Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kayalık geri çekilme, bir yamaç kaymasının konumunun zamanla değiştiği jeolojik bir süreçtir. Tipik olarak uçurum zayıflatılır, kayalar düşer ve bir yamaç eğimi oluşturur, talus kimyasal veya mekanik olarak aşındırılır ve daha sonra su veya rüzgar erozyonu yoluyla uzaklaştırılır ve baltalama süreci devam eder. Kayalıklar, kurak yerlerde bile nispeten kısa jeolojik zaman aralıklarında bu şekilde onlarca kilometre geri çekilebilir.
Yamaç profili
Yamaç, genellikle faylanma veya erozyonla oluşan bir uçurum çizgisidir. Güçlü bir başlık kayası ile korunuyorsa veya dikey çatlaklar içeriyorsa, geri çekilirken dik profilini koruyabilir. Kuru iklimlerdeki atkılar tipik olarak dikeye yakın bir üst yüze sahiptir ve bu, toplam yüksekliğin% 10-75'ini oluşturabilir ve alt bölümü talus kaplı eğimli bir sur oluşturur. Sur ve yüz aşındıkça ve nihayetinde bir bölüm çöktüğü için başlık kayası zayıflar. Güçlü bir başlık, tipik olarak nispeten yüksek bir uçurum yaratacaktır, çünkü başarısızlığa neden olmak için daha fazla baltalamaya ihtiyaç vardır. Bir uçurumun ne kadar kolay bozulacağını belirleyen diğer faktörler, yataklama ve birleşim, eğim yönü ve üst kayanın kalınlığıdır. İnce bir başlık, hızla geri çekilen alçak uçurumlara neden olacaktır.
Bununla birlikte, daha yüksek nem ve ayaktaki hava koşulları ayak tahriklerinde erozyonu sağladığından (veya serbest yüzün erozyonuna ayak uydurduğundan) şev geri çekilmesinin meydana gelmesi için bir başlık gerekli değildir.
Mekanizma
Bir yamaçtan geri çekilmenin en yaygın yolu kaya düşmesidir, burada tek tek bloklar uçurumdan buzağıya gelir veya uçurumun büyük kısımları aynı anda çöker. Bazı yüksek enerjili durumlarda, kayanın çoğu bir kaya düşmesi sırasında toz haline gelebilir ve kolayca aşınabilir. Genel olarak, yine de, yamaç geri çekilmesinin devam edebilmesi için, düşen enkazın aşınması ve surun aşınması gerekir. Rüzgar erozyonunun takip ettiği mekanik ve kimyasal ayrışma, uçurumların uzun mesafeler için geri çekilebildiği kurak bölgelerde işleyebilir. Bu tür bölgelerde, yamaç geri çekildikçe büyük şeyler kötü alanları geride kalabilir. Erozyon, yamacın kıyı boyunca aktığı denizden veya nemli bölgelerdeki akarsulardan kaynaklanabilir.
Geri Çekilme Oranı
Geri çekilme oranı, kaya türlerine ve erozyona neden olan faktörlere bağlıdır. 2006 yılında yayınlanan bir çalışma, bugün Colorado Platosu'ndaki yamaç geri çekilme oranının, kaprok erozyonunun kalınlığına ve direncine bağlı olarak milyon yılda 0,5 ila 6,7 kilometre (0,31 ila 4,16 mil) arasında değiştiğini bulmuştur. Avustralya'daki New England bölgesindeki nehir vadileri boyunca büyük yamaçların geri çekilmesi, milyon yılda yaklaşık 2 kilometre (1.2 mil) hızla ilerliyor gibi görünüyor. Fas'ın güneyindeki cuesta yamaç geri çekilme üzerine çalışmada, ince konglomera kaprocks olan bölgelerde milyon yılda ortalama 1,3 kilometre (0,81 mil) oran gösterdi. Daha kalın, daha dirençli kireçtaşı kapronlarının olduğu yerlerde geri çekilme oranı daha yavaştı, milyon yılda yaklaşık 0,5 kilometre oran gösterdi (0,31 mi).
Örnekler
Colorado Platosu, daha sert ve daha yumuşak kayalardan oluşan hafifçe deforme olmuş tabakalardan oluşan bir cuesta Yamaç topoğrafyaya sahiptir.Senozoik boyunca iklim çoğunlukla kuraktır. Plato üzerindeki göze çarpan yamaçlar, şist gibi kolayca aşınan kayalar üzerinde büyük kumtaşı başlıklarına sahiptir. Donma-çözülme ve yeraltı suyunun kesilmesi gibi olaylar, bu bölgedeki yamaçların geri çekilmesine etki sağlamıştır.
Güney Afrika'daki Drakensberg Dağları, Clarens formasyonundaki kumtaşlarını kaplayan, yaklaşık 1.000 metre (3,300 ft) kalınlığında bir karoo bazalt tabakası ile kaplıdır. Onlar uzun zaman önce olan, kıta parçalanmasını ardından, bir iç drenaj bölünmesi tarafından kontrol edilen geri çekilme ile, yamaç geri çekilmesinin yarattığı bir yeryüzü biçiminin klasik bir örneği olarak kabul edildi. Bununla birlikte, hem iç tarafa bakan hem de denize bakan yamaçları vardır, bu nedenle kıta parçalanması dışındaki faktörler oluşumlarına katkıda bulunmuştur. 2006 tarihli bir makalede, yüzey süreci modellerinin, yamaç geri çekilme sırasında karşılaşılan kaya türlerinden ve iklim, tektonik süreçler ve muhtemelen bitki örtüsü gibi diğer faktörlerden de büyük ölçüde etkilenebilecek olan yamaç geri çekilme oranlarını açıklamada yetersiz olabileceğini iddia etmiştir.
Ayrıca Bakınız
- Lester Charles King
- Hillslope evolution
- Scarp retreat on planet Mars
Kaynakça
Alıntılar
- ^ a b c d Chorley, Schumm & Sugden 1985, s. 273.
- ^ Chorley, Schumm & Sugden 1985, s. 273-274.
- ^ a b Chorley, Schumm & Sugden 1985, s. 274-275.
- ^ (2007). "Backwearing of slopes - the development of an idea". Revista C & G. 21 (1–2). ss. 135-146.
- ^ Parsons 2009, s. 202.
- ^ a b Schmidt 1989.
- ^ Johnson 2009, s. 205.
- ^ Schmidt 1988.
- ^ Parsons 2009, s. 203.
- ^ Moore & Blenkinsop 2006.
Kaynaklar
- ; Schumm, Stanley Alfred; (1985). Geomorphology. Taylor & Francis. s. 273. ISBN . Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- Johnson, David (4 Kasım 2009). The Geology of Australia. Cambridge University Press. s. 202. ISBN . Erişim tarihi: 29 Kasım 2012.
- Moore, Andy; Blenkinsop, Tom (December 2006). "Scarp retreat versus pinned drainage divide in the formation of the Drakensberg escarpment, southern Africa". . 109 (4). ss. 599-610. doi:10.2113/gssajg.109.4.599. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- Parsons, Anthony J. (1 Ocak 2009). Geomorphology of Desert Environments. Springer. ISBN . Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- Schmidt, Karl-Heinz (1988). "Rates of scarp retreat: A means of dating Neotectonic activity". The Atlas System of Morocco. Lecture Notes in Earth Sciences. 15. ss. 445-462. doi:10.1007/bfb0011604. ISBN .
- Schmidt, Karl-Heinz (March 1989). "The significance of scarp retreat for cenozoic landform evolution on the Colorado Plateau, U.S.A.". . 14 (2). ss. 93-105. Bibcode:1989ESPL...14...93S. doi:10.1002/esp.3290140202.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kayalik geri cekilme bir yamac kaymasinin konumunun zamanla degistigi jeolojik bir surectir Tipik olarak ucurum zayiflatilir kayalar duser ve bir yamac egimi olusturur talus kimyasal veya mekanik olarak asindirilir ve daha sonra su veya ruzgar erozyonu yoluyla uzaklastirilir ve baltalama sureci devam eder Kayaliklar kurak yerlerde bile nispeten kisa jeolojik zaman araliklarinda bu sekilde onlarca kilometre geri cekilebilir Mali deki Bandiagara KayaligiYamac profiliYaygin oldugu gibi caprockun kenardan geriye egimli oldugu bir yamactaki bilesenler Yamac genellikle faylanma veya erozyonla olusan bir ucurum cizgisidir Guclu bir baslik kayasi ile korunuyorsa veya dikey catlaklar iceriyorsa geri cekilirken dik profilini koruyabilir Kuru iklimlerdeki atkilar tipik olarak dikeye yakin bir ust yuze sahiptir ve bu toplam yuksekligin 10 75 ini olusturabilir ve alt bolumu talus kapli egimli bir sur olusturur Sur ve yuz asindikca ve nihayetinde bir bolum coktugu icin baslik kayasi zayiflar Guclu bir baslik tipik olarak nispeten yuksek bir ucurum yaratacaktir cunku basarisizliga neden olmak icin daha fazla baltalamaya ihtiyac vardir Bir ucurumun ne kadar kolay bozulacagini belirleyen diger faktorler yataklama ve birlesim egim yonu ve ust kayanin kalinligidir Ince bir baslik hizla geri cekilen alcak ucurumlara neden olacaktir Bununla birlikte daha yuksek nem ve ayaktaki hava kosullari ayak tahriklerinde erozyonu sagladigindan veya serbest yuzun erozyonuna ayak uydurdugundan sev geri cekilmesinin meydana gelmesi icin bir baslik gerekli degildir Namibya da geri cekilen yamacin havadan gorunumu MekanizmaBir yamactan geri cekilmenin en yaygin yolu kaya dusmesidir burada tek tek bloklar ucurumdan buzagiya gelir veya ucurumun buyuk kisimlari ayni anda coker Bazi yuksek enerjili durumlarda kayanin cogu bir kaya dusmesi sirasinda toz haline gelebilir ve kolayca asinabilir Genel olarak yine de yamac geri cekilmesinin devam edebilmesi icin dusen enkazin asinmasi ve surun asinmasi gerekir Ruzgar erozyonunun takip ettigi mekanik ve kimyasal ayrisma ucurumlarin uzun mesafeler icin geri cekilebildigi kurak bolgelerde isleyebilir Bu tur bolgelerde yamac geri cekildikce buyuk seyler kotu alanlari geride kalabilir Erozyon yamacin kiyi boyunca aktigi denizden veya nemli bolgelerdeki akarsulardan kaynaklanabilir Geri Cekilme OraniGeri cekilme orani kaya turlerine ve erozyona neden olan faktorlere baglidir 2006 yilinda yayinlanan bir calisma bugun Colorado Platosu ndaki yamac geri cekilme oraninin kaprok erozyonunun kalinligina ve direncine bagli olarak milyon yilda 0 5 ila 6 7 kilometre 0 31 ila 4 16 mil arasinda degistigini bulmustur Avustralya daki New England bolgesindeki nehir vadileri boyunca buyuk yamaclarin geri cekilmesi milyon yilda yaklasik 2 kilometre 1 2 mil hizla ilerliyor gibi gorunuyor Fas in guneyindeki cuesta yamac geri cekilme uzerine calismada ince konglomera kaprocks olan bolgelerde milyon yilda ortalama 1 3 kilometre 0 81 mil oran gosterdi Daha kalin daha direncli kirectasi kapronlarinin oldugu yerlerde geri cekilme orani daha yavasti milyon yilda yaklasik 0 5 kilometre oran gosterdi 0 31 mi OrneklerColorado Platosu daha sert ve daha yumusak kayalardan olusan hafifce deforme olmus tabakalardan olusan bir cuesta Yamac topografyaya sahiptir Senozoik boyunca iklim cogunlukla kuraktir Plato uzerindeki goze carpan yamaclar sist gibi kolayca asinan kayalar uzerinde buyuk kumtasi basliklarina sahiptir Donma cozulme ve yeralti suyunun kesilmesi gibi olaylar bu bolgedeki yamaclarin geri cekilmesine etki saglamistir Guney Afrika daki Drakensberg Daglari Clarens formasyonundaki kumtaslarini kaplayan yaklasik 1 000 metre 3 300 ft kalinliginda bir karoo bazalt tabakasi ile kaplidir Onlar uzun zaman once olan kita parcalanmasini ardindan bir ic drenaj bolunmesi tarafindan kontrol edilen geri cekilme ile yamac geri cekilmesinin yarattigi bir yeryuzu biciminin klasik bir ornegi olarak kabul edildi Bununla birlikte hem ic tarafa bakan hem de denize bakan yamaclari vardir bu nedenle kita parcalanmasi disindaki faktorler olusumlarina katkida bulunmustur 2006 tarihli bir makalede yuzey sureci modellerinin yamac geri cekilme sirasinda karsilasilan kaya turlerinden ve iklim tektonik surecler ve muhtemelen bitki ortusu gibi diger faktorlerden de buyuk olcude etkilenebilecek olan yamac geri cekilme oranlarini aciklamada yetersiz olabilecegini iddia etmistir Ayrica BakinizLester Charles King Hillslope evolution Scarp retreat on planet MarsKaynakcaAlintilar a b c d Chorley Schumm amp Sugden 1985 s 273 Chorley Schumm amp Sugden 1985 s 273 274 a b Chorley Schumm amp Sugden 1985 s 274 275 2007 Backwearing of slopes the development of an idea Revista C amp G 21 1 2 ss 135 146 Parsons 2009 s 202 a b Schmidt 1989 Johnson 2009 s 205 Schmidt 1988 Parsons 2009 s 203 Moore amp Blenkinsop 2006 Kaynaklar Schumm Stanley Alfred 1985 Geomorphology Taylor amp Francis s 273 ISBN 978 0 416 32590 4 Erisim tarihi 2 Aralik 2012 Johnson David 4 Kasim 2009 The Geology of Australia Cambridge University Press s 202 ISBN 978 0 521 76741 5 Erisim tarihi 29 Kasim 2012 Moore Andy Blenkinsop Tom December 2006 Scarp retreat versus pinned drainage divide in the formation of the Drakensberg escarpment southern Africa 109 4 ss 599 610 doi 10 2113 gssajg 109 4 599 Erisim tarihi 2 Aralik 2012 Parsons Anthony J 1 Ocak 2009 Geomorphology of Desert Environments Springer ISBN 978 1 4020 5719 9 Erisim tarihi 2 Aralik 2012 Schmidt Karl Heinz 1988 Rates of scarp retreat A means of dating Neotectonic activity The Atlas System of Morocco Lecture Notes in Earth Sciences 15 ss 445 462 doi 10 1007 bfb0011604 ISBN 978 3 540 19086 8 Schmidt Karl Heinz March 1989 The significance of scarp retreat for cenozoic landform evolution on the Colorado Plateau U S A 14 2 ss 93 105 Bibcode 1989ESPL 14 93S doi 10 1002 esp 3290140202