Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Büyük Ayı takımyıldızı (Lat. Ursa Maior), modern 88 takımyıldızdan biridir. Kuzey yarım küreden tüm yıl boyunca görülebilir. Callisto efsanesiyle ilişkilendirilir.
| Takımyıldız | |
 Ursa Major takımyıldızının haritası | |
| Kısaltma | UMa |
|---|---|
| Tamlayan | Ursae Majoris |
| Sembolizm | Büyük Ayı |
| Bahar açısı | 10,67 |
| Yükselim | 55,38 |
| Alan | 1280 derece kare (3.) |
| Ana yıldızlar | 7, 20 |
| Bayer/Flamsteed yıldızları | 93 |
| Gezegeni olduğu bilinen yıldızlar | 21 |
| Parlak yıldızlar (3,00m'den) | 7 |
| En parlak yıldız | (Alioth) (1,7m) |
| Yakın yıldızlar (10 pc içindeki) | 12 |
| En yakın yıldız | Lalande 21185 (8,29 Iy) |
| Messier nesneleri | 7 |
| Göktaşı yağmurları | |
| Çevreleyen takımyıldızlar | |
| En iyi Nisan ayı saat 21:00'de +90° ve −30° enlemleri arasında görülebilir.  | |
Dikkat çekici noktalar
Ayının arka ayakları ve kuyruğunda bulunan yedi parlak yıldız, tanınmış Büyük Kepçe şeklini oluşturur. Büyük Britanya'da bu şekil saban veya pulluk (İng. plough) olarak adlandırılır. Büyük Kepçe'nin Dubhe ve Alkaid hariç diğer yıldızları Yay takımyıldızı bölgesinde kalan bir noktanın çevresinde özdevinim hareketi yapmaktadırlar. Bu tarz bir hareket gösteren diğer başka yıldızlar da belirlenmiştir.
Büyük Kepçe'ye ek olarak, kökenini Arap kültüründen alan bir başka yapı daha vardır – üç grup yıldızdan oluşan "ceylanın sıçramaları":
- ve Ursae Majoris, Alula Borealis ve Australis, ilk sıçrama;
- ve Ursae Majoris, Tania Borealis ve Australis, ikinci sıçrama;
- ve Ursae Majoris, Talitha Borealis ve Australis, üçüncü sıçrama.
Bu yıldızlar takımyıldızın güneybatı sınırında, yani ayının ayak parmaklarında bulunurlar.
parlaklığı 7.75m ve 8.48m arasında değişen bir çift yıldızdır. türündeki çift yıldızların prototipini oluşturur.
47 Ursae Majoris Jüpiter kütlesinin 2,54 ve 0,76 katı kütlelere sahip belirlenmiş iki gezegene sahip bir gezegen sistemine sahiptir.
Dikkat çekici derin uzay nesneleri
Büyük Ayı takımyıldızı bölgesinde pek çok parlak gökada bulunmaktadır. Ayının başının üzerindeki M81 ve M82 ikilisi, 'in kuzeybatısındaki bir sarmal gökada olan M101, yine Messier kataloğunda bulunan M108 ve M109 bunlardan bazılarıdır. Takımyıldız bölgesinde amatör astronomların teleskoplarıyla gözlemleyebilecekleri, çoğu 10. kadirden daha sönük 50 kadar gökada bulunmaktadır. Parlak bir gezegenimsi bulutsu olan M97, fotoğraflardaki görüntüsünden ötürü Baykuş Bulutsusu olarak da bilinir, büyük kepçenin çanağının hemen altında bulunur. Bir yıldız çifti olan Messier 40'ta – her ne kadar derin uzay nesnesi olmasa da – Messier'in kataloğuna eklemiş olduğu bir cisim olduğu için dikkate değerdir.
Hubble Derin Alan yıldızının kuzeydoğusunda bulunur.
Tarihi
Ursa Major Batlamyus tarafından listelenmiş 48 takımyıldızdan biridir. En çok tanınan takımyıldızlardan biridir. Homeros, Spenser, Shakespeare, Tennyson ve Bertrand Cantat gibi pek çok şairin şiirlerinde Büyük Ayı'nın adı geçer.
Ursa Major takımyıldızı pek çok uygarlık tarafından bir ayı olarak tanımlanmıştır. Yanı başındaki Küçük Ayı takımyıldızıyla birlikte Callisto efsanesinin kökenini oluşturur.
Mitoloji
Ursa Major ismi Callisto'dan gelmektedir. Arkadya Kralı Lycaon'un kızı olan Callisto avcılığa düşkündür. Av tanrıçası Artemis, Callisto'yu ilk gençlik çağlarından itibaren görevlileri arasına alır.
Artemis, Apollon'un kız kardeşidir. Çocukların doğumlarını, bebeklerin korunmasını ve beslenmesini gözeten tanrıçadır. Tanrıçalar dünyasının rahibesidir. Genç Nymph'leri yetiştirirdi. Başı örtülü, yani gelin anlamına gelen Nymph'ler, kırlarda, sularda, ormanlarda yaşayan tanrısal varlıkların dişi olanlarına verilen isimdir. Eski Yunan inanışına göre bütün dünya Nymph'lerle doludur. Nymph'ler Artemis'le birlikte avlanırlar, şarap tanrısı Dionysos'la eğlencelere katılırlar. Güneş ve güzel sanatlar tanrısı Apollon ile tanrıların habercisi Hermes'e refakat ederlerdi. Artemis yanına kabul ettiği genç kızlardan sadakat yemini etmelerini isterdi. Bu yeminle genç kızlar, Dünya nimetlerinden uzak duracaklarına söz verirlerdi. Callisto'da bu kızlardan biridir ve bir süre sonra Artemis'in en gözde görevlisi olmuştur.
Zeus bir gün Callisto'yu ormanda uyurken görür ve ona âşık olur. Zeus, Artemis'in kılığına girerek Callisto'nun yanına gider. Callisto, baş tanrıyı Artemis sandığından ondan çekinmez ve iyi karşılar. Bu birlikteliğin sonucunda Callisto hamile kalır ve Arcas adında bir oğlan çocuğu Dünya'ya getirir. Bunu fark eden Artemis, sözünü tutmayan Callisto'yu bir ayıya çevirir. Callisto, artık avcıların peşinden koştuğu bir avdır.
Uzun yıllar sonra Callisto, ormanda oğlu Arcas ile karşılaşır. Annesini tanımayan Arcas, bu avı kaçırmak istemez ve onu vurmaya karar verir. Tam bu sırada Zeus, araya girer ve Arcas'ı yutan, Callisto'yu ise cennete uçuran bir hortum gönderir. Callisto, gökyüzünde Büyük Ayı olarak belirir, Arcas da Küçük Ayı olarak gökyüzündeki yerini alır.
Başka bir öykü ise şöyledir: Zeus'un annesi Rhea, babası ise Kronos'tur. Bir kehanete göre Kronos'un oğullarından biri onu tahttan indirecektir. Bu durumdan hiç hoşnut olmayan Kronos, çareyi her doğan çocuğunu yok etmekte bulur. Doğar doğmaz çocuklarını yutmaktadır. Kronos, Zeus doğana kadar pek çok çocuğundan bu şekilde kurtulmuştur. Ancak Zeus, annesi sayesinde hayatta kalabilmiştir. Zeus doğduğunda annesi Rhea, onun kundak bezinin içine bir taş koyar ve Kronos da bir çocuğunu daha yok ettiğini sanarak taşı yutar. Rhea, bebeği Girit Adası'na kaçırır. Burada Dikte Mağarası'nda birer su perisi olan İda ile , Zeus'a bakıcılık yapar. Mağara, Giritli askerler tarafından korunur. Yıllar sonra Zeus büyüdüğünde babası Kronos'a karşı galip gelir ve ondan yuttuğu bütün çocuklarını tekrar kusmasını ister. Bu çocukların hepsi ileride genç tanrıların liderleri olup evrenin yönetimini Titanlar'ın elinden alırlar.
Mitolojide İda Küçük Ayı, Adrasteia ise Büyük Ayı olarak geçer. Ancak, bu su perilerinin nasıl ayıya dönüştükleri bilnmemektedir.
Kaynakça
- Ian Ridpath and Wil Tirion (2007). Stars and Planets Guide, Collins, London. . Princeton University Press, Princeton. .
Notlar
- ^ Zeus'un karısı Hera'nın kıskançlığından Callisto'yu ayıya çevirdiği de düşünülmektedir.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Ursa Major (takımyıldız) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- The Deep Photographic Guide to the Constellations: Ursa Major4 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- AAVSO: The Myths of Ursa Major17 Mayıs 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk Ayi takimyildizi Lat Ursa Maior modern 88 takimyildizdan biridir Kuzey yarim kureden tum yil boyunca gorulebilir Callisto efsanesiyle iliskilendirilir Ursa MajorTakimyildizUrsa Major takimyildizinin haritasiKisaltmaUMaTamlayanUrsae MajorisSembolizmBuyuk AyiBahar acisi10 67Yukselim55 38Alan1280 derece kare 3 Ana yildizlar7 20Bayer Flamsteed yildizlari93Gezegeni oldugu bilinen yildizlar21Parlak yildizlar 3 00m den 7En parlak yildiz Alioth 1 7m Yakin yildizlar 10 pc icindeki 12En yakin yildizLalande 21185 8 29 Iy Messier nesneleri7Goktasi yagmurlariCevreleyen takimyildizlarDraco Camelopardalis Lynx Leo Minor Leo Coma Berenices Canes Venatici BootesEn iyi Nisan ayi saat 21 00 de 90 ve 30 enlemleri arasinda gorulebilir Buyuk kepceDikkat cekici noktalarTakimyildizlar 1825 yilinda kitap cizimi Elle renklendirilmis Ayinin arka ayaklari ve kuyrugunda bulunan yedi parlak yildiz taninmis Buyuk Kepce seklini olusturur Buyuk Britanya da bu sekil saban veya pulluk Ing plough olarak adlandirilir Buyuk Kepce nin Dubhe ve Alkaid haric diger yildizlari Yay takimyildizi bolgesinde kalan bir noktanin cevresinde ozdevinim hareketi yapmaktadirlar Bu tarz bir hareket gosteren diger baska yildizlar da belirlenmistir Buyuk Kepce ye ek olarak kokenini Arap kulturunden alan bir baska yapi daha vardir uc grup yildizdan olusan ceylanin sicramalari ve Ursae Majoris Alula Borealis ve Australis ilk sicrama ve Ursae Majoris Tania Borealis ve Australis ikinci sicrama ve Ursae Majoris Talitha Borealis ve Australis ucuncu sicrama Bu yildizlar takimyildizin guneybati sinirinda yani ayinin ayak parmaklarinda bulunurlar parlakligi 7 75m ve 8 48m arasinda degisen bir cift yildizdir turundeki cift yildizlarin prototipini olusturur 47 Ursae Majoris Jupiter kutlesinin 2 54 ve 0 76 kati kutlelere sahip belirlenmis iki gezegene sahip bir gezegen sistemine sahiptir Dikkat cekici derin uzay nesneleriBuyuk Ayi takimyildizi bolgesinde pek cok parlak gokada bulunmaktadir Ayinin basinin uzerindeki M81 ve M82 ikilisi in kuzeybatisindaki bir sarmal gokada olan M101 yine Messier katalogunda bulunan M108 ve M109 bunlardan bazilaridir Takimyildiz bolgesinde amator astronomlarin teleskoplariyla gozlemleyebilecekleri cogu 10 kadirden daha sonuk 50 kadar gokada bulunmaktadir Parlak bir gezegenimsi bulutsu olan M97 fotograflardaki goruntusunden oturu Baykus Bulutsusu olarak da bilinir buyuk kepcenin canaginin hemen altinda bulunur Bir yildiz cifti olan Messier 40 ta her ne kadar derin uzay nesnesi olmasa da Messier in kataloguna eklemis oldugu bir cisim oldugu icin dikkate degerdir Hubble Derin Alan yildizinin kuzeydogusunda bulunur TarihiHevelius un Ursa Major cizimi Cizim teleskoptan goruldugu gibi ters bicimde cizilmistir Ursa Major Batlamyus tarafindan listelenmis 48 takimyildizdan biridir En cok taninan takimyildizlardan biridir Homeros Spenser Shakespeare Tennyson ve Bertrand Cantat gibi pek cok sairin siirlerinde Buyuk Ayi nin adi gecer Ursa Major takimyildizi pek cok uygarlik tarafindan bir ayi olarak tanimlanmistir Yani basindaki Kucuk Ayi takimyildiziyla birlikte Callisto efsanesinin kokenini olusturur MitolojiUrsa Major ismi Callisto dan gelmektedir Arkadya Krali Lycaon un kizi olan Callisto avciliga duskundur Av tanricasi Artemis Callisto yu ilk genclik caglarindan itibaren gorevlileri arasina alir Artemis Apollon un kiz kardesidir Cocuklarin dogumlarini bebeklerin korunmasini ve beslenmesini gozeten tanricadir Tanricalar dunyasinin rahibesidir Genc Nymph leri yetistirirdi Basi ortulu yani gelin anlamina gelen Nymph ler kirlarda sularda ormanlarda yasayan tanrisal varliklarin disi olanlarina verilen isimdir Eski Yunan inanisina gore butun dunya Nymph lerle doludur Nymph ler Artemis le birlikte avlanirlar sarap tanrisi Dionysos la eglencelere katilirlar Gunes ve guzel sanatlar tanrisi Apollon ile tanrilarin habercisi Hermes e refakat ederlerdi Artemis yanina kabul ettigi genc kizlardan sadakat yemini etmelerini isterdi Bu yeminle genc kizlar Dunya nimetlerinden uzak duracaklarina soz verirlerdi Callisto da bu kizlardan biridir ve bir sure sonra Artemis in en gozde gorevlisi olmustur Zeus bir gun Callisto yu ormanda uyurken gorur ve ona asik olur Zeus Artemis in kiligina girerek Callisto nun yanina gider Callisto bas tanriyi Artemis sandigindan ondan cekinmez ve iyi karsilar Bu birlikteligin sonucunda Callisto hamile kalir ve Arcas adinda bir oglan cocugu Dunya ya getirir Bunu fark eden Artemis sozunu tutmayan Callisto yu bir ayiya cevirir Callisto artik avcilarin pesinden kostugu bir avdir Buyuk kepce sonundaki iki yildiz dogrudan Kutup Yildizi ni isaret eder Uzun yillar sonra Callisto ormanda oglu Arcas ile karsilasir Annesini tanimayan Arcas bu avi kacirmak istemez ve onu vurmaya karar verir Tam bu sirada Zeus araya girer ve Arcas i yutan Callisto yu ise cennete ucuran bir hortum gonderir Callisto gokyuzunde Buyuk Ayi olarak belirir Arcas da Kucuk Ayi olarak gokyuzundeki yerini alir Baska bir oyku ise soyledir Zeus un annesi Rhea babasi ise Kronos tur Bir kehanete gore Kronos un ogullarindan biri onu tahttan indirecektir Bu durumdan hic hosnut olmayan Kronos careyi her dogan cocugunu yok etmekte bulur Dogar dogmaz cocuklarini yutmaktadir Kronos Zeus dogana kadar pek cok cocugundan bu sekilde kurtulmustur Ancak Zeus annesi sayesinde hayatta kalabilmistir Zeus dogdugunda annesi Rhea onun kundak bezinin icine bir tas koyar ve Kronos da bir cocugunu daha yok ettigini sanarak tasi yutar Rhea bebegi Girit Adasi na kacirir Burada Dikte Magarasi nda birer su perisi olan Ida ile Zeus a bakicilik yapar Magara Giritli askerler tarafindan korunur Yillar sonra Zeus buyudugunde babasi Kronos a karsi galip gelir ve ondan yuttugu butun cocuklarini tekrar kusmasini ister Bu cocuklarin hepsi ileride genc tanrilarin liderleri olup evrenin yonetimini Titanlar in elinden alirlar Mitolojide Ida Kucuk Ayi Adrasteia ise Buyuk Ayi olarak gecer Ancak bu su perilerinin nasil ayiya donustukleri bilnmemektedir KaynakcaIan Ridpath and Wil Tirion 2007 Stars and Planets Guide Collins London ISBN 978 0007251209 Princeton University Press Princeton ISBN 978 0691135564 Notlar Zeus un karisi Hera nin kiskancligindan Callisto yu ayiya cevirdigi de dusunulmektedir Ayrica bakinizUrsa Minor takimyildiz Dis baglantilarWikimedia Commons ta Ursa Major takimyildiz ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir The Deep Photographic Guide to the Constellations Ursa Major4 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce AAVSO The Myths of Ursa Major17 Mayis 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce