İran'ın etnik çeşitliliği, İran'da konuşulan dilleri de etkiler. İran İslam Cumhuriyeti Anayasası, Farsçanın tek başına okul eğitimi ve tüm resmi hükûmet iletişimleri için kullanılması gerektiğini ileri sürmektedir. Anayasa ayrıca Arapçayı İslam'ın dili olarak tanır ve resmi statüsünü dinin dili olarak atar. Çok dillilik teşvik edilmese de, azınlık dili edebiyatı öğretimi sırasında azınlık dillerinin kullanımına izin verilmektedir. Farklı yayınlar İran dilleri için farklı istatistikler bildirmiştir, ancak konuşulan ilk üç dil sürekli olarak Farsça, Azerice ve Kürtçe olarak bildirilmektedir.
İran'da konuşulan diller | |
---|---|
Resmi | Farsça |
Ana | Farsça 53%, Azerice ve diğer Türk dilleri 18% (ö. Halaçça, Kaşkayca, Türkmence), Kürtçe 10%, Gilanca ve Mazenderanca 7%, Lurca 6%, Arapça 2%, Beluçça 2% ve diğer diller (Tatça, Talışça, Ermenice, Gürcüce, Süryanice, Çerkes dilleri) 1% |
Azınlık | Ermenice, Gürcüce, Çerkes dilleri, İbranice ve Süryanice |
İran'ın dil politikası ve planlaması
İran'ın mevcut Dil Politikası, İran İslam Cumhuriyeti Anayasası'nın ikinci bölümünde ele alınmıştır (Madde 15 ve 16). Farsçanın İran ulusunun 'lingua franca'sı olduğunu ve bu nedenle okul sistemi ve tüm resmi hükûmet iletişimleri için gerekli olduğunu belirtir. Buna ek olarak, anayasa Arap dilini İslam'ın dili olarak kabul eder, ona din dili olarak resmi statü verir.
Ülkenin kendine özgü sosyal ve etnik çeşitliliği nedeniyle, anayasa ayrıca azınlık dili edebiyatını öğretmek için azınlık dillerinin kitle iletişim araçlarında ve okullarda kullanılmasına izin verir. İran'ın azınlık dillerinin resmi statüsü yoktur ve resmi olarak tanınmamaktadır.
Farsçaya statü veren ilk yasa, 1906'da İran devletinin, hükûmetinin, siyasi kurumlarının ve hukuk sisteminin resmi dili olarak konumlandıran yasanın bir parçası olarak başlatıldı. Zamanla, bu yasayı başkaları izledi ve sonunda İran rejimi tarafından tek dilli bir politikaya yol açtı.
Çok dilliliği ulusun birliğine ve toprak bütünlüğüne yönelik bir tehdit olarak algılayan ve azınlık dillerinin kullanımını kısıtlayan ve Fars dilinin hegemonyasını ilerletme ihtiyacını gören İran'ın dil politikası, bir ana hattan oluşur: tüm hükûmet, yönetim ve eğitim kurumları herhangi bir yazılı iletişim için sadece Farsça kullanmak zorundadır. Bu, siyasi kurumlar (yani İran Parlamentosu), resmi bürokratik iletişim (formlar, tabelalar vb.) için geçerlidir ve okullarda (altı yaşından itibaren tüm çocuklar sadece Farsçayı öğrenir ve ders kitapları Farsçadır). Başka bir deyişle, İran makamları azınlıkların İran dilini devlet kurumlarıyla iletişim kurmalarına izin verecek ölçüde öğrenmeleri gerektiğine inanır.
İran'daki diller
Farklı yayınlar İran'da ki diller için farklı istatistikler bildirmiştir . 2001, 1991, 1986 ve 1949-1954 yıllarında İran'da bazı sınırlı nüfus sayımları yapılmıştır. En fazla konuşmacıya sahip diller şunlardır (CIA World Factbook'tan gelen veriler):
- Hint-Avrupa(esas olarak Farsça, daha az sayıda diğer dallar, çoğunlukla Ermenice ve diğerleri tarafından temsil edilmektedir)
- Türk dillleri (çoğunlukla Azerice, daha az miktarda Türkmence, Kaşkayca ve Afşarca)
- Sami dilleri (çoğunlukla Arapça, aynı zamanda Süryanice ve İbranice)
- Kafkas dilleri (Güney Kafkas dilleri ve Çerkesce gibi)
CIA World Factbook
En fazla konuşmacıya sahip diller şunlardır (CIA World Factbook'tan gelen veriler):
- Farsça 53%
- Azerice ve diğer Türk Lehçeleri 18%
- Kürtçe 10%
- Gilanca ve Mazenderanca 7%
- Lurca 6%
- Arapça 2%
- Beluçça 2%
- Diğer diller %1 (Tatça), Talışça, Gürcüce, Ermenice, Çerkes dilleri)
İran'ın toplam nüfusu 83,508,226'dır (2020 nüfus sayımı)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c "The World Factbook — Central Intelligence Agency". Cia.gov. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi: "CIA World Factbook" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ "Constitution". Islamic Parliament of Iran. Parliran.ir. 27 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2020.
- ^ "Atlas of the languages of Iran". Geomatics and Cartographic Research Centre (GCRC) at , Ottawa, Canada, and , Iran. 2016. 21 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Linguistic diversity and language contact in Chahar Mahal va Bakhtiari Province, Iran" (PDF). Erik Anonby (Carleton & Bamberg) & Mortaza Taheri-Ardali (Shahrekord). 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Riazi, Abdolmehdi. The Four Language Stages in the History of Iran. 20 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. In: Martin, Peter W; Lin, Angel (Eds.). Decolonisation, Globalisation: Language-in-education Policy and Practice. (Buffalo: Multilingual Matters, Ltd. 2005). pp. 98-114.
- ^ Haddadian-Moghaddam, Esmaeil; Meylaerts, Reine. What about Translation? Beyond “Persianization” as the Language Policy in Iran.[] Iranian Studies, Vol. 78, No. 6 (2015). pp. 851-870.
- ^ Iran. rtish. Sitād-i Artish. Dāyirah-i Jughrāfiyāʾī. Title: Farhang-i jughrāfiyāʾī-i Irān : ābādīhā. Imprint: [Tihrān] : Dāyirah-i Jughrafiyāʾī-i Sitād-i Artish, 1328–1332 [1949–54] Description: 10 v. : illus., maps (part fold. col.) Notes: Vols. 1–9 compiled under the general editorship of Hossein ʻAlī Razmārā. See for summary: (Ehsan Hooshmand, “Faslnaameyeh Goftegoo”, “A closer look at religious and ethnic statistics in modern Iran”, 2005, Tehran)
- ^ "فصلنامه گفتگو، شماره 43". Magiran.com. 29 Ağustos 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017.
- ^ "Iran – کاهش غیرمنتظره نرخ رشد جمعیت در ایران". DW Persian. 22 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iran in etnik cesitliligi Iran da konusulan dilleri de etkiler Iran Islam Cumhuriyeti Anayasasi Farscanin tek basina okul egitimi ve tum resmi hukumet iletisimleri icin kullanilmasi gerektigini ileri surmektedir Anayasa ayrica Arapcayi Islam in dili olarak tanir ve resmi statusunu dinin dili olarak atar Cok dillilik tesvik edilmese de azinlik dili edebiyati ogretimi sirasinda azinlik dillerinin kullanimina izin verilmektedir Farkli yayinlar Iran dilleri icin farkli istatistikler bildirmistir ancak konusulan ilk uc dil surekli olarak Farsca Azerice ve Kurtce olarak bildirilmektedir Iran da konusulan dillerResmiFarscaAnaFarsca 53 Azerice ve diger Turk dilleri 18 o Halacca Kaskayca Turkmence Kurtce 10 Gilanca ve Mazenderanca 7 Lurca 6 Arapca 2 Belucca 2 ve diger diller Tatca Talisca Ermenice Gurcuce Suryanice Cerkes dilleri 1 AzinlikErmenice Gurcuce Cerkes dilleri Ibranice ve SuryaniceIran in dil politikasi ve planlamasiIran in mevcut Dil Politikasi Iran Islam Cumhuriyeti Anayasasi nin ikinci bolumunde ele alinmistir Madde 15 ve 16 Farscanin Iran ulusunun lingua franca si oldugunu ve bu nedenle okul sistemi ve tum resmi hukumet iletisimleri icin gerekli oldugunu belirtir Buna ek olarak anayasa Arap dilini Islam in dili olarak kabul eder ona din dili olarak resmi statu verir Ulkenin kendine ozgu sosyal ve etnik cesitliligi nedeniyle anayasa ayrica azinlik dili edebiyatini ogretmek icin azinlik dillerinin kitle iletisim araclarinda ve okullarda kullanilmasina izin verir Iran in azinlik dillerinin resmi statusu yoktur ve resmi olarak taninmamaktadir Farscaya statu veren ilk yasa 1906 da Iran devletinin hukumetinin siyasi kurumlarinin ve hukuk sisteminin resmi dili olarak konumlandiran yasanin bir parcasi olarak baslatildi Zamanla bu yasayi baskalari izledi ve sonunda Iran rejimi tarafindan tek dilli bir politikaya yol acti Cok dilliligi ulusun birligine ve toprak butunlugune yonelik bir tehdit olarak algilayan ve azinlik dillerinin kullanimini kisitlayan ve Fars dilinin hegemonyasini ilerletme ihtiyacini goren Iran in dil politikasi bir ana hattan olusur tum hukumet yonetim ve egitim kurumlari herhangi bir yazili iletisim icin sadece Farsca kullanmak zorundadir Bu siyasi kurumlar yani Iran Parlamentosu resmi burokratik iletisim formlar tabelalar vb icin gecerlidir ve okullarda alti yasindan itibaren tum cocuklar sadece Farscayi ogrenir ve ders kitaplari Farscadir Baska bir deyisle Iran makamlari azinliklarin Iran dilini devlet kurumlariyla iletisim kurmalarina izin verecek olcude ogrenmeleri gerektigine inanir Iran daki dillerFarkli yayinlar Iran da ki diller icin farkli istatistikler bildirmistir 2001 1991 1986 ve 1949 1954 yillarinda Iran da bazi sinirli nufus sayimlari yapilmistir En fazla konusmaciya sahip diller sunlardir CIA World Factbook tan gelen veriler Hint Avrupa esas olarak Farsca daha az sayida diger dallar cogunlukla Ermenice ve digerleri tarafindan temsil edilmektedir Turk dillleri cogunlukla Azerice daha az miktarda Turkmence Kaskayca ve Afsarca Sami dilleri cogunlukla Arapca ayni zamanda Suryanice ve Ibranice Kafkas dilleri Guney Kafkas dilleri ve Cerkesce gibi CIA World FactbookEn fazla konusmaciya sahip diller sunlardir CIA World Factbook tan gelen veriler Farsca 53 Azerice ve diger Turk Lehceleri 18 Kurtce 10 Gilanca ve Mazenderanca 7 Lurca 6 Arapca 2 Belucca 2 Diger diller 1 Tatca Talisca Gurcuce Ermenice Cerkes dilleri Iran in toplam nufusu 83 508 226 dir 2020 nufus sayimi Ayrica bakinizIran demografisi Iran dilleriKaynakca a b c The World Factbook Central Intelligence Agency Cia gov 10 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ocak 2017 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi CIA World Factbook adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Constitution Islamic Parliament of Iran Parliran ir 27 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Eylul 2020 Atlas of the languages of Iran Geomatics and Cartographic Research Centre GCRC at Ottawa Canada and Iran 2016 21 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Linguistic diversity and language contact in Chahar Mahal va Bakhtiari Province Iran PDF Erik Anonby Carleton amp Bamberg amp Mortaza Taheri Ardali Shahrekord 14 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Riazi Abdolmehdi The Four Language Stages in the History of Iran 20 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi In Martin Peter W Lin Angel Eds Decolonisation Globalisation Language in education Policy and Practice Buffalo Multilingual Matters Ltd 2005 pp 98 114 Haddadian Moghaddam Esmaeil Meylaerts Reine What about Translation Beyond Persianization as the Language Policy in Iran olu kirik baglanti Iranian Studies Vol 78 No 6 2015 pp 851 870 Iran rtish Sitad i Artish Dayirah i Jughrafiyaʾi Title Farhang i jughrafiyaʾi i Iran abadiha Imprint Tihran Dayirah i Jughrafiyaʾi i Sitad i Artish 1328 1332 1949 54 Description 10 v illus maps part fold col Notes Vols 1 9 compiled under the general editorship of Hossein ʻAli Razmara See for summary Ehsan Hooshmand Faslnaameyeh Goftegoo A closer look at religious and ethnic statistics in modern Iran 2005 Tehran فصلنامه گفتگو شماره 43 Magiran com 29 Agustos 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ocak 2017 Iran کاهش غیرمنتظره نرخ رشد جمعیت در ایران DW Persian 22 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Temmuz 2012