Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kuzey Mariana Adaları ya da resmî adı ile Kuzey Mariana Adaları Milletler Topluluğu, Büyük Okyanus'un kuzey kesiminde Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı ancak Amerika Birleşik Devletleri'nin ada bölgeleri'ne dâhil olarak A.B.D.'nin yapısına entegre olmayan sadece siyasi birlik içerisinde olan Okyanusya adalar topluluğudur. Kuzey Mariana adalarının başkenti Saipan'dır.
Kuzey Mariana Adaları | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Millî marş Gi Talo Gi Halom Tasi (Çamorroca) Satil Matawal Pacifiko (Karolince) (Türkçe: Denizin ortasında) | |||||||
 | |||||||
 | |||||||
| Başkent | Saipan | ||||||
| Resmî dil(ler) | İngilizce, Çamorroca, Karolince | ||||||
| Hükûmet | Siyasî yapıya dahil olmayan A.B.D. dış bölgesi | ||||||
| |||||||
| Tarihçe | |||||||
| |||||||
| Yüzölçümü | |||||||
• Toplam | 464 km2 | ||||||
| Nüfus | |||||||
• 2022 tahminî | 51,475 | ||||||
• 2020 sayımı | 47,329 | ||||||
| Para birimi | Amerikan doları (USD) | ||||||
| Zaman dilimi | UTC+10 | ||||||
| Telefon kodu | +1-670 | ||||||
| İnternet alan adı | .mp | ||||||
Etimoloji
Adayı 1521 yılında ilk gözlemleyen Avrupalı olan Portekizli Ferdinand Macellan, adayı Islas de Ladrones (Türkçe: Hırsızlar Adası) olarak adlandırmıştır. Macellan'ın bu ismi vermesindeki neden, ada üzerinde yaşayan yerlilerin gemilerden bir şeyleri alıp götürmesi olarak ifade etmiştir. 1667 yılında İspanya adına el konulan adaya, İspanya kraliçesi Avusturyalı Maria Anna onuruna Las Marianas adı verilmiştir.
Coğrafya
Kuzey Mariana Adaları toplam olarak on beş adadan oluşmakta olup, bu adaların sadece üçünde yerleşim bulunmaktadır. Adalar konum olarak Japonya'nın güneyi ile Guam'ın kuzeyinde yer almaktadır. Adalar, Guam ile birlikte Mariana Takımadaları'nı oluşturmaktadır. Ülkenin güney kesiminde yer alan adalar basamaklı terasların gözlemlenebileceği kireç taşından oluşmaktadır. Adanın kuzey kesiminde yer alan adalar ise volkanik adalardır. Günümüzde de Anatahan, Pagan ve Agrihan adaları aktif volkanik adalardır. Adalar topluluğunun en yüksek noktasını Agrihan adasında bulunan 'dır. Agrihan Dağı'nın en tepe noktası 965 metre yüksekliktedir.
Tarihçe
İlk Avrupalı olarak Ferdinand Macellan tarafından 1571 yılında keşfedilen ada, Macellan tarafından Islas de Ladrones (Türkçe: Hırsızlar Adası) olarak adlandırmıştır. 1667 yılında adalara İspanya adına el konmuş ve Las Marianas adı verilmiştir.
İspanya-Amerika Savaşı'nın ardından adaların güney bölümünü A.B.D.'ye bırakan İspanya, 1899 yılında imzalanan ile adaların kuzey kesimini Alman İmparatorluğu'na sattı. Bölgenin kuzeyi Almanya'ya katılması sonucu Alman Yeni Ginesi'nin bir parçası haline geldi. Ekim ve Kasım 1899'da adaya gelen Alman savaş gemileri, adada Alman bayrağını göndere çekerek, bölgenin yönetimini resmen ele aldı.
I. Dünya Savaşı'nın ardından Milletler Cemiyeti tarafından Japon İmparatorluğu'na verilerek, bu ülkeni bir mandası olan Güney Pasifik Mandası'nın bir parçası haline geldi. II. Dünya Savaşı'nda düzenlenen Mariana ve Palau adaları seferi kapsamında A.B.D. hakimiyeti altına giren adalar, savaşın bitmesinin ardından Birleşmiş Milletler tarafından tamamen A.B.D. idaresine bırakıldı. A.B.D., 1978 yılında Guam hariç adalara Kuzey Mariana adı ile A.B.D. ile entegre bölge statüsünü verdi.
Kuzey Mariana, 1975 yılından bu yana Milletler Topluluğu üyesi konumunda olup, 1986 yılından bu yana da içişlerinde bağımsızdır.
Nüfus
Kuzey Mariana'da son olarak 2020 yılında gerçekleştirilen resmi sayım sonuçlarına göre 47,329 nüfus tespit edilmiştir. Bu güncel olarak son resmî sayım konumunda olup, 2022 tahmini sayım sonuçlarına göre 51,475 nüfus belirlenmiştir. Ülke nüfusunun büyük çoğunluğu başkent Saipan'da yaşamaktadır.
Kuzey Mariana orta yaş bir nüfusa sahip olup, 2020 tahmini verilerine göre nüfusun %41,30'u 0-24 yaş aralığındadır. Ülkenin %7,23'ü 65 yaş ve üzerindedir.
0-14 yaş: %25.02 (erkek 6,937/kadın 5,934)
15-24 yaş: %16.28 (erkek 4,518/kadın 3,857)
25-54 yaş: %37.44 (erkek 9,934/kadın 9,325)
55-64 yaş: %14.01 (erkek 3,921/kadın 3,286)
65 yaş ve üzeri: %7.23 (erkek 1,988/kadın 1,733)
Şehirde yaşayanların oranı 2022 verilerine göre %92 düzeyindedir. Ada ülkesi nüfusunun yıllık artış oranı 2022 tahmini verilerine göre eksi düzeyde olup, -%0,35 düzeyindedir.
İdarî yapılanma
Kuzey Mariana Adaları, idarî açıdan dört belediye bölgesine ayrılmıştır. Başkent Saipan'ın bulunduğu adanın kuzeyinde kalan ve Kuzey Adalar olarak adlandırılan 11 adanın bulunduğu tüm adalar adı altında tek bir idarî bölge oluştururken, Güney Adalar olarak ifade edilen Saipan, Tinian (Aguijan ile birlikte) ve Rota adaları diğer üç belediye bölgelerini oluşturmaktadır.
Adalar
Kuzey Mariana'ya bağlı olan adalar şu şekildedir:
| Nr. | Ada | Yüzölçümü (km²) | Nüfus (Resmî sayım 2010) | Rakım (m) | Zirve noktası | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kuzey Adalar (1 Belediye) | ||||||||
| 1 | (Urracas) | 2,55 | nüfus yok | 360 | ||||
| 2 | 2,13 | nüfus yok1) | 227 | (Kuzey Adalar) | ||||
| 3 | Asuncion | 7,31 | nüfus yok | 891 | Asuncion | |||
| 4 | (Agrihan) | 43,51 | nüfus yok2) | 965 | Mount Agrigan | |||
| 5 | Pagan | 47,23 | nüfus yok3) | 579 | South Pagan Volcano | |||
| 6 | 11,12 | nüfus yok | 744 | Alamagan | ||||
| 7 | 3,87 | nüfus yok | 301 | |||||
| 8 | 0,002 | nüfus yok | 2 | |||||
| 9 | 4,97 | nüfus yok4) | 549 | |||||
| 10 | 31,21 | nüfus yok2) | 787 | |||||
| 11 | 0,85 | nüfus yok | 81 | |||||
| Güney Adalar (3 Belediye) | ||||||||
| 12 | Saipan | 115,39 | 48.220 | 474 | Mount Tagpochau | |||
| 13 | 101,01 | 3.136 | 170 | Kastiyu (Lasso Hill) | ||||
| 14 | (Agiguan) 5) | 7,09 | nüfus yok | 157 | Alutom | |||
| 15 | 85,38 | 2.527 | 491 | Mount Manira | ||||
| Kuzey Mariana | 463,63 | 53.883 | 965 | Mount Agrihan | ||||
| 1) Japonya işgali 1939 - 1944 | ||||||||
| 2) 1990 yılında volkanik hareketler nedeniyle ada boşaltıldı | ||||||||
| 3) 1981 yılında volkanik hareketler nedeniyle ada boşaltıldı | ||||||||
| 4) daha önce nüfus vardı (1935 yılında 21, 1968 yılında ise sadece 2 kişi) | ||||||||
| 5) Tinian belediyesine bağlı | ||||||||
Ülkenin Kuzey Adaları olarak adlandırılan tüm adaları yaşanan volkanik patlamalar nedeniyle 1980'li yıllardan itibaren tahliye edildi. Kuzey Adalar belediyesinin geleneksel idarî merkezi olan Pagan'daki Shomushon olmasına rağmen, adanın tamamen tahliye edilmesi nedeniyle belediye başkanı geçici olarak Saipan'da ikamet etmektedir.
Adalar topluluğu içerisinde adaların konumunda enler de şu şekildedir:
- en kuzey noktası –
- en doğu noktası –
- en güney noktası – ,
- en batı noktası -
Kaynakça
- ^ a b c "Kuzey Mariana Adaları hakkında bilgiler". 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
- ^ "Ferdinand Macellan hakkında bilgiler". 4 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2020.
- ^ Gerd Hardach: Bausteine für ein größeres Deutschland: Die Annexion der Karolinen und Marianen 1898–1899. In: Zeitschrift für Unternehmensgeschichte, Jg. 33 (1988), Nr. 1, Sayfa 1–21
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Kuzey Mariana Adaları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Wikimedia Atlas'da Kuzey Mariana Adaları
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kuzey Mariana Adalari ya da resmi adi ile Kuzey Mariana Adalari Milletler Toplulugu Buyuk Okyanus un kuzey kesiminde Amerika Birlesik Devletleri ne bagli ancak Amerika Birlesik Devletleri nin ada bolgeleri ne dahil olarak A B D nin yapisina entegre olmayan sadece siyasi birlik icerisinde olan Okyanusya adalar toplulugudur Kuzey Mariana adalarinin baskenti Saipan dir Kuzey Mariana AdalariCommonwealth of the Northern Mariana Islands Ing Sankattan Siha Na Islas Marianas Camorroca Commonwealth Teel Faluw kka Efang llol Marianas Karolince Kuzey Mariana Adalari Milletler TopluluguBayrak ArmaMilli mars Gi Talo Gi Halom Tasi Camorroca Satil Matawal Pacifiko Karolince Turkce Denizin ortasinda source source track track track track BaskentSaipanResmi dil ler Ingilizce Camorroca KarolinceHukumetSiyasi yapiya dahil olmayan A B D dis bolgesi BaskanJoe Biden Genel valiArnold PalaciosTarihce ABD ye bagli olmadan oncePasifik Adalari Vesayet Bolgesi Ulke statusu referandumu17 Haziran 1975 Bolge olarak kabulu4 Kasim 1986Yuzolcumu Toplam464 km2Nufus 2022 tahmini51 475 2020 sayimi47 329Para birimiAmerikan dolari USD Zaman dilimiUTC 10Telefon kodu 1 670Internet alan adi mpEtimolojiAdayi 1521 yilinda ilk gozlemleyen Avrupali olan Portekizli Ferdinand Macellan adayi Islas de Ladrones Turkce Hirsizlar Adasi olarak adlandirmistir Macellan in bu ismi vermesindeki neden ada uzerinde yasayan yerlilerin gemilerden bir seyleri alip goturmesi olarak ifade etmistir 1667 yilinda Ispanya adina el konulan adaya Ispanya kralicesi Avusturyali Maria Anna onuruna Las Marianas adi verilmistir CografyaKuzey Mariana Adalari toplam olarak on bes adadan olusmakta olup bu adalarin sadece ucunde yerlesim bulunmaktadir Adalar konum olarak Japonya nin guneyi ile Guam in kuzeyinde yer almaktadir Adalar Guam ile birlikte Mariana Takimadalari ni olusturmaktadir Ulkenin guney kesiminde yer alan adalar basamakli teraslarin gozlemlenebilecegi kirec tasindan olusmaktadir Adanin kuzey kesiminde yer alan adalar ise volkanik adalardir Gunumuzde de Anatahan Pagan ve Agrihan adalari aktif volkanik adalardir Adalar toplulugunun en yuksek noktasini Agrihan adasinda bulunan dir Agrihan Dagi nin en tepe noktasi 965 metre yuksekliktedir TarihceIlk Avrupali olarak Ferdinand Macellan tarafindan 1571 yilinda kesfedilen ada Macellan tarafindan Islas de Ladrones Turkce Hirsizlar Adasi olarak adlandirmistir 1667 yilinda adalara Ispanya adina el konmus ve Las Marianas adi verilmistir Ispanya Amerika Savasi nin ardindan adalarin guney bolumunu A B D ye birakan Ispanya 1899 yilinda imzalanan ile adalarin kuzey kesimini Alman Imparatorlugu na satti Bolgenin kuzeyi Almanya ya katilmasi sonucu Alman Yeni Ginesi nin bir parcasi haline geldi Ekim ve Kasim 1899 da adaya gelen Alman savas gemileri adada Alman bayragini gondere cekerek bolgenin yonetimini resmen ele aldi I Dunya Savasi nin ardindan Milletler Cemiyeti tarafindan Japon Imparatorlugu na verilerek bu ulkeni bir mandasi olan Guney Pasifik Mandasi nin bir parcasi haline geldi II Dunya Savasi nda duzenlenen Mariana ve Palau adalari seferi kapsaminda A B D hakimiyeti altina giren adalar savasin bitmesinin ardindan Birlesmis Milletler tarafindan tamamen A B D idaresine birakildi A B D 1978 yilinda Guam haric adalara Kuzey Mariana adi ile A B D ile entegre bolge statusunu verdi Kuzey Mariana 1975 yilindan bu yana Milletler Toplulugu uyesi konumunda olup 1986 yilindan bu yana da icislerinde bagimsizdir NufusKuzey Mariana da son olarak 2020 yilinda gerceklestirilen resmi sayim sonuclarina gore 47 329 nufus tespit edilmistir Bu guncel olarak son resmi sayim konumunda olup 2022 tahmini sayim sonuclarina gore 51 475 nufus belirlenmistir Ulke nufusunun buyuk cogunlugu baskent Saipan da yasamaktadir Kuzey Mariana orta yas bir nufusa sahip olup 2020 tahmini verilerine gore nufusun 41 30 u 0 24 yas araligindadir Ulkenin 7 23 u 65 yas ve uzerindedir 0 14 yas 25 02 erkek 6 937 kadin 5 934 15 24 yas 16 28 erkek 4 518 kadin 3 857 25 54 yas 37 44 erkek 9 934 kadin 9 325 55 64 yas 14 01 erkek 3 921 kadin 3 286 65 yas ve uzeri 7 23 erkek 1 988 kadin 1 733 Sehirde yasayanlarin orani 2022 verilerine gore 92 duzeyindedir Ada ulkesi nufusunun yillik artis orani 2022 tahmini verilerine gore eksi duzeyde olup 0 35 duzeyindedir Idari yapilanmaKuzey Mariana Adalari idari acidan dort belediye bolgesine ayrilmistir Baskent Saipan in bulundugu adanin kuzeyinde kalan ve Kuzey Adalar olarak adlandirilan 11 adanin bulundugu tum adalar adi altinda tek bir idari bolge olustururken Guney Adalar olarak ifade edilen Saipan Tinian Aguijan ile birlikte ve Rota adalari diger uc belediye bolgelerini olusturmaktadir Adalar Kuzey Mariana ya bagli olan adalar su sekildedir Kuzey Mariana haritasiNr Ada Yuzolcumu km Nufus Resmi sayim 2010 Rakim m Zirve noktasiKuzey Adalar 1 Belediye 1 Urracas 2 55 nufus yok 3602 2 13 nufus yok1 227 Kuzey Adalar 3 Asuncion 7 31 nufus yok 891 Asuncion4 Agrihan 43 51 nufus yok2 965 Mount Agrigan5 Pagan 47 23 nufus yok3 579 South Pagan Volcano6 11 12 nufus yok 744 Alamagan7 3 87 nufus yok 3018 0 002 nufus yok 29 4 97 nufus yok4 54910 31 21 nufus yok2 78711 0 85 nufus yok 81Guney Adalar 3 Belediye 12 Saipan 115 39 48 220 474 Mount Tagpochau13 101 01 3 136 170 Kastiyu Lasso Hill 14 Agiguan 5 7 09 nufus yok 157 Alutom15 85 38 2 527 491 Mount ManiraKuzey Mariana 463 63 53 883 965 Mount Agrihan1 Japonya isgali 1939 19442 1990 yilinda volkanik hareketler nedeniyle ada bosaltildi3 1981 yilinda volkanik hareketler nedeniyle ada bosaltildi4 daha once nufus vardi 1935 yilinda 21 1968 yilinda ise sadece 2 kisi 5 Tinian belediyesine bagli Ulkenin Kuzey Adalari olarak adlandirilan tum adalari yasanan volkanik patlamalar nedeniyle 1980 li yillardan itibaren tahliye edildi Kuzey Adalar belediyesinin geleneksel idari merkezi olan Pagan daki Shomushon olmasina ragmen adanin tamamen tahliye edilmesi nedeniyle belediye baskani gecici olarak Saipan da ikamet etmektedir Adalar toplulugu icerisinde adalarin konumunda enler de su sekildedir en kuzey noktasi en dogu noktasi en guney noktasi en bati noktasi Kaynakca a b c Kuzey Mariana Adalari hakkinda bilgiler 24 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2022 Ferdinand Macellan hakkinda bilgiler 4 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2020 Gerd Hardach Bausteine fur ein grosseres Deutschland Die Annexion der Karolinen und Marianen 1898 1899 In Zeitschrift fur Unternehmensgeschichte Jg 33 1988 Nr 1 Sayfa 1 21Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kuzey Mariana Adalari ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Wikimedia Atlas da Kuzey Mariana Adalari