Mengü Timur ya da Mangu Temür ; 1266-1280 yılları arasında Altın Orda Devleti Hanı.
Mengü Timur | |
---|---|
Altın Orda Devletinin Hanı | |
Hüküm süresi | 1266-1280 |
Önce gelen | Berke Han |
Sonra gelen | Tuda Mengü |
Eş(ler)i | Kongratlı Ölcey Üşinli Sultan Hatun Kutukuy Hatun Çiçek Hatun Tötlin Hatun Tatyun Hatun Kutlu Hatun? |
Çocuk(lar)ı | Saraybuğa Tuğrulca/Toğrılca Tokta Bürlük |
Hanedan | Altın Orda Hanedanı |
Babası | Togan/Tutukan |
Batu Han’ın torunu Togan/Tutukan'ın oğludur. Berke Han'ın varis bırakmadan ölmesiyle 1266 yılında Altın Orda tahtına çıktı. Hükümdarlığının ilk yılında, Venedik ve Cenevizlilerle ticarî ilişkiler başlatarak 1266 yılında Cenevizliler’e, Kefe’de koloni kurmalarına ve buranın kendi yöneticileri tarafından idare edilmesine izin verdi. Onun dönemine kadar Altın Orda hanları Büyük Moğol İmparatorluğu adına para basarken, Mengü Timur tahta geçtiği yıl Kırım'da kendi adına gümüş sikke bastırarak Büyük Moğol Hanlığından bağımsızlığını ilan etti.
İktidarının ilk yıllarında Berke Han'ın İlhanlılarla mücadelesini sürdürdü. Her iki tarafında ağır kayıplar verdiği savaşı kaybettikten sonra 1267/68 yılı gibi İlhanlı hükümdarı Abaka Han ile barış yaptı. 1269 yılında Ögeday hanesinden Kaydu ile Çağatay Han Gıyaseddin Barak arasındaki mücadelede Kaydu’yu destekleyerek ona sağladığı askerî güçle Barak Han'ın güçlerini yenmesini ve ilerleyen yıllarda da Kaydu'nun de facto olarak Çağatay hanı olmasını sağladı.
1271 yılına gelindiğinde, VIII. Mihail'in Altın Orda ve Memlükler'in karşılıklı elçi göndermelerini engelleme faaliyetleri nedeniyle Berken Han’ın yeğeni ve Kırım’da özerk bir yapıyı idare eden Emîr Nogay komutasında İstanbul üzerine sefer düzenletti. Sefer sonucunda Bizans'ın elçilerin geliş gidişine engel olması sorunu ortadan kalktı.
Mengü Timur İlhanlılarla mücadele, Büyük Moğol Hanlığındaki iç çatışmalar ve Bizans'la ilişkiler konusunda yoğun çaba sarf ederken Rus knezlikleri üzerindeki otoriteyi de devam ettirmek istiyordu. 1274’de Altın Orda’dan bağımsız olan son knezlik Smolensk’i de Altın Orda Devletinin vasalı yaptı. 1275/76 yılında da tüm Rus topraklarında nüfus sayımı yaptırdı.
1280 yılında boynunda çıkan muhtemelen bir çıban yarası sonrasında hayatını kaybetti.
Kaynakça
- ^ Özcan, Altay Tayfun (2014). "Timur'un Elçisi Sultaniyeli Johannes ve Libellus de Notitia Orbis Adlı Eserinden Bazı Parçalar" (PDF). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi. 33 (55). Kaynakca.info. s. 141. 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ “Crimea’s silver coining of djuchid period.”, Money Museum Russia. URL: http://muzeydeneg.ru/eng/?p=662 25 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim: 24 Ocak 2020
- ^ (1941). "Altınordu Devleti Tarihine Ait Metinler(Tercüme:İsmail Hakkı İzmirli)). İstanbul: Maarif Matbaası. s. 354.
- ^ Grousset, René (2011). "Stepler İmparatorluğu Attila, Cengiz Han, Timur (Tercüme:Halil İnalcık)-Yayına Hazırlayanlar:Ertuğrul Tokdemir, Mustafa Dönmez). Ankara: Türk Tarih Kurumu. s. 399. ISBN .
- ^ History of Smolensk, Rusmaia Russian Travel Agency,URL: http://rusmania.com/central/smolensk-region/smolensk/history/ 25 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim: 2018-06-15
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mengu Timur ya da Mangu Temur 1266 1280 yillari arasinda Altin Orda Devleti Hani Mengu TimurAltin Orda Devletinin HaniHukum suresi1266 1280Once gelenBerke HanSonra gelenTuda MenguEs ler iKongratli Olcey Usinli Sultan Hatun Kutukuy Hatun Cicek Hatun Totlin Hatun Tatyun Hatun Kutlu Hatun Cocuk lar iSaraybuga Tugrulca Togrilca Tokta BurlukHanedanAltin Orda HanedaniBabasiTogan Tutukan Batu Han in torunu Togan Tutukan in ogludur Berke Han in varis birakmadan olmesiyle 1266 yilinda Altin Orda tahtina cikti Hukumdarliginin ilk yilinda Venedik ve Cenevizlilerle ticari iliskiler baslatarak 1266 yilinda Cenevizliler e Kefe de koloni kurmalarina ve buranin kendi yoneticileri tarafindan idare edilmesine izin verdi Onun donemine kadar Altin Orda hanlari Buyuk Mogol Imparatorlugu adina para basarken Mengu Timur tahta gectigi yil Kirim da kendi adina gumus sikke bastirarak Buyuk Mogol Hanligindan bagimsizligini ilan etti Iktidarinin ilk yillarinda Berke Han in Ilhanlilarla mucadelesini surdurdu Her iki tarafinda agir kayiplar verdigi savasi kaybettikten sonra 1267 68 yili gibi Ilhanli hukumdari Abaka Han ile baris yapti 1269 yilinda Ogeday hanesinden Kaydu ile Cagatay Han Giyaseddin Barak arasindaki mucadelede Kaydu yu destekleyerek ona sagladigi askeri gucle Barak Han in guclerini yenmesini ve ilerleyen yillarda da Kaydu nun de facto olarak Cagatay hani olmasini sagladi 1271 yilina gelindiginde VIII Mihail in Altin Orda ve Memlukler in karsilikli elci gondermelerini engelleme faaliyetleri nedeniyle Berken Han in yegeni ve Kirim da ozerk bir yapiyi idare eden Emir Nogay komutasinda Istanbul uzerine sefer duzenletti Sefer sonucunda Bizans in elcilerin gelis gidisine engel olmasi sorunu ortadan kalkti Mengu Timur Ilhanlilarla mucadele Buyuk Mogol Hanligindaki ic catismalar ve Bizans la iliskiler konusunda yogun caba sarf ederken Rus knezlikleri uzerindeki otoriteyi de devam ettirmek istiyordu 1274 de Altin Orda dan bagimsiz olan son knezlik Smolensk i de Altin Orda Devletinin vasali yapti 1275 76 yilinda da tum Rus topraklarinda nufus sayimi yaptirdi 1280 yilinda boynunda cikan muhtemelen bir ciban yarasi sonrasinda hayatini kaybetti Kaynakca Ozcan Altay Tayfun 2014 Timur un Elcisi Sultaniyeli Johannes ve Libellus de Notitia Orbis Adli Eserinden Bazi Parcalar PDF Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Tarih Bolumu Tarih Arastirmalari Dergisi 33 55 Kaynakca info s 141 2 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Ocak 2020 Crimea s silver coining of djuchid period Money Museum Russia URL http muzeydeneg ru eng p 662 25 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 24 Ocak 2020 1941 Altinordu Devleti Tarihine Ait Metinler Tercume Ismail Hakki Izmirli Istanbul Maarif Matbaasi s 354 Grousset Rene 2011 Stepler Imparatorlugu Attila Cengiz Han Timur Tercume Halil Inalcik Yayina Hazirlayanlar Ertugrul Tokdemir Mustafa Donmez Ankara Turk Tarih Kurumu s 399 ISBN 978 975 16 2408 6 History of Smolensk Rusmaia Russian Travel Agency URL http rusmania com central smolensk region smolensk history 25 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 2018 06 15