Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mûstensir veya El-Mûstensir Billâh veya tam künye Ebū Tamīm El-Mustensir Billāh Maāḏ Bin aẓ-Zāhir, (Arapça:(أبو تميم "المستنصر بالله" معاذ بن الظاهر) (d. 5 Temmuz 1029 Kahire - ö. 24 Aralik 1094). Adı "El-Mûstensir Billâh", Allah'a kendisini zafere erdirmesi için yakaran anlamına gelmekte idi.
| Mûstensir El-Mûstensir Billâh | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 El-Mustensir'in Altın sikkesi, Mısır, 1055 CE. | |||||
| Fatımi Halifesi | |||||
| Hüküm süresi | 13 Haziran 1036 – 24 Aralık 1094 | ||||
| Önce gelen | Ali ez-Zâhir | ||||
| Sonra gelen | Ahmed El-Mustâ‘lî | ||||
| Doğum | 5 Temmuz 1029 Kahire | ||||
| Ölüm | 24 Aralık 1094 Kahire | ||||
| |||||
| Hanedan | Fatımi Hanedanı | ||||
| Babası | Ali ez-Zâhir | ||||
| Dini | Şii İslam | ||||
Hayatı
Tahta gecmesi
13 Haziran, 1036 tarihinde henüz altı yaşındayken Fâtımî İmâmı ve Hâlifesi oldu. Elli sekiz yıl süren imamlık ve halifelik döneminin başlarına devletin yönetimini annesi üstlendi.
Babası Halife Ali ez-Zâhir'in son yıllarında "Ali Bin Carcarai" rakiplerini elimine ederek Vezir olmuş ve devletin iktidar gücünü eline toplamayı başarmıştı. Halife Az Zahir'in 1036'da ölmesinden sonra da onu takip eden küçük yaştaki oğlu Halife El-Mustansır Billah'ın da 1044'e kadar Veziri olarak görevde bulundu.
Vezir Ali bin Carcarai
Halife Ali Az-Zahir'in son yıllarında "Ali bin Carcarai" rakiplerini elimine ederek Vezir olmuş ve devlet iktidar gücünü eline toplamayı başarmıştı.
Vezir "Ali bin Carcarai" 1044'e kadar kuzey Suriye'de komşu olduğu Bizans İmparatorluğu iyi geçinme siyaseti sürdürdü. Zaten Bizans İmparatorluğu elinde çok küçük Kuzeye Suriye kısımları kalmıştı. Vezir "Ali bin Carcarai" döneminde Fatımiler Devleti Suriye'de en geniş sınırlarına erişti. Vezir "Ali bin Carcarai" 1044'te öldü.
Sonraki Vezirler
1044'te ölen Ali bin Carcarai Yerine Vezir olarak sırayla İbni El-Anbari ve sonra Ebu Mansur Sadaka geçti. Bu iki vezir kendilerini pek gösteremediler. 1050-1058 döneminde Vezir olarak Ebu Muhammed Hasan bin Abdurrahman Yazur atandı ve bu vezirlik döneminde başarılı reformlar yaptı. O vezirlikten ayrıldıktan sonra 1058-1073 döneminde 15 yıl içinde arka arkaya çabuk değişen 40 Vezir bu göreve atandı. Bunlardan hiçbiri fazla başarı gösteremedi. Bununla beraber hepsi de devletin hazinesini devamlı tamtakır bırakacak şahsi projeler uygulamaktan sakınmadılar.
Bedr el-Cemâli
Bedr el-Cemâli hem Vezir, hem Silahlı Kuvvetler Komutanı (Emir el Juyuş), hem de Şii Daiileri Başı (Dabi El-Duat) unvanları taşımakta idi ve Fatimler Halifesi ve İmamı olan Mustansir'in en önemli devlet adamı idi. Aslı Ermeni bir köle idi ve bir Suriyeli emir Cemal El-Devle tarafından nispeten düşük bir fiyatla satın alınmıştı. Sonra da kölemen gulam askeri olarak Fatimiler Suriye ordusuna girdi. Gayet ustun yetenekli olduğu için rütbelerden ilerleyerek Suriye'de önemli bir liman şehri olan Akka valisi oldu. 1074'te ise tüm Fatimiler devleti ordusu "Silahlı Kuvvetler Komutanı (Emir El Juyus)" görevine gelip Fatimiler devletinin idaresini fiilen eline aldi.
1094'te ölümüne kadar Fatimiler devletinin çeşitli diğer en üst idare görevlerini (Vezir, Şii Baş Daii gibi) üzerine alıp Fatimiler Devleti'ni (resmen Halife hariç) her yönü ile şahsen fiilen idare etti,
Kıtlık, açlık ve isyanlar
1065-1072 döneminde Nil Nehri'nin olanaksal olarak suyunun azalması ve sellerin zamanında gelmemesi dolayısıyla Mısır'da tarım aksadı ve halk kitleleri büyük açlık çektiler. Müstensir saray ahırlarında daha önce de 10,000 kadar at bulunmakta iken bu atlara yas veya kuru yem bulunamaması ve açlık dolayısıyla ahırdaki atların öldürülüp yenmesi ahırdaki at sayısı hemen hemen sıfıra inmişti. Önce sadece gayet zayıf üç tane Halifeyi taşıyabilecek at bulunmakta idi; durum daha da kötüleşince de ancak sadece halifeye tek bir at bulunabilmekte olup halife saraydan ayrılıp bir yere gitmesi gerektiği zaman maiyeti ve korumaları kendine yürüyerek refakat etmesi gerekmekte idi. Böyle bir sırada kendine refakat eden maiyetinde bulunanların bazıları o kadar aç ve takatsiz kalmışlardı ki uzunca bir seyahatten sonra bazıları açlıktan bayılmışlardı. Mısır'daki halk açlıktan büyük zayiat verdi ve geride kalanlar gayet sıhhatsiz ve zayıf kalmışlardı. Bu halde veba salgının başlayıp hızla yayılması gecikmedi. Mısır'ın şehir ve köylerinde açlık ve veba dolayısıyla nüfus gayet azaldı. Özellikle kentsel alanlardaki iki fakir mahallelerde ve kırsal alanlarda fakir köylerde nüfus gayet azalmıştı ve sokaklarda bir sürü yan yana olan evlerden çoğu metruk ve boş kalmıştı.
Müstensir'in uzun halifelik döneminde Fatimilerin çeşitli değişik kavimler ve milletler mensuplarından kurdukları Fatimiler ordusu içinde devamlı mücadeleler olmakta idi. Önce Mağrip'ten gelen Berber kavimleri mensuplarının önemli olduğu orduda Mısır ele geçirildikten sonra, aşağı Mısır'dan Sudan'dan toplanan askerler de önem kazandı. Suriye'yi ellerine geçirdikten sonra, yani Mustensir dönemine, Fatimiler ordusu içinde Ermeni asıllılar ve Türk asıllılar da önem kazanmaya başladı. Özellikle 1062'de ve yine 1067'de ordu içinde Yukarı Mısır ve Sudan asıllı askerler ile Türk asıllı gulam askerler arasındaki çatışmalar birer asker isyanı ve hatta bir iç savaş haline dönüştü. Bu iç savaş şeklinde askerler arasında çarpışmalarında Türk asıllı gulamların üstün geldiği belirtilmektedir,
Aşağı Nil Vadisinde ise batıdan gelen Berber asıllı göçebe aşiretler ile Aşağı Mısır'ın yerleşik halkı arasında devamlı çatışmalar olmaktaydı. Halife Müstensir'in döneminde ortaya çıkan kıtlık ve tarımın zor dönemler yaşaması Aşağı Nil bölgesine gelen göçebe Berber kavimler mensuplarının kırsal alanlarda yaptıkları talanlar, nehir ve kanal kıyılarının koruma duvarlarına verdikleri zararlar dolayısıyla daha da ciddileşti.
Uzun süren halifelik ve ölümü
Uzun süren halifelik döneminde, Bâtinîliğin yayılmasında da çok önemli bir rol üstlendi. Bâtinîliğin Dâî A’zâmlik mertebesine ulaşmış olan nâdir hâlifeler arasında en önemlilerindendir.
İslâm tarihinde en uzun süre hâlifelik yapan hükümdar olarak ün yaptı. 24 Aralık 1094'te öldü ve yerine oğlu Mustâli Fâtimî İmâmı ve Hâlifesi oldu.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Billah Fransizca Wikipedia "Al-Mustansir Billah" maddesi10 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)
- E.J. Brill (ed) (1987), "Al-Mustanṣir bi'llāh, Abū Tamīm Maʿadd b. ʿAlī al-Ẓāhir", E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913-1936 C.7 s.768-769 (İngilizce) E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam 1913-1936 - Google Livres15 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Ismaili History: Al-Mustansir (427-487/1036-1095))"7 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
Müstansır (Fâtımî halifesi) Doğumu: 1029 Ölümü: 1094 | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Zâhir | Fatımi Halifesi 1036 - 1094 | Sonra gelen Mustâ‘lî |
| Şii İslam unvanları | ||
| Önce gelen Ali ez-Zâhir On Yedinci İsmâ‘îl’îyye İmâmı | Şîʿa - İsmâ‘îl’îyye Dâ’î-i Â’zamı İmâm Mûstensir On Sekizinci Nizâr’îyye / Mustâ‘lîyye İmâmı 1036 - 1094 | Sonra gelen Nizâr el-Mustafâ (Nizâr’îyye) Mustâ‘lî (Mustâ‘lîyye) On Dokuzuncu İsmâ‘îl’îyye İmâmı |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mustensir veya El Mustensir Billah veya tam kunye Ebu Tamim El Mustensir Billah Maaḏ Bin aẓ Zahir Arapca أبو تميم المستنصر بالله معاذ بن الظاهر d 5 Temmuz 1029 Kahire o 24 Aralik 1094 Adi El Mustensir Billah Allah a kendisini zafere erdirmesi icin yakaran anlamina gelmekte idi Mustensir El Mustensir BillahEl Mustensir in Altin sikkesi Misir 1055 CE Fatimi HalifesiHukum suresi13 Haziran 1036 24 Aralik 1094Once gelenAli ez ZahirSonra gelenAhmed El Musta liDogum5 Temmuz 1029 KahireOlum24 Aralik 1094 KahireTam adiEbu Tamim Ma add el Mustensir bil Lah ibn iz Zahir bil Lah ibn il Hakim bi EmrʿAllahHanedanFatimi HanedaniBabasiAli ez ZahirDiniSii IslamHayatiTahta gecmesi 13 Haziran 1036 tarihinde henuz alti yasindayken Fatimi Imami ve Halifesi oldu Elli sekiz yil suren imamlik ve halifelik doneminin baslarina devletin yonetimini annesi ustlendi Babasi Halife Ali ez Zahir in son yillarinda Ali Bin Carcarai rakiplerini elimine ederek Vezir olmus ve devletin iktidar gucunu eline toplamayi basarmisti Halife Az Zahir in 1036 da olmesinden sonra da onu takip eden kucuk yastaki oglu Halife El Mustansir Billah in da 1044 e kadar Veziri olarak gorevde bulundu Vezir Ali bin Carcarai Halife Ali Az Zahir in son yillarinda Ali bin Carcarai rakiplerini elimine ederek Vezir olmus ve devlet iktidar gucunu eline toplamayi basarmisti Vezir Ali bin Carcarai 1044 e kadar kuzey Suriye de komsu oldugu Bizans Imparatorlugu iyi gecinme siyaseti surdurdu Zaten Bizans Imparatorlugu elinde cok kucuk Kuzeye Suriye kisimlari kalmisti Vezir Ali bin Carcarai doneminde Fatimiler Devleti Suriye de en genis sinirlarina eristi Vezir Ali bin Carcarai 1044 te oldu Sonraki Vezirler 1044 te olen Ali bin Carcarai Yerine Vezir olarak sirayla Ibni El Anbari ve sonra Ebu Mansur Sadaka gecti Bu iki vezir kendilerini pek gosteremediler 1050 1058 doneminde Vezir olarak Ebu Muhammed Hasan bin Abdurrahman Yazur atandi ve bu vezirlik doneminde basarili reformlar yapti O vezirlikten ayrildiktan sonra 1058 1073 doneminde 15 yil icinde arka arkaya cabuk degisen 40 Vezir bu goreve atandi Bunlardan hicbiri fazla basari gosteremedi Bununla beraber hepsi de devletin hazinesini devamli tamtakir birakacak sahsi projeler uygulamaktan sakinmadilar Bedr el Cemali Bedr el Cemali hem Vezir hem Silahli Kuvvetler Komutani Emir el Juyus hem de Sii Daiileri Basi Dabi El Duat unvanlari tasimakta idi ve Fatimler Halifesi ve Imami olan Mustansir in en onemli devlet adami idi Asli Ermeni bir kole idi ve bir Suriyeli emir Cemal El Devle tarafindan nispeten dusuk bir fiyatla satin alinmisti Sonra da kolemen gulam askeri olarak Fatimiler Suriye ordusuna girdi Gayet ustun yetenekli oldugu icin rutbelerden ilerleyerek Suriye de onemli bir liman sehri olan Akka valisi oldu 1074 te ise tum Fatimiler devleti ordusu Silahli Kuvvetler Komutani Emir El Juyus gorevine gelip Fatimiler devletinin idaresini fiilen eline aldi 1094 te olumune kadar Fatimiler devletinin cesitli diger en ust idare gorevlerini Vezir Sii Bas Daii gibi uzerine alip Fatimiler Devleti ni resmen Halife haric her yonu ile sahsen fiilen idare etti Kitlik aclik ve isyanlar 1065 1072 doneminde Nil Nehri nin olanaksal olarak suyunun azalmasi ve sellerin zamaninda gelmemesi dolayisiyla Misir da tarim aksadi ve halk kitleleri buyuk aclik cektiler Mustensir saray ahirlarinda daha once de 10 000 kadar at bulunmakta iken bu atlara yas veya kuru yem bulunamamasi ve aclik dolayisiyla ahirdaki atlarin oldurulup yenmesi ahirdaki at sayisi hemen hemen sifira inmisti Once sadece gayet zayif uc tane Halifeyi tasiyabilecek at bulunmakta idi durum daha da kotulesince de ancak sadece halifeye tek bir at bulunabilmekte olup halife saraydan ayrilip bir yere gitmesi gerektigi zaman maiyeti ve korumalari kendine yuruyerek refakat etmesi gerekmekte idi Boyle bir sirada kendine refakat eden maiyetinde bulunanlarin bazilari o kadar ac ve takatsiz kalmislardi ki uzunca bir seyahatten sonra bazilari acliktan bayilmislardi Misir daki halk acliktan buyuk zayiat verdi ve geride kalanlar gayet sihhatsiz ve zayif kalmislardi Bu halde veba salginin baslayip hizla yayilmasi gecikmedi Misir in sehir ve koylerinde aclik ve veba dolayisiyla nufus gayet azaldi Ozellikle kentsel alanlardaki iki fakir mahallelerde ve kirsal alanlarda fakir koylerde nufus gayet azalmisti ve sokaklarda bir suru yan yana olan evlerden cogu metruk ve bos kalmisti Mustensir in uzun halifelik doneminde Fatimilerin cesitli degisik kavimler ve milletler mensuplarindan kurduklari Fatimiler ordusu icinde devamli mucadeleler olmakta idi Once Magrip ten gelen Berber kavimleri mensuplarinin onemli oldugu orduda Misir ele gecirildikten sonra asagi Misir dan Sudan dan toplanan askerler de onem kazandi Suriye yi ellerine gecirdikten sonra yani Mustensir donemine Fatimiler ordusu icinde Ermeni asillilar ve Turk asillilar da onem kazanmaya basladi Ozellikle 1062 de ve yine 1067 de ordu icinde Yukari Misir ve Sudan asilli askerler ile Turk asilli gulam askerler arasindaki catismalar birer asker isyani ve hatta bir ic savas haline donustu Bu ic savas seklinde askerler arasinda carpismalarinda Turk asilli gulamlarin ustun geldigi belirtilmektedir Asagi Nil Vadisinde ise batidan gelen Berber asilli gocebe asiretler ile Asagi Misir in yerlesik halki arasinda devamli catismalar olmaktaydi Halife Mustensir in doneminde ortaya cikan kitlik ve tarimin zor donemler yasamasi Asagi Nil bolgesine gelen gocebe Berber kavimler mensuplarinin kirsal alanlarda yaptiklari talanlar nehir ve kanal kiyilarinin koruma duvarlarina verdikleri zararlar dolayisiyla daha da ciddilesti Uzun suren halifelik ve olumu Uzun suren halifelik doneminde Batiniligin yayilmasinda da cok onemli bir rol ustlendi Batiniligin Dai A zamlik mertebesine ulasmis olan nadir halifeler arasinda en onemlilerindendir Islam tarihinde en uzun sure halifelik yapan hukumdar olarak un yapti 24 Aralik 1094 te oldu ve yerine oglu Mustali Fatimi Imami ve Halifesi oldu Ayrica bakinizFatimi Devleti Fatimi halifeler listesiKaynakca Arsivlenmis kopya 21 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Aralik 2014 Medieval Islamic Civilization An Encyclopedia Londra Routledge 2005 ISBN 978 0415966900 7 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Aralik 2014 Dis baglantilarBillah Fransizca Wikipedia Al Mustansir Billah maddesi10 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Fransizca E J Brill ed 1987 Al Mustanṣir bi llah Abu Tamim Maʿadd b ʿAli al Ẓahir E J Brill s first encyclopaedia of Islam 1913 1936 C 7 s 768 769 ISBN 978 90 04 08265 6 Ingilizce E J Brill s First Encyclopaedia of Islam 1913 1936 Google Livres15 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ismaili History Al Mustansir 427 487 1036 1095 7 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Mustansir Fatimi halifesi Dogumu 1029 Olumu 1094Resmi unvanlarOnce gelen Zahir Fatimi Halifesi 1036 1094 Sonra gelen Musta liSii Islam unvanlariOnce gelen Ali ez Zahir On Yedinci Isma il iyye Imami Siʿa Isma il iyye Da i i A zami Imam Mustensir On Sekizinci Nizar iyye Musta liyye Imami 1036 1094 Sonra gelen Nizar el Mustafa Nizar iyye Musta li Musta liyye On Dokuzuncu Isma il iyye Imami