Mary Shelley, kendi duygularının derinliklerinden çekip çıkardığı bir duyarlılıkla, yorgun Gotik dehşete yepyeni bir soluk kazandırmış, bu sürükleyici ve ürpertici felsefi roman klasiğini yaratmıştır.
Roman ilk kez 1910 yılında Thomas Edison tarafından sinemaya uyarlanmıştır ve Victor Frankenstein rolü Augustus Philips'e, Yaratık rolü Charles Ogle'a ve Elizabeth rolü Mary Fuller'a verilmiştir Frankenstein (film, 1910). Kaybolduğu düşünülen bu film 1970'lerde ilginç bir şekilde yeniden keşfedilir ve halen izlenebilecek durumdadır.
İkinci uyarlamasıysa 1915'te yine ABD'de, yönetmen Joseph W. Smiley tarafından çekilen .Film ruhsuz bir adam yaratan genç bir doktor hakkındadır ve filmin sonunda doktor'un Mary Shelley'in romanını okurken uyuya kaldığı ve filmin olaylarını rüyasında gördüğü açıklanır.Bu film kaybolmuştur ve kayıp filmler arasında değerlendirilmektedir.
Daha sonra 1920'de İtalya'da yönetmen Eugenio Testa romanın başka bir uyarlamasını çekmiştir.Ama bu film de kaybolmuştur.Bu filmden geriye yalnızca birkaç yapım fotoğrafı ve poster kalmıştır.Filmin adı . Filmin uzunluğunun 39 dakika olduğu tahmin edilmektedir. Luciano Albertini yapımcılığında Albertini Film tarafından çekilen filmde Baron Frankenstein'ı Luciano Albertini,Canavar'ı Umberto Guarracino canlandırmıştır.Kadroda yer alan diğer oyuncularsa Aldo Mezzanotte ve Linda Albertini'dir.
1930 yılında Universal Studios Peggy Webling'in Mary Shelley'in romanından yaptığı (Frankenstein: an Adventure in the Macabre) adlı 1927 tarihli sahne uyarlamasının haklarını satın alır. Kendisi de Dracula'nın sahne ve beyazperdeye uyarlanmasını sağlayan aktör/yapımcı 'in yardımıyla sahnelenen oyun yine onun ve senarist/yönetmen 'un sayesinde beyazperdeye taşınır. Senaryosu orijinal romana ve oyunun sahnelenmemiş bir versiyonuna dayanan hikâye, , , ve dörtlüsünün senaryosuyla sahne oyunundan bağımsızlaşır. Genel olarak Romanın birinci ve üçüncü ciltierinden etkiler taşıyan hikâye 19. yüzyılın sonlarına adapte edilmiştir. Hikâyedeki önemli değişikliklerden biri Victor Frankenstein ve Henry Clerval karakterlerinin ilk isimlerinin yer değiştirmesidir. Buna ek olarak Justine Moritz karakteri hikâyeden çıkarılıp onun soyadı da Henry Clerval'a verilmiştir. Böylece karakterlerin isimleri Henry Frankenstein ve Victor Moritz'e dönüşmüştür. Doktor'un babası romanda yargıçken filmde barona dönüşmüş ve Cenevre'den İsviçre Alplerindeki bir şatoya taşımıştır. Doktor'un okuduğu üniversite İngolstadt'tan Goldstadt'a taşınır. 1931 yılında vizyona giren Frankenstein filminin başrollerinde (Henry Frankenstein), (Elizabeth), (Victor Moritz) ve Boris Karloff (Yaratık) yer almış, yönetmenliğini üstlenmiştir. Yaratığın kitaptakinin tersine yavaş hareket etmesiyse 1920'lerde çekilen Alman film serisi Golem'den etkilenilmesi sonucudur.Drakula'da Van Helsing'i oynayan Frankenstein'ın üniversite'deki öğretmeni Dr.Waldman'ı oynamıştır.Yine Drakula'da Renfield'ı canlandırmış olan canlandırdığı,Frankenstein'ın kambur cüce asistanı Fritz ise romanın tiyatro uyarlamalarına dayanmaktadır ve daha sonra popüler olacak olan kambur İgor karakterine esin kaynağı olmuştur.
1935 yılında ilk filmin başarısının üzerine yönetmen bu kez doğrudan orijinal romanın ikinci cildine dayanan bir devam filmi çekmeye karar verir. Bunu belirtmek için filmin başında hikâyeyi Mary Shelley'in anlatımıyla başlatır. 1935 yılında Frankenstein'ın Gelini vizyona girer. Başrollerini yine Boris Karloff ve Colin Cleve'in üstlendiği filmde bu kez Yaratık konuşmayı öğrenmiştir ve kitaba daha sadık durmaktadır. Filmin finalindeki olaylar Shelley'nin ancak bir ihtimal olarak dile getirdiği bir olayla biter. Dişi yaratık erkek versiyonundan nefret eder ve kendi türü tarafından reddedilen Yaratık çılgına dönüp intihar etmeyi dener.
Ama 1939 yılında romanın üçüncü cildinden uyarlanan Frankenstein'ın Oğlu (film, 1939)'nda hayata döner ve yaratıcısının oğlu Baron Wolf Von Frankenstein 'dan intikam almaya girişir.
Bu kez yönetmenliği üstlenmiştir.
1942-48 yılları arasında Yaratık Universal'in beş filminde daha görünmüştür. Ama bunlar Mary Shelley'in romanına dayanmamaktadır. Ayrıca bu filmlerde yaratığı Boris Karloff değil, Lon Channey Jr, Bela Lugosi ve Glenn Strange oynamıştır. Bunlar sırasıyla Frankenstein'ın Hayaleti (film, 1942), Frankenstein Kurt Adam'la tanışıyor (film, 1943), Frankenstein'ın Evi (film, 1944), Dracula'nın Evi (film, 1945) ve İki Açıkgöz Frankenstein'a Karşı (film, 1948) (Sonuncusu komedi filmidir.).
1950'lerde Hammer şirketi başrolünü Peter Cushing'in oynadığı başka bir Frankenstein serisi çeker. Cushing bu seride Baron Victor Frankenstein rolünü başarıyla sergiler. Bu şekilde Hammer şirketi Frankenstein adının Yaratığın değil, onu yaratan kişinin adı olduğunu vurgular. Altı filmlik seride her filmde Baron farklı bir yaratık yaratır, filmin sonundaysa bu yaratık ölür. Bu yaratıkları oynayan oyuncular sırasıyla Frankenstein'ın laneti (film, 1957)'nde Christopher Lee, Frankenstein'ın intikamı (film, 1958)'nda , Frankenstein'ın Şeytanı (film, 1964)'nda , Frankenstein Kadını Yarattı (film, 1967)'da , Frankenstein Yok Edilmeli (film, 1969)'de Freddie Jones ve Frankenstein ve Cehennemden Gelen Canavar (film, 1974)'da David Prowse'dur. 1970'teyse Hammer Serinin ilk filmi olan Frankenstein'ın laneti (film, 1957)'nin yeniden çevrimi olan Frankenstein'ın Dehşeti (film, 1970)'ni çeker ve bu kez Baron rolünü 'e teslim eder. Yaratık rolününyse yine David Prowse üstlenir.
1974 yılında yönetmen Mel Brooks, Universal'ın Frankenstein filmlerinin bir parodisi olarak 'ı çeker. Gene Wilder, Dr.Victor Frankenstein'ın torunu Dr. Frederick Frankenstein rolünü, Peter Boyle'sa Yaratık rolünü üstlenir.
1994 yılında Tristar Pictures orijinal romanın özüne dönüp Mary Shelley'den Frankenstein'ı çeker ve yönetmenliği Kenneth Branagh'a emanet eder. Başrollerinde Robert De Niro Yaratığı, Kenneth Branagh Dr. Victor Frankenstein'ı, Henry Clerval'ı, Helena Bonham Carter Elizabeth'i ve Aidan Quinn Kaptan Robert Walton rolünü üstlenmiştir.
2004 yılındaysa Hallmark Channel Mary Shelley'in romanını televizyon filmi olarak uyarlamış ve romanın gelmiş geçmiş en sadık uyarlamasını çeker Frankenstein (mini dizi, 2004). Yönetmenliğini 'un üstlendiği dizide Yaratığı , Victor Frankenstein'ı , Kaptan Robert Walton'ı Donald Sutherland,William Hurt Dr.Waldman'ı ve Elizabeth'i oynamıştır.
Aynı yıl senarist Dean Koontz Mary Shelley'nin eserine devam niteliğinde bir yeni dizi hazırlar. Daha sonra bu hikâyeyi üçleme halinde roman olarak yayınlar. Hikâyeye göre Tibet'e yerleşen ve adını seçen Yaratık, 200 yıldır yaratıcısının izini sürmektedir. New Orleans'a yerleşip kendine Helios soyadını seçen Dr. Victor Frankenstein'sa büyük bir endüstri patronu olmuş ve insan ırkını yok edip,yerine kendi mükemmel ırkını geçirmeyi planlamaktadır. Günümüz New Orleans'ında geçen hikâyenin önermesine göre Mary Shelley Yaratığın efsanesini öğrenmiş ve onu roman haline getirmiştir.
Yine aynı yıl çektiği Van Helsing'le Universal eski gotik korku filmlerini onurlandırmıştır. Yönetmenliğini Stephen Sommers'ın yaptığı filmde Yaratığı , Dr. Victor Frankenstein'ıysa canlandırmıştır.
2008'deyse İngiliz yazar Peter Ackroyd orijinal hikâye'nin yeni bir yorumu olan "Victor Frankenstein'ın Vaka Defteri"ni yazmıştır.
2011 yılında Kanadalı yazar Kenneth Oppel orijinal hikâyenin öncülü niteliğindeki yeni bir seri olan "Frankenstein'ın çıraklık yılları"nı yazmaya başlamıştır. Böylece Karakterin çocukluğundaki ilk simya çalışmalarını anlatmıştır.
2012 yılında Sony Pictures Animation, Otel Transilvanya'yı çekerek Drakula ve eski Korku sineması canavarlarını onurlandırmıştır.Kevin James Frankenstein'ın canavarını, seslendirirken, karısı Eunice'i seslendirmektedir. Sony Pictures serinin 2015'te ikinci,'2017'de üçüncü filmilerini vizyona sokmuştur.
2014 yılında Yönetmen Stuart Beattie, 'un çizgi romanından uyarlanan Frankenstein: Ölümsüzlerin Savaşı'nı çeker. Bu filmde yaratığın adı Adam'dır ve Aaron Eckhart tarafından canlandırılmıştır.
2015'te yönetmen Paul McGuigan romanın yeni bir uyarlaması olan Victor Frankenstein'i çekmiştir. James McAvoy Victor Frankenstein, Daniel Radcliffe İgor ve de Yaratık rollerini üstlenmiştir.
Yeni başlayan, Victoria dönemindeki korku kahramanlarını bir araya getiren, Gotik dizi Penny Dreadful'da Victor Frankenstein ve Yaratığı ana karakterler arasında yer almıştır.
ITV kanalı 2015'te Mary Shelley'in romanı yazması ve tanıştığı benzeri deneyler yapan ve ona ilham veren bilim adamlarının anlatan adlı yeni bir dizinin ilk sezonunu yayınlamıştır.
Bu eser ayrıca birçok çizgi filme de konu olmuştur.
Kaynakça
- ^ a b c Frankenstein Mary Shelley / Declan Shalvey Çizgi roman dünya klasikleri NTV Yayınları 2009
- ^ a b c d Korkunun Sanatarı Giovanni Scognamillo İnkılap kitabevi 1997
- ^ Canavarlar,Yaratıklar,Manyaklar, Giovanni Scognamillo 2006
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2014.
- ^ a b Internet Movie Database'te [1]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mary Shelley kendi duygularinin derinliklerinden cekip cikardigi bir duyarlilikla yorgun Gotik dehsete yepyeni bir soluk kazandirmis bu surukleyici ve urpertici felsefi roman klasigini yaratmistir Bride of Frankenstein adli filmde Boris Karloff tarafindan canlandirilan Frankenstein in canavari Roman ilk kez 1910 yilinda Thomas Edison tarafindan sinemaya uyarlanmistir ve Victor Frankenstein rolu Augustus Philips e Yaratik rolu Charles Ogle a ve Elizabeth rolu Mary Fuller a verilmistir Frankenstein film 1910 Kayboldugu dusunulen bu film 1970 lerde ilginc bir sekilde yeniden kesfedilir ve halen izlenebilecek durumdadir Ikinci uyarlamasiysa 1915 te yine ABD de yonetmen Joseph W Smiley tarafindan cekilen Film ruhsuz bir adam yaratan genc bir doktor hakkindadir ve filmin sonunda doktor un Mary Shelley in romanini okurken uyuya kaldigi ve filmin olaylarini ruyasinda gordugu aciklanir Bu film kaybolmustur ve kayip filmler arasinda degerlendirilmektedir Daha sonra 1920 de Italya da yonetmen Eugenio Testa romanin baska bir uyarlamasini cekmistir Ama bu film de kaybolmustur Bu filmden geriye yalnizca birkac yapim fotografi ve poster kalmistir Filmin adi Filmin uzunlugunun 39 dakika oldugu tahmin edilmektedir Luciano Albertini yapimciliginda Albertini Film tarafindan cekilen filmde Baron Frankenstein i Luciano Albertini Canavar i Umberto Guarracino canlandirmistir Kadroda yer alan diger oyuncularsa Aldo Mezzanotte ve Linda Albertini dir 1930 yilinda Universal Studios Peggy Webling in Mary Shelley in romanindan yaptigi Frankenstein an Adventure in the Macabre adli 1927 tarihli sahne uyarlamasinin haklarini satin alir Kendisi de Dracula nin sahne ve beyazperdeye uyarlanmasini saglayan aktor yapimci in yardimiyla sahnelenen oyun yine onun ve senarist yonetmen un sayesinde beyazperdeye tasinir Senaryosu orijinal romana ve oyunun sahnelenmemis bir versiyonuna dayanan hikaye ve dortlusunun senaryosuyla sahne oyunundan bagimsizlasir Genel olarak Romanin birinci ve ucuncu ciltierinden etkiler tasiyan hikaye 19 yuzyilin sonlarina adapte edilmistir Hikayedeki onemli degisikliklerden biri Victor Frankenstein ve Henry Clerval karakterlerinin ilk isimlerinin yer degistirmesidir Buna ek olarak Justine Moritz karakteri hikayeden cikarilip onun soyadi da Henry Clerval a verilmistir Boylece karakterlerin isimleri Henry Frankenstein ve Victor Moritz e donusmustur Doktor un babasi romanda yargicken filmde barona donusmus ve Cenevre den Isvicre Alplerindeki bir satoya tasimistir Doktor un okudugu universite Ingolstadt tan Goldstadt a tasinir 1931 yilinda vizyona giren Frankenstein filminin basrollerinde Henry Frankenstein Elizabeth Victor Moritz ve Boris Karloff Yaratik yer almis yonetmenligini ustlenmistir Yaratigin kitaptakinin tersine yavas hareket etmesiyse 1920 lerde cekilen Alman film serisi Golem den etkilenilmesi sonucudur Drakula da Van Helsing i oynayan Frankenstein in universite deki ogretmeni Dr Waldman i oynamistir Yine Drakula da Renfield i canlandirmis olan canlandirdigi Frankenstein in kambur cuce asistani Fritz ise romanin tiyatro uyarlamalarina dayanmaktadir ve daha sonra populer olacak olan kambur Igor karakterine esin kaynagi olmustur 1935 yilinda ilk filmin basarisinin uzerine yonetmen bu kez dogrudan orijinal romanin ikinci cildine dayanan bir devam filmi cekmeye karar verir Bunu belirtmek icin filmin basinda hikayeyi Mary Shelley in anlatimiyla baslatir 1935 yilinda Frankenstein in Gelini vizyona girer Basrollerini yine Boris Karloff ve Colin Cleve in ustlendigi filmde bu kez Yaratik konusmayi ogrenmistir ve kitaba daha sadik durmaktadir Filmin finalindeki olaylar Shelley nin ancak bir ihtimal olarak dile getirdigi bir olayla biter Disi yaratik erkek versiyonundan nefret eder ve kendi turu tarafindan reddedilen Yaratik cilgina donup intihar etmeyi dener Ama 1939 yilinda romanin ucuncu cildinden uyarlanan Frankenstein in Oglu film 1939 nda hayata doner ve yaraticisinin oglu Baron Wolf Von Frankenstein dan intikam almaya girisir Bu kez yonetmenligi ustlenmistir 1942 48 yillari arasinda Yaratik Universal in bes filminde daha gorunmustur Ama bunlar Mary Shelley in romanina dayanmamaktadir Ayrica bu filmlerde yaratigi Boris Karloff degil Lon Channey Jr Bela Lugosi ve Glenn Strange oynamistir Bunlar sirasiyla Frankenstein in Hayaleti film 1942 Frankenstein Kurt Adam la tanisiyor film 1943 Frankenstein in Evi film 1944 Dracula nin Evi film 1945 ve Iki Acikgoz Frankenstein a Karsi film 1948 Sonuncusu komedi filmidir 1950 lerde Hammer sirketi basrolunu Peter Cushing in oynadigi baska bir Frankenstein serisi ceker Cushing bu seride Baron Victor Frankenstein rolunu basariyla sergiler Bu sekilde Hammer sirketi Frankenstein adinin Yaratigin degil onu yaratan kisinin adi oldugunu vurgular Alti filmlik seride her filmde Baron farkli bir yaratik yaratir filmin sonundaysa bu yaratik olur Bu yaratiklari oynayan oyuncular sirasiyla Frankenstein in laneti film 1957 nde Christopher Lee Frankenstein in intikami film 1958 nda Frankenstein in Seytani film 1964 nda Frankenstein Kadini Yaratti film 1967 da Frankenstein Yok Edilmeli film 1969 de Freddie Jones ve Frankenstein ve Cehennemden Gelen Canavar film 1974 da David Prowse dur 1970 teyse Hammer Serinin ilk filmi olan Frankenstein in laneti film 1957 nin yeniden cevrimi olan Frankenstein in Dehseti film 1970 ni ceker ve bu kez Baron rolunu e teslim eder Yaratik rolununyse yine David Prowse ustlenir 1974 yilinda yonetmen Mel Brooks Universal in Frankenstein filmlerinin bir parodisi olarak i ceker Gene Wilder Dr Victor Frankenstein in torunu Dr Frederick Frankenstein rolunu Peter Boyle sa Yaratik rolunu ustlenir 1994 yilinda Tristar Pictures orijinal romanin ozune donup Mary Shelley den Frankenstein i ceker ve yonetmenligi Kenneth Branagh a emanet eder Basrollerinde Robert De Niro Yaratigi Kenneth Branagh Dr Victor Frankenstein i Henry Clerval i Helena Bonham Carter Elizabeth i ve Aidan Quinn Kaptan Robert Walton rolunu ustlenmistir 2004 yilindaysa Hallmark Channel Mary Shelley in romanini televizyon filmi olarak uyarlamis ve romanin gelmis gecmis en sadik uyarlamasini ceker Frankenstein mini dizi 2004 Yonetmenligini un ustlendigi dizide Yaratigi Victor Frankenstein i Kaptan Robert Walton i Donald Sutherland William Hurt Dr Waldman i ve Elizabeth i oynamistir Ayni yil senarist Dean Koontz Mary Shelley nin eserine devam niteliginde bir yeni dizi hazirlar Daha sonra bu hikayeyi ucleme halinde roman olarak yayinlar Hikayeye gore Tibet e yerlesen ve adini secen Yaratik 200 yildir yaraticisinin izini surmektedir New Orleans a yerlesip kendine Helios soyadini secen Dr Victor Frankenstein sa buyuk bir endustri patronu olmus ve insan irkini yok edip yerine kendi mukemmel irkini gecirmeyi planlamaktadir Gunumuz New Orleans inda gecen hikayenin onermesine gore Mary Shelley Yaratigin efsanesini ogrenmis ve onu roman haline getirmistir Yine ayni yil cektigi Van Helsing le Universal eski gotik korku filmlerini onurlandirmistir Yonetmenligini Stephen Sommers in yaptigi filmde Yaratigi Dr Victor Frankenstein iysa canlandirmistir 2008 deyse Ingiliz yazar Peter Ackroyd orijinal hikaye nin yeni bir yorumu olan Victor Frankenstein in Vaka Defteri ni yazmistir 2011 yilinda Kanadali yazar Kenneth Oppel orijinal hikayenin onculu niteligindeki yeni bir seri olan Frankenstein in ciraklik yillari ni yazmaya baslamistir Boylece Karakterin cocuklugundaki ilk simya calismalarini anlatmistir 2012 yilinda Sony Pictures Animation Otel Transilvanya yi cekerek Drakula ve eski Korku sinemasi canavarlarini onurlandirmistir Kevin James Frankenstein in canavarini seslendirirken karisi Eunice i seslendirmektedir Sony Pictures serinin 2015 te ikinci 2017 de ucuncu filmilerini vizyona sokmustur 2014 yilinda Yonetmen Stuart Beattie un cizgi romanindan uyarlanan Frankenstein Olumsuzlerin Savasi ni ceker Bu filmde yaratigin adi Adam dir ve Aaron Eckhart tarafindan canlandirilmistir 2015 te yonetmen Paul McGuigan romanin yeni bir uyarlamasi olan Victor Frankenstein i cekmistir James McAvoy Victor Frankenstein Daniel Radcliffe Igor ve de Yaratik rollerini ustlenmistir Yeni baslayan Victoria donemindeki korku kahramanlarini bir araya getiren Gotik dizi Penny Dreadful da Victor Frankenstein ve Yaratigi ana karakterler arasinda yer almistir ITV kanali 2015 te Mary Shelley in romani yazmasi ve tanistigi benzeri deneyler yapan ve ona ilham veren bilim adamlarinin anlatan adli yeni bir dizinin ilk sezonunu yayinlamistir Bu eser ayrica bircok cizgi filme de konu olmustur Kaynakca a b c Frankenstein Mary Shelley Declan Shalvey Cizgi roman dunya klasikleri NTV Yayinlari 2009 a b c d Korkunun Sanatari Giovanni Scognamillo Inkilap kitabevi 1997 Canavarlar Yaratiklar Manyaklar Giovanni Scognamillo 2006 Arsivlenmis kopya 1 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Kasim 2014 a b Internet Movie Database te 1