Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sudan tarihi, 2011'de bağımsız Güney Sudan devleti haline gelen devlet de dahil olmak üzere Sudan Cumhuriyeti topraklarını ifade eder. Sudan toprakları coğrafi olarak daha geniş bir Afrika bölgesinin parçasıdır ve "Sudan bölgesi" terimiyle bilinir. Terim Arapçadan türetilmiştir "bilād as-sūdān veya "siyahların ülkesi" anlamına gelir. Bazen Batı ve Orta Afrika'nın Sahel kuşağına atıfta bulunularak kullanılmıştır.
Modern Sudan Cumhuriyeti 1956'da kuruldu ve sınırlarını 1899'da kurulan İngiliz-Mısır Sudan'ından devraldı. 1899'dan önceki zamanlarda "Sudan" teriminin kullanımı esas olarak Türk Sudan'ı ve Mehdist Devleti ve Kuzey'de Mısır ile güneyde modern Uganda, Kenya ve Etiyopya'ya bitişik bölgeler arasında yer alan geniş ve değişen bir bölge için geçerliydi.
Kuzey Sudan'daki Nil bölgesi boyunca yer alan Kuş Krallığı'nın erken tarihi birkaç krallık döneminde siyasi olarak müttefik olduğu eski Mısır'ın tarihi ile iç içe geçmiş durumdadır. Mısır'a yakınlığı sayesinde, Mısır'ın önemli 25. hanedanı ve altıncı yüzyılda üç Nübya krallığı Nobatia, Makuria ve Alodia Hıristiyanlaştırılmasıyla Yakın Doğu'nun daha geniş tarihine katılmıştır. Hristiyanlaşmanın bir sonucu olarak, Eski Nübye dili, kaydedilen en eski Nil-Sahra dilidir (en eski kayıtlar Kıpti alfabesinin bir uyarlamasında sekizinci yüzyıla dayanır).
İslam, Sudan Kızıldeniz kıyılarında ve bitişik bölgelerde 7. yüzyıldan itibaren zaten mevcuttu. Nil Vadisi, Hristiyan krallıklarının düşüşünün ardından 14.-15. yüzyıla kadar İslamlaşmaya uğramadı. Bu krallıkların yerini 16. yüzyılın başlarında Nil Vadisi'nin ve Doğu Çölü'nün büyük bölümlerini kontrol eden Sennar Sultanlığı alırken, Darfur krallıkları Sudan'ın batı kısmını kontrol ediyordu. Güney bölgelerde iki küçük krallık ortaya çıktı; 1490 yılında Shilluk Krallığı ve 1750 yılında Taqali. Ancak hem kuzey hem de güney bölgeler 1820'lerde Mısırlı Muhammed Ali tarafından ele geçirildi. Muhammed Ali ve haleflerinin baskıcı yönetimi, Türk-Mısır ve İngiliz yöneticilere karşı kin uyandırdı ve 1881'de Muhammed Ahmed tarafından kurulan Mehdist Devlet'in kurulmasına yol açtı.
1956'daki bağımsızlığından bu yana Sudan'da, Birinci Sudan İç Savaşı (1955–1972), İkinci Sudan İç Savaşı (1983–2005), Darfur Savaşı (2003–2010), 9 Temmuz 2011'de Güney Sudan'ın ayrılması yaşandı ve ardından başka bir iç savaş yaşandı (2013-2020).
Kaynakça
- ^ Collins, R. O. (2023, August 14). history of Sudan. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/topic/history-of-Sudan 28 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Sudan tarihi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Sudan'dan fotoğraflar 8 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- LIFE, 1947'de Sudan'ı Ziyaret 16 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Etti Archived – Life dergisinden slayt gösterisi
- Güney Sudan: Bir Siyasi Hakimiyet Tarihi - Bir Kendi Kaderini Tayin Vakası, (Riek Machar) 2 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sudan'da İç Savaş: Ekolojik Bozulmanın Etkisi 2 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bağımsız Sudan'ın tarihi 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Archived
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sudan tarihi 2011 de bagimsiz Guney Sudan devleti haline gelen devlet de dahil olmak uzere Sudan Cumhuriyeti topraklarini ifade eder Sudan topraklari cografi olarak daha genis bir Afrika bolgesinin parcasidir ve Sudan bolgesi terimiyle bilinir Terim Arapcadan turetilmistir bilad as sudan veya siyahlarin ulkesi anlamina gelir Bazen Bati ve Orta Afrika nin Sahel kusagina atifta bulunularak kullanilmistir Guney Sudan bagimsiz olarak 2011 den itibaren Sudan Haritasi Modern Sudan Cumhuriyeti 1956 da kuruldu ve sinirlarini 1899 da kurulan Ingiliz Misir Sudan indan devraldi 1899 dan onceki zamanlarda Sudan teriminin kullanimi esas olarak Turk Sudan i ve Mehdist Devleti ve Kuzey de Misir ile guneyde modern Uganda Kenya ve Etiyopya ya bitisik bolgeler arasinda yer alan genis ve degisen bir bolge icin gecerliydi Kuzey Sudan daki Nil bolgesi boyunca yer alan Kus Kralligi nin erken tarihi birkac krallik doneminde siyasi olarak muttefik oldugu eski Misir in tarihi ile ic ice gecmis durumdadir Misir a yakinligi sayesinde Misir in onemli 25 hanedani ve altinci yuzyilda uc Nubya kralligi Nobatia Makuria ve Alodia Hiristiyanlastirilmasiyla Yakin Dogu nun daha genis tarihine katilmistir Hristiyanlasmanin bir sonucu olarak Eski Nubye dili kaydedilen en eski Nil Sahra dilidir en eski kayitlar Kipti alfabesinin bir uyarlamasinda sekizinci yuzyila dayanir Islam Sudan Kizildeniz kiyilarinda ve bitisik bolgelerde 7 yuzyildan itibaren zaten mevcuttu Nil Vadisi Hristiyan kralliklarinin dususunun ardindan 14 15 yuzyila kadar Islamlasmaya ugramadi Bu kralliklarin yerini 16 yuzyilin baslarinda Nil Vadisi nin ve Dogu Colu nun buyuk bolumlerini kontrol eden Sennar Sultanligi alirken Darfur kralliklari Sudan in bati kismini kontrol ediyordu Guney bolgelerde iki kucuk krallik ortaya cikti 1490 yilinda Shilluk Kralligi ve 1750 yilinda Taqali Ancak hem kuzey hem de guney bolgeler 1820 lerde Misirli Muhammed Ali tarafindan ele gecirildi Muhammed Ali ve haleflerinin baskici yonetimi Turk Misir ve Ingiliz yoneticilere karsi kin uyandirdi ve 1881 de Muhammed Ahmed tarafindan kurulan Mehdist Devlet in kurulmasina yol acti 1956 daki bagimsizligindan bu yana Sudan da Birinci Sudan Ic Savasi 1955 1972 Ikinci Sudan Ic Savasi 1983 2005 Darfur Savasi 2003 2010 9 Temmuz 2011 de Guney Sudan in ayrilmasi yasandi ve ardindan baska bir ic savas yasandi 2013 2020 Kaynakca Collins R O 2023 August 14 history of Sudan Encyclopedia Britannica https www britannica com topic history of Sudan 28 Agustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarWikimedia Commons ta Sudan tarihi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Sudan dan fotograflar 8 Mayis 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde LIFE 1947 de Sudan i Ziyaret 16 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Etti Archived Life dergisinden slayt gosterisi Guney Sudan Bir Siyasi Hakimiyet Tarihi Bir Kendi Kaderini Tayin Vakasi Riek Machar 2 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sudan da Ic Savas Ekolojik Bozulmanin Etkisi 2 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bagimsiz Sudan in tarihi 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Archived