Bronşektazi (bronş genişlemesi), bronşların doğuştan ya da sonradan 'geri dönüşsüz' biçimde genişlemesidir. Bronş genişlemesine, çeşitli biçimlerde ve değişken yaygınlıkta rastlanabilir. Doğumsal olduğu kadar, bronşlara yerleşen enfeksiyon etkenlerinden de kaynaklanabilen geri dönüşümsüz bir bozukluktur. İltihaplanma ilerlediğinde ilk kez iltihaba bağlı yüksek ateş, halsizlik, üşüme gibi belirtilerle enfeksiyon fark edilebilir.
Bronşektazi | |
---|---|
Bronşektazi Görünümü | |
Uzmanlık | Göğüs hastalıkları |
Kelime yapısı ve anlamı
Ektazi, genişleme anlamında bir sonektir. Bronş genişlemesini ifade etmek için Bronşektazi tanımı kullanılır.
Tanım
İlk kez 1819 yılında tarafından tanımlanan Bronşektazi, hava yollarının anormal ve kalıcı genişlemesidir. Bronşektaziler olgularını ciddiyetlerine göre hafiften ağıra doğru , veya yapıda olabilmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde bronşektazilerin oluşumunda rol oynayan etmenlerin başında enfeksiyonlar gelmektedir. Oldukça sık rastlanan kızamık, tüberküloz ve boğmaca dışında, adenovirüsler, , ve da bronşektaziyle sonlanan alt solunum yolu enfeksiyonlarından sorumlu olabilmektedirler. Enfeksiyonlar dışında, özellikle gelişmiş ülkelerde kistik fibroz, bronşektazinin oluşumunda sık karşılaşılan bir faktördür. Ayrıca sendromları, yabancı cisim aspirasyonları, sağ orta lob sendromu, immün yetersizlikler ve iyi kontrol edilmemiş astma bronşiale de bronşektaziyle sonlanabilmektedir. Bebekken ortaya çıkan bronş genişlemeleri doğumsaldır. Bronş duvarının esnekliğini ve desteğini sağlayan etkenlerin yetersizliği sonucu, bronşlar doğumdan başlayarak sürekli geniş kalır. Aslında edinilmiş bronşektaziler de aynı yetersizlik sonucu gelişir. Edinilmiş bronşektazilerde birçok bozukluk birlikte görülür. Kronik bronş iltihapları sırasında gelişen olaylar bronşun esnekliğini ve direncini bozarak sağlıklı yapısını kolayca değiştirir. Bir öksürük ya da güçlü soluk verirken karşılaşılan bir engel sonucunda bronş içindeki basıncın artması, bronş duvarının çökmesini kolaylaştırır. Bronş dokularında ya da bağdoku artmasıyla birlikte ilerleyen süreçler bronş duvarını yaygınlaştırıp çekerek bronşun genişlemesine neden olur.
Bronş genişlemesi, salgı birikimine yol açmaktadır. Bu iltihap üretici mikropların barınmasına uygun bir ortam oluşturur. Böylece bronş genişlemesi iltihaplanmaya ve bronş duvarında direncin azalmasına neden olur.
Belirtiler
Başlıca belirtiler öksürük ve balgamdır. Öksürük persistan (devamlı) balgam ise kötü kokuludur. Bunlar genelde hep bir arada görülür. Ayrıca solunum zorluğu da gözlemlenebilir. Ancak çok baskın şekilde görülmemektedir. Yaşam süresince, özellikle bronşektazi üzerine iltihap eklendiğinde balgamda kan görülebilir.
Hastalık seyri
Hastalığın ağır şekilde ve uzun sürmesi durumunda beslenme bozukluğuna ve kansızlığa da bağlı olarak denen kemik hastalığı ortaya çıkabilir.
Bronş genişlemesi, bronşlarda gelişen geriye dönüşsüz özellikte yapı bozukluklarına sebebiyet vermektedir. Düzensiz aralıklarla görülen, bu belirtiler her seferinde biraz daha uzayıp sıklaşırken, genel sağlık durumu giderek bozulur. İtihaplanmanın yayılması, bronş ağacında enfeksiyonun ilerlemesine, her enfeksiyon durumu daha geniş bir akciğer doku bölgesinin yıkımına yol açar. Sonuçta solunum işlevi düzensizleşir ve solunum yetmezliğine sebep olur.
Hastalıkta kesin tanıyı Bronkoskopi ve Tomografi yöntemi vermektedir. Daha önceki yıllarda bronkografi denen solunum yoluna kontrast madde vererek çekilen akciğer filmiyle teşhis koyulurken, günümüzde hastaya herhangi bir ilaç verilmeden ve müdahalede bulunmadan çekilen akciğer tomografisiyle kesin teşhis koyulmaktadır.
Bu durumun belli bir alanda sınırlı kaldığı olgular cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir. Cerrahi girişimin mümkün olmadığı durumlarda hastalığın ilerleyici özelliği ve komşu dokuları da yıkıma uğratabileceği göz önüne alınarak sürekli ya da müddetli ilaç tedavisi uygulanır, ilaç tedavisinin amacı hastalığın ilerlemesini durdurmak ve sağlıklı dokuları korumaktır. Bu tedavi biçimiyle hastalık belirtilerinde uzun süreli gerilemeler sağlanabilir.
Cerrahi girişim dışında, salgıların boşaltılması ve enfeksiyon noktalarının antibiyotikle kurutulması yöntemine başvurulur. Dolan bronşları boşaltmak için akciğer filminde hangi bronşların genişlediği saptanır, daha sonra hastaya bu bölgeyi en rahat boşaltacak duruş biçimi verilir. Ayrıca balgam söktürücü ve balgam yumuşatıcı ilaçlar da kullanılır. İçilerek kullanılanların yanı sıra aerosol biçiminde püskürtülerek ya da bir sonda aracılığıyla doğrudan bronşlara gönderilen antibiyotikler enfeksiyon odaklarına karşı yaygın biçimde kullanılmaktadır.
Hastalıkla mücadele
- Bilinen tek tedavi şekli bronşektazili alanın cerrahi müdahale ile çıkarılmasıdır. Ameliyatın mümkün olmadığı durumlarda hastalığın seyri kontrol altına alınarak semptomların azaltılması ve buna bağlı olarak hastanın yaşam kalitesinin yükseltilmesi hedeflenmelidir.
- Uzun süre kullanılması gereken antibiyotikler, kültür antibiyogram sonuçlarına göre seçilmelidir. Birçok doktor Bronşektazi konusunda yeterli yönlendirmeyi yapmadığı içinhasta yorumu, bu teşhisle verilen ilaçlardan önce doktordan mutlaka kültür antibiyogram talep edilmelidir.
- Enfeksiyonların gelişimini önleyebilmek için, akciğer fizyoterapisi uygulanmalı ve bronş ağacındaki balgam boşaltılmalıdır. Enfeksiyon oluşumu, akciğerde biriken balgamın bakteri oluşumuna müsait olduğu durumlarda kendini gösterir. Her sabah ve her gece akciğerler mümkün olduğunca temizlenmelidir.
- Akciğer fizyoterapisi için fizyoterapistinizin size özel duruş pozisyonları geliştirmesi veya yönlendirmesi gerekmektedir. Pek çok fizyoterapi şekli vardır.
Kökeni İskandinav ülkelerine dayanan hastalık, genetik bilimine girmektedir. Bazı hastalıklarla etkileşime girerek evrim geçirebilir. Doğuştan kazanılan Bronşektazilerde bu tür etkileşime bağlı yapı değişiklikleri gözlemlenmektedir.
Önlemler
- Hastalıktan şüphelenilmesi durumunda doktora başvurulmalıdır.
- Doktor tarafından önerilmedikçe antibiyotik kullanılmamalıdır.
- Nefes egzersizleri ve fizyoterapi uygulanmalıdır (fizyoterapist kontrolünde).
- Ateşli hastalıklardan kaçınılmalı ve ateş önlenmelidir.
- Mayalı ürünler mümkün mertebe tüketilmemelidir (Örnek: bira, şarap, ekmek).
- Spor yapılmalıdır (özellikle yüzme ve hafif yürüyüşler).
- Antibiyotik verilmeden ve kullanımdan önce mutlaka kültür antibiyogram yaptırılmalıdır.
- Sabah ve akşam olmak üzere her gün bronşlardaki iltihap sökülmeli, temizlenmelidir.
- Nemli, klimalı, endüstri ürünleri gibi irritanlara maruz kalınabilecek ortamlarda bulunulmamalıdır.
- Uyku ve yemek alışkanlıkları düzenlenmelidir.
- Hasta, doktoruyla sürekli iletişim halinde olursa, hastalık konusunda daha bilgili ve dirençli olacaktır.
- Hasta kesinlikle üzülmemelidir. Moral hastalığın gelişiminde direkt etkendir.
- Sigara kesinlikle kullanılmamalı, sigara dumanına maruz kalınmamalıdır.
- Vitamin kullanımı vücudu daha dirençli kılacaktır. Bu durumda vücudun hangi vitaminlere gereksindiği uzman bir doktordan öğrenilebilir.
Dış bağlantılar
- Fotoğraflar 4 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bronşektazi Platformu 10 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Sınıflandırma | D |
---|---|
Dış kaynaklar |
|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bronsektazi brons genislemesi bronslarin dogustan ya da sonradan geri donussuz bicimde genislemesidir Brons genislemesine cesitli bicimlerde ve degisken yayginlikta rastlanabilir Dogumsal oldugu kadar bronslara yerlesen enfeksiyon etkenlerinden de kaynaklanabilen geri donusumsuz bir bozukluktur Iltihaplanma ilerlediginde ilk kez iltihaba bagli yuksek ates halsizlik usume gibi belirtilerle enfeksiyon fark edilebilir BronsektaziBronsektazi GorunumuUzmanlikGogus hastaliklari Kelime yapisi ve anlamiEktazi genisleme anlaminda bir sonektir Brons genislemesini ifade etmek icin Bronsektazi tanimi kullanilir TanimIlk kez 1819 yilinda tarafindan tanimlanan Bronsektazi hava yollarinin anormal ve kalici genislemesidir Bronsektaziler olgularini ciddiyetlerine gore hafiften agira dogru veya yapida olabilmektedir Gelismekte olan ulkelerde bronsektazilerin olusumunda rol oynayan etmenlerin basinda enfeksiyonlar gelmektedir Oldukca sik rastlanan kizamik tuberkuloz ve bogmaca disinda adenovirusler ve da bronsektaziyle sonlanan alt solunum yolu enfeksiyonlarindan sorumlu olabilmektedirler Enfeksiyonlar disinda ozellikle gelismis ulkelerde kistik fibroz bronsektazinin olusumunda sik karsilasilan bir faktordur Ayrica sendromlari yabanci cisim aspirasyonlari sag orta lob sendromu immun yetersizlikler ve iyi kontrol edilmemis astma bronsiale de bronsektaziyle sonlanabilmektedir Bebekken ortaya cikan brons genislemeleri dogumsaldir Brons duvarinin esnekligini ve destegini saglayan etkenlerin yetersizligi sonucu bronslar dogumdan baslayarak surekli genis kalir Aslinda edinilmis bronsektaziler de ayni yetersizlik sonucu gelisir Edinilmis bronsektazilerde bircok bozukluk birlikte gorulur Kronik brons iltihaplari sirasinda gelisen olaylar bronsun esnekligini ve direncini bozarak saglikli yapisini kolayca degistirir Bir oksuruk ya da guclu soluk verirken karsilasilan bir engel sonucunda brons icindeki basincin artmasi brons duvarinin cokmesini kolaylastirir Brons dokularinda ya da bagdoku artmasiyla birlikte ilerleyen surecler brons duvarini yayginlastirip cekerek bronsun genislemesine neden olur Brons genislemesi salgi birikimine yol acmaktadir Bu iltihap uretici mikroplarin barinmasina uygun bir ortam olusturur Boylece brons genislemesi iltihaplanmaya ve brons duvarinda direncin azalmasina neden olur Bronkoskopi Uygulamasinda Bronslarin GorunumuBelirtilerBaslica belirtiler oksuruk ve balgamdir Oksuruk persistan devamli balgam ise kotu kokuludur Bunlar genelde hep bir arada gorulur Ayrica solunum zorlugu da gozlemlenebilir Ancak cok baskin sekilde gorulmemektedir Yasam suresince ozellikle bronsektazi uzerine iltihap eklendiginde balgamda kan gorulebilir Hastalik seyriHastaligin agir sekilde ve uzun surmesi durumunda beslenme bozukluguna ve kansizliga da bagli olarak denen kemik hastaligi ortaya cikabilir Brons genislemesi bronslarda gelisen geriye donussuz ozellikte yapi bozukluklarina sebebiyet vermektedir Duzensiz araliklarla gorulen bu belirtiler her seferinde biraz daha uzayip siklasirken genel saglik durumu giderek bozulur Itihaplanmanin yayilmasi brons agacinda enfeksiyonun ilerlemesine her enfeksiyon durumu daha genis bir akciger doku bolgesinin yikimina yol acar Sonucta solunum islevi duzensizlesir ve solunum yetmezligine sebep olur Hastalikta kesin taniyi Bronkoskopi ve Tomografi yontemi vermektedir Daha onceki yillarda bronkografi denen solunum yoluna kontrast madde vererek cekilen akciger filmiyle teshis koyulurken gunumuzde hastaya herhangi bir ilac verilmeden ve mudahalede bulunmadan cekilen akciger tomografisiyle kesin teshis koyulmaktadir Bu durumun belli bir alanda sinirli kaldigi olgular cerrahi mudahale ile tedavi edilebilir Cerrahi girisimin mumkun olmadigi durumlarda hastaligin ilerleyici ozelligi ve komsu dokulari da yikima ugratabilecegi goz onune alinarak surekli ya da muddetli ilac tedavisi uygulanir ilac tedavisinin amaci hastaligin ilerlemesini durdurmak ve saglikli dokulari korumaktir Bu tedavi bicimiyle hastalik belirtilerinde uzun sureli gerilemeler saglanabilir Cerrahi girisim disinda salgilarin bosaltilmasi ve enfeksiyon noktalarinin antibiyotikle kurutulmasi yontemine basvurulur Dolan bronslari bosaltmak icin akciger filminde hangi bronslarin genisledigi saptanir daha sonra hastaya bu bolgeyi en rahat bosaltacak durus bicimi verilir Ayrica balgam sokturucu ve balgam yumusatici ilaclar da kullanilir Icilerek kullanilanlarin yani sira aerosol biciminde puskurtulerek ya da bir sonda araciligiyla dogrudan bronslara gonderilen antibiyotikler enfeksiyon odaklarina karsi yaygin bicimde kullanilmaktadir Hastalikla mucadeleBilinen tek tedavi sekli bronsektazili alanin cerrahi mudahale ile cikarilmasidir Ameliyatin mumkun olmadigi durumlarda hastaligin seyri kontrol altina alinarak semptomlarin azaltilmasi ve buna bagli olarak hastanin yasam kalitesinin yukseltilmesi hedeflenmelidir Uzun sure kullanilmasi gereken antibiyotikler kultur antibiyogram sonuclarina gore secilmelidir Bircok doktor Bronsektazi konusunda yeterli yonlendirmeyi yapmadigi icinhasta yorumu bu teshisle verilen ilaclardan once doktordan mutlaka kultur antibiyogram talep edilmelidir Enfeksiyonlarin gelisimini onleyebilmek icin akciger fizyoterapisi uygulanmali ve brons agacindaki balgam bosaltilmalidir Enfeksiyon olusumu akcigerde biriken balgamin bakteri olusumuna musait oldugu durumlarda kendini gosterir Her sabah ve her gece akcigerler mumkun oldugunca temizlenmelidir Akciger fizyoterapisi icin fizyoterapistinizin size ozel durus pozisyonlari gelistirmesi veya yonlendirmesi gerekmektedir Pek cok fizyoterapi sekli vardir Kokeni Iskandinav ulkelerine dayanan hastalik genetik bilimine girmektedir Bazi hastaliklarla etkilesime girerek evrim gecirebilir Dogustan kazanilan Bronsektazilerde bu tur etkilesime bagli yapi degisiklikleri gozlemlenmektedir OnlemlerHastaliktan suphelenilmesi durumunda doktora basvurulmalidir Doktor tarafindan onerilmedikce antibiyotik kullanilmamalidir Nefes egzersizleri ve fizyoterapi uygulanmalidir fizyoterapist kontrolunde Atesli hastaliklardan kacinilmali ve ates onlenmelidir Mayali urunler mumkun mertebe tuketilmemelidir Ornek bira sarap ekmek Spor yapilmalidir ozellikle yuzme ve hafif yuruyusler Antibiyotik verilmeden ve kullanimdan once mutlaka kultur antibiyogram yaptirilmalidir Sabah ve aksam olmak uzere her gun bronslardaki iltihap sokulmeli temizlenmelidir Nemli klimali endustri urunleri gibi irritanlara maruz kalinabilecek ortamlarda bulunulmamalidir Uyku ve yemek aliskanliklari duzenlenmelidir Hasta doktoruyla surekli iletisim halinde olursa hastalik konusunda daha bilgili ve direncli olacaktir Hasta kesinlikle uzulmemelidir Moral hastaligin gelisiminde direkt etkendir Sigara kesinlikle kullanilmamali sigara dumanina maruz kalinmamalidir Vitamin kullanimi vucudu daha direncli kilacaktir Bu durumda vucudun hangi vitaminlere gereksindigi uzman bir doktordan ogrenilebilir Dis baglantilarFotograflar 4 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bronsektazi Platformu 10 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde SiniflandirmaDICD 10 494ICD 9 CM J47MeSH D001987Dis kaynaklarPatient UK Bronsektazi