Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eski Farsça, Avestaca ile beraber kayıt altına alınmış iki Eski İran dilinden biridir. Eski Farsça, başlıca Ahameniş dönemi (y. MÖ 600-300) yazıtlarında, kil tabletlerinde ve mühürlerinde görülür.
| Eski Farsça | |
|---|---|
| Bölge | Antik İran |
| Dönem | y. MÖ 300 yılında Orta Farsçaya evrildi. |
| Dil ailesi | Hint-Avrupa dil ailesi
|
| Yazı sistemi | Çivi yazısı |
| Dil kodları | |
| ISO 639-2 | peo |
| ISO 639-3 | peo |
Eski Farsça örnekleri günümüz İran, Romanya,Ermenistan, Bahreyn, Irak, Türkiye ve Mısır topraklarında bulunmuştur, ancak dilin en önemli tasdiki MÖ 525 tarihli Behistun Yazıtı'dır. Chicago Üniversitesi'nde 2007 yılında yürütülmüş araştırmalar, Eski Farsçanın yalnızca kraliyet için değil, pratik hayatta kayıt tutmak için kullanılan yazılı bir dil olduğunu gösteren tabletler ortaya çıkarmıştır.
Sınıflandırma
Eski Farsça, İrani dillerin bir kolu olduğu Hint-İran dil ailesi içerisinde, Hint-Avrupa dil ailesine üyedir. Hint-İranlıların ortak ataları, MÖ 2. bin yılın ilk yarısında Orta Asya'dan gelmiştir. Soyu tükenmiş ve yazılı metin bırakmamış Med dili, Eski Farsça ile ilgili olan bir başka Eski İran dilidir. İki dil de Batı İran dili olarak sınıflandırılmış ve Eski Farsça metinlerde ortaya çıkan birçok isim Med kökenli olmuştur. Eski İran dillerinin büyük bir grup olduğu tahmin edilmesine rağmen, diller hakkındaki bilgiler Eski Farsça, Avestaca ve Medce ile sınırlıdır ve sadece Avesta ve Eski Fars dillerinden günümüze yazılı kayıtlar ulaşmıştır.
Yazı
Eski Farsça metinler, çivi yazısı kullanmış ve karakterler soldan sağa yazılmıştır. 36 fonetik karakter ve 8 logograma sahip sistemde karakterler heceleri göstermiştir. Yazı sistemi şaşırtıcı bir şekilde yakındaki Mezopotamya medeniyetlerinde kullanılmış yazı sistemlerinin evriminin bir sonucu oluşmamıştır. Eski Farsça çivi yazısı ile yazılmış olmasına rağmen, yazı Mezopotamya yazısının doğrudan bir devamı değildir ve Schmitt'e göre, "MÖ 6. yüzyılda kasıtlı bir şekilde yaratılmış" bir sistemdir.
Söz Dizimi
- Bir zamir genellikle isimden önce gelir.
- Bir sıfat genellikle ismin ardından gelir.
- Bir genitif genellikle isimden önce gelir.
- Fiil genellikle cümlenin sonundadır.
- Özne, bir bağlantı veya belirli zarflarla tanıtılmadığı sürece genellikle bir cümlenin başında yer alır.
- Yüklem isim, doğrudan nesne, dolaylı nesne vb. Özne ve fiil arasına yerleştirilir.
Bu genel kuralların ana istisnaları şunlardır:
- “(Kral) duyurur” fiili her zaman cümlenin başına yerleştirilir.
- Vurgu için konunun önüne bir yön hedefi yerleştirilebilir.
- Vurgu yapmak için fiilden sonra bir cümle kısmı yerleştirilebilir.
- Olumsuzlama naiyis genellikle fiilin hemen önünde olur.
Kaynakça
- ^ Kuhrt 2013.
- ^ Frye 1984.
- ^ Schmitt 2000.
- ^ "Old Persian Texts". 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Nisan 2019.
- ^ Kent, R. G.: "Old Persian: Grammar Texts Lexicon", page 6. American Oriental Society, 1950.
- ^ "Everyday text shows that Old Persian was probably more commonly used than previously thought". Accessed September 2010 from [1] 27 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Schmitt 2008, s. 76
- ^ (Skjærvø 2006
- ^ Schmitt 2008, s. 78
- ^ Schmitt 2008, s. 78 Excerpt: "It remains unclear why the did not take over the in earlier times, as the Elamites and other peoples of the Near East had, and, for that matter, why the Persians did not adopt the Aramaic consonantal script.."
- ^ a b Schmitt 2008
- ^ Prods Oktor Skjærvø (2016), Old Persian, Lessons 1-7
Kitap kaynakları
- Brandenstein, Wilhelm (1964), Handbuch des Altpersischen, Wiesbaden: O. Harrassowitz
- Hinz, Walther (1966), Altpersischer Wortschatz, Nendeln, Liechtenstein: Kraus
- Frye, Richard Nelson (1984). Handbuch der Altertumswissenschaft: Alter Orient-Griechische Geschichte-Römische Geschichte. Band III,7: The History of Ancient Iran. C.H.Beck. ISBN .
- Kent, Roland G. (1953), Old Persian: Grammar, Texts, Lexicon, New Haven: American Oriental Society
- Kuhrt, A. (2013). The Persian Empire: A Corpus of Sources from the Achaemenid Period. Routledge. ISBN .
- Sims-Williams, Nicholas (1996), "Iranian languages", Encyclopedia Iranica, 7, Costa Mesa: Mazda: 238-245
- Schmitt, Rüdiger (1989), "Altpersisch", R. Schmitt (Ed.), Compendium linguarum Iranicarum, Wiesbaden: Reichert: 56–85
- Schmitt, Rüdiger (2000). The Old Persian Inscriptions of Naqsh-i Rustam and Persepolis. Corpus Inscriptionum Iranicarum by School of Oriental and African Studies. ISBN .
- Schmitt, R. (2008), "Old Persian", Roger D. Woodard (Ed.), The Ancient Languages of Asia and the Americas (illustrated bas.), Cambridge University Press, ss. 76-100, ISBN
- Skjærvø, Prods Oktor (2006), "Iran, vi. Iranian languages and scripts", Encyclopaedia Iranica, 13, 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 27 Nisan 2019
- Tolman, Herbert Cushing (1908), Ancient Persian Lexicon and the Texts of the Achaemenidan Inscriptions Transliterated and Translated with Special Reference to Their Recent Re-examination, New York/Cincinnati: American Book Company
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eski Farsca Avestaca ile beraber kayit altina alinmis iki Eski Iran dilinden biridir Eski Farsca baslica Ahamenis donemi y MO 600 300 yazitlarinda kil tabletlerinde ve muhurlerinde gorulur Eski FarscaBolgeAntik IranDonemy MO 300 yilinda Orta Farscaya evrildi Dil ailesiHint Avrupa dil ailesi Hint Iran dilleriIran dilleriBati Iran dilleriGuneybati koluEski FarscaYazi sistemiCivi yazisiDil kodlariISO 639 2peoISO 639 3peo Eski Farsca ornekleri gunumuz Iran Romanya Ermenistan Bahreyn Irak Turkiye ve Misir topraklarinda bulunmustur ancak dilin en onemli tasdiki MO 525 tarihli Behistun Yaziti dir Chicago Universitesi nde 2007 yilinda yurutulmus arastirmalar Eski Farscanin yalnizca kraliyet icin degil pratik hayatta kayit tutmak icin kullanilan yazili bir dil oldugunu gosteren tabletler ortaya cikarmistir SiniflandirmaEski Farsca Irani dillerin bir kolu oldugu Hint Iran dil ailesi icerisinde Hint Avrupa dil ailesine uyedir Hint Iranlilarin ortak atalari MO 2 bin yilin ilk yarisinda Orta Asya dan gelmistir Soyu tukenmis ve yazili metin birakmamis Med dili Eski Farsca ile ilgili olan bir baska Eski Iran dilidir Iki dil de Bati Iran dili olarak siniflandirilmis ve Eski Farsca metinlerde ortaya cikan bircok isim Med kokenli olmustur Eski Iran dillerinin buyuk bir grup oldugu tahmin edilmesine ragmen diller hakkindaki bilgiler Eski Farsca Avestaca ve Medce ile sinirlidir ve sadece Avesta ve Eski Fars dillerinden gunumuze yazili kayitlar ulasmistir YaziBehistun Yaziti Eski Farsca metinler civi yazisi kullanmis ve karakterler soldan saga yazilmistir 36 fonetik karakter ve 8 logograma sahip sistemde karakterler heceleri gostermistir Yazi sistemi sasirtici bir sekilde yakindaki Mezopotamya medeniyetlerinde kullanilmis yazi sistemlerinin evriminin bir sonucu olusmamistir Eski Farsca civi yazisi ile yazilmis olmasina ragmen yazi Mezopotamya yazisinin dogrudan bir devami degildir ve Schmitt e gore MO 6 yuzyilda kasitli bir sekilde yaratilmis bir sistemdir Soz DizimiBir zamir genellikle isimden once gelir Bir sifat genellikle ismin ardindan gelir Bir genitif genellikle isimden once gelir Fiil genellikle cumlenin sonundadir Ozne bir baglanti veya belirli zarflarla tanitilmadigi surece genellikle bir cumlenin basinda yer alir Yuklem isim dogrudan nesne dolayli nesne vb Ozne ve fiil arasina yerlestirilir Bu genel kurallarin ana istisnalari sunlardir Kral duyurur fiili her zaman cumlenin basina yerlestirilir Vurgu icin konunun onune bir yon hedefi yerlestirilebilir Vurgu yapmak icin fiilden sonra bir cumle kismi yerlestirilebilir Olumsuzlama naiyis genellikle fiilin hemen onunde olur Kaynakca Kuhrt 2013 Frye 1984 Schmitt 2000 Old Persian Texts 27 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Nisan 2019 Kent R G Old Persian Grammar Texts Lexicon page 6 American Oriental Society 1950 Everyday text shows that Old Persian was probably more commonly used than previously thought Accessed September 2010 from 1 27 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Schmitt 2008 s 76 Skjaervo 2006 Schmitt 2008 s 78 Schmitt 2008 s 78 Excerpt It remains unclear why the did not take over the in earlier times as the Elamites and other peoples of the Near East had and for that matter why the Persians did not adopt the Aramaic consonantal script a b Schmitt 2008 Prods Oktor Skjaervo 2016 Old Persian Lessons 1 7Kitap kaynaklari Brandenstein Wilhelm 1964 Handbuch des Altpersischen Wiesbaden O Harrassowitz Hinz Walther 1966 Altpersischer Wortschatz Nendeln Liechtenstein Kraus Frye Richard Nelson 1984 Handbuch der Altertumswissenschaft Alter Orient Griechische Geschichte Romische Geschichte Band III 7 The History of Ancient Iran C H Beck ISBN 978 3406093975 Kent Roland G 1953 Old Persian Grammar Texts Lexicon New Haven American Oriental Society Kuhrt A 2013 The Persian Empire A Corpus of Sources from the Achaemenid Period Routledge ISBN 978 1136016943 Sims Williams Nicholas 1996 Iranian languages Encyclopedia Iranica 7 Costa Mesa Mazda 238 245 Schmitt Rudiger 1989 Altpersisch R Schmitt Ed Compendium linguarum Iranicarum Wiesbaden Reichert 56 85 Schmitt Rudiger 2000 The Old Persian Inscriptions of Naqsh i Rustam and Persepolis Corpus Inscriptionum Iranicarum by School of Oriental and African Studies ISBN 978 0728603141 Schmitt R 2008 Old Persian Roger D Woodard Ed The Ancient Languages of Asia and the Americas illustrated bas Cambridge University Press ss 76 100 ISBN 978 0521684941 Skjaervo Prods Oktor 2006 Iran vi Iranian languages and scripts Encyclopaedia Iranica 13 26 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 27 Nisan 2019 Tolman Herbert Cushing 1908 Ancient Persian Lexicon and the Texts of the Achaemenidan Inscriptions Transliterated and Translated with Special Reference to Their Recent Re examination New York Cincinnati American Book Company