Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bulgaristan Halk Cumhuriyeti (BHC; Bulgarca: Народна република България (НРБ) Narodna republika Bılgariya (NRB)), 1946 ile 1990 yılları arasında Bulgaristan'ın resmî adı.
Bulgaristan | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1946-1990 | |||||||||
 (Bayrak ( 1971-1990))  Amblem ( 1971-1990) | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Sofya | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Bulgarca | ||||||||
| Hükûmet | Halk Cumhuriyeti | ||||||||
| Komünist Parti Genel Sekreteri | |||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 110.910 km2 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• Sayılan | 8.990.055 | ||||||||
| Para birimi | (BGL) | ||||||||
| Telefon kodu | 359 | ||||||||
| |||||||||
Tarih
Ağustos 1945'te yapılan seçimlerde Vatan Cephesi’nde yer alan partiler oyların %88,18’ini aldılar. Kimon Georgiev başbakanlığında kurulan Vatan Cephesi hükûmetine: Bulgaristan İşçi Partisi (BİP) 5, (BÇP) 4, Ulusal Zveno Birliği (UZB) 4, Bulgaristan İşçilerinin Sosyal Demokrat Partisi (BİSDP) 2, Radikal Parti (RP) 1 ve bağımsızlar 1 bakan verdiler. 8 eylül 1946'da yapılan Monarşinin kaldırılıp Kaldırılmaması oylaması sonucunda %93,63'lük çoğunluk kararıyla kesin olarak Monarşiye son verildi ve Bulgaristan Halk Cumhuriyeti'nin kurulduğu açıklandı. Vatan Cephesi başkanlığına seçilen Bulgaristan işçi Partisi önderi Georgi Dimitrov başkanlık görevini de üstlendi. Büyük sanayi kuruluşları ve bankalar ulusallaştırıldı. BİSDP, BİP ile birleşerek Bulgaristan Komünist Partisi (BKP) adını aldı. UZB ve RP kendini feshetti, böylece Vatan Cephesi iki partili (BKP ve BÇP) duruma geldi. COMECON ve Varşova Paktı'na üye olundu. 2 Temmuz 1949'da Dimitrov'un ölümü üzerine yeni hükûmet Vasil Kolarov başkanlığında kuruldu. Altı ay sonra Kolarov da ölünce, BKP sekreterliği ve başbakanlık görevlerini Vulko Chervenkov üstlendi. 1954'te BKP sekreterliğine seçilen Todor Jivkov, 1962'de başbakanlık görevini de üstlendi. 1971'de Stanko Todorov başbakan oldu ve Jivkov: Parti Sekreteri ve Devlet Konseyi Başkanı olarak kaldı. 1980'in sonlarında parti üyeleri arasında bir temizlik hareketine girişildi ve merkez komite yeniden düzenlendi. 1980'in ortalarında uygulanmakta olan katı merkezi planlamadan uzaklaşılarak daha esnek politika uygulanmaya başlandı. 1989'ların sonuna gelindiğinde Doğu Avrupa ülkelerini saran liberalleşme dalgası Bulgaristan'da ses vermeye başlamıştı. Kendilerine ekoglasnost adını veren bir gruba bağlı 4.000 kişi 45 yıldır ilk kez yönetim aleyhtarı gösteri yaptı. Kasım 1989 ortalarında Devlet Başkanı ve Komünist Parti genel sekreteri Todor Jivkov istifa etti. Yerine 15 yıldır dışişleri bakanlığını sürdüren Petar Mladenav getirildi. Jivkov'un istifasını izleyen günlerde eski devlet başkanının yargılanmasını ve serbest seçimlerin yapılmasını isteyen 100.000 kişi Sofya'da bir gösteri yaptı. Daha Sonra Devlet Başkanlığı ve Parti Genel Sekreterliğine Andrey Lukanov getirildi. Lukanov'la birlikte 1990'ların başında muhalefete karşı tavrını yumuşatan Komünist Partisi Haziran'da serbest seçimleri yapma kararı aldı.
Yönetim
Yasama görevi, 400 üyeli Halk Meclisi'nce (Naronno Sopranie) yerine getirilirdi. 5 sene için seçilen halk temsilcileri, bu süre dolmadan da seçmenleri tarafından geri çağırabilirdi. Meclis tarafından seçilen Devlet Konseyi 25 kişiden oluşurdu. Konsey başkanı devlet başkanı konumundaydı. Başbakan ve bakanlar Meclis'ce seçilir ve ona karşı sorumlu olurlardı.18 yaşını doldurmuş, kadın-erkek her Bulgar yurttaşı seçme ve seçilme haklarına sahipti. Yerel yönetim organları olan Halk Konseyleri yöre halkı tarafından üç yıl için seçilirdi. Ülke politikasında egemen olan güç 820 bin üyeli (1979) Bulgaristan Komünist Partisi idi.
Ekonomi
1947 sonunda G. Dimitrov hükûmetinin iş başına gelmesinden sonra, Bulgaristan ekonomisinde planlı kalkınma döneminin başladığı kabul edilir. Ulusallaştırma çalışmaları sonucunda 1952'den sonra büyük çapta özel sanayi kuruluşu kalmadı. BHC'nin 1986 yılı gayri safi millî hasılası (GSMH) 60.745 milyar dolar, kişi başına GSMH'si 6.766 dolardı. 1985 yılında 13.656 milyon dolar dışalım, 13 348 milyon dolar dışsatım yapılmıştı.
| (1982) | Nüfus İçindeki Payı (%) | Ulusal Gelirdeki Payı (%) |
|---|---|---|
| Tarım | 33 | 20 |
| Madencilik | 2 | 2 |
| Sanayi | 40 | 52 |
| 25 | 26 |
Tarım
II. Dünya Savaşı öncesi geri bir tarım ülkesi olan Bulgaristan'da işlenebilir topraklar son derece parçalanmış durumdaydı. Savaş ertesi 1934 yılında hızla kooperatifleşmeye gidildi ve işlenebilir toprakların ancak % 11'i, 10 hektardan büyük işletmeler durumundaydı. İşlenebilir toprakların %80'i kooperatif çiftliği oldu. 1958 yılında, ortalama büyüklüğü 1.260 hektar olan kooperatiflerin sayısı 3290'ı buldu ve 1 milyon 250 bin aileyi barındırıyordu. Aynı dönemde devlet çiftlikleri toplam 160 bin hektardı. 1970'te ekili alanın % 80'den çoğunu içeren 930 kooperatif ve 240 devlet çiftliğinin birleştirilerek, 170 tarımsal-sanayi kompleksine (her biri ortalama 26 bin hektar olacak şekilde) dönüştürülmesine başlandı. 1979'da 3.897.000 hektar ekilebilir topraktan elde edilen tarımsal ürünlerin bin ton olarak başlıcaları şunlardı: Buğday (4.429), Mısır (2.477), Şekerpancarı (1.130), Üzüm (1.107), Tütün (222), Soya (113). Tarımsal üretim artmasında; makineleşmeyle birlikte sulama sistemlerinin geliştirilmesine verilen önemin de payı büyüktür. Hayvancılık kesiminde (bin baş olarak); sığır (1.187), domuz (3.830) ve keçi (10.536) başta gelir. Balıkçılık (89 bin ton) ve ormancılık da (3,5 milyon m³) önem taşıyan kesimlerdi.
Sanayi
1944'te sanayi kesiminde 100 bin kişi çalışıyordu. 1979'da bu sayı 1 milyon 300 bine çıktı.1948'de ulusal gelirin % 23,3'ü bu kesimden sağlanırken, 1979'da bu oran %58'e çıktı. Savaş ertesinde Sofya yöresinin demir madenlerini işleyen Pernik demir ve çelik kompleksi; Rodop dağlarında Maden-Rudozem bölgesinin cevherlerini işleyen Kurcali kurşun ve çinko kompleksi; Pirdop bakır ve Silfürikasit tesisleri kuruldu. Dimitrovgrad'da yapılan büyük kimya tesislerinin yanı sıra: Stara Zagora, Vratza, Devniya ve Vidin'de de kimya tesisleri: ayrıca, Burgaz'da bir petrokimya kompleksi vardır. Ülkede üretilen yün, pamuk ya da ipek; Gabrovo, Silvan, Kazanlık, Haskovo ve Sofya kentlerindeki tekstil fabrikalarında işlenir.
Madencilik
Bulgaristan'ın linyit üretiminin yarıya yakını Pernik bölgesinden sağlanmaktaydı. Meriç, Struma ve Sofya havzasında zengin linyit rezervleri işletilmektedir. Balkan dağlarında bitümlü kömür ve antrasit rezervleri vardır. Dobruca'da bulunan petrol, ülke gereksinimin yaklaşık üçte birini karşılamaktaydı (250 bin ton, 1981). Dışarıdan gelen ham petrolün işlendiği Rusçuk ve Burgaz rafineleri vardır. Bulgaristan'da elektrik üretimi Dimitrovgrad ve Meriç bölgesinde kurulu linyit ile çalışan termik santrallar ve Rodop dağlarındaki hidroelektoronik santrallardan sağlanır. Pernik, Sofya, Filibe ve Burgaz'da da büyük termik santrallar vardı. Toplam elektrik enerjisi üretiminden 37 milyar kw/saat elektrik sağlanır (1981). Kuzeybatıda Tuna kıyısında Kozloduy'da 1973'te bir nükleer enerji santralı işletilmeye açıldı (1700 mw, 1981)
Kaynakça
- ^ Agricultural policies in Bulgaria in post Second World War years 9 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., p.5
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bulgaristan Halk Cumhuriyeti BHC Bulgarca Narodna republika Blgariya NRB Narodna republika Bilgariya NRB 1946 ile 1990 yillari arasinda Bulgaristan in resmi adi BulgaristanBulgarca Narodna republika Blgariya Narodna republika Bilgariya Bulgaristan Halk Cumhuriyeti1946 1990Bayrak 1971 1990 Amblem 1971 1990 Milli mars Mila Rodino Bulgarca Bulgarca Mila Rodino Transkripsiyon Sevgili Anavatan source source track track track track track track track BaskentSofyaYaygin dil ler BulgarcaHukumetHalk CumhuriyetiKomunist Parti Genel Sekreteri 1946 1949Georgi Dimitrov 1949 1954Vulko Cervenkov 1954 1989Todor Jivkov 1989 1990Petar MladenovTarihce Kurulusu1946 Kurulus15 Eylul 1946 Yikilis15 Kasim 1990 Dagilisi1990Yuzolcumu Toplam110 910 km2Nufus Sayilan8 990 055Para birimi BGL Telefon kodu359Onculler ArdillarBulgaristan Kralligi BulgaristanTarihAgustos 1945 te yapilan secimlerde Vatan Cephesi nde yer alan partiler oylarin 88 18 ini aldilar Kimon Georgiev basbakanliginda kurulan Vatan Cephesi hukumetine Bulgaristan Isci Partisi BIP 5 BCP 4 Ulusal Zveno Birligi UZB 4 Bulgaristan Iscilerinin Sosyal Demokrat Partisi BISDP 2 Radikal Parti RP 1 ve bagimsizlar 1 bakan verdiler 8 eylul 1946 da yapilan Monarsinin kaldirilip Kaldirilmamasi oylamasi sonucunda 93 63 luk cogunluk karariyla kesin olarak Monarsiye son verildi ve Bulgaristan Halk Cumhuriyeti nin kuruldugu aciklandi Vatan Cephesi baskanligina secilen Bulgaristan isci Partisi onderi Georgi Dimitrov baskanlik gorevini de ustlendi Buyuk sanayi kuruluslari ve bankalar ulusallastirildi BISDP BIP ile birleserek Bulgaristan Komunist Partisi BKP adini aldi UZB ve RP kendini feshetti boylece Vatan Cephesi iki partili BKP ve BCP duruma geldi COMECON ve Varsova Pakti na uye olundu 2 Temmuz 1949 da Dimitrov un olumu uzerine yeni hukumet Vasil Kolarov baskanliginda kuruldu Alti ay sonra Kolarov da olunce BKP sekreterligi ve basbakanlik gorevlerini Vulko Chervenkov ustlendi 1954 te BKP sekreterligine secilen Todor Jivkov 1962 de basbakanlik gorevini de ustlendi 1971 de Stanko Todorov basbakan oldu ve Jivkov Parti Sekreteri ve Devlet Konseyi Baskani olarak kaldi 1980 in sonlarinda parti uyeleri arasinda bir temizlik hareketine girisildi ve merkez komite yeniden duzenlendi 1980 in ortalarinda uygulanmakta olan kati merkezi planlamadan uzaklasilarak daha esnek politika uygulanmaya baslandi 1989 larin sonuna gelindiginde Dogu Avrupa ulkelerini saran liberallesme dalgasi Bulgaristan da ses vermeye baslamisti Kendilerine ekoglasnost adini veren bir gruba bagli 4 000 kisi 45 yildir ilk kez yonetim aleyhtari gosteri yapti Kasim 1989 ortalarinda Devlet Baskani ve Komunist Parti genel sekreteri Todor Jivkov istifa etti Yerine 15 yildir disisleri bakanligini surduren Petar Mladenav getirildi Jivkov un istifasini izleyen gunlerde eski devlet baskaninin yargilanmasini ve serbest secimlerin yapilmasini isteyen 100 000 kisi Sofya da bir gosteri yapti Daha Sonra Devlet Baskanligi ve Parti Genel Sekreterligine Andrey Lukanov getirildi Lukanov la birlikte 1990 larin basinda muhalefete karsi tavrini yumusatan Komunist Partisi Haziran da serbest secimleri yapma karari aldi YonetimYasama gorevi 400 uyeli Halk Meclisi nce Naronno Sopranie yerine getirilirdi 5 sene icin secilen halk temsilcileri bu sure dolmadan da secmenleri tarafindan geri cagirabilirdi Meclis tarafindan secilen Devlet Konseyi 25 kisiden olusurdu Konsey baskani devlet baskani konumundaydi Basbakan ve bakanlar Meclis ce secilir ve ona karsi sorumlu olurlardi 18 yasini doldurmus kadin erkek her Bulgar yurttasi secme ve secilme haklarina sahipti Yerel yonetim organlari olan Halk Konseyleri yore halki tarafindan uc yil icin secilirdi Ulke politikasinda egemen olan guc 820 bin uyeli 1979 Bulgaristan Komunist Partisi idi Ekonomi1947 sonunda G Dimitrov hukumetinin is basina gelmesinden sonra Bulgaristan ekonomisinde planli kalkinma doneminin basladigi kabul edilir Ulusallastirma calismalari sonucunda 1952 den sonra buyuk capta ozel sanayi kurulusu kalmadi BHC nin 1986 yili gayri safi milli hasilasi GSMH 60 745 milyar dolar kisi basina GSMH si 6 766 dolardi 1985 yilinda 13 656 milyon dolar disalim 13 348 milyon dolar dissatim yapilmisti 1982 Nufus Icindeki Payi Ulusal Gelirdeki Payi Tarim 33 20Madencilik 2 2Sanayi 40 5225 26Tarim II Dunya Savasi oncesi geri bir tarim ulkesi olan Bulgaristan da islenebilir topraklar son derece parcalanmis durumdaydi Savas ertesi 1934 yilinda hizla kooperatiflesmeye gidildi ve islenebilir topraklarin ancak 11 i 10 hektardan buyuk isletmeler durumundaydi Islenebilir topraklarin 80 i kooperatif ciftligi oldu 1958 yilinda ortalama buyuklugu 1 260 hektar olan kooperatiflerin sayisi 3290 i buldu ve 1 milyon 250 bin aileyi barindiriyordu Ayni donemde devlet ciftlikleri toplam 160 bin hektardi 1970 te ekili alanin 80 den cogunu iceren 930 kooperatif ve 240 devlet ciftliginin birlestirilerek 170 tarimsal sanayi kompleksine her biri ortalama 26 bin hektar olacak sekilde donusturulmesine baslandi 1979 da 3 897 000 hektar ekilebilir topraktan elde edilen tarimsal urunlerin bin ton olarak baslicalari sunlardi Bugday 4 429 Misir 2 477 Sekerpancari 1 130 Uzum 1 107 Tutun 222 Soya 113 Tarimsal uretim artmasinda makinelesmeyle birlikte sulama sistemlerinin gelistirilmesine verilen onemin de payi buyuktur Hayvancilik kesiminde bin bas olarak sigir 1 187 domuz 3 830 ve keci 10 536 basta gelir Balikcilik 89 bin ton ve ormancilik da 3 5 milyon m onem tasiyan kesimlerdi Sanayi 1944 te sanayi kesiminde 100 bin kisi calisiyordu 1979 da bu sayi 1 milyon 300 bine cikti 1948 de ulusal gelirin 23 3 u bu kesimden saglanirken 1979 da bu oran 58 e cikti Savas ertesinde Sofya yoresinin demir madenlerini isleyen Pernik demir ve celik kompleksi Rodop daglarinda Maden Rudozem bolgesinin cevherlerini isleyen Kurcali kursun ve cinko kompleksi Pirdop bakir ve Silfurikasit tesisleri kuruldu Dimitrovgrad da yapilan buyuk kimya tesislerinin yani sira Stara Zagora Vratza Devniya ve Vidin de de kimya tesisleri ayrica Burgaz da bir petrokimya kompleksi vardir Ulkede uretilen yun pamuk ya da ipek Gabrovo Silvan Kazanlik Haskovo ve Sofya kentlerindeki tekstil fabrikalarinda islenir Madencilik Bulgaristan in linyit uretiminin yariya yakini Pernik bolgesinden saglanmaktaydi Meric Struma ve Sofya havzasinda zengin linyit rezervleri isletilmektedir Balkan daglarinda bitumlu komur ve antrasit rezervleri vardir Dobruca da bulunan petrol ulke gereksinimin yaklasik ucte birini karsilamaktaydi 250 bin ton 1981 Disaridan gelen ham petrolun islendigi Ruscuk ve Burgaz rafineleri vardir Bulgaristan da elektrik uretimi Dimitrovgrad ve Meric bolgesinde kurulu linyit ile calisan termik santrallar ve Rodop daglarindaki hidroelektoronik santrallardan saglanir Pernik Sofya Filibe ve Burgaz da da buyuk termik santrallar vardi Toplam elektrik enerjisi uretiminden 37 milyar kw saat elektrik saglanir 1981 Kuzeybatida Tuna kiyisinda Kozloduy da 1973 te bir nukleer enerji santrali isletilmeye acildi 1700 mw 1981 Kaynakca Agricultural policies in Bulgaria in post Second World War years 9 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde p 5