Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zeplin Harekâtı (Almanca: Unternehmen Zeppelin) II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından yürütülen çok gizli bir casusluk ve sabotaj faaliyet programıydı. 1942 yılında başlatılan harekât kapsamında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği topraklarına ve cephe gerisine ajanlar gönderilmiştir. Ajanlar çoğunlukla esir edilen eski Kızıl Ordu askerleri arasından seçilmiştir. Ancak plan hem eski Sovyet askerlerinin bu görevi genel olarak reddetmeleri ve genel olarak savaşta hızla çöküşe doğru ilerleyen Nazi ekonomisinin bu harekâta kaynak ayıramaması nedeniyle başarılı olamamıştır. Özellikle 1943 Ağustos ayında SS Drujina Tugayının tüm mevcuduyla Sovyet partizanlarının saflarına katılmasıyla harekât askıya alınmıştır.
Arka planı
Nazi Almanyası tarafından Sovyetler Birliğine karşı başlatılan Barbarossa Harekâtının ilk dönemlerinde çok sayıda Sovyet askeri esir edilmişti. Bu esirler arasında sayıları çok olmasa da bazıları düşmanla işbirliğini kabul etmişti. Bolşeviklerin iktidarı aldığı Ekim Devrimi sürecine karşı çıkan, Rus İç Savaşı sırasında Beyaz Ordu taraftarı olmuş veya Kolektivizasyon gibi siyasete veya Sovyet tarzı yaşama sınıfsal, dini veya etnik gerekçelerle karşı çıkan kişiler bu oluşuma dahil olabilmiştir.
Bu kişilerin eğitilerek askerî istihbarat edinilmesi için cephe gerisine sürülmesi fikri Reinhard Heydrich ve Heinrch Himmler'e sunuldu. Yapılan değerlendirmelerin ardından 1942 bahar aylarıyla beraber harekâtın Abwehr bünyesinde gerçekleştirilmesine karar verildi. Böylece hem cephe gerisine dair istihbarat alınacak hem de Nazilere büyük zarar veren Sovyet partizanlarına karşı önemli bir adım atılacaktı.
Tarihçe
Naziler esir Sovyet askerlerine kasıtlı olarak kötü davranıyordu. Nazi ideolojisine göre Aryan ulusları için doğal genişleme alanı (Lebensraum) olarak görülen Rus topraklarının boşaltılması gerekiyordu. Açlık Planı kapsamında milyonlarca Sovyet yurttaşının ölmesi planlanıyordu. Öte yandan nasyonal sosyalist ideoloji gereğince Bolşevikler ölümcül düşmandı, bu kapsamda Sovyet siyasi komiserlerinin görüldükleri yerde yargısız infazla öldürülmesi Komiser Emri ile karar altına alınmıştı. Bütün bu ölümcül koşullar altında hayatta kalma mücadelesi veren esirlerden bazılar hayatta kalabilmek adına Nazi karşı-istihbarat birliklerine girmeyi kabul etmiştir. Ancak Nazi ideolojisi gereğince untermenschen, yani insan olmayan varlık kabul edilen Sovyet esirler, hele Nazilerin vatanlarında yaptıkları katliamları gördükten sonra sadece görüntüde bu birliklere katılıyor ve ilk fırsatta kaçmaya çalışıyorlardı. Özellikle Almanların Stalingrad Muharebesinde yenilmesinden sonra birliğe katılım daha da azalmıştır. Bu gelişmeler üzerine Almanlar, şantaj yapabilecekleri, ağır suç işlemiş ve dolayısıyla Sovyet yetkililerine teslim olamayacak kişileri arayıp onları bu harekâta katmaya çalışmıştır.
Yapısı
Harekât, Heinrich Himmler'e bağlı Reich Güvenlik Baş Dairesine (Reichssicherheitshauptamt) bağlı Amt VI Yabancı İstihbarat kapsamındaydı. Harekât 1943 ortalarına doğru özerk bir yapıya kavuştu. İstihbarat faaliyeti olarak Zeplin Harekâtı aslında Abwehr ve Oberkommando des Heeres faaliyetlerini tekrarlamakta olsa da Abwehr ile Sicherheitsdienst arasındaki ilişkilerin gerginliği, bu ilişkiye de etki etmiş haldeydi. Öte yandan Reichssicherheitshauptamt içinde Gestapo ile Zeplin Harekâtı arasında rekabet yaşanıyordu. Savaşın son dönemlerinde Zeplin Harekâtının Rus Kurtuluş Ordusu ile ortak faaliyeti öngörülse de somut adımlar atılamamıştır.
Faaliyetleri
1941 yılı kış aylarına gelindiğinde Nazilerin ilerleyişi durmuş durumdadır. Özellikle 1939 Kış Savaşı döneminde Sovyet Kızıl Ordusunun gücü hakkında önyargılı ve temelsiz yargıların yanlışlandığı görülmüştür. Dolayısıyla Naziler Sovyetler Birliğiyle ilgili gerçek istihbarata muhtaç durumdadır. Dr. tarafından Sovyet esirlerle yapılan Sovyet savaş ekonomisine dair yapılan sorgularda Sovyetler Birliği ekonomisinin uzun soluklu bir savaş dönemiyle başa çıkabileceğini göstermiştir. Dolayısıyla Sovyetler Birliğine yapılan cephe saldırılarının dışında moralini bozacak saldırılar planlanır. Zeplin Harekâtı bu ihtiyacı yerine getirecektir.
Savaş esirleri istihbarat ajanları olarak yetiştirilecek ve Sovyet topraklarına gönderilecektir. Bunun dışında halen Nazi işgali altındaki topraklarda özellikle etnik azınlıklar ve rejim muhalifleri arasında Sovyet karşıtları bulunacağı düşünülmüştür. Harekât kapsamında istihbarat toplanması, sabotaj, suikast, Sovyet ajanlarının deşifre edilmesi, cephe gerisinde rejim karşıtı propaganda ve yerel ayaklanmalar planlanmıştır. Heinz Gräfe'nin önerileri Heydrich, Himmler ve son olarak Hitler'in onayını alır. Proje önerisi ilginç bir şekilde üst düzey Nazi komutanlardan değil istihbarat örgütünün içinden gelmiştir.
1942 yılında Nazi ilerleyişinin duraklaması, harekâta hız verilmesine yol açar. Harekât kapsamında önerilenler yepyen şeyler değildir ve daha önce benzerleri yapılmıştır. Ancak farklı kurumlar tarafından yürütülen bu türlü askerî faaliyetler harekât sayesinde tek elde toplanmış, edinilen bilgilerin merkezileşmesini sağlamıştır. İşbirliği yapılan ve Sovyetler Birliğine ihanet içinde olan toplama bakıldığında ezici çoğunluğunun Rus İç Savaşı, 1920'li ve 1930'lu yıllardaki tasfiyeler ve kıtlık dönemlerinde çekirdek ailelerinden yakınlarını kaybettikleri veya yeni kurulan işçi iktidarına dayalı rejimle ideolojik, etnik veya dinsel sorunları bulunduğu görülür.
Harekâtı örgütleyen Almanlar Sovyet rejimine karşıtlıktan faydalanmakta başarılı olsalar da bu enerjiyi kendilerini insan olarak görmeyen Nazi ideolojisi lehine kullanmakta ilerleme kaydedemez. Dolayısıyla kullanılan temel argüman Yahudi karşıtlığı ve Bolşevizm karşıtlığı olur. Zeplin Harekâtına katılım çoğu örnekte gönüllü olmaz. Naziler tarafından savaş suçu işlenerek kamplarda açlıktan ölüme terk edilen Sovyet savaş esirleri hayatta kalma umuduyla teklifi kabul eder. Kaydedilen esirler başta ideolojik olmak üzere pek çok eğitimden geçirilir. Harekât 1942 yılı Haziran ayında başlatılır, "aktivistler" cephe gerisine paraşütlü atılırlar veya gizli şekilde cephe hattını geçerler. Genellikle birisi radyo operatörü olan 4-5 kişiden oluşan gruplar halinde faaliyet gösteriyorlardı. Eğer grubun görevi propagandaysa yanlarında oldukça hacimli propaganda malzemesi de taşırlardı.
1942-1944 arası başta Kafkasya bölgesi olmak üzere 500 ila 800 ajan sınırın öte yanına gönderilmiştir. Harekât merkezi konumundaki Office VI sahadan gelen istihbaratı teyit etme şansına sahip değildi. Zeplin Harekâtı kapsamında yapılan belki de en önemli faaliyet kuşatma altındaki Leningrad kentindeki bazı metro istasyonlarına yapılan sabotajlardır. Bunun dışında Ukrayna, Kafkasya ve Urallarda planlanan sabotajlar başarısız olmuştur. Mart 1943'e gelindiğinde alınan başarısız sonuçlar, Sovyet karşı-istihbaratı tarafından kolayca ortaya çıkarılan ajanlar ve yenilmeye yüz tutan Nazi Almanyasının projeye kaynak aktaramaması nedeniyle harekât durma noktasına gelir. Gräfe, 1943 başında yaptığı değerlendirmede özellikle Stalin liderliğinin propaganda kabiliyetinin başarısızlığın en önemli etkeni olduğunu savunmuş, harekâtta sabotaj yerine istihbarat edinmek öncelikli hedef haline gelmiştir. Sovyet partizanlarının artan etkisi harekâtın başarısızlığında etkili olmuştur.
Komuta heyeti
- Sturmbannführer (1942 yılı bahar ayından ayı yılın yaz aylarına kadar)
- Obersturmbannführer (1942 yazından 1943 baharına kadar)
- Standartenführer (1943 yılı bahar ayından aynı yılın yaz aylarına kadar)
- Sturmbannführer (1943 yılı yazından Eylül 1944'e kadar)
- Standartenführer (1944 yılı Eylül-Kasım ayları arası)
- Standartenführer (1944 Kasım ayından 1945 Nisanına kadar)
Notlar
- ^ Bu bağlamda Türk asıllı Sovyet vatandaşları da Türkiye topraklarından Sovyet cephe gerisine sokulur
Kaynakça
- Paehler, Katrin (2017) The Third Reich's Intelligence Services: The Career of Walter Schellenberg, Cambridge University Press
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zeplin Harekati Almanca Unternehmen Zeppelin II Dunya Savasi sirasinda Nazi Almanyasi tarafindan yurutulen cok gizli bir casusluk ve sabotaj faaliyet programiydi 1942 yilinda baslatilan harekat kapsaminda Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birligi topraklarina ve cephe gerisine ajanlar gonderilmistir Ajanlar cogunlukla esir edilen eski Kizil Ordu askerleri arasindan secilmistir Ancak plan hem eski Sovyet askerlerinin bu gorevi genel olarak reddetmeleri ve genel olarak savasta hizla cokuse dogru ilerleyen Nazi ekonomisinin bu harekata kaynak ayiramamasi nedeniyle basarili olamamistir Ozellikle 1943 Agustos ayinda SS Drujina Tugayinin tum mevcuduyla Sovyet partizanlarinin saflarina katilmasiyla harekat askiya alinmistir Arka planiNazi Almanyasi tarafindan Sovyetler Birligine karsi baslatilan Barbarossa Harekatinin ilk donemlerinde cok sayida Sovyet askeri esir edilmisti Bu esirler arasinda sayilari cok olmasa da bazilari dusmanla isbirligini kabul etmisti Bolseviklerin iktidari aldigi Ekim Devrimi surecine karsi cikan Rus Ic Savasi sirasinda Beyaz Ordu taraftari olmus veya Kolektivizasyon gibi siyasete veya Sovyet tarzi yasama sinifsal dini veya etnik gerekcelerle karsi cikan kisiler bu olusuma dahil olabilmistir Bu kisilerin egitilerek askeri istihbarat edinilmesi icin cephe gerisine surulmesi fikri Reinhard Heydrich ve Heinrch Himmler e sunuldu Yapilan degerlendirmelerin ardindan 1942 bahar aylariyla beraber harekatin Abwehr bunyesinde gerceklestirilmesine karar verildi Boylece hem cephe gerisine dair istihbarat alinacak hem de Nazilere buyuk zarar veren Sovyet partizanlarina karsi onemli bir adim atilacakti TarihceNaziler esir Sovyet askerlerine kasitli olarak kotu davraniyordu Nazi ideolojisine gore Aryan uluslari icin dogal genisleme alani Lebensraum olarak gorulen Rus topraklarinin bosaltilmasi gerekiyordu Aclik Plani kapsaminda milyonlarca Sovyet yurttasinin olmesi planlaniyordu Ote yandan nasyonal sosyalist ideoloji geregince Bolsevikler olumcul dusmandi bu kapsamda Sovyet siyasi komiserlerinin goruldukleri yerde yargisiz infazla oldurulmesi Komiser Emri ile karar altina alinmisti Butun bu olumcul kosullar altinda hayatta kalma mucadelesi veren esirlerden bazilar hayatta kalabilmek adina Nazi karsi istihbarat birliklerine girmeyi kabul etmistir Ancak Nazi ideolojisi geregince untermenschen yani insan olmayan varlik kabul edilen Sovyet esirler hele Nazilerin vatanlarinda yaptiklari katliamlari gordukten sonra sadece goruntude bu birliklere katiliyor ve ilk firsatta kacmaya calisiyorlardi Ozellikle Almanlarin Stalingrad Muharebesinde yenilmesinden sonra birlige katilim daha da azalmistir Bu gelismeler uzerine Almanlar santaj yapabilecekleri agir suc islemis ve dolayisiyla Sovyet yetkililerine teslim olamayacak kisileri arayip onlari bu harekata katmaya calismistir YapisiHarekat Heinrich Himmler e bagli Reich Guvenlik Bas Dairesine Reichssicherheitshauptamt bagli Amt VI Yabanci Istihbarat kapsamindaydi Harekat 1943 ortalarina dogru ozerk bir yapiya kavustu Istihbarat faaliyeti olarak Zeplin Harekati aslinda Abwehr ve Oberkommando des Heeres faaliyetlerini tekrarlamakta olsa da Abwehr ile Sicherheitsdienst arasindaki iliskilerin gerginligi bu iliskiye de etki etmis haldeydi Ote yandan Reichssicherheitshauptamt icinde Gestapo ile Zeplin Harekati arasinda rekabet yasaniyordu Savasin son donemlerinde Zeplin Harekatinin Rus Kurtulus Ordusu ile ortak faaliyeti ongorulse de somut adimlar atilamamistir Faaliyetleri1941 yili kis aylarina gelindiginde Nazilerin ilerleyisi durmus durumdadir Ozellikle 1939 Kis Savasi doneminde Sovyet Kizil Ordusunun gucu hakkinda onyargili ve temelsiz yargilarin yanlislandigi gorulmustur Dolayisiyla Naziler Sovyetler Birligiyle ilgili gercek istihbarata muhtac durumdadir Dr tarafindan Sovyet esirlerle yapilan Sovyet savas ekonomisine dair yapilan sorgularda Sovyetler Birligi ekonomisinin uzun soluklu bir savas donemiyle basa cikabilecegini gostermistir Dolayisiyla Sovyetler Birligine yapilan cephe saldirilarinin disinda moralini bozacak saldirilar planlanir Zeplin Harekati bu ihtiyaci yerine getirecektir Savas esirleri istihbarat ajanlari olarak yetistirilecek ve Sovyet topraklarina gonderilecektir Bunun disinda halen Nazi isgali altindaki topraklarda ozellikle etnik azinliklar ve rejim muhalifleri arasinda Sovyet karsitlari bulunacagi dusunulmustur Harekat kapsaminda istihbarat toplanmasi sabotaj suikast Sovyet ajanlarinin desifre edilmesi cephe gerisinde rejim karsiti propaganda ve yerel ayaklanmalar planlanmistir Heinz Grafe nin onerileri Heydrich Himmler ve son olarak Hitler in onayini alir Proje onerisi ilginc bir sekilde ust duzey Nazi komutanlardan degil istihbarat orgutunun icinden gelmistir 1942 yilinda Nazi ilerleyisinin duraklamasi harekata hiz verilmesine yol acar Harekat kapsaminda onerilenler yepyen seyler degildir ve daha once benzerleri yapilmistir Ancak farkli kurumlar tarafindan yurutulen bu turlu askeri faaliyetler harekat sayesinde tek elde toplanmis edinilen bilgilerin merkezilesmesini saglamistir Isbirligi yapilan ve Sovyetler Birligine ihanet icinde olan toplama bakildiginda ezici cogunlugunun Rus Ic Savasi 1920 li ve 1930 lu yillardaki tasfiyeler ve kitlik donemlerinde cekirdek ailelerinden yakinlarini kaybettikleri veya yeni kurulan isci iktidarina dayali rejimle ideolojik etnik veya dinsel sorunlari bulundugu gorulur Harekati orgutleyen Almanlar Sovyet rejimine karsitliktan faydalanmakta basarili olsalar da bu enerjiyi kendilerini insan olarak gormeyen Nazi ideolojisi lehine kullanmakta ilerleme kaydedemez Dolayisiyla kullanilan temel arguman Yahudi karsitligi ve Bolsevizm karsitligi olur Zeplin Harekatina katilim cogu ornekte gonullu olmaz Naziler tarafindan savas sucu islenerek kamplarda acliktan olume terk edilen Sovyet savas esirleri hayatta kalma umuduyla teklifi kabul eder Kaydedilen esirler basta ideolojik olmak uzere pek cok egitimden gecirilir Harekat 1942 yili Haziran ayinda baslatilir aktivistler cephe gerisine parasutlu atilirlar veya gizli sekilde cephe hattini gecerler Genellikle birisi radyo operatoru olan 4 5 kisiden olusan gruplar halinde faaliyet gosteriyorlardi Eger grubun gorevi propagandaysa yanlarinda oldukca hacimli propaganda malzemesi de tasirlardi 1942 1944 arasi basta Kafkasya bolgesi olmak uzere 500 ila 800 ajan sinirin ote yanina gonderilmistir Harekat merkezi konumundaki Office VI sahadan gelen istihbarati teyit etme sansina sahip degildi Zeplin Harekati kapsaminda yapilan belki de en onemli faaliyet kusatma altindaki Leningrad kentindeki bazi metro istasyonlarina yapilan sabotajlardir Bunun disinda Ukrayna Kafkasya ve Urallarda planlanan sabotajlar basarisiz olmustur Mart 1943 e gelindiginde alinan basarisiz sonuclar Sovyet karsi istihbarati tarafindan kolayca ortaya cikarilan ajanlar ve yenilmeye yuz tutan Nazi Almanyasinin projeye kaynak aktaramamasi nedeniyle harekat durma noktasina gelir Grafe 1943 basinda yaptigi degerlendirmede ozellikle Stalin liderliginin propaganda kabiliyetinin basarisizligin en onemli etkeni oldugunu savunmus harekatta sabotaj yerine istihbarat edinmek oncelikli hedef haline gelmistir Sovyet partizanlarinin artan etkisi harekatin basarisizliginda etkili olmustur Komuta heyetiSturmbannfuhrer 1942 yili bahar ayindan ayi yilin yaz aylarina kadar Obersturmbannfuhrer 1942 yazindan 1943 baharina kadar Standartenfuhrer 1943 yili bahar ayindan ayni yilin yaz aylarina kadar Sturmbannfuhrer 1943 yili yazindan Eylul 1944 e kadar Standartenfuhrer 1944 yili Eylul Kasim aylari arasi Standartenfuhrer 1944 Kasim ayindan 1945 Nisanina kadar Notlar Bu baglamda Turk asilli Sovyet vatandaslari da Turkiye topraklarindan Sovyet cephe gerisine sokulurKaynakca Paehler 2017 s 162 Paehler 2017 s 159 165 Paehler Katrin 2017 The Third Reich s Intelligence Services The Career of Walter Schellenberg Cambridge University Press ISBN 978 1 107 15719 4