Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, ; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Ekim 2022) |
I. Tahmasb'ın Anadolu seferi (1552) — Safevi imparatorluğunun ikinci hükümdarı Şah Tahmasb'ın Sultanı Süleyman'ın seferlerine yanıt olarak gerçekleştirilen yürüyüşü kabul edilir. Seferin amacı, Osmanlı İmparatorluğu'nun Osmanlıların bir sonraki seferde erzak sıkıntısı çekmesi, esir almak ve barışa zorlamaktı.
| I. Tahmasbın Anadolu Seferi (1552) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Osmanlı-Safevî Savaşları (1532-1555) Osmanlı-İran Savaşları | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Safevi İmparatorluğu |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| I. Tahmasb İsmail Mirza | İskender Paşa | ||||||
Arka planı
Osmanlı hükümdarı Sultan Süleyman I. Tahmasb'ın bu seferinden önce Safevi topraklarına 3 sefer (1534, 1535, 1548) yapmıştı. Bu seferler sırasında I. Tahmasb, büyük bir Osmanlı ordusuna karşı açık muharebeden kaçınmak için farklı taktikler izledi ve sonuç olarak, Osmanlı seferleri her seferinde büyük maliyetlere rağmen başarısızlıkla sonuçlandı. Bu seferler sonucunda Osmanlı Devleti sadece Bağdat'ı elinde tutabilmiş ve her ele geçirdiğinde geri kalan toprakları terk etmek zorunda kalmıştır. Sultan Süleyman'ın 1548'deki seferinden sonra Şah I. Tahmasb, Osmanlı topraklarına bir sefer düzenledi ve bu seferde oğlu İsmail Mirze'nin yakın desteğini aldı.
Sefer
1552'de I. Tahmasb, Osmanlı topraklarına bir yürüyüş başlattı. Erzurum hakimi İskender Paşa'nın Hoy topraklarına yürüyüşü buna bahane oldu. 1552 yazında Şah I. Tahmasb'ın emriyle birliklerin toplanması başladı. 4 parçaya bölündüler ve dört yöne gönderildiler:
1) Erciş ve Berkiyya — (Masum bey Safevi, Allahgulu bey Aycak oğlu, Ali Sultan Tekali, Şemseddin Han Bidlisi, Halife Ensar, Hamza bey Talış, Uluğhan bey Saadli vb.)
2) Pasina (Şahverdi Sultan Ziyad oğlu ve Adham bey Rumlu)
3) Arap Irakı (İbrahim Han Zulkadar, Şahgulu Han Afşar, Çırak Sultan)
4) Davila (Bayram bey Kaçar, Toygun bey Kaçar ve Gürcü hükümdarı Safevilerin vasalı Keikhosrov)
I. Tahmasb bu yürüyüşe bizzat katıldı ve harekât planı onun tarafından hazırlandı. Sefer sonucunda Ahlat bölgesinde 30.000 koyun, 10.000 büyükbaş ve 3.000 at ele geçirildi. Ahlat Kalesi yerle bir edildi. Van bölgesinde evler ve ekinler kül edildi. Bitlis, Vostan, Adilcavaz, Erciş, Muş, Pasin bölgeleri kılıçtan geçirildi.
Şah Tahmasib seferi başarıyla yürütürken, Erzurum'un Osmanlı hakimi İskender Paşa'yı cezalandırmaya karar verdi ve bu görevi oğlu İsmail Mirze'ye verdi. Yürüyüşe Karabağ hakimi Şahverdi Sultan Ziyad oğlu, Bedir Han Ustaclı, Çukur Saad hakimi Şahgulu Sultan Ustaclı, Musul'dan Muhammed Han Türkman gibi emirler, "bin Tahran ve altı yüz Nahçıvan muhafızı" katıldı. Kuvvetlerinin (Erzincan, Tarjan, Bayburt, Kemak, Mareş, Trabzon, Kürdistan ve Gürcistan'dan Türkler ve Kürtler) sayısal üstünlüğüne güvenen İskender Paşa, kaleyi terk etmeye ve İsmail Mirza ile savaşa girmeye karar verdi. Sözü edilen Erzurum savaşında, Kızılbaş'ın sol ve sağ kanatlarda artan baskısını gören İskender Paşa ileri atıldı, ancak kuşatılacağından korkarak geri dönmek zorunda kaldı. Bu sırada İsmail Mirze, savaş alanına yakın bir tepede duruyordu. Osmanlılar, Kızılbaşların hücumuna devam edememişler ve panik içinde kaleye doğru koşmaya başlamışlardır. Birçoğu Erzurum kalesi çevresindeki hendeğe düştü. Hendek adamlar ve atlarla doluydu. Panik içinde Osmanlılar kapıları kilitlemeyi unuttular ve üç Kızılbaş kaleye girmeyi başardı. Hendeğe düşüp ölenlerin yanı sıra 2576 Türk öldürüldü. Osmanlı'nın önde gelen soyluları Trabzon hükümdarı Mustafa Bey, Mareş hakimi Kabir İsa, padişahın kulu Muhammed Bey, İskender Paşa'nın kardeşi Ramazan Bey, Malatya hakimi Hayreddin Bey ve daha niceleri esir alındı.
Sonra İsmail Mirze, Erciş yakınlarındaki Şah kampına geldi. Kaledeki askerî birliğin askerleri Kalebey'ini öldürerek kaleyi Kızılbaşlara teslim etti. Şah'ın emriyle kale yıkıldı. Ardından Bergiri Kalesi ele geçirildi. İsmail Kürdistan'a gitti. Bu seferde Kızılbaşlar büyük ganimetler (esir, mal, at, katır ve sığır) ele geçirdi. Şah Nahçıvan seferinden Mart-Nisan 1553'te döndü. Aynı yıl I. Tahmasb, Emir Şemseddin Dilcani'yi barış görüşmeleri için Sultana gönderdi. Ancak Hasan Bey Rumlu'nun yazısına göre, dönen elçinin getirdiği mektupta sultan, "Doğu ve Batı" padişahına (yani I. Tahmasb'a) yeterince saygı göstermedi. Bunun üzerine Şah, oğlu İsmail'i bir orduyla Kürdistan'a gönderdi. İsmail Van, Vostan, Erciş ve Adilcavaz'ı harabeye çevirerek ganimetlerle birlikte Nahçıvan'daki saray karargâhına döndüler.
Sonuç
Bu sefer sonucunda Doğu Anadolu bölgesindeki Osmanlı topraklarına büyük zarar verilmiş ve Safevi topraklarına yapılan seferlerde zaten lojistik sorunlar yaşayan Osmanlı ordusunun bu sorunları daha da artmıştır. Bu seferden sonra 1554 Osmanlı seferinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Süleyman barış görüşmelerine başladı. Sonuç olarak, iki imparatorluk arasında 1514 yılından itibaren resmen devam eden savaş, 1555 yılında Amasya Antlaşması ile sona erdi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Matthee, Rudolph P. (1999). The politics of trade in Safavid Iran: silk for silver, 1600-1730. Cambridge, UK: Cambridge University Press. p. 17. .
- ^ A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East, Vol. II, ed. Spencer C. Tucker, (ABC-CLIO, 2010). p.516.
- ^ Roemer 2008, s. 242.
- ^ Matthee, Rudolph P. (1999). The politics of trade in Safavid Iran: silk for silver, 1600-1730. Cambridge, UK: Cambridge University Press. s. 17. ISBN .
- ^ Əfəndiyev 2007, s. 100.
- ^ Əfəndiyev 2007, s. 101.
- ^ Əfəndiyev 2007, s. 102.
- ^ Atçıl 2019, s. 9.
- ^ A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East, Vol. II, ed. Spencer C. Tucker, (ABC-CLIO, 2010). s.516.
Kaynak
- H. R. Roemer. "THE SAFAVID PERIOD". The Cambridge History of Iran - The Timurid and Safavid Periods. Cambridge: Cambridge University Press. 3 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
- Oktay Efendiyev. Azərbaycan Səfəvilər dövləti. Bakıü: Şərq-Qərb. ISBN . 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
- Atçıl, Zahit (2019). "Warfare as a Tool of Diplomacy: Background of the First Ottoman-Safavid Treaty in 1555". Turkish Historical Review. Leiden: Brill. 10 (1): 3-24.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde oksuz maddedir zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmis bir baglanti yoktur Lutfen ilgili maddelerden bu sayfaya baglanti vermeye calisin Ekim 2022 I Tahmasb in Anadolu seferi 1552 Safevi imparatorlugunun ikinci hukumdari Sah Tahmasb in Sultani Suleyman in seferlerine yanit olarak gerceklestirilen yuruyusu kabul edilir Seferin amaci Osmanli Imparatorlugu nun Osmanlilarin bir sonraki seferde erzak sikintisi cekmesi esir almak ve barisa zorlamakti I Tahmasbin Anadolu Seferi 1552 Osmanli Safevi Savaslari 1532 1555 Osmanli Iran SavaslariTarih1552 1553BolgeDogu AnadoluSonucSafevi Imparatorlugu nun ZaferiTaraflarSafevi ImparatorluguOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerI Tahmasb Ismail MirzaIskender PasaArka planiOsmanli hukumdari Sultan Suleyman I Tahmasb in bu seferinden once Safevi topraklarina 3 sefer 1534 1535 1548 yapmisti Bu seferler sirasinda I Tahmasb buyuk bir Osmanli ordusuna karsi acik muharebeden kacinmak icin farkli taktikler izledi ve sonuc olarak Osmanli seferleri her seferinde buyuk maliyetlere ragmen basarisizlikla sonuclandi Bu seferler sonucunda Osmanli Devleti sadece Bagdat i elinde tutabilmis ve her ele gecirdiginde geri kalan topraklari terk etmek zorunda kalmistir Sultan Suleyman in 1548 deki seferinden sonra Sah I Tahmasb Osmanli topraklarina bir sefer duzenledi ve bu seferde oglu Ismail Mirze nin yakin destegini aldi Sefer1552 de I Tahmasb Osmanli topraklarina bir yuruyus baslatti Erzurum hakimi Iskender Pasa nin Hoy topraklarina yuruyusu buna bahane oldu 1552 yazinda Sah I Tahmasb in emriyle birliklerin toplanmasi basladi 4 parcaya bolunduler ve dort yone gonderildiler 1 Ercis ve Berkiyya Masum bey Safevi Allahgulu bey Aycak oglu Ali Sultan Tekali Semseddin Han Bidlisi Halife Ensar Hamza bey Talis Ulughan bey Saadli vb 2 Pasina Sahverdi Sultan Ziyad oglu ve Adham bey Rumlu 3 Arap Iraki Ibrahim Han Zulkadar Sahgulu Han Afsar Cirak Sultan 4 Davila Bayram bey Kacar Toygun bey Kacar ve Gurcu hukumdari Safevilerin vasali Keikhosrov I Tahmasb bu yuruyuse bizzat katildi ve harekat plani onun tarafindan hazirlandi Sefer sonucunda Ahlat bolgesinde 30 000 koyun 10 000 buyukbas ve 3 000 at ele gecirildi Ahlat Kalesi yerle bir edildi Van bolgesinde evler ve ekinler kul edildi Bitlis Vostan Adilcavaz Ercis Mus Pasin bolgeleri kilictan gecirildi Sah Tahmasib seferi basariyla yuruturken Erzurum un Osmanli hakimi Iskender Pasa yi cezalandirmaya karar verdi ve bu gorevi oglu Ismail Mirze ye verdi Yuruyuse Karabag hakimi Sahverdi Sultan Ziyad oglu Bedir Han Ustacli Cukur Saad hakimi Sahgulu Sultan Ustacli Musul dan Muhammed Han Turkman gibi emirler bin Tahran ve alti yuz Nahcivan muhafizi katildi Kuvvetlerinin Erzincan Tarjan Bayburt Kemak Mares Trabzon Kurdistan ve Gurcistan dan Turkler ve Kurtler sayisal ustunlugune guvenen Iskender Pasa kaleyi terk etmeye ve Ismail Mirza ile savasa girmeye karar verdi Sozu edilen Erzurum savasinda Kizilbas in sol ve sag kanatlarda artan baskisini goren Iskender Pasa ileri atildi ancak kusatilacagindan korkarak geri donmek zorunda kaldi Bu sirada Ismail Mirze savas alanina yakin bir tepede duruyordu Osmanlilar Kizilbaslarin hucumuna devam edememisler ve panik icinde kaleye dogru kosmaya baslamislardir Bircogu Erzurum kalesi cevresindeki hendege dustu Hendek adamlar ve atlarla doluydu Panik icinde Osmanlilar kapilari kilitlemeyi unuttular ve uc Kizilbas kaleye girmeyi basardi Hendege dusup olenlerin yani sira 2576 Turk olduruldu Osmanli nin onde gelen soylulari Trabzon hukumdari Mustafa Bey Mares hakimi Kabir Isa padisahin kulu Muhammed Bey Iskender Pasa nin kardesi Ramazan Bey Malatya hakimi Hayreddin Bey ve daha niceleri esir alindi Sonra Ismail Mirze Ercis yakinlarindaki Sah kampina geldi Kaledeki askeri birligin askerleri Kalebey ini oldurerek kaleyi Kizilbaslara teslim etti Sah in emriyle kale yikildi Ardindan Bergiri Kalesi ele gecirildi Ismail Kurdistan a gitti Bu seferde Kizilbaslar buyuk ganimetler esir mal at katir ve sigir ele gecirdi Sah Nahcivan seferinden Mart Nisan 1553 te dondu Ayni yil I Tahmasb Emir Semseddin Dilcani yi baris gorusmeleri icin Sultana gonderdi Ancak Hasan Bey Rumlu nun yazisina gore donen elcinin getirdigi mektupta sultan Dogu ve Bati padisahina yani I Tahmasb a yeterince saygi gostermedi Bunun uzerine Sah oglu Ismail i bir orduyla Kurdistan a gonderdi Ismail Van Vostan Ercis ve Adilcavaz i harabeye cevirerek ganimetlerle birlikte Nahcivan daki saray karargahina donduler SonucBu sefer sonucunda Dogu Anadolu bolgesindeki Osmanli topraklarina buyuk zarar verilmis ve Safevi topraklarina yapilan seferlerde zaten lojistik sorunlar yasayan Osmanli ordusunun bu sorunlari daha da artmistir Bu seferden sonra 1554 Osmanli seferinin basarisizlikla sonuclanmasinin ardindan Suleyman baris gorusmelerine basladi Sonuc olarak iki imparatorluk arasinda 1514 yilindan itibaren resmen devam eden savas 1555 yilinda Amasya Antlasmasi ile sona erdi Ayrica bakinizOsmanli Safevi Savaslari 1532 1555 Kaynakca Matthee Rudolph P 1999 The politics of trade in Safavid Iran silk for silver 1600 1730 Cambridge UK Cambridge University Press p 17 ISBN 0 521 64131 4 A Global Chronology of Conflict From the Ancient World to the Modern Middle East Vol II ed Spencer C Tucker ABC CLIO 2010 p 516 Roemer 2008 s 242 Matthee Rudolph P 1999 The politics of trade in Safavid Iran silk for silver 1600 1730 Cambridge UK Cambridge University Press s 17 ISBN 0 521 64131 4 Efendiyev 2007 s 100 Efendiyev 2007 s 101 Efendiyev 2007 s 102 Atcil 2019 s 9 A Global Chronology of Conflict From the Ancient World to the Modern Middle East Vol II ed Spencer C Tucker ABC CLIO 2010 s 516 KaynakH R Roemer THE SAFAVID PERIOD The Cambridge History of Iran The Timurid and Safavid Periods Cambridge Cambridge University Press 3 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2022 Oktay Efendiyev Azerbaycan Sefeviler dovleti Bakiu Serq Qerb ISBN 978 9952 34 101 0 20 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2022 Atcil Zahit 2019 Warfare as a Tool of Diplomacy Background of the First Ottoman Safavid Treaty in 1555 Turkish Historical Review Leiden Brill 10 1 3 24