Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Goraşeti Kalesi (Gürcüce: გორაშეთის ციხე), tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Goraşeti olan Kutlu köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kalesidir.
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Duvar kalıntıları |
| Tür | Kale |
| Mimari tarz | Gürcü mimarisi |
| Konum | Kutlu, Ardanuç |
| Koordinatlar | 41°13′02″K 42°12′03″D / 41.21722°K 42.20083°D |
| Tamamlanma | 8. yüzyıl (?) |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Kaba yontu taş, kireç harcı |
Tarihçe
Goraşeti Kalesi, köyün kuzeyinde, Goraşeti Kilisesi'nin de inşa edildiği "Bağlar" veya "Goraşeti Bağları" olarak bilinen bir alanda bulunmaktadır. Kalenin bulunduğu yer Türkçe "Petrik İsman" olarak da bilinir. Nitekim Nikolay Marr 1904 yılında köyün muhtarının kendisine Petrikiman'da, Goraşeti Bağları'nda muhteşem bir kiliseyi uzaktan gösterdiğini yazmıştır. Gürcü Türkolog Sergi Cikia, Cakisman, Kimotisman gibi yer adlarındaki "man" kelimesinin mahalle veya köy anlamına gelen Gürcüce "ubani"den (უბანი) değişime uğramış olduğunu yazmıştır. Kalenin bulunduğu ve bazı kaynaklarda "Petrik İsman" veya "Petrik Osman" olarak geçen Petrikiman (Petrikisman) adlı yerin özgün biçiminin Petrikisubani (პეტრიკისუბანი) olduğu ve "Petrik'in mahallesi" anlamına geldiği söylenebilir.
Goraşeti Kalesi'nin bulunduğu köy, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. Goraşeti (გორაშეთი) adının Gürcücede "tepeler diyarı" anlamına gelen Goraeti'den (გორაეთი) değişime uğradığı tahmin edilmektedir. Goraşeti köyü, 1574 Osmanlı mufassal defterine göre 17 haneden oluşan bir Hristiyan köyüydü. 1595'te köy, ikisi Müslüman olmuş 8 haneden oluşuyordu. Köydeki kale ile kilisenin Osmanlı döneminden önce Gürcü yönetimince inşa edildiği bilinmektedi. Nitekim kalenin inşa tarihinin 8. yüzyıla kadar geri gitme ihtimali bulunmaktadır. Ayrıca 1886 Rus nüfus sayımında da Goraşeti köyünün nüfusu Gürcülerden oluşuyordu. 1904 yılında bölgede araştırma gezisi yapan Nikolay Marr, "Petrikiman"da (პეტრიკიმან), Goraşeti Bağları'nda bulunan Goraşeti Kilisesi'nden söz etmiştir. Goraşeti Kalesi ilk kez Osman Aytekin tarafından tanımlanmış ve kalenin önemli bir yerleşemeye ait olduğu ifade edilmiştir.
Mimari
Goraşeti Kalesi, köyün kuzeyinde, Goraşeti Bağları (bugün Bağlar mahallesi) arasında alçak bir tepede yer alır. Köy yerleşimine 4 km uzaklıktaki kale (65 x 35 m), dikdörtgene yakın plan üzerinde inşa edilmiş büyükçe bir yapıdır. Bununla birlikte surları eğri bir hat izler. Goraşeti Kalesi'nin yapımında kaba yonu iri taşlar kullanılmıştır. Duvarların bir kısmı harç kullanılmadan örülmüş; bir kısmında ise, kireç harcı kullanılmıştır. Kalenin batı tarafında büyük, doğu tarafında ise küçük bir giriş kapısı bulunmaktadır. Kalenin içinde yapıların izleri günümüzde de fark edilmektedir. Goraşeti Kalesi'nin duvarların kalınlığı iki metredir. Kuzey duvarları çok fazla zarar görmüş olmasına rağmen, diğer duvarlar 6-8 metre yüksekliğe kadar günümüze ulaşmıştır. Goraşeti Kalesi 1996 yılında koruma altına alınmış, ancak sonraki yıllarda herhangi bir şey yapılmamıştır. Bir köylü kalenin mekânındaki “odalar”ı hatırladığını, sonra bu mekânda uzun süre köylülerin samanlıklarının bulunduğunu belirtmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 95. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b ""(Kutlu Köyü) Petrik İsman Ahmet Kalesi" - Osman Aytekin'le Söyleşi". 15 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2023.
- ^ Nikolay Marr, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 247. 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 455". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2024.
- ^ Halil Erdoğan, Ortaçağda Ardanuç, Artvin, 2019, s. 127. 28 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Yüksek lisans tezi
- ^ a b Bondo Kupatadze, "Goraşeti Kalesi" (გორაშეთის ციხე), Tao-Klarceti Kaleleri (ტაო-კლარჯეთის ციხე-სიმაგრეები), Editörler: Giorgi Bagrationi, Bondo Kupatadze, Caba Samuşia, Tiflis, 2020, s. II. cilt, s. 93-104,
- ^ Klarceti (კლარჯეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1390". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2023.
- ^ Nikolay Marr, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 247. 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ Osman Aytekin, Ortaçağ'dan Osmanlı Dönemi Sonuna Kadar Artvin'deki Mimarî Eserler, Ankara, 1999, s. 292.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Goraseti Kalesi Gurcuce გორაშეთის ციხე tarihsel Klarceti bolgesinde gunumuzde Artvin ilinin Ardanuc ilcesine bagli ve eski adi Goraseti olan Kutlu koyunde Orta Cag dan kalma bir Gurcu kalesidir Goraseti KalesiGenel bilgilerDurumDuvar kalintilariTurKaleMimari tarzGurcu mimarisiKonumKutlu ArdanucKoordinatlar41 13 02 K 42 12 03 D 41 21722 K 42 20083 D 41 21722 42 20083Tamamlanma8 yuzyil Teknik ayrintilarMalzemeKaba yontu tas kirec harciTarihceGoraseti Kalesi koyun kuzeyinde Goraseti Kilisesi nin de insa edildigi Baglar veya Goraseti Baglari olarak bilinen bir alanda bulunmaktadir Kalenin bulundugu yer Turkce Petrik Isman olarak da bilinir Nitekim Nikolay Marr 1904 yilinda koyun muhtarinin kendisine Petrikiman da Goraseti Baglari nda muhtesem bir kiliseyi uzaktan gosterdigini yazmistir Gurcu Turkolog Sergi Cikia Cakisman Kimotisman gibi yer adlarindaki man kelimesinin mahalle veya koy anlamina gelen Gurcuce ubani den უბანი degisime ugramis oldugunu yazmistir Kalenin bulundugu ve bazi kaynaklarda Petrik Isman veya Petrik Osman olarak gecen Petrikiman Petrikisman adli yerin ozgun biciminin Petrikisubani პეტრიკისუბანი oldugu ve Petrik in mahallesi anlamina geldigi soylenebilir Goraseti Kalesi nin bulundugu koy Orta Cag da Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Klarceti de yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ortalarina dogru Gurculerden ele gecirmistir Goraseti გორაშეთი adinin Gurcucede tepeler diyari anlamina gelen Goraeti den გორაეთი degisime ugradigi tahmin edilmektedir Goraseti koyu 1574 Osmanli mufassal defterine gore 17 haneden olusan bir Hristiyan koyuydu 1595 te koy ikisi Musluman olmus 8 haneden olusuyordu Koydeki kale ile kilisenin Osmanli doneminden once Gurcu yonetimince insa edildigi bilinmektedi Nitekim kalenin insa tarihinin 8 yuzyila kadar geri gitme ihtimali bulunmaktadir Ayrica 1886 Rus nufus sayiminda da Goraseti koyunun nufusu Gurculerden olusuyordu 1904 yilinda bolgede arastirma gezisi yapan Nikolay Marr Petrikiman da პეტრიკიმან Goraseti Baglari nda bulunan Goraseti Kilisesi nden soz etmistir Goraseti Kalesi ilk kez Osman Aytekin tarafindan tanimlanmis ve kalenin onemli bir yerlesemeye ait oldugu ifade edilmistir MimariGoraseti Kalesi koyun kuzeyinde Goraseti Baglari bugun Baglar mahallesi arasinda alcak bir tepede yer alir Koy yerlesimine 4 km uzakliktaki kale 65 x 35 m dikdortgene yakin plan uzerinde insa edilmis buyukce bir yapidir Bununla birlikte surlari egri bir hat izler Goraseti Kalesi nin yapiminda kaba yonu iri taslar kullanilmistir Duvarlarin bir kismi harc kullanilmadan orulmus bir kisminda ise kirec harci kullanilmistir Kalenin bati tarafinda buyuk dogu tarafinda ise kucuk bir giris kapisi bulunmaktadir Kalenin icinde yapilarin izleri gunumuzde de fark edilmektedir Goraseti Kalesi nin duvarlarin kalinligi iki metredir Kuzey duvarlari cok fazla zarar gormus olmasina ragmen diger duvarlar 6 8 metre yukseklige kadar gunumuze ulasmistir Goraseti Kalesi 1996 yilinda koruma altina alinmis ancak sonraki yillarda herhangi bir sey yapilmamistir Bir koylu kalenin mekanindaki odalar i hatirladigini sonra bu mekanda uzun sure koylulerin samanliklarinin bulundugunu belirtmistir Kaynakca a b c 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2016 s 95 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 a b Kutlu Koyu Petrik Isman Ahmet Kalesi Osman Aytekin le Soylesi 15 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2023 Nikolay Marr Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები Batum 2015 Birinci basim 1911 Petersburg Rusca s 247 9 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 434 11 2 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 455 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2024 Halil Erdogan Ortacagda Ardanuc Artvin 2019 s 127 28 Subat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yuksek lisans tezi a b Bondo Kupatadze Goraseti Kalesi გორაშეთის ციხე Tao Klarceti Kaleleri ტაო კლარჯეთის ციხე სიმაგრეები Editorler Giorgi Bagrationi Bondo Kupatadze Caba Samusia Tiflis 2020 s II cilt s 93 104 ISBN 978 9941 9675 9 7 Klarceti კლარჯეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikidze Cemal Karalidze Batum 2016 s 35 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8969 5 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1390 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2023 Nikolay Marr Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები Batum 2015 Birinci basim 1911 Petersburg Rusca s 247 9 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 434 11 2 Osman Aytekin Ortacag dan Osmanli Donemi Sonuna Kadar Artvin deki Mimari Eserler Ankara 1999 s 292