Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zoltán (Macarca telaffuz: ; y. 880 or 903 – y. 950) veya Zolta, Gesta Hungarorum'da 907 yılı civarında babası Árpád'ın yerine geçen Macarların üçüncü büyük prensi olarak anılmaktadır. Diğer vakanüvislerin onu Macar yöneticiler arasında listelememesinden ötürü modern tarihçiler, Zoltán'ın egemenliğine dair bu raporu reddetmektedir fakat Zoltán tahta asla oturmasa bile Macaristan'da 955 yılı civarlarından sonra hüküm süren tüm hükümdarların Árpád Hanedanı'na bağlı olarak Zoltán'ın soyundan geldiğine dair görüş birliği vardır.
| Zoltán | |
|---|---|
 Solt, Macaristan'daki Zoltán heykeli | |
| Macarların Büyük Prensi | |
| Hüküm süresi | y. 907 – y. 950 (belirsiz) |
| Önce gelen | Árpád (?) |
| Sonra gelen | (?) |
| Doğum | y. 880 veya y. 903 |
| Ölüm | y. 950 |
| Eş(ler)i | 'un adı bilinmeyen kızı (belirsiz) |
| Hanedan | Árpád Hanedanı |
| Babası | Árpád |
| Dini | Macar Paganizmi |
Hayatı
Gesta Hungarorum'da Zoltán
Modern tarihçilerin Zoltán'ın yaşamının ana kaynağı, yazarı şimdi "Anonim" olarak bilinen 12. yüzyılın sonlarından kalma Gesta Hungarorum'dur. Bu kaynağa göre Zoltán, Macarların Büyük Prensi Árpád'ın tek oğluydu. Tersine,neredeyse çağdaş Bizans İmparatoru VII. Konstantinos, "Zaltas"ın Árpád'ın dördüncü çocuğu olduğunu yazmıştır. Zoltán'ın adı, Türk dilleri aracılığıyla Arapçadaki "sultan" sözcüğünden çıkmış gibi görünmektedir fakat modern akademisyenler bu etimolojiyi oy birliğiyle kabul etmemektedir.
"Anonim"e göre, Zoltán, babasının Menumorut'a karşı yaptığı ikinci seferi sırasında 903'ten sonra doğdu. Menumorut, Karpat Havzası'nın fethi sırasında Macarların muhalifleri arasında yalnızca Gesta Hungarorum'da yer alan birçok yerel yöneticiden biridir.Gesta Hungarorum'un anlatımına göre, Menumorut, teslim olmak ve kızını Zoltán ile 904 ya da 905 yılında evlendirmek zorunda kaldı. Menumorut öldüğünde Zoltán kayınpederinin Tisa nehrinin doğusundaki dükalığını miras olarak devraldı ve "Anonim" tarafından burada "Kozár denilen halklar"ın ikâmet ettiği iddia edilmektedir. Anonim ayrıca, hâlâ küçük olan Zoltán'ın 907 civarında ölen babasını yerine geçtiğini belirtmektedir. Zoltán, oğlu Taksony'nin lehine tahttan feragat etti ve "oğlunun saltanatının üçüncü yılında" öldü.
"Ve karakter olarak babasına benzeyen fakat tip olarak benzemeyen oğlu Zolta [Árpád'ın] yerine geçti. Prens Zolta; yumuşak, sarı saçlı, orta boyuyla solgun ve az peltek konuşan biriydi.; savaşçı bir dük, cesur ruhlu, konularına merhametli, tatlı dilli ancak Macaristan'ın önde gelen tüm erkek ve savaşçılarının hayret verici bir şekilde sevdiği [biri olarak] güce açtı. Bir süre sonra, Zolta on üç yaşındayken ortak danışmanları tarafından topluluğun önde gelen bütün erkeklerinin aynı isteğiyle kralın rütbenin altındaki rektörleri, geleneksel hukukun rehberliği ve davacıların ihtilafları ve davaları ile uyum sağlamak için tayin etmiştir."
Modern tarihçilerin görüşleri
Günümüzde tarihçiler Zoltán'ın Anonim tarafından sunulan hayatının çoğu detaylarını reddetmektedir. Örneğin, Macar tarihçi Gyula Kristó, Zoltán'ın 903 yerine 880 civarında doğduğunu söylemiştir. Romen meslektaşı Alexandru Madgearu da aynı şekilde ya Zoltán'ın 903'ten yıllar önce doğduğunu ya da evliliğinin 904'ten yıllar sonra olması gerektiğini yazmıştır.
Zoltán'ın kayınpederinin kimliği de tartışılmaktadır. Orta Çağ ilimleri uzmanı Pál Engel, Menumorut'un, Macarların kendi aleyhindeki kahramanlık savaşlarını fethetmek için Anonim tarafından icat edilen "hayali figürler"den biri olduğunu söylemiştir. Tarihçi Charles R. Bowlus, Menumorut'un kızının Zoltán ile evlenmesinin "Büyük Moravya"nın sonunu simgeleyen Moravyalı bir hükümdar olduğunu yazmıştır. Orta Çağcı Tudor Sălăgean da Menumorut'un gerçek bir insan olduğunu, 9 ve 10'uncu yüzyılın başında Rumen, Slav ve diğer birçok halkın içinde yaşadığı bir defalık dükalığı yönettiğini söylemiştir.
Anonim, Zoltán'ın büyük prens olarak babası yerine geçtiği ve hatta Zoltán'ın Macar kabilelerinin federasyonunu yönetmiş olduğu fikri sorgulanmıştır. Örneğin, tarihçi Sándor L. Tóth, Árpád'ın dört oğlu arasında en genç olan Zoltán'ın büyük kardeşleri arasında saltanat sırasında zorlukla öne çıkacağını yazmıştır. Kristó ayrıca, diğer Macar vakanüvislerin Zoltán'ın egemenliğinden bahsetmediklerini söylemiştir ve Anonim'in bütün Macar hükümdarlarının Árpád Hanedanlığından geldiğini bildiği için sadece Zoltán'ı büyük prenslerin tamamlanmamış muhafaza edilmiş listesine eklediğini belirtmiştir.
Ailesi
Aşağıda Zoltán'ın en yakın akrabalarını sunan bir aile ağacı mevcuttur:
| Álmos | |||||||||||||||||||||||||
| Árpád | * | ||||||||||||||||||||||||
| Zoltán | kızı | ||||||||||||||||||||||||
| Macaristan Kralları** | |||||||||||||||||||||||||
*Menumorut'un gerçek ya da uydurma bir kişi olup olmadığı modern akademisyenler tarafından tartışılmaktadır.
**Daha sonraki tüm büyük prensler ve Macaristan kralları Taksony'nin soyundan gelmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c d e Madgearu 2005, s. 26.
- ^ a b Bowlus 1994, s. 254.
- ^ a b c d e f g h Tóth 1994, s. 741.
- ^ Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio (ch. 40), p. 179.
- ^ a b c Engel 2001, s. 11.
- ^ Sălăgean 2005, s. 146.
- ^ Anonymus, Notary of King Béla: The Deeds of the Hungarians (ch. 11), p. 33.
- ^ a b c Sălăgean 2005, s. 140.
- ^ Anonymus, Notary of King Béla: The Deeds of the Hungarians (ch. 57), p. 127.
- ^ Anonymus, Notary of King Béla: The Deeds of the Hungarians (ch. 53), p. 115.
- ^ a b Kristó & Makk 1996, s. 21.
- ^ Kristó & Makk 1996, s. Appendix 1.
Kaynakça
Birincil kaynaklar
- Anonim, Notary of King Béla: The Deeds of the Hungarians (Edited, Translated and Annotated by Martyn Rady and László Veszprémy) (2010). In: Rady, Martyn; Veszprémy, László; Bak, János M. (2010); Anonymus and Master Roger; CEU Press; .
- Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio (Greek text edited by Gyula Moravcsik, English translation by Romillyi J. H. Jenkins) (1967). Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies. .
İkincil kaynaklar
- Bowlus, Charles R. (1994). Franks, Moravians and Magyars: The Struggle for the Middle Danube, 788–907. University of Pennsylvania Press. ISBN .
- Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN .
- Kristó, Gyula; Makk, Ferenc (1996). Az Árpád-ház uralkodói [=Rulers of the House of Árpád] (Macarca). I.P.C. Könyvek. ISBN .
- Madgearu, Alexandru (2005). The Romanians in the Anonymous Gesta Hungarorum: Truth and Fiction. Romanian Cultural Institute, Center for Transylvanian Studies. ISBN .
- Sălăgean, Tudor (2005). "Romanian Society in the Early Middle Ages (9th–14th Centuries AD)". Pop, Ioan-Aurel; Bolovan, Ioan (Ed.). History of Romania: Compendium. Romanian Cultural Institute (Center for Transylvanian Studies). ss. 133-207. ISBN .
- Tóth, Sándor László (1994). "Zaltas". Kristó, Gyula; Engel, Pál; Makk, Ferenc (Ed.). Korai magyar történeti lexikon (9-14. század) [=Encyclopedia of the Early Hungarian History (9th-14th centuries)] (Macarca). Akadémiai Kiadó. s. 741. ISBN .
Zoltán Doğumu: ? Ölümü: ? | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Árpád | Macarların Büyük Prensi (?) c. 907 – c. 950 | Sonra gelen: (?) |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zoltan Macarca telaffuz ˈzoltaːn y 880 or 903 y 950 veya Zolta Gesta Hungarorum da 907 yili civarinda babasi Arpad in yerine gecen Macarlarin ucuncu buyuk prensi olarak anilmaktadir Diger vakanuvislerin onu Macar yoneticiler arasinda listelememesinden oturu modern tarihciler Zoltan in egemenligine dair bu raporu reddetmektedir fakat Zoltan tahta asla oturmasa bile Macaristan da 955 yili civarlarindan sonra hukum suren tum hukumdarlarin Arpad Hanedani na bagli olarak Zoltan in soyundan geldigine dair gorus birligi vardir ZoltanSolt Macaristan daki Zoltan heykeliMacarlarin Buyuk PrensiHukum suresiy 907 y 950 belirsiz Once gelenArpad Sonra gelen Dogumy 880 veya y 903Olumy 950Es ler i un adi bilinmeyen kizi belirsiz HanedanArpad HanedaniBabasiArpadDiniMacar PaganizmiHayatiGesta Hungarorum da Zoltan Modern tarihcilerin Zoltan in yasaminin ana kaynagi yazari simdi Anonim olarak bilinen 12 yuzyilin sonlarindan kalma Gesta Hungarorum dur Bu kaynaga gore Zoltan Macarlarin Buyuk Prensi Arpad in tek ogluydu Tersine neredeyse cagdas Bizans Imparatoru VII Konstantinos Zaltas in Arpad in dorduncu cocugu oldugunu yazmistir Zoltan in adi Turk dilleri araciligiyla Arapcadaki sultan sozcugunden cikmis gibi gorunmektedir fakat modern akademisyenler bu etimolojiyi oy birligiyle kabul etmemektedir Anonim e gore Zoltan babasinin Menumorut a karsi yaptigi ikinci seferi sirasinda 903 ten sonra dogdu Menumorut Karpat Havzasi nin fethi sirasinda Macarlarin muhalifleri arasinda yalnizca Gesta Hungarorum da yer alan bircok yerel yoneticiden biridir Gesta Hungarorum un anlatimina gore Menumorut teslim olmak ve kizini Zoltan ile 904 ya da 905 yilinda evlendirmek zorunda kaldi Menumorut oldugunde Zoltan kayinpederinin Tisa nehrinin dogusundaki dukaligini miras olarak devraldi ve Anonim tarafindan burada Kozar denilen halklar in ikamet ettigi iddia edilmektedir Anonim ayrica hala kucuk olan Zoltan in 907 civarinda olen babasini yerine gectigini belirtmektedir Zoltan oglu Taksony nin lehine tahttan feragat etti ve oglunun saltanatinin ucuncu yilinda oldu Ve karakter olarak babasina benzeyen fakat tip olarak benzemeyen oglu Zolta Arpad in yerine gecti Prens Zolta yumusak sari sacli orta boyuyla solgun ve az peltek konusan biriydi savasci bir duk cesur ruhlu konularina merhametli tatli dilli ancak Macaristan in onde gelen tum erkek ve savascilarinin hayret verici bir sekilde sevdigi biri olarak guce acti Bir sure sonra Zolta on uc yasindayken ortak danismanlari tarafindan toplulugun onde gelen butun erkeklerinin ayni istegiyle kralin rutbenin altindaki rektorleri geleneksel hukukun rehberligi ve davacilarin ihtilaflari ve davalari ile uyum saglamak icin tayin etmistir Gesta Hungarorum Modern tarihcilerin gorusleri Gunumuzde tarihciler Zoltan in Anonim tarafindan sunulan hayatinin cogu detaylarini reddetmektedir Ornegin Macar tarihci Gyula Kristo Zoltan in 903 yerine 880 civarinda dogdugunu soylemistir Romen meslektasi Alexandru Madgearu da ayni sekilde ya Zoltan in 903 ten yillar once dogdugunu ya da evliliginin 904 ten yillar sonra olmasi gerektigini yazmistir Zoltan in kayinpederinin kimligi de tartisilmaktadir Orta Cag ilimleri uzmani Pal Engel Menumorut un Macarlarin kendi aleyhindeki kahramanlik savaslarini fethetmek icin Anonim tarafindan icat edilen hayali figurler den biri oldugunu soylemistir Tarihci Charles R Bowlus Menumorut un kizinin Zoltan ile evlenmesinin Buyuk Moravya nin sonunu simgeleyen Moravyali bir hukumdar oldugunu yazmistir Orta Cagci Tudor Sălăgean da Menumorut un gercek bir insan oldugunu 9 ve 10 uncu yuzyilin basinda Rumen Slav ve diger bircok halkin icinde yasadigi bir defalik dukaligi yonettigini soylemistir Anonim Zoltan in buyuk prens olarak babasi yerine gectigi ve hatta Zoltan in Macar kabilelerinin federasyonunu yonetmis oldugu fikri sorgulanmistir Ornegin tarihci Sandor L Toth Arpad in dort oglu arasinda en genc olan Zoltan in buyuk kardesleri arasinda saltanat sirasinda zorlukla one cikacagini yazmistir Kristo ayrica diger Macar vakanuvislerin Zoltan in egemenliginden bahsetmediklerini soylemistir ve Anonim in butun Macar hukumdarlarinin Arpad Hanedanligindan geldigini bildigi icin sadece Zoltan i buyuk prenslerin tamamlanmamis muhafaza edilmis listesine ekledigini belirtmistir AilesiAsagida Zoltan in en yakin akrabalarini sunan bir aile agaci mevcuttur Almos Arpad Zoltan kizi Macaristan Krallari Menumorut un gercek ya da uydurma bir kisi olup olmadigi modern akademisyenler tarafindan tartisilmaktadir Daha sonraki tum buyuk prensler ve Macaristan krallari Taksony nin soyundan gelmistir Kaynakca a b c d e Madgearu 2005 s 26 a b Bowlus 1994 s 254 a b c d e f g h Toth 1994 s 741 Constantine Porphyrogenitus De Administrando Imperio ch 40 p 179 a b c Engel 2001 s 11 Sălăgean 2005 s 146 Anonymus Notary of King Bela The Deeds of the Hungarians ch 11 p 33 a b c Sălăgean 2005 s 140 Anonymus Notary of King Bela The Deeds of the Hungarians ch 57 p 127 Anonymus Notary of King Bela The Deeds of the Hungarians ch 53 p 115 a b Kristo amp Makk 1996 s 21 Kristo amp Makk 1996 s Appendix 1 KaynakcaBirincil kaynaklar Anonim Notary of King Bela The Deeds of the Hungarians Edited Translated and Annotated by Martyn Rady and Laszlo Veszpremy 2010 In Rady Martyn Veszpremy Laszlo Bak Janos M 2010 Anonymus and Master Roger CEU Press 978 963 9776 95 1 Constantine Porphyrogenitus De Administrando Imperio Greek text edited by Gyula Moravcsik English translation by Romillyi J H Jenkins 1967 Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies 0 88402 021 5 Ikincil kaynaklar Bowlus Charles R 1994 Franks Moravians and Magyars The Struggle for the Middle Danube 788 907 University of Pennsylvania Press ISBN 0 8122 3276 3 Engel Pal 2001 The Realm of St Stephen A History of Medieval Hungary 895 1526 I B Tauris Publishers ISBN 1 86064 061 3 Kristo Gyula Makk Ferenc 1996 Az Arpad haz uralkodoi Rulers of the House of Arpad Macarca I P C Konyvek ISBN 963 7930 97 3 Madgearu Alexandru 2005 The Romanians in the Anonymous Gesta Hungarorum Truth and Fiction Romanian Cultural Institute Center for Transylvanian Studies ISBN 973 7784 01 4 Sălăgean Tudor 2005 Romanian Society in the Early Middle Ages 9th 14th Centuries AD Pop Ioan Aurel Bolovan Ioan Ed History of Romania Compendium Romanian Cultural Institute Center for Transylvanian Studies ss 133 207 ISBN 978 973 7784 12 4 Toth Sandor Laszlo 1994 Zaltas Kristo Gyula Engel Pal Makk Ferenc Ed Korai magyar torteneti lexikon 9 14 szazad Encyclopedia of the Early Hungarian History 9th 14th centuries Macarca Akademiai Kiado s 741 ISBN 963 05 6722 9 ZoltanArpad HanedaniDogumu Olumu Resmi unvanlarOnce gelen Arpad Macarlarin Buyuk Prensi c 907 c 950 Sonra gelen