cografyasi degistirildi Eskiden feriler tarafindan yapilan nakliyat karayolu ve demiryolu ile yapilmaya basladi Kopruler barajlar ve tuneller ilin adalarini birbirine yakindan baglandi Bu yatirimlarin son etabina 2003 te Bati Scheldt Tuneli nin acilmasi ile erisildi Bati Schelde irmagi agzindaki adalar birbirine karayolu ile baglandi DemografiNufusu 2011 tahmini itibariyla 381 730 kisidir Bu ilde buyuk nufuslu sehirler bulunmamaktadir Fakat bu il ozellikle yaz icin cogu Almanya dan gelen buyuk bir turizm akimina ugramaktadir Bu ilin bazi bolgelerine yaz tatili zirve doneminde bolgenin nufusunun 3 veya 4 katindan daha buyuk sayida turist geldigi belgelenmistir BelediyelerZelanda da 2011 itibariyla 13 belediye bulunmaktadir Zelanda ili belediyeleriBorsele Goes Hulst Kapelle Middelburg Noord Beveland Reimerswaal 8 Schouwen Duiveland 9 Sluis 10 Terneuzen 11 Tholen 12 Veere 13 VlissingenResimlerMiddelburg sehir sarayi Oosterscheld firtina ile deniz yukselmesini onlemek icin baraj Uydudan Zelanda iliKaynakca a b DeWaard Dirk Marc 1983 Luctor et Emergo The impact of the Second World War on Zeeland olu kirik baglanti M A tezi Wilfrid Laurier Universitesi Lendering Jona Nehalennia Temmuz 2006 6 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2012 6 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2012 16 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2012 Ayrica bakinizMiddelburgDiș baglantilarWikimedia Commons ta Zelanda il ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ilin resmi websitesi olu kirik baglanti Ingilizce Ingilizce Ingilizce Ingilizce