Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ohri Ayasofya Kilisesi (Makedonca: Црква Света Софија, Crkva Sveta Sofija, ″Azize Sofya Kilisesi″) Kuzey Makedonya'nın Ohri ilçesinde bulunan, Osmanlı İmparatorluğu döneminde cami olarak da hizmet veren üç nefli bir orta çağ kilisesidir.
Aγία Σοφία (Yunanca) Sancta Sophia (Latince) | |
 | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Mimari tarz | Orta Bizans Mimarisi |
| Konum | Ohri, Kuzey Makedonya |
| Koordinatlar | 41°06′43″K 20°47′38″D / 41.11194°K 20.79389°D |
Tarihi
Birinci Bulgar İmparatorluğu'nun resmen Hristiyanlığa geçmesinin ardından I. Boris (h. 852-889) döneminde inşa edilen kilisenin inşa edildiği tarih hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Yapının 9 ila 11. yüzyıllarda yaptırılmış olabileceği bir tahmin olarak ileri sürülmüştür.
Mimari
Doğuya bakan kilisenin batısında bir narteks ve exonarteks, kuzeyinde ise sonradan eklenmiş bir revak bulunur. Çeşitli aşamalardan geçen yapının ilk formu orta bizans dönemine ait önemli bir mimari biçim ortaya koymaktadır. Bu biçimde 11. yüzyılın bölgesel eğilimlerinin yanı sıra, Konstantinopolis'in Makedonya ve Ohri Başpiskoposluğu üzerine olan etkisi de gözlemlenebilmektedir. Günümüze nispeten daha iyi korunarak gelen doğu kısmında ana apsisin iki yanında birer apsidiyol bulunur. Kilisenin temel mimarisi 11. yüzyılda inşa edilmiş olmasına rağmen 14. yüzyılda başpiskopos II. Gregory tarafından dış eklemeler yapılmıştır. Bu üç nefli bazilikanın batı tarafına 1313-1314'lü yıllarda eklenen kısım mimarlık tarihi bakımından önem taşımaktadır. "İki kat halindeki revakı ile âdeta o devrin saray cephelerini hatırlatan bu ilâve cephe, 14. yüzyılın mimarisinde bir moda olmuş ve gerek Bizans gerek Osmanlı Türk mimarisinde de kendisini göstermiştir."
Osmanlı Dönemi
Ohri şehrinin en büyük kilisesi olan Ayasofya Kilisesi, aynı Konstantinopolis'te olduğu gibi fetih sonrası camiye dönüştürülmüş ve şehrin en ilk ve en büyük camisi haline olmuştur. Ohri Ayasofya'sı, cami haline getirildiği sırada bir takım değişikliklere uğramıştır. Semavi Eyice'nin aktardığına göre bugün hiçbir izi kalmayan cami minaresi kilisenin narteks kısmının sol tarafındaki kubbesinin tam ortasından yükselmekteydi. Adeta bir baca biçiminde olan, şerefe çıkıntısından yoksun bu minarelerde ezan en tepedeki pencere şeklindeki küçük menfezlerden okunuyordu. Bu kısmın hemen üstünde ise ufak bir külâh bulunmaktaydı. Bu nadir rastlanır minarenin bir eşi de yine Ohri'de Struga yolundaki bir mescidde bulunmaktadır.
Freskler
Ohri şehrinin Yugoslav idaresine geçmesinin ardından camilikten çıkartılan kilisenin duvarlarında bulunan ve 11., 12. ve 13. yüzyıllara tarihlenen fresko resimler bir restorasyon çalışması sırasında tamamen temizlenerek meydana çıkarılmıştır. Çok farklı konuları içinde barındıran ve günümüze bozulmadan ulaşan bu freskler Bizans sanatının önemli bir devresini yansıtmaktadırlar.
Restorasyon
Ohri Ayasofya'sı 1951 yılında F. Forlati, C. Brandi ve Y. Froidevaux gibi isimlerden oluşan ve UNESCO tarafından görevlendirilen bir ekip tarafından incelenmiş ve bir onarım raporu hazırlanmıştır. Yapı Osmanlı döneminde cami haline getirildiğinde, yapıda bulunan ikonostasis gibi bazı nişlenmiş parçalar dağılmış, bu parçaların bazıları minberin inşasında kullanılırken, diğer bir kısmı ise yere döşenmişlerdir. Semavi Eyice'nin aktardığına göre 1961 yılında bu kabartmalar ile süslü Bizans devri parçalarından meydana gelen bu minbere henüz el sürülmemişti ve bu eser üzerinde Türk devrinde yazılan hâtıra yazıları ile durmaktaydı. UNESCO heyeti tarafından hazırlanan onarım raporunda tarihin bir evresini yansıtan bu minberin, ancak ikonostasis ve ambon gibi Bizans kilisesine ait mermer parçaların yeniden terkibinin mümkün olması durumunda dağıtılması tavsiye edilmiştir.
Kaynakça
- ^ Frucht, Richard (2005). Eastern Europe: an introduction to the people, lands, and culture. ABC-CLIO. ss. 928. ISBN .
- ^ Boris Cholpanov - "Land of a global crossroads", Sofia, 1993, Bulgarian Academy of Science, page 131 (the original is in Bulgarian)
- ^ Ohri Ayasofyası cephesinin 14. yüzyılda Epiros, İstanbul, hatta Bursa'da bir Türk eserinde benzerlerinin yapılmış olması hakkında bakınız; Semavi EYİCE, Son devir bizans mimarisi (İstanbul 1963)
- ^ a b Semavi EYİCE. "Ohri'nin Türk Devrine Ait Eserleri." Vakıflar Dergisi, 6 (1965): 140.
- ^ R. Hamann, Mac Lean, H.Hallensleben,Die Monumentalmalerei in Serbien und Makedonien (Giessen 1963) 15-17;res.1-28, lev.1-5.
- ^ F .Forlati, C. Brandi, Y .Froidevaux, Sainte Sophie d' Ochrida, La conservation et la restauration de'l edifive et de ses fresques,(Col. Musees et monuments, I V-Unesco), Paris 1951.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ohri Ayasofya Kilisesi Makedonca Crkva Sveta Sofiјa Crkva Sveta Sofija Azize Sofya Kilisesi Kuzey Makedonya nin Ohri ilcesinde bulunan Osmanli Imparatorlugu doneminde cami olarak da hizmet veren uc nefli bir orta cag kilisesidir Ohri Ayasofya KilisesiAgia Sofia Yunanca Sancta Sophia Latince Genel bilgilerMimari tarzOrta Bizans MimarisiKonumOhri Kuzey MakedonyaKoordinatlar41 06 43 K 20 47 38 D 41 11194 K 20 79389 D 41 11194 20 79389TarihiBirinci Bulgar Imparatorlugu nun resmen Hristiyanliga gecmesinin ardindan I Boris h 852 889 doneminde insa edilen kilisenin insa edildigi tarih hakkinda kesin bir bilgi bulunmamaktadir Yapinin 9 ila 11 yuzyillarda yaptirilmis olabilecegi bir tahmin olarak ileri surulmustur MimariOhri Ayasofya Kilisesi Doguya bakan kilisenin batisinda bir narteks ve exonarteks kuzeyinde ise sonradan eklenmis bir revak bulunur Cesitli asamalardan gecen yapinin ilk formu orta bizans donemine ait onemli bir mimari bicim ortaya koymaktadir Bu bicimde 11 yuzyilin bolgesel egilimlerinin yani sira Konstantinopolis in Makedonya ve Ohri Baspiskoposlugu uzerine olan etkisi de gozlemlenebilmektedir Gunumuze nispeten daha iyi korunarak gelen dogu kisminda ana apsisin iki yaninda birer apsidiyol bulunur Kilisenin temel mimarisi 11 yuzyilda insa edilmis olmasina ragmen 14 yuzyilda baspiskopos II Gregory tarafindan dis eklemeler yapilmistir Bu uc nefli bazilikanin bati tarafina 1313 1314 lu yillarda eklenen kisim mimarlik tarihi bakimindan onem tasimaktadir Iki kat halindeki revaki ile adeta o devrin saray cephelerini hatirlatan bu ilave cephe 14 yuzyilin mimarisinde bir moda olmus ve gerek Bizans gerek Osmanli Turk mimarisinde de kendisini gostermistir Osmanli Donemi Ohri sehrinin en buyuk kilisesi olan Ayasofya Kilisesi ayni Konstantinopolis te oldugu gibi fetih sonrasi camiye donusturulmus ve sehrin en ilk ve en buyuk camisi haline olmustur Ohri Ayasofya si cami haline getirildigi sirada bir takim degisikliklere ugramistir Semavi Eyice nin aktardigina gore bugun hicbir izi kalmayan cami minaresi kilisenin narteks kisminin sol tarafindaki kubbesinin tam ortasindan yukselmekteydi Adeta bir baca biciminde olan serefe cikintisindan yoksun bu minarelerde ezan en tepedeki pencere seklindeki kucuk menfezlerden okunuyordu Bu kismin hemen ustunde ise ufak bir kulah bulunmaktaydi Bu nadir rastlanir minare nin bir esi de yine Ohri de Struga yolundaki bir mescidde bulunmaktadir FresklerOhri sehrinin Yugoslav idaresine gecmesinin ardindan camilikten cikartilan kilisenin duvarlarinda bulunan ve 11 12 ve 13 yuzyillara tarihlenen fresko resimler bir restorasyon calismasi sirasinda tamamen temizlenerek meydana cikarilmistir Cok farkli konulari icinde barindiran ve gunumuze bozulmadan ulasan bu freskler Bizans sanatinin onemli bir devresini yansitmaktadirlar RestorasyonOhri Ayasofya si 1951 yilinda F Forlati C Brandi ve Y Froidevaux gibi isimlerden olusan ve UNESCO tarafindan gorevlendirilen bir ekip tarafindan incelenmis ve bir onarim raporu hazirlanmistir Yapi Osmanli doneminde cami haline getirildiginde yapida bulunan ikonostasis gibi bazi nislenmis parcalar dagilmis bu parcalarin bazilari minberin insasinda kullanilirken diger bir kismi ise yere dosenmislerdir Semavi Eyice nin aktardigina gore 1961 yilinda bu kabartmalar ile suslu Bizans devri parcalarindan meydana gelen bu minbere henuz el surulmemisti ve bu eser uzerinde Turk devrinde yazilan hatira yazilari ile durmaktaydi UNESCO heyeti tarafindan hazirlanan onarim raporunda tarihin bir evresini yansitan bu minberin ancak ikonostasis ve ambon gibi Bizans kilisesine ait mermer parcalarin yeniden terkibinin mumkun olmasi durumunda dagitilmasi tavsiye edilmistir Kaynakca Frucht Richard 2005 Eastern Europe an introduction to the people lands and culture ABC CLIO ss 928 ISBN 978 1 57607 800 6 Boris Cholpanov Land of a global crossroads Sofia 1993 Bulgarian Academy of Science page 131 the original is in Bulgarian Ohri Ayasofyasi cephesinin 14 yuzyilda Epiros Istanbul hatta Bursa da bir Turk eserinde benzerlerinin yapilmis olmasi hakkinda bakiniz Semavi EYICE Son devir bizans mimarisi Istanbul 1963 a b Semavi EYICE Ohri nin Turk Devrine Ait Eserleri Vakiflar Dergisi 6 1965 140 R Hamann Mac Lean H Hallensleben Die Monumentalmalerei in Serbien und Makedonien Giessen 1963 15 17 res 1 28 lev 1 5 F Forlati C Brandi Y Froidevaux Sainte Sophie d Ochrida La conservation et la restauration de l edifive et de ses fresques Col Musees et monuments I V Unesco Paris 1951