III. Fyodor (Teodor) Alekseyeviç Romanov (Rusça: Фёдор III Алексеевич); 9 Haziran 1661 – 7 Mayıs 1682), 1676 ve 1682 yılları arasında hüküm sürmüş, Romanov hanedanına mensup Rusya Çarıdır.
III. Fyodor | |||||
---|---|---|---|---|---|
![]() | |||||
Tüm Rusya'nın Çarı | |||||
Hüküm süresi | 8 Şubat 1676 – 7 Mayıs 1682 | ||||
Taç giymesi | 18 Haziran 1676 | ||||
Önce gelen | I. Aleksey | ||||
Sonra gelen | V. İvan | ||||
Doğum | 9 Haziran 1661 Moskova | ||||
Ölüm | 7 Mayıs 1682 (20 yaşında) Moskova | ||||
Defin | 1682 , Moskova Kremlini | ||||
Eş(ler)i | Marfa Apraksina | ||||
| |||||
Hanedan | Romanov Hanedanı | ||||
Babası | I. Aleksey | ||||
Annesi | Maria İlyiniçna Miloslavskaya | ||||
Dini | Doğu Ortodoks |
Hayatı
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTg0THpoakwxTnBiV1Z2Ymw5dlpsOVFiMnh2ZEhOckxtcHdaeTh4TnpCd2VDMVRhVzFsYjI1ZmIyWmZVRzlzYjNSemF5NXFjR2M9LmpwZw==.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh4THpGaEwwbGpiMjVmYjJaZlZHaGxiMlJ2Y21WZllXNWtYMEZuWVhCb2FXRmZKVEk0TVRZNE1TVXlRMTlIU1UwbE1qbGZZbmxmYzJoaGEydHZMVEl3TVRNdWFuQm5MekUzTUhCNExVbGpiMjVmYjJaZlZHaGxiMlJ2Y21WZllXNWtYMEZuWVhCb2FXRmZKVEk0TVRZNE1TVXlRMTlIU1UwbE1qbGZZbmxmYzJoaGEydHZMVEl3TVRNdWFuQm4uanBn.jpg)
1661 yılında Moskova'da doğdu. Çar I. Aleksey'in hayatta kalan en büyük oğluydu. Annesi Maria Miloslavskaya idi.
1676 yılında, henüz 15 yaşındayken babasını altederek taht mücadelesini kazandı. İnce bir zekâya ve soylu bir eğilime sahipti. Leh diline de hakim olan Slav ilahiyatçı Simeon Polotski'nin elinde çok iyi bir eğitim gördü. Polotski genç çareviç konumundaki Fyodor'a, o dönem için Rusya'da sıra dışı sayılacak biçimde Latince de öğretti. Ama, korkunç bir şekil bozukluğu ile doğmuş ve bilinmeyen bir hastalık sonucunda geçirdiği yarı felç ile engelli olarak yaşamaktaydı. Zamanının çoğunu genç soylular Yazikov ve Likaçov ile geçiriyordu. Bu kişiler ileride Rus mahkemesine Polonya dilini, törenlerini ve kıyafetlerini dahil edeceklerdi. Yönetimde ağırlık kazanan Fyodor'un amcası İvan B. Miloslavski'nin hükûmetten uzaklaştırılmasını da bu iki isim sağlamıştı.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTg1THpsaUwwWmxiMlJ2Y2w5SlNVbGZZbmxmU1haaGJsOVRZV3gwWVc1dmRpNXFjR2N2TVRjd2NIZ3RSbVZ2Wkc5eVgwbEpTVjlpZVY5SmRtRnVYMU5oYkhSaGJtOTJMbXB3Wnc9PS5qcGc=.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTg1THprMUwwMWhjbVpoWDAxaGRIWmxaWFp1WVM1cWNHY3ZNVGN3Y0hndFRXRnlabUZmVFdGMGRtVmxkbTVoTG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh4THpFNEwwWmxiMlJ2Y2w5aWRYSnVYMkp2YjJ0elgyOW1YMjV2WW1sc2FYUjVMbXB3Wnk4eE56QndlQzFHWlc5a2IzSmZZblZ5Ymw5aWIyOXJjMTl2Wmw5dWIySnBiR2wwZVM1cWNHYz0uanBn.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlsTDJVMUwwZHlZVzVrWDJkaGJHbDBlbWx1WlM1cWNHY3ZNVGN3Y0hndFIzSmhibVJmWjJGc2FYUjZhVzVsTG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgzTHpkaEwwUmxZWFJvWDI5bVgwWmxiMlJ2Y2w5QmJHVjRaV1YyYVdOb1gySjVYMHN1VEdWaVpXUmxkaTVxY0djdk1UY3djSGd0UkdWaGRHaGZiMlpmUm1WdlpHOXlYMEZzWlhobFpYWnBZMmhmWW5sZlN5NU1aV0psWkdWMkxtcHdadz09LmpwZw==.jpg)
28 Temmuz 1680 tarihinde, Semyon Fyodoroviç Gruşetski adlı önemli bir boyar ve eşi Maria İvanovna Zaborovskaya'nın kızları olan Agafya Semyonovna Gruşetskaya (1663 – 14 Temmuz 1681 sonrası) adında soylu bir genç kızla evlendi. Eşi Fyodor'un ileri görüşlülüğünü paylaşıyordu. Örneğin sakal tıraşını ilk savunanlardan oldu.
Çar III. Fyodor 16 Mayıs 1681 tarihinde yayınladığı bir emirle vaftiz olan ve olmayan Tatarların toprak ve mülkleriyle birlikte kayda geçilmesini ister. Ortodoksluğu kabul etmeyen vatandaşların köle olarak verilebilmesi tehdit unsuru olarak kullanılmıştır. Vaftiz olanlar ise kanuna göre 6 yıl boyunca imtiyazlar elde ederek ödüllendirilmişlerdir. Bu dönemde Ortodoks olmayanların bazı malları ellerinden alınıp Ortodoks olanlara verilmiştir. Fyodor, 24 Mayıs 1681 yılında çıkardığı bir kanunla da Yeni Kreşenlerin (vaftizliler), Kreşen olmayan akrabalarının varlıklarına sahip olabileceklerini duyuruldu. Bu hüküm müslümanlara karşı kullanılmıştır. Bu kanunlardan sonra binlerce Tatar ve mirza Kreşen olmuştur. Yine 1682 yılında bazı Tatar ileri gelenleri Çarın emrini kabul etmediği gibi Osmanlı Padişahı IV. Mehmet'e başvurarak Rus devletinden özgürleşmek için ricada bulunmuşlardır.
Fyodor, Moskova'daki Kutsal Mendil Manastırı'nda Bilimler Akademisi'ni kurdu.
Fyodor dönemindeki uygulamalarla sonrasındaki Büyük Petro reformları arasındaki temel fark, ilkinde öncelikle kilisenin yararı gözetilirken diğerinde devletin yararının ön planda tutulmasıdır. Dönemin en önemli reformu, 1682'de Vasily Golitsin'in önerisi üzerine, mestnichestvo sisteminin kaldırılması idi. Bundan sonra tüm sivil ve askeri hizmetler hak ve egemenliğin iradesi ile belirlenecekti. Bu sırada soyluluğa dair kitaplar da imha ediliyorlardı.
11 Temmuz 1681 tarihinde de Çariçe Gruşetskaya, ilk çareviç olan İlya Fyodoroviç, tahtın müstakbel varisi olarak doğdu. Doğum sonrası bir kopmlikasyon nedeniyle 14 Temmuz günü Gruşetskaya öldü ve hemen yedi gün sonrasında 21 Temmuz günü 10 günlük Çareviç de öldü.
Yedi ay sonra, 24 Şubat 1682 tarihinde Fyodor Marfa Apraksina (1667–1716) ile ikinci evliliğini gerçekleştirdi. daughter of Matvey Vasilieviç Apraksin ve eşi Domna Bogdanovna Lovçikova'nın kızlarıydı. Fyodor bu evliliğinden üç ay sonra 7 Mayıs 1682 tarihinde ölmüştür. Ölüm haberi 1682 Moskova Ayaklanması'nın başlamasına yol açmıştır.
Fyodor'un çocuğu olmaması nedeniyle tahta kimin geçeceği anlaşmazlıkları çıktı. Sonunda V. İvan ve üvey kardeşi I. Petro ortaklaşa olarak tahta geçtiler. Fyodor'un ölümünün ardından 1682 ve 1989 yılları arasında ablası Sofia Alekseyevna naiplik görevini üstlendi.
Kaynakça
- ^ Kurat, Akdes Nimet (1987). Rusya tarihi: başlangıçtan 1917'ye kadar. xiii. Türk Tarih Kurumu yayınları. s. 247. 13 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2017.
- ^ Pogodin, Mikâil Pogodin (1875). The First Seventeen Years of the Life of Peter the Great (Rusça). Moskova.
- ^ Zakonov, Polnoe Sobranie (1982). George N. Rhyne; Joseph L. Wieczynski (Ed.). Rossiiskoi Imperii - Prodvagon. Modern encyclopedia of Russian and Soviet history. 2. Moskova: Acad. Internat. Press. s. 249.
- ^ Topsakal, İlyas (2009). Rus misyoner kaynaklarına göre: Rus Çarlığı ve Türkler, (1552-1917). Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı. ss. 158-159. ISBN . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2017.
- ^ Mojarovskiyi, Apollon (1880). İzlojenie Hoda Missionerskogo Delo po Prosveşeniyu Hristianstvom (Rusça). Moskova. ss. 35-36.
Dış kaynaklar
- Hosking, Geoffrey, (2004). Russia and the Russians: A History. Cambridge: Harvard University Press, (İngilizce)
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta III. Fyodor ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Vikikaynak has the text of the 1911 Encyclopædia Britannica article Theodore (tsars). |
- Rusya hükümdarlarının soyağacı
- Romanovs. The second film. Feodor III, Sophia Alekseyevna; Ivan V; 1 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – Romanovların yeniden yapılanması, StarMedia, Babich-Design. (Rusya, 2013)
- Kurat, Akdes Nimet (6.baskı: 2014), Rusya Tarihi / Başlangıcından 1917'ye Kadar, Ankara:Turk Tarih Kurumu, . Online:[1] 18 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen: I. Aleksey | ![]() Rus Çarı 8 Şubat 1676 – 7 Mayıs 1682 | Sonra gelen: I. Petro ve V. İvan |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
III Fyodor Teodor Alekseyevic Romanov Rusca Fyodor III Alekseevich 9 Haziran 1661 7 Mayis 1682 1676 ve 1682 yillari arasinda hukum surmus Romanov hanedanina mensup Rusya Caridir III FyodorTum Rusya nin CariHukum suresi8 Subat 1676 7 Mayis 1682Tac giymesi18 Haziran 1676Once gelenI AlekseySonra gelenV IvanDogum9 Haziran 1661 1661 06 09 MoskovaOlum7 Mayis 1682 20 yasinda MoskovaDefin1682 Moskova KremliniEs ler iMarfa ApraksinaTam adiFyodor Alekseyevic RomanovHanedanRomanov HanedaniBabasiI AlekseyAnnesiMaria Ilyinicna MiloslavskayaDiniDogu OrtodoksHayatiIII Fyodor un ogretmeni Simeon Polotski III Fyodor ve ilk esi Agafiya Semyonovna Grushetskaya 1681 1661 yilinda Moskova da dogdu Car I Aleksey in hayatta kalan en buyuk ogluydu Annesi Maria Miloslavskaya idi 1676 yilinda henuz 15 yasindayken babasini altederek taht mucadelesini kazandi Ince bir zekaya ve soylu bir egilime sahipti Leh diline de hakim olan Slav ilahiyatci Simeon Polotski nin elinde cok iyi bir egitim gordu Polotski genc carevic konumundaki Fyodor a o donem icin Rusya da sira disi sayilacak bicimde Latince de ogretti Ama korkunc bir sekil bozuklugu ile dogmus ve bilinmeyen bir hastalik sonucunda gecirdigi yari felc ile engelli olarak yasamaktaydi Zamaninin cogunu genc soylular Yazikov ve Likacov ile geciriyordu Bu kisiler ileride Rus mahkemesine Polonya dilini torenlerini ve kiyafetlerini dahil edeceklerdi Yonetimde agirlik kazanan Fyodor un amcasi Ivan B Miloslavski nin hukumetten uzaklastirilmasini da bu iki isim saglamisti III Fyodor olumunden sonra Kutsal Mendil e hitap ediyor Bogdan Saltanov 1685 Fyodor un 2 esi Marfa Apraksina 1667 1716 III Fyodor asalete dair kiitaplari yakiyor 1682 Prens Vasily Golitsin III Fyodor un olumu Klavdy Lebedev 1897 28 Temmuz 1680 tarihinde Semyon Fyodorovic Grusetski adli onemli bir boyar ve esi Maria Ivanovna Zaborovskaya nin kizlari olan Agafya Semyonovna Grusetskaya 1663 14 Temmuz 1681 sonrasi adinda soylu bir genc kizla evlendi Esi Fyodor un ileri goruslulugunu paylasiyordu Ornegin sakal tirasini ilk savunanlardan oldu Car III Fyodor 16 Mayis 1681 tarihinde yayinladigi bir emirle vaftiz olan ve olmayan Tatarlarin toprak ve mulkleriyle birlikte kayda gecilmesini ister Ortodokslugu kabul etmeyen vatandaslarin kole olarak verilebilmesi tehdit unsuru olarak kullanilmistir Vaftiz olanlar ise kanuna gore 6 yil boyunca imtiyazlar elde ederek odullendirilmislerdir Bu donemde Ortodoks olmayanlarin bazi mallari ellerinden alinip Ortodoks olanlara verilmistir Fyodor 24 Mayis 1681 yilinda cikardigi bir kanunla da Yeni Kresenlerin vaftizliler Kresen olmayan akrabalarinin varliklarina sahip olabileceklerini duyuruldu Bu hukum muslumanlara karsi kullanilmistir Bu kanunlardan sonra binlerce Tatar ve mirza Kresen olmustur Yine 1682 yilinda bazi Tatar ileri gelenleri Carin emrini kabul etmedigi gibi Osmanli Padisahi IV Mehmet e basvurarak Rus devletinden ozgurlesmek icin ricada bulunmuslardir Fyodor Moskova daki Kutsal Mendil Manastiri nda Bilimler Akademisi ni kurdu Fyodor donemindeki uygulamalarla sonrasindaki Buyuk Petro reformlari arasindaki temel fark ilkinde oncelikle kilisenin yarari gozetilirken digerinde devletin yararinin on planda tutulmasidir Donemin en onemli reformu 1682 de Vasily Golitsin in onerisi uzerine mestnichestvo sisteminin kaldirilmasi idi Bundan sonra tum sivil ve askeri hizmetler hak ve egemenligin iradesi ile belirlenecekti Bu sirada soyluluga dair kitaplar da imha ediliyorlardi 11 Temmuz 1681 tarihinde de Carice Grusetskaya ilk carevic olan Ilya Fyodorovic tahtin mustakbel varisi olarak dogdu Dogum sonrasi bir kopmlikasyon nedeniyle 14 Temmuz gunu Grusetskaya oldu ve hemen yedi gun sonrasinda 21 Temmuz gunu 10 gunluk Carevic de oldu Yedi ay sonra 24 Subat 1682 tarihinde Fyodor Marfa Apraksina 1667 1716 ile ikinci evliligini gerceklestirdi daughter of Matvey Vasilievic Apraksin ve esi Domna Bogdanovna Lovcikova nin kizlariydi Fyodor bu evliliginden uc ay sonra 7 Mayis 1682 tarihinde olmustur Olum haberi 1682 Moskova Ayaklanmasi nin baslamasina yol acmistir Fyodor un cocugu olmamasi nedeniyle tahta kimin gececegi anlasmazliklari cikti Sonunda V Ivan ve uvey kardesi I Petro ortaklasa olarak tahta gectiler Fyodor un olumunun ardindan 1682 ve 1989 yillari arasinda ablasi Sofia Alekseyevna naiplik gorevini ustlendi Kaynakca Kurat Akdes Nimet 1987 Rusya tarihi baslangictan 1917 ye kadar xiii Turk Tarih Kurumu yayinlari s 247 13 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2017 Pogodin Mikail Pogodin 1875 The First Seventeen Years of the Life of Peter the Great Rusca Moskova Zakonov Polnoe Sobranie 1982 George N Rhyne Joseph L Wieczynski Ed Rossiiskoi Imperii Prodvagon Modern encyclopedia of Russian and Soviet history 2 Moskova Acad Internat Press s 249 Topsakal Ilyas 2009 Rus misyoner kaynaklarina gore Rus Carligi ve Turkler 1552 1917 Turk Dunyasi Arastirmalari Vakfi ss 158 159 ISBN 9754981973 Erisim tarihi 15 Agustos 2017 Mojarovskiyi Apollon 1880 Izlojenie Hoda Missionerskogo Delo po Prosveseniyu Hristianstvom Rusca Moskova ss 35 36 Dis kaynaklarHosking Geoffrey 2004 Russia and the Russians A History Cambridge Harvard University Press ISBN 0 674 01114 7 Ingilizce Dis baglantilarWikimedia Commons ta III Fyodor ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Vikikaynak has the text of the 1911 Encyclopaedia Britannica article Theodore tsars Rusya hukumdarlarinin soyagaci Romanovs The second film Feodor III Sophia Alekseyevna Ivan V 1 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Romanovlarin yeniden yapilanmasi StarMedia Babich Design Rusya 2013 Kurat Akdes Nimet 6 baski 2014 Rusya Tarihi Baslangicindan 1917 ye Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 9751605504 Online 1 18 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Resmi unvanlarOnce gelen I Aleksey Rus Cari 8 Subat 1676 7 Mayis 1682 Sonra gelen I Petro ve V Ivan