Esrange Uzay Merkezi (kısaca Esrange) İsveç'in kuzeyindeki Kiruna kasabasının yaklaşık 40 kilometre doğusunda bulunan bir roket fırlatma ve araştırma merkezidir. Yüksek irtifa hava balonları, Aurora borealis araştırması, roket fırlatmalarının incelenmesi ve diğer bazı şeylerin yanı sıra için bilimsel bir . Kuzey Kutup Dairesi'nin 200 km kuzeyinde bulunan ve geniş bir vahşi doğa ile çevrili olan coğrafi konumu, bu amaçlar için idealdir.
Esrange, 1964 yılında, daha sonra Avrupa Launcher Geliştirme Örgütü ELDO ile birleştirilerek Avrupa Uzay Ajansı haline gelen Avrupa Uzay Araştırma Örgütü ESRO tarafından kurulmuştur. Esrange'dan ilk roket fırlatılması 19 Kasım 1966'da gerçekleşmiştir. 1972'de mülkiyeti, yeni kurulan 'ne (SSC – Swedish Space Corporation) devredilmiştir.
Geçmiş
Esrange 1960'larda, İsveç, Kiruna'da bulunan bir etki roketlerinin fırlatma alanı olarak kurulmuştu. Bu konum seçildi çünkü genellikle auroral bölgede bir etki roketi programının gerçekleştirilmesinin önemli olduğu kabul edildi ve bu nedenle ESRO'nun kendisini Kuzey enlemlerinde uygun bir fırlatma üssüyle donatması gerekiyordu. Kiruna'ya erişim hava, kara ve demiryolu bağlantıları ile iyi bir şekilde gerçekleştirilmiş ve fırlatma alanı Kiruna kentine nispeten yakın konumlandırılmıştı. Son olarak ve belki de kararlı bir şekilde, Esrange, 'nin yakınlarında (daha sonra olarak yeniden adlandırılmıştır) bulunabilir. 1972 yılında, mülkiyet ve alan operasyonları İsveç Uzay Şirketi'ne devredilmiştir.
Adı
Tesisin adı, ESRO Sounding Rocket Launching Range'ın kısaltması olan ESRANGE idi.
İsveç Uzay Şirketi üssü devraldığında, Esrange (yalnızca E harfi ile) sadece bir ad haline geldi.
Esrange Uzay Merkezi (Esrange Space Center) şu anda tesis için kullanılan addır.
Roket etkinlikleri
Daha önce 'da (1961–1964 döneminde 18 açılış) İsveç roket denemeleri yapmıştı Bununla birlikte, İsveç'teki roket etkinlikleri, 'nun 1964'te Esrange'ı kurmasından sonra ivme kazanmadı.
1966-1972 yılları arasında ESRO, Esrange'den 150'den fazla roket fırlattı. Bunların çoğu 100–220 km yüksekliğe ulaşan , ve roketleriydi. İsveç buradan Avrupa araştırmalarının pek çok dalını destekledi, ancak önem atmosferik ve iyonosferik araştırmalara verildi.
1972'de Esrange yönetimi İsveç Uzay Şirketi'ne (SSC) devredildi. Yavaş yavaş daha küçük roketler, daha yüksek rakımlara ulaşan daha büyük roketlerle tamamlanarak, roketler, atmosferin parçalarının üzerinde kayda değer bir sürtünme kazandığında birkaç dakika ağırlıksızlığa ulaşır oldu. Üç ana program olan Texus, Maser ve Maxus şu anda Esrange'daki roket çabalarına hâkimdir ve ESA ve DLR için düşük yerçekimi (microgravity) araştırmaları buradan desteklenmektedir:
Program | Roket motoru | Tepe irtifa | Yük kütlesi | Düşük yerçekimi zamanı | Döngü | Fırlatma | Müşteri |
---|---|---|---|---|---|---|---|
, | 250–300 km | 330–400 kg | 6 dakika | 1977– | 50 | ve ESA | |
, , | 250–300 km | 330–400 kg | 6 dakika | 1987– | 12 | ESA | |
700–720 km | 800 kg | 12–13 dakika | 1991– | 8 | ESA ve | ||
120–150 km | 160–200 kg | 3–4 dakika | 1993–1998 | 6 | ve ESA | ||
80–110 km | 100 kg | 2 dakika | 1995– | 21 | , ESA, |
1966'dan beri Esrange'den 500'den fazla roket fırlatılmıştır. Bireysel roketler hakkında bilgi için, bkz. .
Esrange'da altı fırlatma rampası vardır:
- MAXUS fırlatıcısı (CASTOR 4B roketi için kullanılır)
- MAN fırlatıcısı (DLR'ye ait)
- MRL Fırlatıcısı (Orion, Nike-Orion, Taurus-Orion, Nike-Black Brant V, Terrier-Black Brant roketleri için kullanılır.)
- Skylark fırlatma kulesi (used for the VSB 30 rocket)
- FFAR fırlatıcısı (Katlanır Fin Uçak Roketleri için kullanılır)
- SULO/VIPER fırlatıcısı (Super Loki ve VIPER roketlerinde kullanılır)
Balon etkinlikleri
1974'ten bu yana Esrange'den araştırma amacıyla 500'den fazla yüksek irtifa balonu fırlatıldı. Fırlatma rampası hacimleri 1 milyon metreküpü aşan balonları idare edebilir.
Uydu hizmetleri
Esrange'in kutupsal enlemi, kutup yörüngelerindeki uydularla iletişim kurmak için çok uygundur. Esrange Uydu Yer İstasyonu, Kanada, Alaska, Havai, Şili ve Avustralya'da istasyonları olan küresel bir ağın parçasıdır. Bu küresel ağ Esrange'den yönetilmektedir.
Esrange Uydu Yer İstasyonu, uzaktan algılama ve bilimsel görevlerin yanı sıra TT&C (Telemetry Tracking & Command, Telemetri Takibi ve Komuta) desteği için veri toplama ve işlemeye destek verir. İstasyon genellikle kutupsal yörünge görevleri için kapsama alanını arttırmak amacıyla, Kuzey Kanada'daki İsveç Uzay Şirketi'nin (Inuvik Satellite Station) ile birlikte kullanılmaktadır.
Esrange Uydu Yer İstasyonu, S-bandında altı bağımsız Telemetri İzleme & Komuta (TT&C) sistemi (biri UHF-Bandında da alıcı özellikli), S/X bandında altı çoklu frekanslı anten sistemi ve kabul sistemi elektroniği ve veri işleme ekipmanı barındıran operasyonel bir bina da içerir. Esrange'de uydu hizmetleri 1978'de başlamıştır.
Uydu kontrol hizmetleri
Esrange üzerinden bir dizi telekomünikasyon uydusu kontrol edildi:
- (1989–1998)
- (1995–2003)
- (1997–2009)
- (1998–)
- (2008–)
İsveç uzay programının araştırma uydularının çoğu, Esrange aracılığıyla kontrol komutları almıştır:
- (1986–1987)
- (1992–1996)
- (1995)
- (2001–)
İstisnalar, Stokholm dışındaki Solna'da SSC'nin laboratuvarlarından kontrol edildi:
- (1998–1999)
Yer istasyonu hizmetleri
Esrange'da SPOT 1–5, Landsat 2–7, ERS 1–2 and Envisat dâhil olmak üzere 50'den fazla uydudan veri alınmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dipnotlar
- ^ Jacobsson, Cecilia (6 Ekim 2007). "Rymdturism nästa steg för raketbasen Esrange" [Uzay turizminde roket üssü için bir sonraki adım Esrange]. Dagens Nyheter (İsveççe). 9 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2016.
- ^ a b Backman, Fredrick (2015). Making Place for Space: a History of 'Space Town' Kiruna 1943-2000 [Uzay İçin Yer Yaratmak: 'Uzay Kasabası' Kiruna'nın Tarihi, 1943-2000] (İngilizce). Umeå, İsveç: Umeå University. ISBN . 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2019.
Kaynakça
- The History of Sounding Rockets and Their Contribution to European Space Research, Günther Seibert, ESA HSR-38, Kasım 2006, .
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Esrange ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
- Esrange Uzay Merkezi
- Esrange'dan fırlatılan Stratosferik balonlar listesi 9 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- İsveç Uzay Şirketi resmî sitesi26 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Esrange Uzay Merkezi kisaca Esrange Isvec in kuzeyindeki Kiruna kasabasinin yaklasik 40 kilometre dogusunda bulunan bir roket firlatma ve arastirma merkezidir Yuksek irtifa hava balonlari Aurora borealis arastirmasi roket firlatmalarinin incelenmesi ve diger bazi seylerin yani sira icin bilimsel bir Kuzey Kutup Dairesi nin 200 km kuzeyinde bulunan ve genis bir vahsi doga ile cevrili olan cografi konumu bu amaclar icin idealdir yuku ve yuksek irtifa balonu firlatmadan kisa bir sure once 2 Mayis 2005 tarihinde Esrange da roketi firlatmasi Esrange 1964 yilinda daha sonra Avrupa Launcher Gelistirme Orgutu ELDO ile birlestirilerek Avrupa Uzay Ajansi haline gelen Avrupa Uzay Arastirma Orgutu ESRO tarafindan kurulmustur Esrange dan ilk roket firlatilmasi 19 Kasim 1966 da gerceklesmistir 1972 de mulkiyeti yeni kurulan ne SSC Swedish Space Corporation devredilmistir GecmisEsrange 1960 larda Isvec Kiruna da bulunan bir etki roketlerinin firlatma alani olarak kurulmustu Bu konum secildi cunku genellikle auroral bolgede bir etki roketi programinin gerceklestirilmesinin onemli oldugu kabul edildi ve bu nedenle ESRO nun kendisini Kuzey enlemlerinde uygun bir firlatma ussuyle donatmasi gerekiyordu Kiruna ya erisim hava kara ve demiryolu baglantilari ile iyi bir sekilde gerceklestirilmis ve firlatma alani Kiruna kentine nispeten yakin konumlandirilmisti Son olarak ve belki de kararli bir sekilde Esrange nin yakinlarinda daha sonra olarak yeniden adlandirilmistir bulunabilir 1972 yilinda mulkiyet ve alan operasyonlari Isvec Uzay Sirketi ne devredilmistir AdiTesisin adi ESRO Sounding Rocket Launching Range in kisaltmasi olan ESRANGE idi Isvec Uzay Sirketi ussu devraldiginda Esrange yalnizca E harfi ile sadece bir ad haline geldi Esrange Uzay Merkezi Esrange Space Center su anda tesis icin kullanilan addir Roket etkinlikleriDaha once da 1961 1964 doneminde 18 acilis Isvec roket denemeleri yapmisti Bununla birlikte Isvec teki roket etkinlikleri nun 1964 te Esrange i kurmasindan sonra ivme kazanmadi 1966 1972 yillari arasinda ESRO Esrange den 150 den fazla roket firlatti Bunlarin cogu 100 220 km yukseklige ulasan ve roketleriydi Isvec buradan Avrupa arastirmalarinin pek cok dalini destekledi ancak onem atmosferik ve iyonosferik arastirmalara verildi Ussun kuzeyindeki issiz genis bir alan etki roketlerinin inebilecegi bir alan olarak kullanilir Bu alana yayilmis olan bu resimde gosterildigi gibi kucuk barinaklar vardir Bir firlatma operasyonu planlandiginda insanlardan bu tur barinaklari ziyaret etmeleri ve radyo dinlemeleri istenir Bu barinak nin Isvec yaklasik 10 km batisinda yer almaktadir Bir barinagin ici 1972 de Esrange yonetimi Isvec Uzay Sirketi ne SSC devredildi Yavas yavas daha kucuk roketler daha yuksek rakimlara ulasan daha buyuk roketlerle tamamlanarak roketler atmosferin parcalarinin uzerinde kayda deger bir surtunme kazandiginda birkac dakika agirliksizliga ulasir oldu Uc ana program olan Texus Maser ve Maxus su anda Esrange daki roket cabalarina hakimdir ve ESA ve DLR icin dusuk yercekimi microgravity arastirmalari buradan desteklenmektedir Program Roket motoru Tepe irtifa Yuk kutlesi Dusuk yercekimi zamani Dongu Firlatma Musteri 250 300 km 330 400 kg 6 dakika 1977 50 ve ESA 250 300 km 330 400 kg 6 dakika 1987 12 ESA700 720 km 800 kg 12 13 dakika 1991 8 ESA ve120 150 km 160 200 kg 3 4 dakika 1993 1998 6 ve ESA80 110 km 100 kg 2 dakika 1995 21 ESA 1966 dan beri Esrange den 500 den fazla roket firlatilmistir Bireysel roketler hakkinda bilgi icin bkz Esrange da alti firlatma rampasi vardir MAXUS firlaticisi CASTOR 4B roketi icin kullanilir MAN firlaticisi DLR ye ait MRL Firlaticisi Orion Nike Orion Taurus Orion Nike Black Brant V Terrier Black Brant roketleri icin kullanilir Skylark firlatma kulesi used for the VSB 30 rocket FFAR firlaticisi Katlanir Fin Ucak Roketleri icin kullanilir SULO VIPER firlaticisi Super Loki ve VIPER roketlerinde kullanilir Balon etkinlikleri1974 ten bu yana Esrange den arastirma amaciyla 500 den fazla yuksek irtifa balonu firlatildi Firlatma rampasi hacimleri 1 milyon metrekupu asan balonlari idare edebilir Uydu hizmetleriEsrange in kutupsal enlemi kutup yorungelerindeki uydularla iletisim kurmak icin cok uygundur Esrange Uydu Yer Istasyonu Kanada Alaska Havai Sili ve Avustralya da istasyonlari olan kuresel bir agin parcasidir Bu kuresel ag Esrange den yonetilmektedir Esrange Uydu Yer Istasyonu uzaktan algilama ve bilimsel gorevlerin yani sira TT amp C Telemetry Tracking amp Command Telemetri Takibi ve Komuta destegi icin veri toplama ve islemeye destek verir Istasyon genellikle kutupsal yorunge gorevleri icin kapsama alanini arttirmak amaciyla Kuzey Kanada daki Isvec Uzay Sirketi nin Inuvik Satellite Station ile birlikte kullanilmaktadir Esrange Uydu Yer Istasyonu S bandinda alti bagimsiz Telemetri Izleme amp Komuta TT amp C sistemi biri UHF Bandinda da alici ozellikli S X bandinda alti coklu frekansli anten sistemi ve kabul sistemi elektronigi ve veri isleme ekipmani barindiran operasyonel bir bina da icerir Esrange de uydu hizmetleri 1978 de baslamistir Uydu kontrol hizmetleri Esrange uzerinden bir dizi telekomunikasyon uydusu kontrol edildi 1989 1998 1995 2003 1997 2009 1998 2008 Isvec uzay programinin arastirma uydularinin cogu Esrange araciligiyla kontrol komutlari almistir 1986 1987 1992 1996 1995 2001 Istisnalar Stokholm disindaki Solna da SSC nin laboratuvarlarindan kontrol edildi 1998 1999 Yer istasyonu hizmetleri Esrange da SPOT 1 5 Landsat 2 7 ERS 1 2 and Envisat dahil olmak uzere 50 den fazla uydudan veri alinmistir Ayrica bakinizKaynakcaDipnotlar Jacobsson Cecilia 6 Ekim 2007 Rymdturism nasta steg for raketbasen Esrange Uzay turizminde roket ussu icin bir sonraki adim Esrange Dagens Nyheter Isvecce 9 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mart 2016 a b Backman Fredrick 2015 Making Place for Space a History of Space Town Kiruna 1943 2000 Uzay Icin Yer Yaratmak Uzay Kasabasi Kiruna nin Tarihi 1943 2000 Ingilizce Umea Isvec Umea University ISBN 978 91 7601 244 4 30 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Mayis 2019 Kaynakca The History of Sounding Rockets and Their Contribution to European Space Research Gunther Seibert ESA HSR 38 Kasim 2006 92 9092 550 7 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Esrange ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Esrange Uzay Merkezi Esrange dan firlatilan Stratosferik balonlar listesi 9 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Isvec Uzay Sirketi resmi sitesi26 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi