Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Helios, eski Yunan dininde ve mitolojisinde Güneş Tanrısı ve Güneş’in kişileştirilmiş varlığıdır. Işık saçan bir taçla ve gökyüzünde dört atlı bir arabayla betimlenir. Yeminlerin bekçisi ve görme yetisinin de tanrısıdır.
| Helios | |
|---|---|
 Dört atlı arabasında Helios, MÖ 4. yüzyılın başlarında, Athena tapınağı, Troya | |
| Güneş'in Efendisi Titan | |
| Özellikleri | |
| Alanı | Gökyüzü, Olan biten her şeyi görmek |
| Mekânı | Kolkhis (Güneş'in doğduğu diyar)- (Güneş'in battığı diyar) |
| Semboller | Boğa, At, Ateş tekerleği, Horoz |
| Görünüşü | Genellikle başında Güneş ışınlarını simgeleyen tacıyla, 4 atın çektiği bir savaş arabasına binerken, sakalsız güzel yüzlü bir erkek |
| Kişisel bilgileri | |
| Ebeveynler | Hyperion ve Theia |
| Kardeşler | Eos ve Selene |
| Eşi | Perseis |
| Çocuklar | Aietes, Perses, Kirke, Pasiphae, , , Phaeton, , |
Helios, eski Yunan’da Olymposluların çevresinde sıkça yer alan bir tanrı değildi. İkinci derecede bir tanrı olmasına karşın daha geç dönemlerde Romalıların güneşle ilişkili, özellikle Apollo ve Sol isimleriyle andıkları tanrılarla özdeşleştirilmesine bağlı olarak tapınımı önem kazanmıştır. İmparator Julianus MS 4. yüzyılda Helios’u Roma’nın kısa ömürlü geleneksel dinsel törenlerini canlandırma etkinliğinin merkezine koymuştur.
Mitoloji
Doğumu, ilişkileri ve çocukları
Hesiodos’un Theogonia (Tanrıların Doğuşu) kitabında belirttiği üzere Helios 6 erkek Titan’dan biri olan Hyperion ile 6 dişi Titan’dan biri olan Theia’nın oğludur. İki kız kardeşinin adları Eos (Şafak) ile Selene’dir (Ay). Mit yazarlarının öykülediği ilişkileri arasında Helios’un iki Okeanid’le olan ilişkisi öne çıkmaktadır: Bunlardan Klymene’den "Phaethon" adında bir oğlan ile "Heliades" grup ismiyle anılan kızlar doğmuştur. Diğer Okeanid Perseis’den de kişisel öyküleri mitolojide sıkça dile getirilen Kirke, Pasiphae, Aietes ve Perses isimli çocukları olmuştur. Torunlarından Medea (Aietes’in kızı) büyücü karakteriyle mitolojinin ve oyun yazarlarının ünlü kahramanıdır. Helios’un diğer bir sevgilisi de Poseidon’un eşi Amphitrite’den veya Aphrodite’den olma kızı Rhode’dir, Rodos Adası’na ismini vermiştir. Rodos’taki Helios kültünün kökenidir. Ayrıca Homeros, Odysseia’nın 12. kitabında Helios’un Neaira isimli bir nympha’dan Lampetia ile Phaethusa adlarında iki kızı olduğundan söz eder.
Üstlendiği görev
Helios, her sabah Eos’un hazırladığı ve atlarını koştuğu Güneş’in altın arabasını bilinen dünyanın doğusundan, Kolhis’ten (bugünkü Gürcistan) gök kubbeye doğru yola çıkarıp her gün izlediği yola sadık kalarak Güneş’i insanları yakacak denli yere yakın, onları donduracak denli yerden uzak tutmadan sürer, akşam olunca da yolculuğunu bilinen dünyayı kuşatan Okeanos’un batı ucundaki sularında sonlandırır. Gece olunca yolculuğun başladığı doğuya dönmek için gündüz gökyüzünden yaptığı yolculuğun tersini bilinen dünyayı kuşatan Okeanos üzerinde yapmak zorundadır. Bunun için zanaatkâr tanrı Hephaistos’un armağan ettiği altından yapılma tekneyi kullanır.
Yer aldığı mitoslar
Phaethon
Helios’un yer aldığı söylenceler arasında en iyi bilineni oğlu Phaethon ile yaşadığı bir günü bile doldurmayan talihsiz serüvendir; çünkü Phaeton babasının görevini bir günlüğüne üstlenmek istemiş ama başarılı olamamıştır. Onun öyküsünü Ovidius 'Dönüşümler' kitabında anlatır. (Phaethon)
Persephone’nin kaçırılışı
Ölüler Diyarı’nın kralı Hades, kendine bir kraliçe ararken yeryüzüne çıkıp kardeşi Zeus’un Demeter’den olan kızı Persephone’yi kaçırdığında Demeter analık özlemi içinde diyar diyar kızını ararken Perses’in kızı Hekate’nin yönlendirmesiyle Helios’a başvurmuştu. Her şeyi ilk gören, bu nedenle ışığının düştüğü her şeyden haberi olan ve bu niteliğinden ötürü Panoptes (her şeyi gören) unvanını alan Helios’a kızını görüp görmediğini sorduğunda aldığı yanıt ana Demeter’i perişan etmişti. Persephone Ölüler Diyarı’na kaçırılmıştı. Bu işi yapan Hades’ti, bu olaya göz yuman da Zeus.
Ares ile Aphrodite’nin yasak aşkı
Bu iki Olymposlunun yasak aşkının açık edilmesinde yine Helios’un Panoptes niteliği rol oynamıştı. Aphrodite demirci/zanaatkâr tanrı Hephaistos’la evliydi ama kocasını savaş tanrısı Ares’le aldatıyordu. Buna tanık olan Helios, Hephaistos’u haberdar etmiş, o da hemen işliğine gidip görünmeyecek denli ince, demirden bir ağ örmüş, âşıkların yasak aşklarını yaşadıkları yatağa uygun bir biçimde sermişti onu. Bunu yaparken üzüntülüydü, çünkü o yatak kendi gerdek yatağıydı. Tuzağını kurduktan sonra Lemnos (Limni) Adası’na gideceğini söyleyerek evinden ayrılınca âşıklar tekrar buluşmuş, ancak sabah olup da tuzaklı yatakta kımıldayamaz duruma geldiklerinde Helios yine devreye girmiş ve hemen Hephaistos’a haber vermişti. Talihsiz koca da Olymposluları çağırmış ve kurduğu tuzağa takılan âşıkları onların huzurunda utanç içinde bırakmıştı.
Zaman içinde bu öyküye yapılan bir eklentide Helios’un ismi bir kez daha geçer. Buna göre Helios’un âşıkların ilk buluşmasını açık etmesi üzerine Ares, Alektryon isimli bir askeri Hephaistos’un gelişini haber vermesi için kapıya nöbetçi koyar. Fakat asker uyuyup kalınca Helios’un Hephaistos’u uyarması kaçınılmaz olur. Sonuçta olan zavallı nöbetçi askere olur. Öfkeli Ares güneşin ilk ışığını görür görmez haber versin diye onu horoza dönüştürür.
Leukothoe ve Klytie
Aphrodite’nin, yasak aşkını açık ederek kendisini Olymposluların huzurunda küçük düşüren Helios’a duyduğu öfke öç duygusuna dönüşür. Tanrıça aşk konusunda kendisini inciteni yine aşkla incitmek ister. Helios’u diğer eş ve sevgililerini unutturacak kadar çılgın bir aşkla Leukothoe adında bir prensese âşık eder. Helios’un tutkunları arasında sevgisine karşılık bulamayan Klytie de vardır. Gözleri Leukothoe’den başkasını görmeyen Helios önce Leukothoe’nin annesinin görünümüne bürünerek kızın odasına girer, sonra da gerçek kimliğine dönüşerek ona yaklaşır. Tanık olduğu bu birliktelikle kalbi kırılan Klytie öfke ve kıskançlık duyguları içinde Leukothoe’nin babasına gidip kızının yaşadığı ilişkiyi açık eder. Gazaba gelen yabanıl karakterli kral baba kızını canlı canlı gömer. Helios kederler içinde ışınlarıyla sevdiceğine ulaşmaya çalışır ama Leukothoe’nin ölümüne engel olamaz. Mezara güzel kokulu nektar serpmekten başka bir şey gelmez elinden. Klytie ise Leukothoe’nin ölümü sonucu ilgi görmek beklentisi içinde gözleri hâlâ Helios’da tek başına gece gündüz açıkta, çıplak, aç susuz dokuz gün yüzü Helios’a dönük, hiçbir ilgi görmeden öyle oturur, beklemeyi sürdürür. Giderek durduğu yerdeki toprakla bütünleşmeye, dönüşmeye başlar, bir yanı kızıl, menekşeye benzer bir çiçek kaplar yüzünü, köküyle toprağa bağlı kalsa da dönüşümüne karşın aşkından şaşmaz, yüzünü Helios’a dönük tutar ve hep öyle kalır, günebakana dönüşür.
Herakles
Helios, Herakles’in yaşam öyküsünde iki kez yer alır. İlkinde Zeus’un buyruğu üzerine üç gün sefere çıkmamış, böylece Herakles’in dünyaya gelişinin tohumunun atıldığı geceyi üç gece olarak yaşatmıştı dünyaya. Çünkü Zeus Mykenai prensesi Alkmene ile birlikte olmak için o gecenin uzun olmasını istemiş ve gerçek kimliğini gizlemek amacıyla prensesin kocası Amphitryon’un görünümüne bürünmüştü. Helios’un, Herakles’in yaşamında ikinci kez yer alması ise kendi isteğiyle değil, yetişkin Herakles’in saldırısına uğramasıyla olmuştu. Çünkü on iki zorlu görevinin onuncusunda Geryoneus’un sığırlarını alıp getirmek için bilinen dünyanın en batı ucuna doğru yollara düşen Herakles Güneş’in sıcaklığından o denli bunalmıştı ki bundan sorumlu tuttuğu Helios’a öfkeyle bir ok fırlatmak istemişti. Fakat çok geçmeden Herakles hatasını anlamış ve Helios’tan özür dilemişti. Helios da olayı uzatmamış, bu özür karşılığında ve onun cesaretini takdir ederek Herakles’in hedefine varmak için geçmek zorunda olduğu denizi rahatlıkla geçebilmesi için kendi kullandığı altın tekneyi ona ödünç vermişti.
Helios ve Rodos Adası
Pindaros’un yazdığına göre Olymposlular yeryüzündeki sorumluluk bölgelerini paylaşırlarken Helios aralarında değildi. Bu yüzden onun payına düşen bir kara parçası olmadı. Helios bu durumla ilgili olarak Zeus’a şikayette bulunmak üzereyken denizden yeni doğmakta olan bir kara parçası görünce bu karanın yani adanın kendisine verilmesini istedi; Zeus da bu dileğini kabul edince Helios adaya sevgilisinin ismini verdi: Rhodos (veya Rhode). Çocukları Ada’nın ilk sakinleri oldular.
Rodos Adası antik Yunan’da Helios’un önemli bir tanrısal varlık olarak tapınım gördüğü kült merkezleri arasında önde geliyordu. Helios’un onuruna her sene dinsel törenler ve oyunlar düzenleniyordu. Bunlardan birinde Phaethon’un öyküsünü canlandırmak üzere denize bakan bir uçurumdan aşağı dört atlı bir araba atılırdı. Limanın girişinde dev bir Helios heykeli vardı. Dev anlamına gelen ‘Kolossos’ sıfatıyla birlikte anılırdı. MÖ 292-280 yılları arasında yapılmış, MÖ 226 veya 225 de bir deprem sonucu yıkılmış olan Rodos heykeli, antik dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilir.
Helios’un Sığırları
Troia’nın düşmesinden sonra on yıl sürecek olan eve dönüş yolculuğuna başlayan Odysseus’un yolu söylencesel Thrinakia Adası’na düşmüştü. Burada Helios’un büyük ve küçük baş hayvan sürüleri otluyordu. Bu kutsal hayvanları güden çobanlar da Helios’un adalı bir nympha olan Neaira’dan doğma iki kızıydı: Lampetia ile Phaethusa.
Odysseus bu adadan önceki duraklarında karşılaştığı bilici Teiresias ile büyücü Kirke’den duyduklarını tayfalarına aktarmış, başlarına bir bela gelmemesi için Helios’un kutsal hayvanlarından uzak durmaları konusunda uyarmıştı onları. Fakat bir ay boyunca şiddetle esen lodos yüzünden Ada’dan ayrılamayan ve erzakları tükendiği için açlık çekmeye başlayan tayfalar Odysseus’un uyarısını göz ardı ettiler. Odysseus yanlarında değilken sürülerden alıp kestikleri hayvanlarla açlıklarını gidermekten çekinmediler. Suçluluk duygusu içinde kendilerini bağışlatmak için de evlerine döndüklerinde Helios onuruna zengin bezekli bir tapınak yapacakları konusunda birbirlerine söz verdiler. Fakat güzel çoban kızlardan Lampetia babasını olaydan haberdar etti. Öfkelenen Helios, Zeus ve diğer tanrılara çağrıda bulunup Odysseus ve adamlarından öç alınmasını isterken kesilen hayvanlarının diyeti ödetilmezse Hades’e inip oradaki ölüler arasında ışıldayacağını söyledi onlara. Zeus onu yatıştırdı, bereketli yeryüzünde ölümlü insanlar üzerine ışıldamayı sürdürmesini istedi, suçluları cezalandıracağı konusunda güvence verdi. Lodos etkisini azaltınca Odysseus ve adamları yolculuğu sürdürmek için denize açıldılar. Çok geçmeden Zeus çıkardığı kasırgayla ve attığı yıldırımlarla gemilerini parçaladı. Tayfaların hepsi öldü. Odysseus bir sonraki durağına ulaştığında tek başına kalmıştı.
Medea
Helios’un torunu Medea (veya Medeia), Argonautika destanının dönüş yolculuğu bölümünün başında İason ile anayurdu Kolkhis’i terk ettikten sonra yolculuk sırasında İason ile evlenmiş ve son durak olan ’da kral Pelias’ın ölümündeki rolünden dolayı kocasıyla birlikte Korinth’e kaçmıştı. Orada konukladıkları on yıl içinde iki çocuk sahibi oldular. Krallıkta gözü olan İason, kral Kreon’un kızı Glauke ile evlenince bunu kendine yediremeyen Medea bağlılık yeminini tutmayan kocasından öç almak için yeni geline hediye olarak zehir sürülmüş bir giysi ile bir taç gönderdi. Glauke can çekişirken onu kurtarmak için yanına gelen Kral Kreon da kızıyla birlikte can verdi. Gözü kararmış Medea İason’u daha acılı bir kederle baş başa bıraktı. İki çocuğunu birden öldürdü. Korinth’den ayrılırken bindiği, kanatlı ejderlerin çektiği arabayı dedesi Helios göndermişti.
Boreas ile iddialaşma
Ezop’un (Yun. Aisopos) bir fabl’ında Helios ile kuzey rüzgârı Boreas kimin en güçlü olduğu üzerine iddiaya tutuşurlar. Buna göre yoldan geçen bir gezginin paltosunu kim daha önce çıkarttırabilirse iddiayı o kazanacaktır. Önce Boreas başlar. Ne denli sert eserse essin başarılı olamaz. Aksine, gezgin paltosuna daha sıkı sarılır. Oysa aynı gezgin Helios’un gönderdiği ışınların sıcaklığına dayanamayıp paltosunu çıkartır. İddiayı Helios kazanır. Kıssadan hisse: İkna etmek güç kullanmaktan daha iyidir.
Apollon ile özdeşlik kurulması
Homeros ile ilişkilendirilen yazında Apollon (Lat-İng. Apollo) güneşsi bir niteliği olmayan gümüş yaylı bir tanrıdır, diğer özellikleri de Helios’tan farklıdır. Apollon’u Helios ile özdeşleştiren ilk değini, Euripides’in Phaethon başlıklı oyunundan günümüze kalan bazı parçalarda oyunun son bölümündeki bir konuşmada yer almaktadır. Burada Phaethon’un annesi Klymene Helios’u oğlunun ölümünden sorumlu tutarak ağıt yakarken insanların Helios’u "Apollon" (yok eden) diye anmalarını haklı bulur.
Hellenistik dönemde Apollon güneş kültüyle yakından ilişkilendirilmiş, Phoebus (ışıltılı) lakabıyla Roma’ya geçerek Güneş Tanrısı Sol ile özdeşleştirilmiştir.
Kaynakça
- ^ Homeros. İlyada X. 61.
- ^ Hesiodos, Theogonia
- ^ a b Robert Graves, The Greek Myths, Vol. 1, Md.42
- ^ Azra Erhat, Mitoloji Sözlüğü
- ^ Homeros, Odysseia, 8. kitap
- ^ Lukianos, Gallus 3
- ^ Ovidius, Dönüşümler, IV, 190-193
- ^ Ovidius, Dönüşümler, IV, 195-270
- ^ Robert Graves, The Greek Myths, Vol.2, Md.118
- ^ Apollodoros, Bibliotheka, 2.5.10
- ^ Homeros, Odysseia, 12. kitap
- ^ - Euripides, Medea (Oyun); Apollodoros 1.9.28
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Helios eski Yunan dininde ve mitolojisinde Gunes Tanrisi ve Gunes in kisilestirilmis varligidir Isik sacan bir tacla ve gokyuzunde dort atli bir arabayla betimlenir Yeminlerin bekcisi ve gorme yetisinin de tanrisidir HeliosDort atli arabasinda Helios MO 4 yuzyilin baslarinda Athena tapinagi TroyaGunes in Efendisi TitanOzellikleriAlaniGokyuzu Olan biten her seyi gormekMekaniKolkhis Gunes in dogdugu diyar Gunes in battigi diyar SembollerBoga At Ates tekerlegi HorozGorunusuGenellikle basinda Gunes isinlarini simgeleyen taciyla 4 atin cektigi bir savas arabasina binerken sakalsiz guzel yuzlu bir erkekKisisel bilgileriEbeveynlerHyperion ve TheiaKardeslerEos ve SeleneEsiPerseisCocuklarAietes Perses Kirke Pasiphae Phaeton Helios eski Yunan da Olymposlularin cevresinde sikca yer alan bir tanri degildi Ikinci derecede bir tanri olmasina karsin daha gec donemlerde Romalilarin gunesle iliskili ozellikle Apollo ve Sol isimleriyle andiklari tanrilarla ozdeslestirilmesine bagli olarak tapinimi onem kazanmistir Imparator Julianus MS 4 yuzyilda Helios u Roma nin kisa omurlu geleneksel dinsel torenlerini canlandirma etkinliginin merkezine koymustur MitolojiDogumu iliskileri ve cocuklari Hesiodos un Theogonia Tanrilarin Dogusu kitabinda belirttigi uzere Helios 6 erkek Titan dan biri olan Hyperion ile 6 disi Titan dan biri olan Theia nin ogludur Iki kiz kardesinin adlari Eos Safak ile Selene dir Ay Mit yazarlarinin oykuledigi iliskileri arasinda Helios un iki Okeanid le olan iliskisi one cikmaktadir Bunlardan Klymene den Phaethon adinda bir oglan ile Heliades grup ismiyle anilan kizlar dogmustur Diger Okeanid Perseis den de kisisel oykuleri mitolojide sikca dile getirilen Kirke Pasiphae Aietes ve Perses isimli cocuklari olmustur Torunlarindan Medea Aietes in kizi buyucu karakteriyle mitolojinin ve oyun yazarlarinin unlu kahramanidir Helios un diger bir sevgilisi de Poseidon un esi Amphitrite den veya Aphrodite den olma kizi Rhode dir Rodos Adasi na ismini vermistir Rodos taki Helios kultunun kokenidir Ayrica Homeros Odysseia nin 12 kitabinda Helios un Neaira isimli bir nympha dan Lampetia ile Phaethusa adlarinda iki kizi oldugundan soz eder Ustlendigi gorev Helios her sabah Eos un hazirladigi ve atlarini kostugu Gunes in altin arabasini bilinen dunyanin dogusundan Kolhis ten bugunku Gurcistan gok kubbeye dogru yola cikarip her gun izledigi yola sadik kalarak Gunes i insanlari yakacak denli yere yakin onlari donduracak denli yerden uzak tutmadan surer aksam olunca da yolculugunu bilinen dunyayi kusatan Okeanos un bati ucundaki sularinda sonlandirir Gece olunca yolculugun basladigi doguya donmek icin gunduz gokyuzunden yaptigi yolculugun tersini bilinen dunyayi kusatan Okeanos uzerinde yapmak zorundadir Bunun icin zanaatkar tanri Hephaistos un armagan ettigi altindan yapilma tekneyi kullanir Yer aldigi mitoslarPhaethon Helios un yer aldigi soylenceler arasinda en iyi bilineni oglu Phaethon ile yasadigi bir gunu bile doldurmayan talihsiz seruvendir cunku Phaeton babasinin gorevini bir gunlugune ustlenmek istemis ama basarili olamamistir Onun oykusunu Ovidius Donusumler kitabinda anlatir Phaethon Persephone nin kacirilisi Oluler Diyari nin krali Hades kendine bir kralice ararken yeryuzune cikip kardesi Zeus un Demeter den olan kizi Persephone yi kacirdiginda Demeter analik ozlemi icinde diyar diyar kizini ararken Perses in kizi Hekate nin yonlendirmesiyle Helios a basvurmustu Her seyi ilk goren bu nedenle isiginin dustugu her seyden haberi olan ve bu niteliginden oturu Panoptes her seyi goren unvanini alan Helios a kizini gorup gormedigini sordugunda aldigi yanit ana Demeter i perisan etmisti Persephone Oluler Diyari na kacirilmisti Bu isi yapan Hades ti bu olaya goz yuman da Zeus Ares ile Aphrodite nin yasak aski Bu iki Olymposlunun yasak askinin acik edilmesinde yine Helios un Panoptes niteligi rol oynamisti Aphrodite demirci zanaatkar tanri Hephaistos la evliydi ama kocasini savas tanrisi Ares le aldatiyordu Buna tanik olan Helios Hephaistos u haberdar etmis o da hemen isligine gidip gorunmeyecek denli ince demirden bir ag ormus asiklarin yasak asklarini yasadiklari yataga uygun bir bicimde sermisti onu Bunu yaparken uzuntuluydu cunku o yatak kendi gerdek yatagiydi Tuzagini kurduktan sonra Lemnos Limni Adasi na gidecegini soyleyerek evinden ayrilinca asiklar tekrar bulusmus ancak sabah olup da tuzakli yatakta kimildayamaz duruma geldiklerinde Helios yine devreye girmis ve hemen Hephaistos a haber vermisti Talihsiz koca da Olymposlulari cagirmis ve kurdugu tuzaga takilan asiklari onlarin huzurunda utanc icinde birakmisti Zaman icinde bu oykuye yapilan bir eklentide Helios un ismi bir kez daha gecer Buna gore Helios un asiklarin ilk bulusmasini acik etmesi uzerine Ares Alektryon isimli bir askeri Hephaistos un gelisini haber vermesi icin kapiya nobetci koyar Fakat asker uyuyup kalinca Helios un Hephaistos u uyarmasi kacinilmaz olur Sonucta olan zavalli nobetci askere olur Ofkeli Ares gunesin ilk isigini gorur gormez haber versin diye onu horoza donusturur Leukothoe ve Klytie Aphrodite nin yasak askini acik ederek kendisini Olymposlularin huzurunda kucuk dusuren Helios a duydugu ofke oc duygusuna donusur Tanrica ask konusunda kendisini inciteni yine askla incitmek ister Helios u diger es ve sevgililerini unutturacak kadar cilgin bir askla Leukothoe adinda bir prensese asik eder Helios un tutkunlari arasinda sevgisine karsilik bulamayan Klytie de vardir Gozleri Leukothoe den baskasini gormeyen Helios once Leukothoe nin annesinin gorunumune burunerek kizin odasina girer sonra da gercek kimligine donuserek ona yaklasir Tanik oldugu bu birliktelikle kalbi kirilan Klytie ofke ve kiskanclik duygulari icinde Leukothoe nin babasina gidip kizinin yasadigi iliskiyi acik eder Gazaba gelen yabanil karakterli kral baba kizini canli canli gomer Helios kederler icinde isinlariyla sevdicegine ulasmaya calisir ama Leukothoe nin olumune engel olamaz Mezara guzel kokulu nektar serpmekten baska bir sey gelmez elinden Klytie ise Leukothoe nin olumu sonucu ilgi gormek beklentisi icinde gozleri hala Helios da tek basina gece gunduz acikta ciplak ac susuz dokuz gun yuzu Helios a donuk hicbir ilgi gormeden oyle oturur beklemeyi surdurur Giderek durdugu yerdeki toprakla butunlesmeye donusmeye baslar bir yani kizil menekseye benzer bir cicek kaplar yuzunu kokuyle topraga bagli kalsa da donusumune karsin askindan sasmaz yuzunu Helios a donuk tutar ve hep oyle kalir gunebakana donusur Herakles Helios Herakles in yasam oykusunde iki kez yer alir Ilkinde Zeus un buyrugu uzerine uc gun sefere cikmamis boylece Herakles in dunyaya gelisinin tohumunun atildigi geceyi uc gece olarak yasatmisti dunyaya Cunku Zeus Mykenai prensesi Alkmene ile birlikte olmak icin o gecenin uzun olmasini istemis ve gercek kimligini gizlemek amaciyla prensesin kocasi Amphitryon un gorunumune burunmustu Helios un Herakles in yasaminda ikinci kez yer almasi ise kendi istegiyle degil yetiskin Herakles in saldirisina ugramasiyla olmustu Cunku on iki zorlu gorevinin onuncusunda Geryoneus un sigirlarini alip getirmek icin bilinen dunyanin en bati ucuna dogru yollara dusen Herakles Gunes in sicakligindan o denli bunalmisti ki bundan sorumlu tuttugu Helios a ofkeyle bir ok firlatmak istemisti Fakat cok gecmeden Herakles hatasini anlamis ve Helios tan ozur dilemisti Helios da olayi uzatmamis bu ozur karsiliginda ve onun cesaretini takdir ederek Herakles in hedefine varmak icin gecmek zorunda oldugu denizi rahatlikla gecebilmesi icin kendi kullandigi altin tekneyi ona odunc vermisti Helios ve Rodos Adasi Rodos Heykeli Fischer von Erlach Graz in Entwurff einer historischen Architectur kitabindan Gravur J Adams Delsenbach 1725 Pindaros un yazdigina gore Olymposlular yeryuzundeki sorumluluk bolgelerini paylasirlarken Helios aralarinda degildi Bu yuzden onun payina dusen bir kara parcasi olmadi Helios bu durumla ilgili olarak Zeus a sikayette bulunmak uzereyken denizden yeni dogmakta olan bir kara parcasi gorunce bu karanin yani adanin kendisine verilmesini istedi Zeus da bu dilegini kabul edince Helios adaya sevgilisinin ismini verdi Rhodos veya Rhode Cocuklari Ada nin ilk sakinleri oldular Rodos Adasi antik Yunan da Helios un onemli bir tanrisal varlik olarak tapinim gordugu kult merkezleri arasinda onde geliyordu Helios un onuruna her sene dinsel torenler ve oyunlar duzenleniyordu Bunlardan birinde Phaethon un oykusunu canlandirmak uzere denize bakan bir ucurumdan asagi dort atli bir araba atilirdi Limanin girisinde dev bir Helios heykeli vardi Dev anlamina gelen Kolossos sifatiyla birlikte anilirdi MO 292 280 yillari arasinda yapilmis MO 226 veya 225 de bir deprem sonucu yikilmis olan Rodos heykeli antik dunyanin yedi harikasindan biri olarak kabul edilir Helios un Sigirlari Odysseus un arkadaslari Helios un sigirlarini caliyor Pellegrino Tibaldi Troia nin dusmesinden sonra on yil surecek olan eve donus yolculuguna baslayan Odysseus un yolu soylencesel Thrinakia Adasi na dusmustu Burada Helios un buyuk ve kucuk bas hayvan suruleri otluyordu Bu kutsal hayvanlari guden cobanlar da Helios un adali bir nympha olan Neaira dan dogma iki kiziydi Lampetia ile Phaethusa Odysseus bu adadan onceki duraklarinda karsilastigi bilici Teiresias ile buyucu Kirke den duyduklarini tayfalarina aktarmis baslarina bir bela gelmemesi icin Helios un kutsal hayvanlarindan uzak durmalari konusunda uyarmisti onlari Fakat bir ay boyunca siddetle esen lodos yuzunden Ada dan ayrilamayan ve erzaklari tukendigi icin aclik cekmeye baslayan tayfalar Odysseus un uyarisini goz ardi ettiler Odysseus yanlarinda degilken surulerden alip kestikleri hayvanlarla acliklarini gidermekten cekinmediler Sucluluk duygusu icinde kendilerini bagislatmak icin de evlerine donduklerinde Helios onuruna zengin bezekli bir tapinak yapacaklari konusunda birbirlerine soz verdiler Fakat guzel coban kizlardan Lampetia babasini olaydan haberdar etti Ofkelenen Helios Zeus ve diger tanrilara cagrida bulunup Odysseus ve adamlarindan oc alinmasini isterken kesilen hayvanlarinin diyeti odetilmezse Hades e inip oradaki oluler arasinda isildayacagini soyledi onlara Zeus onu yatistirdi bereketli yeryuzunde olumlu insanlar uzerine isildamayi surdurmesini istedi suclulari cezalandiracagi konusunda guvence verdi Lodos etkisini azaltinca Odysseus ve adamlari yolculugu surdurmek icin denize acildilar Cok gecmeden Zeus cikardigi kasirgayla ve attigi yildirimlarla gemilerini parcaladi Tayfalarin hepsi oldu Odysseus bir sonraki duragina ulastiginda tek basina kalmisti Medea Helios un torunu Medea veya Medeia Argonautika destaninin donus yolculugu bolumunun basinda Iason ile anayurdu Kolkhis i terk ettikten sonra yolculuk sirasinda Iason ile evlenmis ve son durak olan da kral Pelias in olumundeki rolunden dolayi kocasiyla birlikte Korinth e kacmisti Orada konukladiklari on yil icinde iki cocuk sahibi oldular Krallikta gozu olan Iason kral Kreon un kizi Glauke ile evlenince bunu kendine yediremeyen Medea baglilik yeminini tutmayan kocasindan oc almak icin yeni geline hediye olarak zehir surulmus bir giysi ile bir tac gonderdi Glauke can cekisirken onu kurtarmak icin yanina gelen Kral Kreon da kiziyla birlikte can verdi Gozu kararmis Medea Iason u daha acili bir kederle bas basa birakti Iki cocugunu birden oldurdu Korinth den ayrilirken bindigi kanatli ejderlerin cektigi arabayi dedesi Helios gondermisti Boreas ile iddialasma Ezop un Yun Aisopos bir fabl inda Helios ile kuzey ruzgari Boreas kimin en guclu oldugu uzerine iddiaya tutusurlar Buna gore yoldan gecen bir gezginin paltosunu kim daha once cikarttirabilirse iddiayi o kazanacaktir Once Boreas baslar Ne denli sert eserse essin basarili olamaz Aksine gezgin paltosuna daha siki sarilir Oysa ayni gezgin Helios un gonderdigi isinlarin sicakligina dayanamayip paltosunu cikartir Iddiayi Helios kazanir Kissadan hisse Ikna etmek guc kullanmaktan daha iyidir Apollon ile ozdeslik kurulmasi Homeros ile iliskilendirilen yazinda Apollon Lat Ing Apollo gunessi bir niteligi olmayan gumus yayli bir tanridir diger ozellikleri de Helios tan farklidir Apollon u Helios ile ozdeslestiren ilk degini Euripides in Phaethon baslikli oyunundan gunumuze kalan bazi parcalarda oyunun son bolumundeki bir konusmada yer almaktadir Burada Phaethon un annesi Klymene Helios u oglunun olumunden sorumlu tutarak agit yakarken insanlarin Helios u Apollon yok eden diye anmalarini hakli bulur Hellenistik donemde Apollon gunes kultuyle yakindan iliskilendirilmis Phoebus isiltili lakabiyla Roma ya gecerek Gunes Tanrisi Sol ile ozdeslestirilmistir Kaynakca Homeros Ilyada X 61 Hesiodos Theogonia a b Robert Graves The Greek Myths Vol 1 Md 42 Azra Erhat Mitoloji Sozlugu Homeros Odysseia 8 kitap Lukianos Gallus 3 Ovidius Donusumler IV 190 193 Ovidius Donusumler IV 195 270 Robert Graves The Greek Myths Vol 2 Md 118 Apollodoros Bibliotheka 2 5 10 Homeros Odysseia 12 kitap Euripides Medea Oyun Apollodoros 1 9 28